Selasa, 29 Juni 2010

YETAYA

Yetaya Wone Mbuku Yetaya yi, eebe mbanak pekkaga’lek logonet, aa’nduk pekkoorak yi o.

Yetut awo lombok nda’naga’lek kagak, tahun tujuh ratus lima puluh kuli nen tahun tujuh ratus kuli aap Ala yoge kagak yoraga abu tiyanak o Yerutalem wonagagerak endage Yetaya me, mbuku yi, at endage ndak-ndak aret toonak o. Ti eyom paga Ala nen Yetaya yoreegerak nogo alom kenagan kuli mbanak wonage.

• Ambi, pasal 1-39 nogo ti, aap Yekura inoweewi inendagembogut o ame pa’nggwe it Yekura mendek inabu’me piinok wone lengganogo yoragak eekwi iigak, it aakumi o Atiyut mendek inowe endagembogut mondok iya lombok nen tebenogo piya woraakit nduk, oone omawi paga yorage nagagerak nogo, liiru mbanak wonage. Eeppiya wage kenok, at Yetaya nen mbake logonet, “It Yekura mendek maluk eekwi paga aap ti nen oone maluk yorage agaarik kulik?” mbareegerak. It aakumi ti abok aret inom, inarum menggaarak inom, at Ala iniki mbake mban mugurok nogwe, a’me nggelok liirogon mban eekwi, eeko logowak nduk, Yetaya nen wone kini wuppiige nagagerak. Yetaya nen obagari negen at Ndawut ombooluk peebi kin age logomenggerik, “At endagembogut logonet, kit aakumi o nggween paga yime wonogwe abok aret kiniki tayenak kinale’nggen paga logobagip nduk, eerogo pinagagin o,” yinuk, yorage nagagerak.

• Ambi, pasal 40-55 nogo ti, it aakumi o Yekura mendek kugun wogoren o Mbaben piya nogogwaarak nogo mbanak wonage. It aakumi ti abok aret inenggaawak lek eerogo piyoorak nduk, eekwi iinok, “Ala ndogop eeppinanigin,” mbaka’lek wonogwe iigak, at Yetaya nen it yorage logonet, “Logonuk lek aret Ala nen kinagap ndarogo wokkiren kiniyokan o Yerutalem pinagi noorak nduk, koongge agaarik o,” yinuk, yorage mbareegi, wone ti paga inale’nggen mbareegwaarak. At ambi Ala ayeloman a’nuk, eeke logorak ayat-ayat liiru mbanak wonage nogo ti, iya negen mbanak wonage kwe, Ala wone mbuku-mbuku aa’nduk mbanak wone abu iya lombok mbanak wonage nogo ti, mbuku Yetaya yi aret.

• Ambi, Pasal 56-66 nogo ti, it aakumi o Mbaben piya nogogwaarak iniyokan o Yerutalem wogogwaarak nogo pekkogo logowak nduk, mbanak wonage. Ala nen aakumi eeppiyoorak koonogo pereegerak nogo mbeyok yuulik a’me nggelok mban eeppiige nagagerak. It maluk eeka’lek inobaabut abu obeelom mban logonet, liirogon mban eekwi, nogo 6 yippunuk, ko’lu paga yonggonggologo logorak yugu nogo ndak-ndak eekwi, inomaluk lek eerogo piyaawak nduk ake warogo wogogwi, eeko logorak yoragagerak nogo mbanak wonage.

Mbuku yi paga wone iya mbanak wonage ti, Pasal 61:1-2 aret. At Yetut eeke logowak nduk, leenogo pereegerak nggween paga wage logomenggerik, eeke logorak nogo, ayat-ayat ti paga liiru mbanak wonage o.

YEKURA MENDEK INOM, YERUTALEM MENDEK INOM, EEPPIYOORAK ALA NEN YETAYA YOGE KAGAK YORAGE NAGAGERAK WONE (Pasal 1-12)
1
1 Aap Utiya, Yotam, Akat, Kitikiya, it nen aakumi Yekura inoweewi inendagembogut ambi agak, ambi agak, eeko logonet, wone lengganogo yoragak eekwi iigak, o Yekura inom, kota Yerutalem inom, eeppuurak at Amot aput Yetaya abinggaanggo paga kage nagaatik, yorage nagagerak nogo yi aret.

1:1 2End. 15:1-7, 2Mbin. 26:1-23, 2End. 15:32-38, 2Mbin. 27:1-9, 2End. 16:1-20, 2Mbin. 28:1-27, 2End. 18:1-20:21, 2Mbin. 29:1-32:33

ALA MUGUROK NOORAK INEEBI MBAKWI IINOK, YORAGAGERAK WONE

2 Kat mbogut yi wae. Karuk konengge, Kat nggween yi wae. Liippege, eekwi kiigak, Aliku ALA nen yegerak nogo yi o. “Napuri an nen ndegeninake, tawe eeginake, eeke nagagirak kwe, It an noone konembunuk eeriyak ineebi nombako agaarik o.

3 Tapi nen, Ninogoba yi aret kogo, yinuk, liippugwi, Ndi, keledai kunduk, inogoba nen inambi pipuk eerogo piige menggim ineenu wonogwe, Eeko menggaarak kwe, It an napuri Iterali perak, inogoba an liippanega’lek kobak aret wonogo agaarik o,” Yinuk, yegerak o.

4 Kit aakumi maluk mban eeka mendek yi wae. Kit maluk mban kinoba luurik wonage, Maluk awi mbilanak kit aret porogo wonogwe, Wologwe maluk eeriyak lek mendek kagak eerit nugwi kwak eerit nugwi, Eeko logonet, At Aliku ALA mbo pugwi, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba nogo meek eerogo pugwi, Kit kinambokan munogo pugwi, Eekwi me, Kinabuwa o!

5-6 Kinanobak paga abok aret kinawin kunik mban wonogwe, Kinooke kagak, kiniki lek-lek eekkinake, Kiniyok ogut kuli nen nok kinanobak kuli, obeelom ambi wonogwe lek piirik-kunik aago mban wonogwe, Kinawinde-kinobaande aago wonogwe, Kinoba pirikut-parakut eerak wonogwe, Eerak nogo lek aruwak nduk, tubunogo wumbakwi, Wip amburu mburunogo punuk, nggerenggologwe, Eeka’lek aret wonogwe kiigak kwe, At nen ambinom kinoorikit nduk eeke, At nen yokkirage nogo, “Eeriyak nineebi,” mban mbakwi, Eekwi ti, Nonggop nduk eeko ogotik?

7 O kit monggo’nom yi oone ndi oone lek logowak nduk, eerogo pugwi, Kinawi kota-kota kunduk, kani nen pup nawak nduk eerogo pit nogwe, Kinigen kiigak aap alik nen kineyabu aago it aret nunggwi, Ndi, aap inambik nen eerogo pogo mengga kwak, kineyabu aago alom kinik-kenok eerogo pugwi, Eekaarak wonage agaarik o.

8 Anggur yarak me, ooliya wurik kwak, Nggilu yarak me, arum logorak o wurik kwak, O kota aakumi nen tebenggola unggwogo logonet, eeko mengga kwak, O Tiyon Aagalukwe ti, togop aret aago agaarik o.

9 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen nit ambiriluk ambi yumbunogo pinaniyak mba’netak lek en O Torom inom, Nggomora inom, eerogo piyareegi kwak nit eerogo pinaninetak o.

10 Kit aakumi inarum waka o Torom wandek yi wae. At Aliku ALA wone yokkirage nogo kinaruk konenggo logonip o. Kit aakumi Nggomora wandek yi wae. Ninogoba Ala nen eeko logorak wone yereegerak yi, liippogo logonip o.

11 Aliku ALA nen ari logonet, “It inaanggumi apit-apat warogo wo’nugwi ti, ta ake warogo wogogo agaarik? It ndomba ngguunok inoorogo nake kani kunggwi, Tapi inaagalogwe inooppunuk, inamok leenogo wo’nugwi, Eekwi ti, Pekkoorak woobut ee’nake, Tapi ngguunok inom, ndomba aagalogwe inom, kambin ngguunok inom, Inamiya an ninikilom mbakeelik neebi lombok ee’nake, Eeke agaarik o.
1:9 Wak. 19:24, Oro. 9:29 1:11-14 Amot 5:21-22

12 Ninom lambunuwok nduk wagak mban eeko nagaatik, an nawi wurik oore’nggam tigone-tagone eerogo puurak, ta nen yoragaarak?

13 It nen warogo wo’niri wogwe ti, inomaluk inoba lenggenak kagak wo’niri wogwe me, Aanom warogo eekwi ti, mbo puwak o. Kani kunggwi obari ti, ogole warak lombok kage agarik o. Tut ngget penengge paga lakwi, Ne 7 paga yonggonggologo logonet lakwi, It kuwak eeko logonet lakwi, Eekwi ti, Inomaluk wonage kagak eekwi me, pekkoorak meek lombok ee’nake,

14 Tut ngget penengge paga lakwi inom, Ndi eyom paga lako logorak, koonogo pugu inom, An mondok neebi lombok ee’nake, eeke me, Ti eekwi ti abok aret aaninggin lombok noba luurogo panugwi me, piyakkoorak anggon lombok ee’nake agaarik o.

15 It ineenggi paga aap inamiya wonage kagak eekwi me, Tamban eeko logonet, ineenggi nippunuk eekwi iinok, an nena nomok ari, Ko’lu-kii’me tamban eekak mban eeremenggaarak kwe, an naruk konengga’lek mbo pege, Eerigin o.

16 It ineenggi kookwi, Inalitak lombok inoba mbeenogo pakwi, Nenegen neegak, maluk eeriyak eeginake nogo mbo pugwi, Maluk eekwi nogo yogondak aret puk ogwe, Eeruwak o.

17 Eeko logomenggaarik, Obeelom eeriyak mendek mamunggologwe, A’me nggelok eeriyak mendek mugurok nogwe, Aap tebenak mendek iniki eyak wappiigwi, Elege moono inake koonggwi, Kumi togwe eeppiyoorak inawone mbanggwi, Eeko logowak o,” yinuk, ari kagarak me, yokkiragi o.

18 At Aliku ALA nen ari logonet, “Wone agaarak yi, ninom koonuwok nduk woraawak o. It inomaluk maa’ngga amu kunik kwak wonage ti, ndugu-ndugu abinak kwak eerogo piige, Inomaluk tawi maarak kwak wonage ti, ndomba eeruwak yanggwi kwak eerogo piige, Eerigin o.

19 Wone an yorage yi, Konenuwok o, yinuk, ndak-ndak eekwi iinok, It o time ineyabu eeremenggam anggen abe mban mbanogo nunggo logogun kwe,

20 Eeriyak, ineebi mba’nuk, mbo pugwi iinok perak, Wooluwak nen ambeme yonggorinabigin o,” yinuk, Aliku ALA nen abet aret yegerak me, yokkiragi o.

KOTA YERUTALEM MALUK ARIYAK YEREEGERAK WONE

21 Kat o kota aa’nduk noone liirogon mugurok nage nagandak kwe, kwe ya wukak pogom agandak yi, nonggop agan o? Aa’nduk a’me nggelok mban eerit nage, Obeelom mban wonage, eeke nagandak kwe, Yogondak nen aap inooka lombok agandak wonage agandik o.

22 Mbuti perak yi’mbaani kunogo pege, Anggur amburu at mendek mban wonage me niyo inom nenggelak-kenggelak age, Eeke menggi kwak, Kat Yerutalem togop aret agandak wonage agandik o.

23 Aap karum wonogwe nogo noone ineebi yogwe, It aap kiraaka inom nugwi, It apit aret wone mage yugu kagak wu wogorogwe iinok waganggwi, Wu inambe nggi-nggi agan nugwi, Elege moono inaana’le mbangga’- lek mbo piigwi, Kumi togwe inawone liirogon koongga’lek teppiigwi, Eeko agaarik o.

24 Togop me, at Aliku Omaawi Lombok Menggerak Iterali Yeenggwaaraga inogoba Ala nen ari logonet, “A! It ineebi nombakwi nogo nini tayok togon eeppiige, Ninom ogoorak nogo nen eeppanugwi onggo eeppiige, Eerigin o, yinuk,

25 An nen at Yerutalem ena koonogo pege logonet, Ambuti perak yi’mbaani kunik nogo koorogo pege, Mili lenggenak wonage nogo mbeenogo nappege, Eeke logominggirik,

26 Inowak loongga nogo maan aa’nduk aakumi inowak loongga wonogogwa kwak inobaane’me mippiige, Aa’nduk inom wone koonggo nogogwa kwak inobaane’me eeppiige, Eerigin o. Ti eeke neenok, aakumi nen, O Yerutalem ti, Obeelom Eeko Menggam o. Ala Wone Liirogon Mugurok Nogo Menggam o, yinuk, kat yokkogo logogun,” yegerak o.

27 Togop me, it kota Tiyon wonogwe nogo nen Ala wone yugu a’me nggelok eerit nugwi, It inomaluk mbo pemenggaarak nen obeelom mban eekwi, Eekwi iinok, At Aliku ALA nen inagap ndarigin kwe,

28 “Ala wone eeriyak nineebi,” mbaka inom, maluk mban eeka inom, ambugwi aret pup eerogo piige, Aliku ALA mbo pugwi iinok, ineebe lek eerogo piige, Eerigin o.

29 At Aliku ALA nen ari logonet, “At Yerutalem ti, Eyo teno ero aakumi ayuk wuko logorak inikilom mbaremenggerak nogo paga enggali age, Ndi, yabu wogo kugi ake nggomoorogo pemenggerak nogo paga endage maluk age, Eerigin o.

30 Eyo tenoongga teebat age kwak, Yabu wogome niyo amburu lek menggi kwak, At togop aret logogin o. 31 At aap omaawi ambik ti, mbumbungga kani ne ambit nengge kwak age, Ndi, at eeke menggerak nogo ti, kani omoonuk tibili’nggin eerogo nagabit nage menggi kwak age, Eerigin o. Imbirak ne ambit wuluk togon nengge me, nogonogo puurak meek aret,” yegerak me, Kat kota Yerutalem yokkigi o.

2 INIKI UGUN TAYENAK LOGORAK ALOM TI, PUUT TIYON ARET,
YEREEGERAK WONE

1 O Yekura inom, kota Yerutalem inom, eeppuurak Amot aput Yetaya abinggaanggo paga kagagerak nogo yi aret.

2 O age yobok paga Yi puut ndi puut tebenak kagak Aliku ALA awi puut paga wurik nogo mondok tiyanak wonage kogwe, Puut-puut mbuulogwe nogo tebenak kagak, puut ti nogo tiyappugwi, Eekwi iinok, It aakumi inanebunu lombok abok aret time kuwak ari wogo logogun o.

3 Aakumi inanebunu lombok nen yogo logonet, “O Tiyon nen wone yugu liiru mbanak nogo wiganinuk wundi nage, O Yerutalem nen Aliku ALA wone yugu nogo wonok ndi ari, Eerigin me, Aliku ALA nen eeriyak mbake menggerak nit mamunnirage kenok, nit ndak-ndak eerit nogo logogun o. Aliku ALA abuut paga lagi nogwe, Yakup ogoba Ala awi wurik me unggwi nogwe, Eeruwok nduk, woraanip o,” yinuk, yogo logogun o.

4 At nen aakumi inanebunu lombok inowak loongge, Yi aakumi ndi aakumi abok aret inawone amburu mbangge, Eerigin me, Inobaloowi wim eekak nogo eyo konaaka eerogo pege, Inambuti wooluwak nogo yabu wagangga tegewa eerogo pege, Eerigin o. It aakumi inanebunu ambi mendek nen ambi inom wim nambukwi, Wim namburiyak nduk wakkagak eekwi, Eerugun mondok lek aret o.

5 At Yakup paga wiganak yi wae. Kit kunduk Aliku ALA eya paga nogo logonip o.

ALIKU ALA WOROORAK EYOM WONE
2:4 Yow. 3:10, Mika 4:3

6 Ala wae. Yakup paga wiganak kat kapuri mbo piyareegindak me, ao! Mbo piyareegindak logonet, Aakumi oonegen lagi wage menggim pa’nggwe nen mbi wako mengga kwak o yime mbi wakwi mban ndak wa’nage, It aakumi Pilitin mendek nen tili paganit nugu mengga kwak, it tili paganit nugwi, Aakumi alik mendek inandogon inom woppunuk eerit nugwi, Eeko agaarik o.

7 It inanggween paga yime mbuti perak inom, emas inom, yagabit aago wonage, Inamindik-inamendek obeelom ambik aret wonage, Inaguda kunduk, ambik yagabit aago wonage, Inanggweendo ambik me, ineenggi lingginiyak meek aret wonage,

8 It wonogo menggam yime-ndime abok aret inagugiwak mban yagabit aago wonage, It ineenggi paga eereegwaarak nogo abu’me tebe yogwe, Ineenggi paga ogobakkigireegwaarak nogo ayuk wukwi, Eeko agaarik o.

9 Togop me, aakumi nen it tebenogo piigwi, inendage maluk eerogo piigwi, eerugun kwe, Inomaluk lek eerogo piinok, inagap ndariyak ti, mage o.

10 Aliku ALA abu tiyanak pi wakugak obaanggi-obaangge li’luk ee’nuk wage, Aakumi inamineeri ne agan noorak mendek eeppiige, Eeke kenok, It kole puut-puut yugum ambe nggaganak me unggwit nogwe, Nggween nenaarak me kumaa’- nari unggwogwe, Eeruwak o.

11 It aakumi inigen tiyanak nugwi nogo tebenogo piige, “Nit iya,” mba’nuk tiyappatit nugwi nogo at abu’me tebenogo piige, Eerigin me, Ne ti eyom Aliku ALA alik mban endage tiyak yigin o.

12 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen aakumi eeppiyoorak ne ambi koonogo pereegerak wonage o. Koonogo pereegerak ne ti eyom paga Aakumi iniki wogoppakwi inom, inanggup tiyappakwi inom, Ti mbakwi abok aret iniki tebe yuwak nduk eeppiige,

13 Eyo nggabina yerek-nggorek pi wakwi Libanon wonage inom, Eyo teno yo’nggok o Mbatan wonage inom, lek eerogo pege,

14 Puut-puut yerek-nggorek inom, puut-puut teberogon inom, kenaarogo pege,

15 Nggayo logorak o nggorek lombok wurik inom, yugum pak wurik inom, langgunogo pege,
16 Yiiro yo’nggok o Taritit mendek inom, yiiro abu abe ogobakkigirik abok inom, niyo inikime tebenogo pege,

17 Aakumi iniki wogoppakwi nogo tebenogo piige, inanggup tiyappakwi nogo at abu’me tebenogo piige, Eerigin me, Ne ti eyom paga Aliku ALA mban endage tiyak yigin o.
2:10 Wayu 6:15, 2Tet. 1:9

18 At mban endage tiyak yigin me, inagugiwak eerak nogo mondok enggaawak lek aret arigin o.

19 At Aliku ALA nen nggween yi, na’ndo-wa’ndo eerikit nduk mi’na’nuk, Abu tiyanak pi wakugak obaanggiobaangge li’luk ee’nuk wage, Aakumi inamineeri ne agan noorak mendek eeppiige, Eeke kenok, It kole puut-puut yugum ambe nggaganak me unggwit nogwe, Nggween nenaarak me kumaa’- nari unggwogwe, Eerugun o.

20 Ne ti eyom paga mbuti perak paga, emas paga, inagugiwak ogobakkigippunuk ayuk wukwi nogo, Eraangge mbo pemenggaarak me, ambeya inom, ngguundi inom, inake aret arigin o.

21 Aliku ALA nen nggween yi, na’ndo-wa’ndo eerikit nduk mi’na’nuk, Abu tiyanak pi wakugak obaanggi- obaangge li’luk ee’nuk wage, Aakumi inamineeri ne agan noorak mendek eeppiige, Eeke kenok, Aakumi nen yugum ndoome unggwit nogwe, Yugum ambe nggaganak tiyarogon me lagit nogwe, Eerugun o.

22 Togop aret me, it inambe aagi ne ambit wumbunuk kanggo menggaarak aakumi nogo Ineebe paga kiniki panggombunuk logorak mage o. It aakumi ti, nano kwak me, iya inombariyak mbakop? Lek aret o!

3 KOTA YERUTALEM INOM, O YEKURA INOM, AANINGGIN OBA PUURAK
WONE

1 It aap o kota Yerutalem inom, o Yekura inom, iniki panggonak wonogwe abok aret At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ninogoba ALA nen ndinogo waagin o. Inambi-inagi pipuk aago inom,

2 Aap wakaa’ngget aap wim eeka imbirak inom, Aap inowak loongga aap Ala nen yorage kagak yoraga imbirak inom, Aap mbi waka aap aakumi inowe imbirak inom,

3 Aap wim eeka ineebe 50 inowe aap obanggat tiyarogon imbirak inom, Aap inom wone koongga inom, aap tili pagangga abu eenu inom, aap iniriingget wiiraga inom, It abok aret ndiniren nawak nduk eeppiige logomenggerik,

4 Inapuri wologwe nen inarum logowak nduk mippiige, Elege-aabologwe nen wone lengganogo yorogo logowak nduk, eeppiige, Eerigin o.

5 It aakumi ti nen an iya kat iya yogo logonet, It ambi nen it ambi tebenogo piigwi, Imbirak koorok wonogwe nen at ambi tebenogo pegak eekwi, Wologwe nen inogobamini tebenogo piigwi, Inendage lek nen inendage warak tebenogo piigwi, Eeko logogun o.

6 Ti eyom paga aap ambi ogoba ame wonage me, ore ambi nen at eenggi pippunuk yoge logonet, “Kayum abe negen yirik wonage me, ninowe a’nuk, o yigiriknoonom eerogo pugu yi, unde logot o.”

7 Yoge mbaremenggi, at nen oone panggok togon yoge logonet, “An nen o yi ena koonogo puurak meek o. Yum inom, mbi inom, an name wonage abu lek me, aakumi inarum logorak yo’niriyak ti mage o,” yinuk, yorigin o.
8 Aliku ALA inenggela’me abu tiyanak wonage kwe, it inoone yogwe paga, it eerit nugwi paga, Endage tebenogo pogo logonet, miyuk-meya eerogo pugwi me, Kota Yerutalem muk langgokpanggok eeke, O Yekura abu aret mi-mi wangge, Eeke agaarik o.

9 Maluk eeriyak inete yelok iigwi iigak, eerit nugwi, Inomaluk nobarogo eeka’lek aakumi Torom mendek eeko nogogwa kwak tena’me kin-kin aret eerit nugwi, Eekwi me, inabuwa o! It ti eekwi paga inalik nen aret aaninggin inoba pakaarak o.

10 “It aap iniki abe koonak perak, Obeelom eerit nugwi paga obeelom anggen mbanogo nagun me, It obeelom enaani ndegenak aret logogun, yoret o.

11 Aap maluk mendek ti, maluk inoba arigin me, inabuwa o! It nen aakumi maluk eeppiigo nogogwaarak nogo ndak-ndak eeppiyaagin me, inabuwa o!

12 Wologwe nen it an napuri tebenogo piigwi, Kumi nen wone lengganogo it yorogwe, Eekwi me, it an napuri ti, It inarum menggaarak nogo nen tu alik paga wogoren nogwe me, It noorak mbakwi nogo nogwe iyo, kobak eerogo piigo agaarik o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

ALIKU ALA NEN AT APURI INOWAK LOONIYAK WONE

13 Aliku ALA aakumi inowak loongge menggim kwi’nari unggwage, Aakumi abok inowak loonikit nduk mi’nage, Eeke agaarik o.

14 Aliku Ala nen at apuri inoweewi inom, inarum menggaarak inom, inowak looninake logonet, “It nen aret neyabu anggur yarak anggen mbanogo nenet nugwi, Aakumi ineenggi lek inamendek ndinogo iname yagabit eerogo pati unggwogwe, Eekaarak o.

15 An napuri piyak-payak eerogo piinet nugwi, Ineenggi lek mendek ale-pale eerogo tebenogo piigwi, Eekwi ti, Nonggop nduk eeko agaarik o?” yinuk, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ninogoba ALA nen aret yegerak o.

IT KUMI YERUTALEM MENDEK KURUMBI YORAGAGERAK WONE

16 Aliku ALA nen ari logonet, “Kumi o Tiyon menggaarak inigen mbogut paga nugwi, Inenggaanok wo yagak nugwi, inigen unggut eerit nugwi, Iniyok irip paga pit nugwi, Iniyok paga pugu’ndalik-pugu’ndalek aago oone ngginu-ngginu agan nugwi, Eekwi me,

17 Inogoba an Ala nen it kumi Tiyon mendek inanobak paga yigani telek eerogo piige, Naliku ALA nen inerali mbanogo piige, Eerigin,” yegerak o.

18 Ti eyom paga it kumi Yerutalem mendek iniyok paga pugu’ndalik-pugu’ndalek aago inom, inanobak keele maarak inom, wurooli inenggaanok me yirik inom,

19 inaruk ayo inom, ineenggi paga mberaarenggen yarak inom, inayum inete paga lenggenak inom,

20 nggare-nggare inanobak paga yirik inom, inandelen paga tenggen yarak inom, mbilak inomarip paga nggerenak inom, inagabolo obari abe eeka toolak inom, yi-ndi nuuka inom,

21 ineenggi amburu pega ineenggi paga nggelenak inom, inogobak ayo aago inom,

22 inayum-inerali laago paga yeengga inom, inayumoogi inom,

23 inabugagi inom, inayum aken mendek yawenak inom, ineeruwak keele lambunik inom, inayum inenggaanok me wurabak inom, inobaanggi-inobaangge aago ti abok aret nggoorogo mbo nappigin o.

24 Obari abe eeka inoba aago nogo lek age kagak inanggoloppari ndi wuke, Inambilak inomarip paga eerak obaane’me tali akun mbanak yirik nugwi, Ineeruwak mbinuk-mbenak eerak obaane’me inanobak puluk ko aago nugwi, Inambogoyum kigirikwe yirik nogo obaane’me inayum nibinik maluk mendek yirippunuk nugwi, Kumi inete kigirikwe obaane’me inete maluk aremenggerak inenggali mbakak nugwi, Eeko logogun o.

25 Kinawuri nogo wooluwak nen nengge, Kinapuri aap wakaa’ngget wim nambuko logonet inookwi, Eerugun me,

26 O Tiyon tu unggwogo menggam nen inerabun ndoongge, inale’nggup maake, Ndi, kumi inakom kin kenok, yinduk-wanduk nggween paga kwi’nogo mengga kwak, o kota ti togop aret age, Eerigin o.

Pasal 4
1 Ne ti eyom paga kumi ineebe 7 nen aap ambit-ambi ineenggi pippunuk, yogo logonet, “Nit ninogonggelomini lek me, ninenggali mbakak nugwi nogo lek aruwak nduk, kat nen, An nakuwi kit aret, yo’niret o. Yo’nirage keenok, ninambi noorak inom, ninayum yikkoloorak inom, ti, ninalik ninobaalombok nen aret kwaakkologo logogun o,” yinuk, yogo logogun o. O

YERUTALEM OBAANE’ME OBEELOM EEROGO PUURAK YORAGAGERAK WONE

2 Ne ti eyom paga Aliku ALA Agarip Ndarak nogo mondok abe kwit agan lagangge kagak, yi mendek ndi mendek awi yarak anggen abe yit nage kenok, it Iterali yumbunogo piyamenggaarak nogo nen, “Ninanggween yi, iya o,” yinuk, tiyappugwi,

3 It aakumi o Tiyon piinok mbaganemenggaarak o kota Yerutalem wonogwe iinok, “Inili aago o Yerutalem logowak o,” yinuk, liiru mbanak wonage nogo, “Abu abe alik leenak wonogwe o,” yogwe, eeko logogun o.

4 At Aliku ALA nen komologwe o Tiyon mendek mili lenggenak wonogwe nogo koorogo piige, ndi, o Yerutalem aap inamiya wambemenggerak aberak logokwak, anini kani negen wunuk ari logonet, eeremenggaarak onggo ndak-ndak eeppiige, eerigin o.

5 Ti eeppiige logomenggerik, Aliku ALA nen o puut Tiyon inom, aakumi abok o puut Tiyon paga kuwak eeremenggaarak nogo inom, liingge ndugwi eya paga nobarinake, ndi, oonikiya ndi wunanogo piige, eerigin me, it inirimbaga eya aago kagak ineebe obeelom aret logogun o.

6 Ooliya wuppunuk, o liingge mo andi inooke kero, kwi’nari unggwogwe, ndi, o mayu wage, o wiya warit wage, eeke logonet, inooke kero, kumaa’nari unggwogwe, eeko mengga kwak, Aliku ALA nen nobappiirogo logogin o.


5 NDAWI PAGA ANGGUR AWI YARAK ANEP PEREEGERAK WONE
4:5 Wund. 13:21, 24:16 5:1-2 Mat. 21:33, Mrk. 12:1, Luk. 20:9

1 Nore niniki kunik eeke nogo ake ndawi wake, At eyabu anggur yarak ndawi paga anep pege, Eerigin nogo yi o. Nore niniki kunik nogo puut elan me anggween mili paga anggur awi yarak wonagagerak.

2 Yarikit nduk nggween kabungge, yugum nggiginogo nappege, Anggur awi obeelom mendek mban leenogo yake, Arum logorak oolo time eyo ndoonogo pi lagangge, Anggur anggen aambiranggo logowam yugum nenaarogo pege, Eerogo punuk, Anggen abe yuwak nduk tokkage nagagerak kwe, anggen abe mendek yuulik ale mendek mban yereegerak o.

3-4 Togop me, at niniki kunik nen ari logonet, “It Yerutalem wonogwe inom, it o Yekura mendek inom, inaruk o! An anggur anggen abe mbanggolaakit nduk, neyabume anggur awi yake logonet, nano eeriyak me eekirak mbakop? Ndi, anggen abe mbanggolaakit nduk, tokkage neegak, nonggop nduk ale mendek mban yegerak mbakop? An nen eekirak paga agaarak ilik, anggur awi yarak alik nen agaarak a? It mban liippuwak o.

5 Neyabu anggur yarak eeriyak nogo ti, yora o. Neyabu anggur yarak eyagat wurik nogo minogo pege neenok, lek eerogo nunggwi, Yugum yagat wurik langgunogo pege neenok, nggwiya unggunuk, iniyok aan lebenogo pit nogwe, Eerugun o.

6 Neyabu anggur awi yarak nogo anggup mbanogo nagabit nage, mogot mbanogo pit nage, Eerigin lek nggween nggwi-nggwi mban eerogo piminggirak me, Nggonggoondu penggaarogo pege, alok-palok mban lagangge, Ndugwi nen o mayu wuppi wage kero, Mage, yoriminggirak me, nggween mbuk age, Eerigin o,” Yegerak me, yokkiragi.

7 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA eyabu anggur yarak nogo ti, kit Iterali mendek aret. Ndi, kit aap Yekura mendek ti, anggur awi yarak at inikilom mbake kwak aret me, “Eekaatak a’me nggelok eeppiigwi iyaamun ilik?” yinuk, tokkiige nagagerak kwe, kit mban-mban kinamiya wun-wun yogwe, “Obeelom mban eerit nugwi iyaamun ilik?” yinuk, tokkiige nagagerak kwe, at ambi nen at ambi maluk eeppegak eerit nogo logonet, leenggu maakwi, Eekwi kiige nagaarak o.

MALUK IINOK ONGGO EEPPIYOORAK YORAGAGERAK WONE

8 Kit nen aakumi inawi tek kunggun wurik abok aret kunggo’net nogwe, Ineyabu agigan-ogugan aago abok aret unde eekko’net nogwe, Eekwi nogo kinabuwa o! Ti eerit nogo logonet, aakumi ando logorak lek Kit kinalik mban o yime unde eeppatinuk logorak mba’nuk eekwi kiigi o.

9 An naruk konengge neegak, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “O yo’nggok obeelom wurik apit aret aakumi wonaga’lek o wuum lu agan nage logogin o.

10 Ineyabu anggur awi yariyak ti, Aap ineebe 10 inawuri inom ne ambit yabu yagat worok togon waganggwi iinok, Yaremenggaarak anggen mbambunuk, aambiranogo togolowak ambiriluk aret tookkologwe, Gandum awi togolowak kole nderom me yonggolak yumbunit namenggaarak nogo Anggen mbanogo togolowak mbuura’luk yeeriken me yonggokkologwe, Eerugun,” yegerak o.

11 Togop me, it o kuubondendok ineenik a’nuk amburu kumili aganaka nawok nduk, kwaarit nogo nagaatik, Kwaappunuk, nunggwi tit iigak, oonikiya ari nage paga kumili aganake nogo inabuwa o!

12 Laago lako logonet, nggitat nggwok inom, mbuuluk inom, lobale eeka inom, nggawiwak inom, Oone eeko logonet, anggur amburu mban nonggo menggaarak kwe, At Aliku ALA eeke menggerak nogo inigen kogwe, At Aliku ALA eerit nage nogo iniki liippugwi, Eeka’lek aret wonogo agaarik o.

13 Togop aret me, It an napuri iniki abu liippugwi lek kobak wonogwe me, Aakumi keele maageren piya nogo menggam piya nogwe, It aap inendage warak nogo mbi abu nen kambit nogwe, Inapuri ambik aago nogo logonet, niyo abu nen yagan yobaknggolak warit nogwe, Eerugun o.

14 Ndi, kambunuk nogo menggam nen eenggi walok ari, Ambe nggwok pan aago wakkoorak meek logonet, “Yime yonggo’nari woraanip o,” ari, Eeke kenok, It aap inoweewi nagawan-nagawan wambi nogwe, Aakumi ugun it ndugwi pega inom, kumili-kumili agan nega inom, yonggo’nari wanggwi, Eerugun o.

15 Inendage lek inendage warak imbirak tebenogo piige, Iniki wogoppatit inigen mbogut paga nugwi nogo inenggali aruwak nduk, eeppiige, Eerigin kwe,

16 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen eekaatak a’me nggelok eeppiyamenggerak paga endage tiyak ari, At kikak nakeelik alik leenak menggerak Ala ti, obeelom mban eerit nage paga at kikak nakeelik alik leenak menggerak nogo ineenu eeppiige, Eerigin o.

17 Ti eeke kenok, O kota yigirogo pugun nogome ndomba inagari’ngga nenet nugu menggam kwak nenet nugwi, Aap ineenggi warak inawi wurik langgunogo pugun nogome kambin inaagalogwe inom inambi kwaarogo nenet nugwi, Eeko logogun o.

18 Iri’ngga keele pugumbunuk nikkenok nogo mengga kwak, it aap pilit agan nugwi paga maluk wiganogo pit wundi nogwe, Ndi, nggweendoongga keele pugumbunuk, nikkenok nogo mengga kwak, maluk nikkenok unggwi wogwe, Eekwi ti, Mondok inabuwa o!

19 “At Ala nen eeriyak mbake nogo eeke ninigen kaawok nduk, elaambirik lek mbetmbet aret eeruwak o,” yogwe, “At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba woroorak kooneegerak nogo nineenu aruwok nduk, Mbet panggo yi woraayok o,” yinuk, yogwe, Eekwi ti, Mondok inabuwa o!

20 It aakumi nen maluk kagak, “Obeelom aret,” yogwe, Obeelom kagak, “Maluk aret,” yogwe, O apit kagak, “O eya,” yogwe, O eya kagak, “O apit,” yogwe, Ale kagak, “Ale lek,” yogwe, Ale lek kagak, “Ale warak o,” yogwe, Eekwi nogo ti, Mondok inabuwa o!

21 It aap nen, “Nit abu niniki warak aret,” yogwe, “Nit yi wone ndi wone abu nineenu aret,” yogwe, Eekwi ti, Mondok inabuwa o!

22 It aap anggur amburu nengga iyagalo inom, Amburu kumili aganaka nenggelak- kenggelak eeka unde inom,

23 “Wu kolaawok,” mba’nuk, aap maluk eekerak kagak, teppogo logonet, Aap maluk eerulik abe kagak awone yiluk-yiluk mbangga inom, ti, mondok inabuwa o!

24 It aap ti, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA yereegerak liiru mbanak nogo mbo pugwi, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba Ala ari nagagerak nogo meek eerogo pugwi, Eekaarak me, Kani omoonuk wunuk ari logonet, wiiringga mbanak ne ambit pup eerogo nengge, Kani omoonuk wage logonet, iri’- ngga mbuk ne ambi lek eerogo nenet nage, Eeke menggi kwak, Ineebe togop aret eeginake logonet, eyo omanggen pili arit unggwage, Liirubu kwak iri’ngga laambu o wiya nen wonok nage, Eeke menggi kwak eeginabigin o.

25 Togop aret me, Aliku ALA apuri eekwi paga anini nen mi’nage logonet inooke, Puut-puut ndipuk eeke logonet, inambebuk tu paga yumbuniktelenak eerogo pogo mengga kwak, Aakumi inowak nogo togop eerogo pege, Eeremenggerak kwe kagak, Ala anini mi’naremenggerak nogo lek arigin lek wonage aret logogin o.

26 Yi aakumi ndi aakumi o ndaanda wonogwe nogo woraawak nduk ndiimbu walok ari, O irip-irip wonage nogo kuum eerogo nappege, Eeke kenok, Mbet-mbet wogwe, nggare agan wogwe, eerugun o.

27 Wogo logonet, inowak lek age, iniyogobit lik yagak wogwe, Nogo yigin eeginake, nogo yit wogwe, eeka’lek kunik-kunik aret wogwe, Inagabee’le nggonok yaga’lek nggerok togon eerak wogwe, Iniyogogut keele piyok yaga’lek wogwe,

28 Inomaale ndiiwi ineenggime wonage, ineegin agale wulanak wonage, Inaguda iyok enegen moolingget negen wonage, Inanggweendo wim eeka iyok nogo ti, o wiya nombok-kombok eeke menggi kwak perek-parek eerit wogwe,

29 Singa oone kole ari menggi kwak inoone ya-mba agan wogwe, Singa awooluk inoone nggwok yu-ku yogo mengga kwak agan wogwe, It noorak ineyak nggeronggogo logonet, inogomut oone yogo mengga kwak yogwe, Waketak nogo eyak me nggereninuk nage me, ndiniyak meek menggi kwak eerak nogwe, Eerugun o.

30 Ne ti eyom paga niyo laut yenggenak oone wo ari menggi kwak, wim nggoguk ari kagak, It wonogo menggam yumaak eerak wonage, iniki ma’nage, Ndugwi nen o eya apit eerogo pege, Eerigin nogo Inigen kaagun o.

6 ALA NEN YETAYA YOGE KAGAK YORAGA ARUWAK NDUK,
WIIREEGERAK WONE . 6:1 2End. 15:7, 2Mbin. 26:23

1 Aap endagembogut Utiya kambeegerak tahun ti paga at Ala abu tiyanak, “Wi,” ugwi iigak, wone lengganogo yorage menggim kwi’- ndak wonage me, ayum nggorek irip nik aago nogo at awi wurik paga ndak warak wonage, eeke kagarak o.

2 At irimbaga inetenggen kani wunuk ari negen aakumi iigulik mendek inalitak lombok ina’naabit 6 warak mban mi’ndak wonogwe iigirak. Ti iigirak nogo ti, ina’naabit mbere paga inetenggen nobakkologwe, mbere paga iniyok nobakkologwe, mbere paga wiganinuk nogwe, eekwi iigirak o
3 Eerak wonogo logonet, it inoone nggwok paga at ambi nen at ambi yogak eeko logonet, “Kat mondok kikak nakeelik alik leenak aret o. Kat mondok kikak nakeelik alik leenak aret o. Kaliku ALA Komaawi Lombok Menggendak ti, mondok kikak nakeelik alik leenak aret o. Keebe abu tiyanak o nggween paga mondok ndak warak menggendak o,” yinuk, yogwe iigirak.

4 It inoone nggwok togop yogwe iigak, Ala awi wurik tungga ambe peenok-peenok langgok-panggok eeke, ambe agi-ogu nuk-nuk eeke, at awi wurik nogome ka’luk yagabit eerogo pege, eeke kagarak o.

5 Kage nagarik, an nen ari logonet, “Nambe paga maluk mban ari, ndi, an aakumi inambe paga maluk mban yogwe nogo inenggela’me wonage, eeke logonet, at Omaawi Lombok Menggerak endagembogut Aliku ALA nenegen abe nen kagarak paga kambigin aret me, nabuwa o!”

6 Yinuk, mbake me, inetenggen kani wunuk ari negen aakumi iigulik mendek nogo ambit nen warogo wogogak ogobakkigirik paga nen kani kunik paando paga nggerembunuk, eenggime wonok wiganinuk nowagam wage nagaarik,

7 nambe paga mbaanggage logonet, “Kani kunik kambe paga pege yi ket o. Nambe mili, yagandak nogo yi paga koorogo paganuk, komaluk lek eerogo pagagi o,” yinuk, yo’nege kagarak.

8 Yo’nege kage nagarik, ti’nuk, nogoba Ala nen ari konengge logonet, “An ari minggirik wone wonok nawak nduk, ta nappigin mbakop? Ndi, nit nookwak wone ti, taani nen wonok yora noorak mbako agaarik o?” Ari konengge nagarik, “Yi an aret me, an aret nappanu o.”

9 Yoge mbaki, at nen an yo’nege logonet, “It aakumi ti, inaruk konenggak mban eeremenggaarak kwe, liippugwi, Inigen kagak mban yemenggaarak kwe, yelok kogwe, Eerugun lek o, Yinuk, yorage,

10 Ndi, it aakumi ti, inigen kogwe, inaruk konenggwi, iniki liippatinuk yunggup-melak eekwi, Eekwi iinok, An nen obeelom eeginake neyo, inogogumbuk ogwe, Inaruk logu kwak ogwe, inigen mbuk kwak ogwe, Eeruwak nduk eeppiya nage, Eeru o.”

11 Yo’nege naruk konengge nagarik, onggo yoge logonet, “Nogoba Ala wae. Wone ti yorage neegak, ne mande ari nagin o?” Yoge mbaki, at nen onggo an yo’nege logonet, “Kat nen yorage keegak O kota-kota abok aret yigiriknoonom eerogo pugwi iinok, Aakumi ambi lek aret wonogwe, Aakumi inawi wurik wuum lu agan nage kagak, ineyabu yarak alom yenak-kinak eerak wonage,

12 Aliku ALA nen aakumi o time wonogwe abok aret mugogo wumbiyamenggerak me, o wogo aret wonage, Eerigin o.

13 O time aap ineebe 10 inooko logonet, ambiret teppegak eeremenggaarak nogo, Ambokan unggwogo logonet, inoorogo piinet nogo logogun kwe, Eyo win inom, eyo teno inom, muurogo pegaatak kwe, andokon wonage menggi kwak, Aakumi alik leenak yumbunik nogo paga nen inagarip wundigin o,” yinuk, yo’nege kagarak o.

6:3 Wayu 4:8 6:4 Wayu 15:8 6:9-10 Mat. 13:14-15, Mrk. 4:12, Luk. 8:10, Ya. 12:40, Nap. 28:26-27

7 Yetaya nen aap endagembogut Akat yoreegerak wone

1 Aap Utiya ombooluk Yotam aput endage Akat nogo, o Yekura inowe endagembogut wonage kagak, aakumi o Aram mendek inowe endagembogut Eretin inom, Iterali inowe endagembogut aap Eremaliya aput Peka inom, nen o Yerutalem tebenggolaawok nduk wogo nogogwaarik, wakkogogwaarak mendek, meek aret agagerak.

2 Meek aret age mbareegi, aakumi Aram nen it Eparayim inom lambunna’nuk time inawooliya wuppatinuk wonogo mbareegwa, aakumi nen at Ndawut paga wiganak nogo yora nogogwaarak. Yora nogo mbareegwa, aap Akat apuri inom inaruk konembunuk, o wiya wake logonet, eyo wonok na-wa eeke menggi kwak, inaganak wareegerak.

3 Inaganak wake kagak, at Aliku ALA nen Yetaya yoge logonet, “Kat kaput Tiyeyat-Yatiyup wonok tu Yum Kooko Menggam nogo menggam niyo yenggenak irimbaga niyo mbininik irip me time aap Akat kinom lambuni nak o.

4 Kinom lambumbunuk wone yoriyak nogo yi aret. Kani arowa mbere ka’luk ndi wuke kwak aap Eretin awuri aap Aram mendek inom, aap Eremaliya aput nogo inom, inanini mbakwi paga agabiti nen iniki lek-lek eeke ti mage o. Ata, iniki nu’lek eeppunuk ogogumbuk logowak o.

5 It aap Aram mendek inom, Eparayim mendek inom, Eremaliya aput inom, nen at Akat maluk eeppuwok nduk, wone koonogo punuk, yogo logonet,

6 Nit o Yekura mendek ninom wim eeri unggwogo logonet, iniki lek-lek eerogo piinok, o tebenggologo logomonggoorik, aap Tabeen o time endagembogut logowak nduk, mippuwok o, yinuk, yagaarak kwe,

7-9 Naliku Nitok Minggirak an ALA nen ari logonet, O Aram alom ti, kota Ndamitik aret. Ndi, kota Ndamitik inowe unde ti, aap Eretin mban aret wonage, O Eparayim alom ti, kota Tamariya aret. Ndi, o Tamariya unde ti, aap Eremaliya aput mban aret wonage, Eekwi me, It koonggaarak nogo aret age, Eeriyak mbakaarak nogo a’me nggelok ari, Eerigin mondok lek aret o. Tahun 65 awo ari waga’lek kagak aakumi Eparayim mendek inanebunu lek aret arigin me, At kunduk, iniki noba panggonak lek kenok, at eya kondembunuk logogin mondok lek, yegerak, yori nanip o,” yinuk, yoreegerak.

INEENU AGAK IMANUWEN NDA’NARIYAK YOREEGERAK WONE
7:1 2End. 16:5, 2Mbin. 28:5-6 7:14 Mat. 1:23

10 Aliku ALA nen yoge kagak Yetaya nen wone alik ambi Akat yoge logonet,

11 “At Aliku kogoba Ala nen ineenu ariyak mendek ambi aakumi kambeegwaarak nggween abu’me teberogon wonogwe me nen eerigin a, agi mbogut irimbaga wonogwe me nen eerigin a? At nen mban yuwak,” yo’negerak me, yokkigi o.

12 Yoge mbareegi, at Akat nen onggo Yetaya yoge logonet, “At ambi mendek eeruwak nduk yoge, ndi, Aliku ALA abut mbangge, eeriyak ti, neebi o.”

13 Yoge mbareegi, Yetaya nen at yoge logonet, “Kit Ndawut paga wiganak yi, kinaruk liirogon konenggo logonip o. Aakumi iniki yungguppunuk, wonogwe inabut mbanggwi nogo kiname’lek kundugu kenok, nogoba Ala iniki yungguppunuk menggerak kunduk, abut mbaniyak mbako ogotik ya?

14 Kinogoba Ala alik nen kineenu ariyak mendek eeke kaamunggup o. Eeke kaamunggup nogo ti, kolaga aap kigin waka’lek nogo abila age logomenggerik, aagaluk aap aret ndarigin o. Ndi, ndake kenok, at endage Imanuwen aret toonigin o.

15 At nen yilak amburu longgo warak nengge, nggiin amburu nengge, eeriyak eyom awo ari waga’lek kagak, maluk kenok mbo pege, obeelom kenok miikkolage, eeriyak nogo eenu arigin kwe,

16 at nen maluk kenok mbo pege, obeelom kenok miikkolage, eenu ariyak eyom awo ari waga’- lek kagak, it aap inendagembogut ineebe mbere paga kinagabiti mbakwi nogo it inanggween paga aakumi lek o wogome kwak aret age kaamunggup o.

17 O Eparayim nen Yekura inom ogookkologo mbareegwa, Aliku ALA nen aaninggin inoba piyareegerak kuli nen o yogondak kuli aaninggin inoba piigulik mendek ambi kat inom, aakumi inarum menggendak inom, kogoba paga wiganak mendek inom, kinoba pinagagin o. Kinoba pinagarak nogo ti, it aap Atiyut mendek inowe endagembogut nen aaninggin kinoba kwippinagi woraawak nduk, yorigin o.

18 Ne ti eyom paga Aliku ALA nen nuwet-koole ari kenok, ti’neebon niyo Nin elaganggen irip-irip time wonage nogo wogwe, nggiin o nggween Atiyut paga wonage nogo wogwe, eerugun o.

19 Wiiremenggerak abok aret wogo logonet, o nggelok-nggobok me inom, puut-puut yugum ambe nggaganak me inom, eyo alokwi enggela’me inom, ndomba inagari’ngga mbanogo nenet nugu menggam inom, abok aret ninggirogo pi woraagun o.

20 Ne ti paga mban niyo Eparat ene pa’nggwe aap Atiyut mendek inowe endagembogut luulu yoriminggirak wage logomenggerik, at eebe inamboro mbanggak pogom a’nuk kineeruwak inom, kinambulok omoori inom, kinamboro inom, tabik-tabok eerogo pinagagin o.

21 Ne ti paga mban aap ambit-ambi nen tapi enggelan iyagalo inom, kambin mbere inom, unde wogonake logonet,

22 inelak amburu ambik aremenggerak ti paga inelak amburu longgo warak nengge logogin o. It aap o time awo wonogwe nogo inalitak lombok nen yilak amburu longgo warak inom, nggiin amburu inom, nonggo logogun o.

23 Ne ti eyom paga eyo anggur ero seribu onggo wu mbuti perak seribu paga kuniyak yarak wonagam time iri’ngga alok-palok inom, kugeele inom, ti mban niik yigin o.

24 O time iri’ngga alok-palok inom, kugeele inom, ti mban niik yigin me nogome it aap nen ineegin-inomaale ko’nok time mban nogo logogun o.

25 Ndi, o puut elan-elan time yabu eeri unggwogo nogogwam nogome perak, iri’ngga alok-palok inom, kugeele inom, ti mban niik yemenggerak kenok, yabu eeriyak ineebi nen tapi-ndomba inagari’ngga mbanogo nenet nogo logowak nduk, time piigo logogun o,” yinuk, yoreegerak.

8 YETAYA APUT AAKUMI INEENU AGAK WONE
7:17 1End. 12:16, 2Mbin. 28:20

1 At Aliku ALA nen an yo’nege logonet, “Yugum tabak liiru mbangga nggwok ti wamen o. Wagangge logomenggendik, liiru mbanggo menggaarak ndak-ndak mbangge logonet, Mondok Alilaakwi Aakumi Inagugun Wagangga, mbanu o.

2 Mbangge keegak, Yi abet aret mbangge kogo o, yuwak nduk, aap ineebe mbere Ala unde Uriya inom, Yeberekiya aput Takariya inom, woraawak nen wiiraagin o.”

3 Yo’nege mbareegi, an nakwe nimbirak lambungge nagagirik, abila a’nuk, naput aap aret ndareegerak. Ndake mbareegi, Aliku ALA nen an yo’nege logonet, “Kaput endage ti, Mondok Alilaakwi Aakumi Inagugun Wagangga, toonumunggun o.

4 Kat kaput ti, kwiya-koba yuurak awo eenu aga’lek kagak, aap Atiyut inowe endagembogut nen o Ndamitik yi mendek ndi mendek ambik wonage nogo wagangge, o Tamariya kwi’nari unggwage logonet, inamindik-inamendek kugun wagangge, ee’nuk nagin o,” yinuk, yo’nereegerak.

AAP ATIYUT INOWE ENDAGEMBOGUT WOROORAK YOREEGERAK WONE

5 Yo’nege nagagerik, Aliku ALA nen ambinom an yo’nege logonet,

6 “It aakumi yi, niyo Tiyilowa elaganggen abolok lek wage nogo mbo punuk, Aap inendagembogut Eretin inom, aap Eremaliya aput inom, inikilom mbakwi me,

7-8 Niyo Eparat wu’nuk wage logonet, ambet paga kilu-kilu wundit nage, Elaganggen paga linogo pit nage, Niyo mban uwe ndenit yi mendek ndi mendek taanogo pit nage, Yenggenit aakumi inenggaanok kuli ari lagangge logonet o iripirip ndak wa’narit nage, Eeke menggi kwak, It Atiyut inowe endagembogut, Wi, ugwi iigak, eerit wage menggerak nogo nen Inogoba Imanuwen an nanggween o Yekura togop aret aan mbelenggabi unggwi woraawak nduk, nappi woraagin o,” yinuk, yo’nereegerak.

9 Togop aret me, kit yi aakumi ndi aakumi ninom wim mbanak yi wae. “Ninawim o,” yinuk, kuum-keek namonggotak kwe, kinaganak wako logomunggup o. Kit aakumi o nggween ilin-unggut wonogwe yi wae. Kinaruk liirogon koneninip o. Wim namburiyak nduk li’luk eerumonggotak kwe, kinaganak wakwi, Wim eeriyak nduk pipuk eerumonggotak kwe, kiniki ma’nage, Eerumunggup o.

10 Nit ti, Ala ninom aret wonage menggerak me, Kit nen, “Nit yogop eeppiyaawok,” koonumonggotak kwe, lek aret age, “Yogop eeruwok o,” yinuk, wone mbanumonggotak kwe, ee’naga’lek aret wonage, Eeke kaamunggup o.

ALA NEN YETAYA EERIYAK EENU EEPPEREEGERAK WONE
8:12-13 1Pet. 3:14-15 8:14-15 1Pet. 2:8

11 At Aliku ALA nen eenggi omaawi paga pippaninuk, wone yo’nege logonet, “It aakumi inobaabut maluk lombok logonet eerit nogwe yi, kinom mugurok nookwak, wone ambi yokkiri o.

12 It aakumi nen, Niniki ambit eeppunuk wone koonogo pogoorak o, yogwe ti, Kat nen, Abet aret iniki ambit eeppunuk wone koonogo pegaarak o, yinuk, ari, ndi, it inagabiti mbakwi nogo kat kunduk kagabiti nen kiniki ma’nage, Eeriyak ti mondok mage o.

13 Nomaawi Lombok Minggirak Naliku an ALA nalik aret kikak nakeelik alik leenak wonage nombake, An paga kagabiti mbake logonet, kaganak wake, Eeke logot o.

14 An neebe ti, aakumi ineebe op logowam alik leenak wonage logogin kwe, It aakumi Yekura mendek inom, Iterali mendek inom, it imbirak perak, Yugum iniyogobit linggolaga kwak, lik togon yigeebu wangga kwak, an neebe age, Ndi, it aakumi o Yerutalem kunduk, wam talok pugu kwak, pagi keele pugu kwak, an neebe age, Eerigin o.

15 It aakumi ambik aret an paga iniyogobit li-li ngginnogwe, Yigeebu wanggo logonet, ineenggiiniyok kalenak-pugunik nage menggi kwak ogwe, Keele pugu kwak an paga yilunggolamenggaarak me, piginakwi, Eerugun o,” yinuk, an yo’negerak.

16 Wone at Ala nen yo’negerak abok aret yokkirage yi, liirogon waganggwi, Kit an noone wagangga nen eeko logorak wone yugu yi, nggiriknggerok porogo wonogwe, Eeko logonip o.
17 At apuri Yakup paga wiganak nen enete kogwe iyo, kumaappatinuk wonage Aliku ALA nogo an tokkage, Niniki at paga panggonak wonage, Eeke agarik o.

18 An Aliku ALA nen wo’nereegerak napuri ninom yime aret ogoorik o. It Iterali ineenu ogwe, in wakkagak wonogwe, eeko logowok nduk, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA o puut Tiyon menggerak nogo nen nappinani wagaarak wonogo ogoorik o.

AAP KUGI UNDE NEN KUGI WONE MAMUNUGWI IYO, MAGE YOREEGERAK WONE

19 Aakumi nen kit yokkirogo logonet, “It aakumi ambi mendek nen ambi age kenok, inagugi yoroorak lek mbakop? Eeriyak nonggop o? yinuk, it aakumi ineenik wonogwe nogo inake it kambeegwaarak yoroorak op nogo lek a? Yoroorak op aret me, it aap yagap wone yogwe, inoone mumun paga yogwe, eekwi nogo tili pagangga inom, aap inogoma nggiiraga inom, yoret o,” yinuk, yokkirogwe iinok,

20 wone yugu liiru mbanak inom, abeko logorak wone yugu inom, pekkaanip o. It aakumi ti, Ala wone yugu ndak-ndak yaga’lek kenok, inikime o eya aago wonage lek apit aago wonage mbarumunggup o.






AAKUMI INIKI KOBAK A’NUK EERIYAK WONE

21 It aakumi ti, iniki aaninggin wonogwe, mbi abu wonogwe, eeko logonet, o time yagak-ndagak nugwi, mbi abu kenok inanini nen inowe endagembogut inom, inogoba Ala inom, mbelaappiigwi, ina mbogut paga ni’nogwe,

22 nggween paga wu’nogwe, eeremenggaarak kwe, yi mendek ndi mendek obeelom mendek ambi inigen kaga’lek aaninggin-paaninggin inoba age, iniki apit age, o yumaak kenok inagabolo kangge, eeke kagak, o apit me time mbo piyaagin o.

9 PAALUNGGA WAKA ENDAGEMBOGUT NDA’NARIGIN YEREEGERAK
WONE 8:17 Ibr. 2:13 8:18 Ibr. 2:13 9:1 Mat. 4:15 9:2 Mat. 4:16, Luk. 1:79

1 Togop aret mbo piyamenggerak kwe, aa’nduk nen it o Tebulon wonogwe inom, o Natali wonogwe inom, tebenogo piyareegerak kwe, it aaninggin-paaninggin inoba a’nuk o yumaak paga nugwi nogo, mondokmondok togop aago nugu logogun lek o. Peebi, Aliku ALA nen niyo Yoraran enebagan tu niyo yenggenak paga nogo menggam it endekem konenggulik mendek iname o Nggalileya time menggaarak nogo, tiyappiyaagin o.

2 It aakumi o apit paga logonet, eerit nugwi nogo, Eya nggwok lombok inigen kogogwaarak o. It kanggwi inoba wigak yereegerak kanggo menggam wonogwe nogo, Eya lombok inoba pindanogo piyareegerak.

3 It mendek ambik wiganogo piyareegerak me, Iniki ale’nggen ambik kogwe, Yarak anggen mbanggo logonet, iniki ale’nggen mbakwi, Kugun wogo tumbukkologo logonet, inale’nggen mbakwi, Eeko mengga kwak, At enggaanom paga inale’nggen mondok nggwok lombok mbakwi, Eereegwaarak.

4 It aap Miriyan tebenogo piyareegerak kokwak, Eyo aaninggin tapi uut paga kwippugu kwak inoba wonage nogo, telenogo mbo nappege, Eyo aaninggin inuum paga wonok nugu mengga kwak

wonok nugwi nogo, waganogo mbo pege, It tebenogo piiga nen mbut mbanak ineenggime wonok nugwi nogo kalenogo pege, Eereegerak o.

5 It aap ineegin warak iniyok ogut yirik oone ndu-ndu agan nogwe inom, Inayum amiya labunik wonage inom, Kani noorak ake aret me, kani nen nengge logogin o.

6 Elege ambi nit ninake muk nda’nage, Wulaga ambi muk aret wo’nirage, Eereegerak me, At wone lengganogo yo’nirage logorak ti, at obaalombok aret logogin o. At endage ti, Wone Kooninaka Mondok Iya, Omaawi Lombok Menggerak Ala, Ninogoba Kanggeelik Mondok Eenik Menggerak, Aakumi Lambuninaka Endagembogut o, yinuk, yogo logogun.

7 At wone lengganogo yorage logowam nggwok wiganinuk nage, Aakumi inom lambunik iniki ugun tayenak wonogwe nogo lek aga’lek kundugu wonage, Eeke logogin o. At Ndawut paga wiganak aret me, At wone lengganogo yorage menggim mi’na’nuk, At abu’me piige menggim wone lengganogo yorage logogin o. At obeelom mban eeppiinet nage, a’me nggelok mban inawone mbangge, Eeke logomenggerak paga At abu’me piige menggim akom kwippiige, Omaawi nu’lek eerogo pege, Eerogo pege kenok, Mondok-mondok aret logogin o. At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen, “Mondok eerikit aret,” mbarit unggwage me, aret eeke logogin o.

ALIKU ALA ANINI NEN IT ITERALI INOBA PIYAREEGERAK WONE
9:7 Luk. 1:32-33

8 Ninogoba Ala nen it Yakup mendek aaninggin inoba kwippiyoorak yorage, It Iterali inoba aret kwi’nage, Eerigin o.

9 It aakumi Eparayim mendek inom, it o Tamariya menggaarak inom, it aakumi abok ti, “Nit iya,” mbakwi, iniki wogoppakwi, Eeko menggaarak abok aret nogo nen inoba ariyak wone yugu nogo ineenu arugun o.

10 It aakumi ti nen yogo logonet, “Yugum o wurik langgunik nogo peebi obaane’me yugum abe ogobakkigirik paga wukwi, Eyo wuli muurogo pugu nogo obaane’me eyo nggabina yakwi, eerugun o,” Yinuk, yogwe kwe,

11 Aap Eretin awuri inom pilak yogo logonet it Eparayim inom, Tamariya inom, tebenogo piyaawak nduk, at Aliku ALA nen inikime eeppiige, Ndi, it inom wim mbanak nogo inikime mambiige, Eereegerak me,

12 It oonegen lagi wage menggim pa’nggwe wonogwe aap Tiriya inom, It oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe wonogwe aap Pilitin mendek inom, nen It Iterali mendek inambeme yonggorinabeegwaarak kwe, At anini inombake nogo lek aga’- lek ambinom inoba pikit nduk, “Ndime eeri nanip o,” yinuk, eenggi titik irage agaarik o.

13 Togop eeginabeegerak kwe, It aakumi ti nen iniki wakko’nok at inomaluk onggo eeppiiga nogo owagam wogwe, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA mugurok wogwe, Eeka’lek aret wonogo agaarik o.

14 Ti eekwi paga Aliku ALA nen Iterali inanobak inom, inakom inom, mbanogo piige, Eyo eebe inom, eno’mbak inom, imbirak ne ambit liingge mbanogo pege, Eerigin o.

15 Inanobak kwak ti, aap inoweewi inom, aap inengga warak inom, ti aret. Ndi, inakom kwak ti, Ala yorage kagak yoraga kwe, pilit pugunogo mamuninaka ti aret.

16 It aap, “Yogop-ndogop,” mamuninaka ti nen aakumi yi, tu kobak eerogo piigwi, It mamuninakwi ti kunduk, tu kobak aret ogwe, Eeko agaarik o.

17 It aakumi abok aret ti, maluk mban eeriyak mbako logonet, Ala ineebi mbakwi, It abok aret wone yuurak lek kagak aap wi yogo mengga kwak agan nugwi, Eekwi me, Ninogoba Ala ti, wologwe tawe nogo inikilom mbake, Ndi, elege moono inom, kumi nanu inom, inabuwa mbake, Eerigin lek aret o. Ti abok eeginabigin kwe, At anini inombake nogo lek aga’lek ambinom inoba pikit nduk, “Ndime eeri nanip o,” yinuk, eenggi titik irage agaarik o.

18 Iri’ngga-kale’ngga inom, alokpalok inom, kani pegaatak ne ambit pup eerogo nengge, Eyoongga ku’mbanak wunuk agan nenet nage, Eeke logonet, Ka’luk yarugu-parugu lagangge menggi kwak, It aakumi ti, maluk togop aret eerit nogo menggaarak o.

19 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA anini ti, wukkanindakkani pup eerogo nenet nage menggi kwak O nggween yi togop aret eerit nage logogin o. Kani ambi-mbiingga ti, it aakumi aret me, Nenet nage kenok, at ambi nen at ore ambi abuwa mbakak eerugun mondok lek aret o.

20 Inoreewi ineeben abeenok wonogwe nogo inambi waganogo namenggaarak kwe, abu aret wonogwe, Ineeben abeenok wonogwe nogo inambi namenggaarak kwe, ndonggoppiiga’lek wonogwe, Eekwi kenok, It paga wiganak aret kwe, inamiya nenet nogo logogun o.

21 Neyak-keyak yogo logonet, it aap Manate mendek nen Eparayim mendek inoorogo piigwi, Ndi, it Eparayim mendek nen it Manate mendek inoorogo piigwi, Eeko logonet, It imbirak lambunna’nuk, Yekura inom wim eerugun o. Togop eerugun kwe, at Ala anini inombake nogo lek aga’lek ambinom inoba pikit nduk, “Ndime eeri nanip o,” yinuk, eenggi titik irage agaarik o.

Pasal 10
1 It aap eeriyak koonak nogo nomonogo mbo punuk, alik eeko logowak nduk, yiluk-yiluk wone lengganogo yorogwe, Aaninggin inoba logowak nduk, wone koonogo yorogwe, Eeko menggaarak nogo, inabuwa o!

2 It aap ti nen aakumi ineenggilek nogo obeelom eeppiyoorak koonak kagak non mbanogo piigwi, An napuri tebenak nugwi nogo inawone liirogon koonogo piyoorak kagak maluk-maluk koonogo piigwi, Eeko logonet, Alom lek kagak it kumi togwe inamendek kologwe, Elege moono inageerok ndinggologwe, Eeko menggaarak me, inabuwa o!

3 Togop eekwi me, eekotetak onggo aaninggin kinoba ari wage, Kineebe lek eerogo pinagarak nduk, o nda nen wogwe, Eeriyak eyom paga nano eeriyak mbakop? “Yeenggwa niret o,” yinuk, mbe agan aap ta yori nogwe, Kinamendek ambik aago nogo o nggeeme punuk mbaganggwi, Eeriyak mbakop?

4 Lek aret me, aakumi keele maagaren nogwe inenggela’- me yipik agan nogwe, Aakumi inoorit nogo logonet, kit kinom kinookwi, Eekwi ti mban aret eekkinako logogun o. Ti abok eekkinabugun aret kwe, At anini kinombake nogo lek aga’lek ambinom kinoba pinagakit nduk, “Ndime eeri nanip o,” yinuk, eenggi titik irage agaarik o.

ATIYUT MENDEK AANINGGIN INOBA PIYOORAK WONE
10:5-34 Yet. 14:24-27, Nak. 1:1-3:19, Tep. 2:13-15

5 Ala nen ari logonet, “It aakumi Atiyut mendek inabuwa o! It aakumi Atiyut mendek ti, nanini an napuri eeppiyoorak neyawi kwak, Niniki aagi eeppiyoorak muun mbanak kwak, It aret me, inabuwa o.

6 It Atiyut mendek nogo it aakumi an noone liirogon eekulik mendek inowagam nappiya wage, It aakumi an nanini eeppanugwi nogo inageerok ndinggologwe, Inamendek kugun waganggwi, Tu paga purok iniyok amok mbanogo pit nogo mengga kwak ineebe iniyok aambiranogo piinet nogwe, Eeruwak nduk, nappiya wage, Eerigin kwe,

7 At aap Atiyut inowe endagembogut ti nen togop mbaka’- lek at alik mbake, At alik eeriyak koongge, Eeke agaarik o. Yi aakumi ndi aakumi abok inenggaawak lek eerogo piyaakit o, yinuk, ari logonet,

8 An nawuri ineegin warak inoweewi abok ti, inendagembogut mban wonogwe nogo lek a?

9 Ndi, it nen kota Karekemit tebenogo pereegwa kwak kota Kalono tebenogo pugwi, Kota Arapat tebenogo pereegwa kwak, kota Kamat tebenogo pugwi, Kota Ndamitik tebenogo pereegwa kwak kota Tamariya tebenogo pugwi, Eerugun lek mbakop?

10 O Yerutalem inom, Tamariya inom, inagugiwak ambik kwak lek it aap inendagembogut inabu’me piinok menggam inagugi ogut aago ambik lombok wonage nogo, An neenggi omaawi paga tebenogo piige nagagirak me,

11 It Tamariya mendek inagugi ogut aago yale-pale eerogo punuk, o tebenggolagagirak kwak, It Yerutalem inagugiwak yale-pale eerogo punuk, o ti, tebenggolaagin lek mbakop? Tebenggolaagin aret, yegerak o,” yinuk, at Ala nen yereegerak o.

12 At Ala nen it puut Tiyon paga wonogwe inom, kota Yerutalem wonogwe inom, eeppiyoorak koonogo pemenggerak nogo worok togon eeppiige kenok, at nen, “It Atiyut mendek inowe endagembogut wogoppake, An iya, mbarit nage, eeke ti paga aaninggin oba kwippigin o.

13 It Atiyut mendek inowe endagembogut nen ari logonet, An nalik neenggi omaawi paga yi eerit nage, Niniki warak lombok yi wone ndi wone neenu me eeke, Eeke logonet, It aakumi inanebunu lombok inanggween kuli ogoorak nogo ya langgok eerogo pege, Inamindik-inamendek pipuk aago wonage nogo ndinogo wagangge, An aap wakaa’ngget me, inoweewi inendagembogut tebenogo piinet nage, Eereegirak o.

14 Aap ambi nen towe awina kagak eenggi mambege menggi kwak, aakumi inanebunu lombok inamendek kolage, Towe ako awina teppunuk wunggetak kagak aap nen ako kabulogo wagangge menggi kwak, yi aakumi ndi aakumi inanggween tebenggolage, Eeke neenok, Towe a’naabit lambu-lambu eeke menggi kwak, it ambi nen ndelenak-welenak yogwe, Towe oone nggek-nggek ari menggi kwak, inoone ya-mba yogwe, Eerulik o, Yinuk, yegerak me, aaninggin oba kwippigin o,” yinuk, yigin o.

15 Aap ambi aye paga eyo muuke kagak, ye ti nen, “At aap yi, iya lek o. An perak iya o,” yinuk, wogoppake, Ndi, aap ambi anggege paga eyo mbangge kagak, nggege nogo nen, “At yi lek o. An mban iya o,” yinuk, tiyappake, Eeko menggaarak mbakop? Aap ambi owaanggun wagangge kenok, waanggun nogo nen, “An nen kat wokkabi o,” yinuk, yoge, Ndi, yawi mbanak nen, “Yogop eeru,” yinuk, aap nogo yoge, Eekulik o.

16 Togop aret me, at Omaawi Lombok Menggerak ninogoba Aliku ALA nen aap Atiyut mendek inowe endagembogut awuri ineegin warak wakaa’- ngget nogo kugi wuruurit eeginaka inoba kwippiige, Ndi, iri’ngga kani wunuk ari logonet, pup eerogo nengge menggi kwak, At endage nggwok age paga wogoppatit nage nogo, togop aret lek eerogo pege, Eerigin o.

17 It Iterali Eya Eeginaka ti, kani kunik kwak age, Inogoba at Kikak Nakeelik Alik Leenak ti, kani wunuk ari menggi kwak age, Ee’nuk wage logonet, Aap eerit nage ti, alok-palok inom, iri’ngga ku’mbanak inom, kani ne ambit liingge nengge menggi kwak togop aret lek eerogo nagin o.

18 O at unde menggim yi eyoongga ndi eyoongga inom, yi yabume ndi yabume eyo awi yarak inom, abu abe kwit agan lagit nage nogo, Aap andi nen eebe wuruurit a’nuk kangge menggi kwak at togop aret lek eerogo pigin o.

19 Yi eyo ndi eyo teppemenggerak nogo ambitak mban me, elege ambi nen eenggi lingginiyak op aret arigin o.

ITERALI EEGU YUMBUNIK INILI YUURAK YEREEGERAK WONE

20 Ne ti eyom paga it Iterali eegu yumbunik at Yakup paga wiganak inenggela’me nen kole mbaganugun nogo, At aap it tebenogo piiga oba panggonak logogun lek o. Ata, at Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba Aliku ALA oba mban panggonak logogun o.

21 Eegu yumbunik nogo iniyokan wogwe, At Omaawi Menggerak Ala owagam wogwe, Eerugun o.

22 Iterali wae. Aakumi kit mendek ineebe mbini niyo aa’nggi paga menggi kwak wonogwe kwe, Ineebe mbuuluk mban iniyokan yungguninuk Ala owagam woraagun o. It eeko logomenggaarak onggo ineebe lek eerogo piyoorak koonak nogo eeppiyamenggerak ti paga at a’me nggelok eeke menggerak mondok wigak yigin o.

23 It aakumi o nggween paga yime wonogwe lek eerogo piyoorak koonogo pugu nogo, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku nogoba Ala nen aret eerigin o.

ATIYUT MENDEK AANINGGIN INOBA PIYOORAK WONE

24 Togop me, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku nogoba Ala nen yegerak nogo yi aret. “It an napuri o Tiyon menggaarak ti, It aap Atiyut mendek nen yawi paga inookwi, Aa’nduk it o Metit mendek nen eeginabeegwaarak ndak-ndak it ti nen muun mbanak paga inookwi, Eekwi iinok, Inagabiti mbarugwaarik o.

25 An ne mbuuluk logonuk nanini it paga wonage nogo tayo ari logominggirik, Nanini it Atiyut mendek inoba piige logonet, ineebe lek eerogo piyaagin,” yegerak me, yokkiragi o.

26 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen aap o Miriyan mendek puut yugum lunik Orep paga eeginabeegerak ndak-ndak it keele ya’mbiran paga inooke, Ndi, o Metit paga waanggun nippunuk wonage kagak eeppiyareegerak nogo ndak-ndak it Atiyut mendek aaninggin inoba kwi’naruwak nduk, owaanggun titik irage, Eerigin o.

27 Ne ti eyom paga it Atiyut mendek nen aaninggin iya lombok kinuumbaga pinagamenggaarak nogo at nen piyanogo nappege, Eyo aaninggin kinuut paga pugu nogo waganogo mbo pege, Eerigin o. Kineebe ela kologwe me, eyo aaninggin kinuut paga pinagagun nogo lek aret arigin o.

IT ATIYUT MENDEK WIM EEREEGWAARAK WONE
10:22-23 Oro. 9:27

28 It aap Atiyut mendek ineegin warak nen aakumi o Ayat inawi tebeni unggwogwe, Ti’nuk, o Migoron kagak nok, o Mikamat wogo nagaarik, wim eekak inom, mbi kambu inom, time punuk,

29 Niyo ayo mbanggo menggam wunda woraanuk, “O Nggeba nogo yuwok o,” yinuk, keekok piyanggogo mbaka, It aakumi inawi kota Aramat wonogwe nogo inaganak wakwi, It aakumi o Nggibeya aap Tawun wonagagim wonogwe nogo kole ma’nogwe, Eeko agaarik o.

30 O Nggalim Aagalukwe kwak kit o Nggalim monggotak yi wae. Ya-kwa yinip o! Kit Layitiya monggotak yi wae. Kinaruk logonip o. Kit Anatot wonogwe yi wae. Wone onggo ambi yinip o.

31 It o Maremena wonogwe nogo kole mbaganit nogwe, It Nggebim wonogwe nogo muk aago mbaganggwi, Eeko agaarik o.

32 Ne yogondak aret ninawim nogo o Nop puk ari wagaarak wonogo logonet, O Tiyon Aagalukwe puut paga kota Yerutalem nogo, “Ko’lu koori wogo o,” yinuk, Ineenggi titik irogo agaarik o.

33 Togop eekwi iigirak me, Aakumi nen eyo eno’mbak konaarogo nappogo mengga kwak, At Omaawi Lombok Menggerak ninogoba Aliku ALA nen omaawi ambik paga it aap ineebe tebenogo piige, Inanggup tiyanak nogo eyo muurogo pogo mengga kwak, ineebe lek eerogo piige, Ndi, inendage tiyanak nogo inendage lek eerogo piige, Eerigin o.

34 Eyonggaame yembuti paga eyo muurogo nappit nogo mengga kwak togop aret eerogo piinet nage logonet, Yi eyo ndi eyo o Libanon mendek at Omaawi Lombok Menggerak nen muurogo nappiyaagin o.

11 AAP ITAYI PAGA AGARIP NDARIGIN WONE
11:1 Wayu 5:5, 22:16 11:4 2Tet. 2:8 11:5 Epe. 6:14 11:6-9 Yet. 65:25

1 Eyo muurik andokon Itayi paga nen agarip ndake, Omanggen paga agarip ndappunuk, anggen yege, Eerigin o.

2 Aliku ALA Aberiniki at oba wonage logonet, iniki warak lombok eeppege, Yi wone ndi wone eenu eeppege, Wone koonogo yorage logowak nduk eeppege, Iya eeriyak mendek eeke logowak nduk omaawi eeppege, Aliku ALA eenu me, agabiti mbake logowak nduk eeppege, Eeke logogin o.

3 At inikilom mbake logorak nogo ti, Aliku ALA ayuk wuke logorak ti aret. At enegen kenok mban aakumi inowak loongge, Aakumi yogwi iinok, inawone amburu mbangge, Eeke logogin lek o.

4 Ata, Ala yegetak ndak-ndak aap tebenak mendek inowak loongge, It aap ineenggi lek nogo eekaatak a’me nggelok inawone mbanogo piige, Eeke logogin o. Muun obate mbanak paga inooko mengga kwak, At nen wone yorage paga aakumi o nggween yi paga wonogwe nogo koonogo piige, Ndi, ambe aagi paga aap maluk mendek mondok lek eerogo piige, Eeke logogin o.

5 Inaa’ndok paga inagabee’le yirik mban mengga kwak, At nen eekaatak a’me nggelok eeppiige, Ala yegetak ndak-ndak at liirogon mban eeppiinet nage, Eeke logogin aret o.

6 Mba’ngge nen ndomba aagalogwe inom ugun wonage, Mba’ngge anini ambik nogo kambin imbirak tabonak windak wonage, Eeko logogun o. Ndi, tapi aagaluk piirigalo singa awooluk imbirak iri’ngga mbanogo nenet nugwi iigak, wulaga mbuuluk nen enegen pagaluk wogoren nege logogin o.

7 Tapi nggwiya yagat mbuk piyangga imbirak iri’ngga mbanogo nenet nugwi, Inaagalogwe imbirak inawi mbambunuk nogo yugwi, Tapi lembu nunggwaangga owak mbanogo nenet nugu menggakwak singa togop aret nenet nugwi, Eeko logogun o.

8 Elege awo elak nengge nen waalo muuru enoona nen wundi wage menggim taati yine kungge, Elege awo mbuuluk waalo aliirumbuk anggen punuk wonage me eenggi mambege, Eeko logogun o.

9 Niyo laut yenggenak nggween kaga’lek nobarogo pereegi kwak, At Aliku ALA eeke menggerak nogo it nggween paga wonogwe abok aret ineenu arugun me, An nabuut abu alik leenak nogome At ambi nen at ambi maluk eeppegak eekwi, At ambi nen at ambi nibinogo pi nagak eekwi, Eeko logogun lek o.

AAKUMI ITERALI EEGU INIYOKAN WORAAGUN WONE
11:10 Oro. 15:12 11:15 Wayu 16:12

10 Ne ti eyom paga eyo omanggen Itayi paga agarip ndaremenggerak nogo yi aakumi ndi aakumi ineenu agak aret mi’nage, aakumi inanebunu lombok nen at abu’me ari unggwogwe iinok, at logowam mondok tiyak ari, eeke logogin o.

11 Ne ti eyom paga ninogoba Ala nen at apuri eegu yumbunik o Atiyut nen, o Metit agiogu nen, o Kuti nen, o Elam nen, o Mbaben nen, o Kamat nen, niyo laut oolo ku’mbanak paga wonogwe nen, abok aret aa’nduk eereegi kwak, ne ambi eenggi omaawi paga wondet eerogo piinok, iniyokan iname piya woraagin o.

12 At nogo nen yi aakumi ndi aakumi abok inake ineenu agak mippege, Iterali wogoren mbo piya nogogwaarak nogo kuwak eerogo piya wage, It aakumi Yekura mendek yi o ndi o irip agi-ogu, aru-ogwe, ma’nogogwaarak nogo Kuwak eeppiinok, iniyokan piya wage, Eerigin o.

13 Piya woraagin me, it Eparayim mendek nen, “Nit togon eeppinanuwak lak, it mban eeppiige, ao,” yinuk, Ineebi inombakwi nogo lek age, It Yekura mendek inom wim mbanak nogo lek age, Eerigin me, Eparayim nen, “It mban eeppiige, ao,” yinuk, it Yekura ineebi inombakwi, Ndi, it Yekura nen it Eparayim mendek inom ambinom ogoorak wonogwe, Eeko logogun lek o.

14 Ata, it abok aret lambu yinuk, It aap oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe it Pilitin mendek puut elan-elan wonogwe nogo, ne ambit wigak togon inoba kwi’nari nogwe, Aakumi oonegen lagi wage menggim pa’nggwe wonogwe nogo Inagugun ko’nok ndi yogwe, O Erom inom, Mowap inom, tebenggologwe, It aakumi Amon mendek inabu’me tebenogo piya nogwe, Eeko logogun o.

15 At Aliku ALA nen o Metit paga niyo laut ogobak pi nagagim woloonogo pege, Niyo Eparat paga eenggi nappege kenok, o wiya kani kunik negen warit wage logonet, niyo nogo poronogo pege, Eeke kenok, Elaganggen 7 mogonogo pemenggerak paga alobok lek aremenggerak me, aap iniyogut yirik aret wunda wogo logogun o.

16 O aa’nduk togon Iterali o Metit nen wundi wogwe iigak, tu abe eerogo piyareegi kwak, At apuri eegu yumbunik o Atiyut wonogwe nogo iname woraawak nduk, Tu nggwok mbininogo piyaagin o.

12: “ALA WA,” YOGO LOGONET, NDAWI WAREEGWAARAK WONE

1 Ne ti eyom paga kit nen yogo logonet, “Kaliku ALA wae. Aa’nduk kanini abet aret ninoba pinanege nagagindak kwe, yogondak nen kanini lek age, Niniki eyak wappinanege, Eeke me, Wa, lombok yokkogo ogoorik o.

2 Kat Ala ti, ninagap ndaka aret me, Kat paga panggonak logonet, ninagabiti lek aret ogoorik o. Ninomaawi eeppinanega, ninendawi paga kanep pega, ti, Kat ninogoba Kaliku ALA aret o. Kat ninagap ndareegindak me, ninagap ndaka aret wonage agandik o,” yinuk, at yogo logomunggup o.

3 Aap niyo abu nen niyo miin toologo nengge kenok iniki yawe ari menggi kwak, At Ala kinagap ndaremenggerak paga kit togop aret kiniki ale’- nggen alik negen eekkinake kaamunggup o.

4 Ne ti eyom paga kit nen it yorogo logonet, “Aliku ALA, Wa, yogwi, At endage kunogo kinoone nggwok paga yogwi, At eerit wagagerak nogo yi aakumi ndi aakumi inenggela’me yoranet nugwi, At endage tiyanak lombok menggerak nogo wiganogo pit nugwi, Eeko logonip o.

5 Aliku ALA abu iya lombok eerit wagagerak me, at anep tenokmbenok yogo logonet, ndawi wakwi, At eerit wagagerak nogo aakumi o nggween paga wonogwe abok aret ineenu eeppiinet nugwi, Eeko logonip o.

6 Kit o Tiyon monggotak yi wae. At Kikak Nakeelik Alik Leenak kit Iterali kinogoba kinenggela’- me wonage ti, mondok iya me, Kiniki ale’nggen nen keekok yogwe, ndawi wakwi, Eeko logonip o,” yinuk, yorogo logomunggup o.

YI AAKUMI NDI AAKUMI MALUK EEKWI ONGGO EEPPIIGE LOGORAK WONE (Pasal 13-23)

13: IT MBABEN MENDEK EEPPIYOORAK WONE
12:2 Wund. 15:2, Nda. 118:14 13:1-14:23 Yet. 47:1-15, Yer. 50:1-51, 64

1 It o Mbaben mendek eeppiyoorak Ala nen Amot aput Yetaya abinggaanggo paga yoreegerak nogo yi aret.

2-3 “It an nawuri leenogo piigirak nogo wone lengganogo yorage, An nawuri aap wakaa’ngget nen an nanini paga aakumi eeppiyoorak mbake nogo eeppiinok, Ala eegin tiyak yigi o, yinuk, inale’nggen mbariyak nogo wiirage, Eekirak me, Wim eeruwok nduk, puut eerilek paga ndiimbu walok eekwi, Nawim o, yinuk, keekok yogwe, It aap nagawan-nagawan inaru unggwogo menggam unggwit nawok nduk, Kuwak ari woraanip o, yinuk, yorogwe, Eeko logowak o.

4 Aakumi ambik kuwak eeppunuk, noone-koone yogo mengga kwak o puut-puut paga noone-koone yogwe ti, inaruk o! Yi aakumi ndi aakumi kuwak eeppunuk, An yagibok kat yagibok, yogo mengga kwak aap aakumi inabu’me piinet nogo menggam nen ambime kuwak eeppunuk, An yagibok kat yagibok, yogwe ti, konenuwak o! An Nomaawi Lombok Minggirak Naliku ALA nen it aap wim eeka aago yamboninake agarik o.

5 An nawuri wim eeka inawi o ndaanda nen wogwe, Nggween irip-irip me nen wogwe, Eekwi iinok, Naliku ALA nanini aakumi eeppiyoorak mbake nogo it nen eeppiyaawok nduk, kuwak eeri wogwe me, It nen aakumi o nggween paga wonogwe abok aret lek eerogo piyaagun o.

6 Naliku an ALA nen eeppiyoorak eyom muk panggo yi wagaarak me, inale yikkologwe, Ti eeppiyoorak eyom ti, Nomaawi Lombok Minggirak an nen it lek eerogo piyaagin me, inaleenggu maakkologwe, Eeko logowak o.

7 An togop eeke mbariminggi, It aakumi abok aret ineenggi-iniyok tanep age, Iniki a’nggan wo’nage, 8 Inaganak mondok ngginuk ari, Eeko logonet, Kwe ambi aagaluk ndarikit nduk, andi yagan wake menggi kwak andi nen yobaknggolak yogwe, Inenggali nen inete ogum aago logonet, at ambi pekkagak at ambi pekkagak yogwe, Eeko logogun o.

9 Naliku an ALA nen o nggween paga yime yi oone ndi oone lek eerogo pege, It aap maluk eeko menggaarak nogo inenggaawak lek eerogo piige, Eeriyak eyom panggoni wage me, Naliku ALA nanini nen alik negen eeppiinet nage, Niniki aagi inombake logonet, maluk eerogo piinet nage, Eeri woroorak ne ti, mondok iya aret mbako logowak o.

10 Ti eeppiige neegak, Laaluguragan mbogut paga wonogwe inom, Laaluguragan ambit me ninggirik wonogwe inom, Inabinak pinda yogo menggaarak nogo lek age, Oonegen lagi wage nogo apit age, Tut kunduk abinak lek age, Eerigin o.

11 It aakumi o nggween paga maluk eeko menggaarak nogo onggo eeppiige, It aap maluk eeka mendek inomaluk onggo inoba kwippiige, Nit iya o, yinuk, wogoppatit nugwi nogo tebenogo piige, Iniki worokot logonet, agan nugwi nogo inomaawi lek eerogo piige, Eerigin o.

12 Mbuti emas at mendek mban eerak ti, mbuuluk aret wonage kwe, Aakumi ineebe ti, abu lek ambitak negen teppiige, Ndi, mbuti emas o Opit mendek ti, mbuura’luk wonage kwe, Aakumi ineebe perak, abunuk mbuura’luk mban inili eerogo piige, Eerigin o.

13 Togop me, an Nomaawi Lombok Minggirak Naliku ALA nanini kani kunik negen eeppiyoorak eyom paga Nanini paga eeppiinet nage logonet, mbogut na’ndo-wa’ndo eerogo pege, Nggween obaane’me lombok wonage nogo akom ya langgok eerogo pege, Eerigin o.

14 Ti eeke neenok, nggwiya muguren- magaren nugwi kwak, Ndomba ndegeninaka’lek inalik wonogwe kwak, It aakumi togop aret inalitak lombok inowe-inawot wonogwe me iniyokan iya wogwe, Inalitik-inalitak inawi alom paga mbaganit wogwe, Eerugun o.

15 Togop arit wogwe iigak, ineebe niik eerogo wumbiya woraanuk, ndanu eerogo inookwi, Pippiinok, paloowi paga ndegenakpegenak eerogo inookwi, Eeko logonet,


13:6 Yow. 1:15 13:10 Yeti. 32:7, Mat. 24:29, Mrk. 13:24-25, Luk. 21:25, Wayu 6:12-13, 8:12

16 Inapuri awo ngget ndarak nogo inigen iigak taati aret ineebe nibik-nobak eerogo piigwi, Inamendek iname wonage abok aret pup eerogo waganggwi, Inakuwilogwe ugun-ugun aret wuginabit nogwe, Eerugun o.

17 It mbuti perak koloorak mbakwi, Mbuti emas inikilom mbakwi, Eekulik Aakumi Marayi mendek nen it inoori woraawak nduk, inikime nggaganogo piyaagin mbako logonip o.

18 Inomaale paga wologwe tawe polok ati inookwi, Elege ngget ndarak inabuwa mbaka’lek inookwi, Wologwe mbuulogwe kunduk inabuwa mbaka’lek togop aret inookwi, Eerugun o.

19 Yi aap ndi aap inabu’me piinok menggam meek iigak, O Mbaben ti, abu kigirikwe lombok wonage me, It aakumi Mbaben mendek inale’nggen nen wogoppakwi kwe, O Torom Nggomora lek eerogo pereegi kwak an Ala nen o Mbaben ti, togop aret lek eerogo pigin o.

20 Lek eerogo piminggirak me, aakumi o time wonogwe, Ambiriluk ambi ye mbambatinuk mondok wonogwe, It aakumi Arap mendek ya yembanggak nugu logonet inawooliya time wuppatinuk wonogwe, It aap kambin-ndomba ndegeninaka nen inaanggumi inagari’- ngga nawak nduk time piinet nugwi, Eeka’lek togop aret kagak Inapuri ndaganabit wundi wogo logogun o.

21 It karume nugu menggaarak ndiimbu-nggwiya perak, o time nogo yi unggwi wogwe, It ku agan nugu menggaarak mendek o wuum pugume yebet ari unggwi wogwe, Towe tiyu inawi time eeppatinuk wonogwe, It kambin nggwiya time ku’mbo wanggak nugwi,

22 Mbaben owa’nagat wurik inikime mba’ngge yagu-ndagu agan nugwi, Ndi, aap inowe endagembogut awi abe nggwok wurik inikime time yi nggeewo ndi nggeewo ya’lo-ngga’lo agan nugwi, Eeko logogun o. O Mbaben eeppuurak eyom abu panggo yi wagaarak wonage me, O ti logorak eyom ya langgok eerogo pigin lek aret o,” yinuk, ari kagarak o.

14: WOGOREN MBO PIYA NOGOGWAM NEN INIYOKAN WOGOGWAARAK
WONE 13:19 Wak. 19:24 13:21 Yet. 34:14, Tep. 2:14, Wayu 18:2

1 Aliku ALA ari nogo, kage logonet, “An nen at Yakup paga wiganak inabuwa mbake, Napuri Iterali ambinom leenogo piinok, iname wonogogwam logowak nduk, iniyokan piya wage, Eerigin o. Piya woraminggirak wonogwe me, it aap nggiru iya wogwe, At Yakup ombowologwe wiganak inom lambunna’nuk wonogwe, Eeko logogun o.

2 Aakumi alik mendek nen it Iterali inanggween wonogogwam iniyokan wogoren piya woraagun o. Piya wogwe iinok, It Iterali Naliku ALA nanggween paga time logonet, Kumi inom, aap inom, inayeloman eeppiinok mengga kwak, It aakumi alik mendek nen togop aret eerogo piigwi, It keele maageren nogogwaarak nogo aret maarogo piigwi, It tebenogo piyareegwaarak nogo aret tebenogo piigwi, Eerugun o,” yinuk, ari kagarak o.

AAP MBABEN INOWE ENDAGEMBOGUT TEBENOGO PUURAK YEREEGERAK WONE

3 It aakumi Iterali andi-pandi eeginake, “Nonggop eeruwi o?” yinuk, iniki piirik wonogwe, inoone omaawi yorogwe iinok eerit nugwi, eekwi iinok, Aliku ALA nen iniki tayenogo piyoorak eyom ti paga-
4 aap o Mbaben inowe endagembogut miyuk-meya eerogo pogo logonet, “Aakumi tebenogo piiga yi, koone lek eerogo pagage, Aap iniki worokot yi, komanggen tayenogo pagage, Eekerak me, kenggali o.

5-6 It aakumi maluk eeka inawooluwak paga, It aap wone lengganogo yoraga inambim mbanak paga, Iniki aagi paga yi aakumi ndi aakumi nggwiirit-nggwaarit inoorit unggwogwe, Puk aga’lek inanini paga aakumi inanebunu lombok inabu’me piya unggwogwe, Eeko nogogwaarak nogo At Aliku ALA nen inawooluwak ti, kalenogo piige, Ndi, inambim mbanak nogo mbanogo pege, Eekerak o.

7 Togop eekerak me, it aakumi nggween paga wonogwe abok aret iniki kwi’nogwe, Iniki ugun tayenak logonet inale’- nggen mbakwi, Ale’nggen inikime nggelok ari kenok ndawi wakwi, Eeko agaarik o.

8 Kat tebenogo pagage keenok, eyo kilu-kilu inom, Eyo nggabina o Libanon mendek inom, nen yogo logonet, Kat tebenogo pagagerak kagak, at eyo muuka nen nit nineebe muurogo pinani waga’lek aret agaarik o, yinuk, at yogo logogun o.

9 Kambunuk nogo menggam nogo nen kat wokkabi wage logonet, iniki ale’nggen mbake, At nen it aakumi nggween paga wone lengganogo yorogo nogogwaarak maan kambeegwaarak nogo Wokkabuwak nduk inogoma ineenik eeppiinet nage, Yi aakumi ndi aakumi inoweewi inendagembogut kambeegwaarak wone lengganogo yorogo nogogwam kwi’ndak wonogwe nogo, Mi’nanip o, yinuk, yorage, Eeke kenok,

10 It abok aret nen inoone nggwok paga kat yokkogo logonet, Nit kokwak age, Ninomaawi lek agaarak kwak, kat togop aret age, Eekendak yimera? yinuk, yokkirugun o.

11 Aa’nduk nen kayuk warak abu obeelom mban wonage keenok, kale’nggen kaanok nduk, nggitat eeko nogogwaarak kwe, Yogondak perak, aakumi kambunuk nogo menggam wuppagagerak me, Kabu’na kageyo ndoonak kwak anggolenggen ninggikkakwi, Keebe paga kanogoyum kwak yi puron ndi puron lengganak wonogwe, Eeko agaarik o.

12 O weege kagak ndowan lan eerogo pega yi, wae. Oonegen komeninuk lagi wage aagaluk wulaga yi, wae. Mbogut paga nen ye agan wambi wagandak me, iya! Aa’nduk yi aakumi ndi aakumi tebenogo piinet nage nagagindak kwe, Yogondak perak, kat aret tebenogo nggween paga wuppagagerak wonage agandik o!

13 Kat kiniki nen ari logonet, An mbogut paga lagi nage, An wone lengganogo yorage menggim Ala elaaluguragan inirimbaga lombok tiya yi lagangge, Puut tiyarogon mage menggim kugi kuwak aago menggam time nen an wone lengganogo yorage,

14 An ndugwi irimbaga lombok lagi nage, At Mondok Tiyanak Menggerak nogo an ndak-ndak eekkola lagangge, Eerikit, mbakendak me,

15 Melak togon aakumi kambunuk nogo menggam mbo wuppagage, Mbuun ambe kiiniki paga lombok wuppagage, Eeke kagarak o.

16 Ndi, time wuppagamenggerak wonage me, aakumi nen keego logomenggaarik, inigen loogirit unggwogo logonet, Aap yi, yi o ndi o aakumi inaganak warogo mban agan nage, Aakumi inabu’me piinok menggam iniki mak eerogo piinet nage,

17 O nggween paga yime abok aret karu mban eerogo pit nage, O kota-kota abok aret yigirik-noonom eerogo pit nage, Aakumi keele maarak wonogwe nogo, Kiniyokan nanip o, yoraga’lek piirogo mban wonage, Eeke nagagerak nogo Yi aret agaarak iya! Yinuk, yogo logogun o.

18 Aap inoweewi inendagembogut kanggwi iinok, inayuk wurogo ineebe nggween taambiigo nagaatik, Iniyanggelo wam ambik wako nogogwaarak kwe,

19 Kat perak, eyo eno’mbak maluk kenok pendenogo mbo nappogo mengga kwak, Kat taambagarak kanggween kabunogo pateeginom time kayuk wurogo taambagulik mbuun ambena wuppagagaarak kinom wonage me, It aap karugum inoorak koba lunogo wuppiigaarak kinom wonage agandik o. Aap kanggaatak ineebe paga iniyok pit nogo mengga kwak kat togop aret eerogo pagago agaarik o.

20 O kat wonage menggenom maluk eerogo pit nage, Aakumi kat kowe-kawot aret inoorogo piinet nage, Eekendak me, It aap inendagembogut kambeegwaarak nggween taanak wonogwe me kinom taambagagun lek aret o,” yinuk, miyuk-meya eerogo pogo logogun o. “At aap maluk eeka ti, ombowologwe inendage ambi yogo logogun mondok lek o.

21 Togop me it wologwe ti, mi’na’nuk o nggween ti unde eeppatinuk, inawi kota-kota wurit nogo logonet nggween enete lek eerogo pukwak, Inombomini maluk eeko nogogwaarak paga ugun inoorogo piyoorak o pipuk eerogo pogo logowak o,” yinuk, yoge kagarak.

22 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen ari logonet, “An mi’nage logominggirik, o Mbaben endage lek eerogo pege logonet, It aakumi eegu yumbunik inom, Inombowologwe inom, it inapuri inom, Mondok inenggaawak lek eerogo piige,

23 Ndi, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen ambi ari logonet, O Mbaben ti, towe tiyu iname aret aruwak nduk eerogo piige, Purok nuk-ngguk eerogo pege, Eeke logonet, O kota ti, kaliirubu pup eerogo pege, eerigin o,” yinuk, Aliku ALA nen aret ari kagarak o.

O ATIYUT MENDEK EEPPIYOORAK WONE
14:12 Wayu 8:10, 9:1 14:13-15 Mat. 11:23, Luk. 10:15

24 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen kumbuk mbangge logonet, “An nen, Yogop eerigin o, yagatak mbeyok arilik a’me aret age, Ndi, eeriyak koonogo pigitak nogo arit nage, Eeke minggirak me, eerigin aret o.

25 It Atiyut mendek an nanggween paga wonogwe nogo lek eerogo piige, It an nabuut paga wonogwe nogo niyok aan lebenogo piinet nage, Eyo aaninggin tapi uut paga kwippugu kwak it an napuri aaninggin inoba wonage nogo mbo pege, Aaninggin inuum paga wonok nogo mengga kwak inoba wonage nogo an waganogo mbo pege, Eerigin abet aret yagi o,” yinuk, kumbuk mbangge kagarak o.

26-27 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen, “Yogop eerikit o,” yinuk, koonogo pereegerak nogo aap ta nen, “Lek o,” yoge, Ndi, eenggi awo nappunuk aret wonage nogo, aap ta nen eenggi yabonogo wuppi wage, Eeriyak mbakop? Mondok lek aret me, At o nggween paga abok aret, “Ndogop eerigin o,” yinuk koonogo pege, Ndi, yi aakumi ndi aakumi eeppiyoorak eenggi awo nappunuk wonage, Eeke nogo ti aret me, eeke agaarik o.

It Pilitin mendek eeppiyoorak wone

28 Aap endagembogut Akat kambeegerak tahun ti paga Ala nen Yetaya abinggaanggo paga yoreegerak yi aret.

29 “Yawi muun mbanak paga inooko nagaarak kalok yegerak nogo ti, waalo kwak me, Waalo ti paga waalo muuru ndake, Waalo muuru nogo nen aagalogwe ameyo tenak togon eerogo inooka ndaganake, Eerigin me, It aakumi Pilitin mendek abok aret ti, Yawi muun mbanak paga ninooke nagaarak nogo muk kalok yegerak o, Yinuk, inale’nggen mbarugwaarik o.

30 It aap an napuri inamendek lek aret kwe, inambi nunggwi, It eekkoloorak meek nogo nen iniki ugun tayenak nogo yugwi, Eerugun me, It inapuri wiganak perak, abok kambit nawak nduk, an nen mbi noogelo inoba kwippiige, It eegu teppiyamenggerak nogo inoorogo piige, Eerigin o.

31 O omarip paga pa’nggwe nen o kani pegaarak ka’luk lagit wage, Aap inakom niruk yogolik pekkagak lombok aago wogwe, Eekwi me, At Pilitin tungga ambe mbanak ti, ale yikkolage, At o kota ti, oone kwa ari, It Pilitin mendek abok aret ti, inaganak wakwi, Eeko logowak o.

32 It eeppiyamenggaarak nogo aakumi ambi nen, Pegiya nanip o, yinuk, Yoramenggaarak it yora wogwe iinok, It nen onggo ngge yoraagun? Lek o. Aliku ALA nen o Tiyon alom kwippereegerak me, nit at apuri yagan wako nogogurak nogo O time nineebe op logowok nduk, eeppinanggerak, yorogo logogun o, yinuk, ari kagarak me, yokkiragi o,” yoragagerak.

15: O MOWAP MENDEK EEPPIYOORAK WONE
14:24-27 Yet. 10:5-34, Nak. 1:1-3:19, Tep. 2:13-15 14:28 2End. 16:20, 2Mbin. 28:27
14:29-31 Yer. 47:1-7, Yeti. 25:15-17, Yow. 3:4-8, Amot 1:6-8, Tep. 2:4-7, Tak. 9:5-7

1 It o Mowap mendek eeppiyoorak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak nogo yi aret. “O Mowap kota endage At nogo, maluk eerogo pegaarak wonage o. Ne ambit oonikiya pup eerogo pegaarak wonage o. O Mowap kota endage Kit maluk eerogo pegaarak wonage o. Ne ambit oonikiya lek eerogo pegaarak wonage o.

2 It kota Ndibon mendek nen puut-puut warogo wogogo menggam time le yuwok nduk, lagi nogwe, Ndi, o Nebo inom, o Mereba inom, eekaarak paga it Mowap mendek nen leenggu maakwi, Eeko agaarik o. Ineeruwak puluk ko aago mbanak wonogwe, Inamboro tabo eerogo mbanak wonogwe, Eerak agaarik o.

3 Inayum nibinik maluk mendek yippunuk tu paga nugwi, O wurik kirin ndoonak paga inom, oore’nggam inom, Wonogo logonet, it abok aret inali-inale inamiguwak paga wambit wage, Eeko agaarik o.

4 Aap o Ketibon mendek inom, o Eleyale mendek inom, inoone ya-kwa yogwe, Inoone yogwe ti, o Yakat kuli inaruk konenit nogwe, Eekwi iinok, It aap Mowap mendek ineegin warak abok aret ya-kwa nda-kwa agan nogwe, Iniki ma’nogwe, Eekwi iigirak me,

5 O Mowap mendek eeppiyoorak paga inabuwa mbake agarik o. It mugogo wumbiigwi iigirak nogo nen kole o Towat arit nogwe, O Egelat-Telitiya arit nogwe, Ando nen leenggu maarit tu puut Lukit paga lagit nogwe, Ando nen, Mugogo wumbinanega o, yinuk, inoone nggwok paga le agan tu Koronayim paga nogwe, Eeko agaarik o.
15:1-16:14 Yet. 25:10-12, Yer. 48:1-47, Yeti. 25:8-11, Amot 2:1-3, Tep. 2:8-11

6 Niyo endage Nimirim mondok porok ari, Iri’ngga-kale’ngga abok aret mbuk age, Iri’ngga ki ambi wonage lek abok aret mbuk eerogo pege, Eerak wonage kagarak.

7 Togop aret wonage me, Inamindik-inamendek kuwak eerogo pateegwaarak nogo Wonok niyo elaganggen Kaarambim enebaga pi wundogwe,

8 Pi wunda nogo logonet, inoone ya-kwa yogwe nogo, o Mowap enaagan-ambokan nogome abok aret konenggwi, Leenggu maakwi nogo it Ekelayim mendek kuli konenggwi, Ndogop eeppinanega o, yinuk, yogwe nogo, o Mbet-Elim kuli inaruk konenit nogwe, Eeko agaarik o.

9 Niyo Ndibon nogo aakumi inamiya mban telek eerogo pegerak kwe, Aakumi inamiya ambinom yenggennaruwak nduk, Ala nen, It Mowap mendek mbaganit nogwe inom, eegu yumbunik o Mowap wonogwe inom, Singa nen nibininabit nawak nduk nappi woraagin o,” yinuk, ari kagarak o.

16 MOWAP MENDEK INOMAAWI LEK OGOGWAARAK WONE

1-2 “It aap Mowap mendek nen yogo logonet, Towe aagalogwe inawina nen wumbiigetak lenggak-penggak nogo mengga kwak, Ninapuri komologwe togop aret niyo Arinon ayo mbaninuk wundogo menggam nogome nabuninuk agi-ogu agan nugwi me, Ninarum logorak onggo ndomba aagalogwe o kota Tela nen wonok tu karume ti paga puut Tiyon Aagalukwe aap o nggween unde wonage nogome nappiyawok o.

3 Wonok nogo logomenggaarik, aap o Yekura unde nogo yogo logonet, Nit nano eeriyak nogo yo’nirage, Eeppinaniyak koombunuk yo’nirage, O liingge-liingge kwe, nggun lamunogo negen pinanege, Nit mbagani wogoorak nogo ninabok paganogo yoraga’lek nineebe kumaappinanege,

4 Nit aap Mowap mendek mbaganit wogwe yi, Wumbinanega’lek kanggween paga logowok nen teppinanege, Ninoorit wogwe nogo nen ninoorit worookwak, ninili ari, Eeke logowak, yagaarak, yoraamunggup o, yinuk, yogogwaarak. At aap aakumi tebenogo piga nogo endage lek arigin me, At maluk eerit nage kunduk, lek aret age, At aap iniki worokot nogo enggaawak lek age, Eeppunuk,

5 At Ndawut paga wiganak ambi kin ari wage logomenggerik, At wone lengganogo yorage menggim logonet, Aakumi inabuwa mbake, Liirogon aret wone lengganogo yorage, Eeke paga At abu’me piige logowam mondok omaawi aret arigin o. At aakumi inowak loongge logonet, a’me nggelok inowak loongge paga aakumi obeelom eekwi nogo Mbet-mbet aret wiganinuk nage logogin o.

6 Nit mban iya o, yinuk, it aakumi Mowap iniki wogoppakwi nogo nit Yekura ninaruk konenggwi, Nit mban nineenu, mbakak iniki worokot linik agan nugwi nogo liippiigwi, Eekoorak nogo ti, We nineenu mbakak agan nugu nagaarak iigo o.

7 Aaninggin inoba agaarak ti paga it Mowap mendek leenggu maakwi, Ninawi yi agaarak, ao, yinuk, it abok nen leenggu maakwi, Eeko agaarik o. Oroti anggur anggen woloonak paga worarak o kota Kit-Karetet mendek nogo lek agaarak me, Ao, mbako logonet, iniki wakkologo agaarik o.


8 O Ketibon ineyabu anggur yarak nogo mbuk age, Eyo anggur Tibama wonage nogo kunduk, teebat eerogo pege, Eekerak o. Aa’nduk nen eyo anggur abu abe yarak wigannarit o kota Yawet kuli ari nage, Karume time ton agan nage, Agarip ndarogo niyo kole yenggenak laut paga nagabit nage, Eeke menggerak nogo Aakumi inanebunu lombok inoweewi inendagembogut nen aan lebenogo pit nagaarak me, Ao, mba’nuk iniki wakkologo agaarik o.

9 Togop me, eyo anggur Tibama mendek eerogo pegaarak paga it aakumi Yayetet inale yogo mengga kwak an le ari, Kit o Ketibon inom, o Eleyale inom, eekkinakaarak paga namunggut nale kunik wonage, Eeke agarik o. Kit paga eyo yarak anggen kole arit nage kenok, anggen mbanggologo logonet, Inale’nggen nen keekok yogo nagaarak nogo lek aret agaarak o.

10 Inale’nggen nen noone-koone agan nugwi nogo an nen lek eerogo piigirak me, It inageyo anggur yabu aagome anggen yugu paga inale’nggen nen keekok yogwe nogo lek age, It ineyabu anggur yarak me inale’nggen nen ndawi warit nugwi nogo muk lek age, Anggur anggen mbanak amburu aambiranggo menggam aambiranggwi lek age, Eekerak o.

11 Nggitat arigi nggoonggo eeko mengga kwak O Mowap eeppegaarak nogo paga niniki puru ari, O Kit-Karetet eeppegaarak nogo paga niniki ndugu agan unggwage, Eeke agarik o.

12 It aap Mowap mendek nen inabuut-puut paga inagugi inake warogo wogorogo menggam nanuk, Inayuk wukwi iinok, we inomaawi lek eerogo pakwi, Ambi eeppiyaawak nduk inagugi ogut nggino yogwi nogo ambi kologwe lek we aanom warogo aret eekwi, Eeko menggaarak o,” yinuk, ari kagarak o.

13 Wone yi, aa’nduk togon Aliku ALA nen it Mowap mendek eeginaburak yoragagerak nogo ti aret yoragagerak kwe,

14 yogondak perak, Aliku ALA nen ari logonet, “Aap ambi nen ayeloman yoge logonet, Tahun ndogop eeppunuk, wondet eerogo pagagin o, yoge kenok, ayeloman nen eenggi liirogon linggingge menggi kwak, tahun kenagan eerit nage kagak, o Mowap endage abu tiyanak aakumi, Wi, ugwi nogo lek age kagak, it aakumi Mowap mendek apit aret inogole nen ineebi inombakwi, ndi, inoorit nogo logonet, eegu yumbunogo piyamenggaarak nogo ineebe abu mbuuluk inomaawi abu lek aremenggerak wonogwe, eeko logogun o,” yinuk, yegerak o.

17 O NDAMITIK MENDEK EEPPIYOORAK WONE
17:1-3 Yer. 49:23-27, Amot 1:3-5, Tak. 9:1

1 O Ndamitik mendek eeppiyoorak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak nogo yi aret. “O kota Ndamitik abe wonage menggi kwak logogin lek o. Ata, o mi-mi aago logonak aret wonage kaagun o.

2 Ndi, o Tiriya kota-kota mondokmondok mbo punuk, mbaganggwi iigak, Kambin-ndomba ye mbambunuk, time windak wonogo logogun me, ndinduk yuwak nduk, Aap ambi nen mbaaniigo logogun mondok lek aret o.

3 O Eparayim ineebe op logorak pak wurik wonage nogo langgu-langgu wambit wage, At aap o Ndamitik abu’me piinok menggerak nogo endage lek age, It aap Tiriya mendek eegu mogonik inendage abu tiyanak nogo it Iterali inendage tiyanak lek agagi kwak aret age, Eerigin o,” yinuk, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen aret ari kagarak o.

4 “Ne ti eyom paga at Yakup endage tiyanak, Wi! ugwi nogo lek arit wangge, At eebe amburu nggwi ari wonage nogo lek age, Eerigin o.

5 Aap ambi gandum owak eenggi lambumbunuk anggen mbanogo wagangge menggi kwak, O Erepayim Ndirok anggen mbanak eenggi paga menengge menggi kwak, Ne ti eyom paga an nen it Iterali togop aret eerogo piyaagin kwe,

6 Tayitun anggen yugu nuk-nuk eekwi iinok, nggaru-nggaru wangge logonet, Era’nggup me yugu mbere ilik, kenagan a, teppege, Eno’mbak paga luurik maarak yugu wonage nogo wangge logonet, 4 ilik, 5 a, teppege, Eeke menggi kwak, An nen Iterali togop aret eerogo piyaagin o,” yinuk, Iterali inogoba Aliku Ala nen aret ari kagarak o.

7-8 Ti eyom paga yeenggwaaraawak nduk, it aakumi nen Ineenggi paga ogobakkigirogo pereegwaarak inagugi inake warogo wogorogo menggam inigen pekkogwe, Inagugigwe Atiyera ageyo yinogo mippugu nogo ayuk wukwi, Obari abe kaga kani kunggo logowam ineenggi paga ogobakkigirik nogome kani kunggwi, Eerugun lek o. Ata, at ogobakkigirogo piyareegerak nogo inigen pekkogwe, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba liippugwi, Eeko logogun o.

9 Ne ti eyom paga inawi kota-kota omaawi nu’lek wonage nogo aakumi Iterali inayilik nen teppunuk mbaganemenggaarak nogo kokwak, it togop aret eekwi iigak, o time o wogo penaame aret arigin o.

10 Kit Iterali yi, wae. Kinagap ndaka Ala mari eerogo pugwi, Kinayugum pak wurogo pereegi kwak wonagagerak nogo kinami age, Eereegutak me, Yi mendek ndi mendek abe awi kenok mban yarit nogwe, Eyo anggur awi abu abe aakumi alik iname mendek wonok yari unggwi wogwe,

11 Yarumonggotak ne ti eyom paga lagangge logowak nduk, wolalogwe kinokkagak yogwe, Ndi, ko’lu kubondendok ambitmbit waruwak nduk, liirubu koorogo alome pugwi, Eerumonggotak kwe, Kugilingga kinoba kwi’nage, kineebe andi eekkinake, Eeriyak eyom paga Anggen abe mbanggologo logogun lek aret mbako logonip o.

12 It aakumi inanebunu lombok nen ya-kwa agan nugwi ti, iya o! Niyo laut tiyak-tebek eeke logonet, oone ne eerogo wunabit wage menggi kwak agan nugu agaarik o. Yi aakumi ndi aakumi inanini nen ya-mba agan nugwi ti, iya! Niyo taakut oone wo eerogo wuppi wage menggi kwak agan nugu agaarik o.

13 Yi wurik oone pu nage menggi kwak, Yi aakumi ndi aakumi togop agan nugwi kwe, Ameneno puut paga wonage o wiya nen wonok nage menggi kwak, O wiya omaawi nombok-kombok wage logonet, wola yugu wonok nage menggi kwak, Ala nen it mbaarage kenok, kole o nda time mbaganugun o.

14 O kiip arikit nduk, yoma-ndoma eerit wage kagak inamineeri ne agan noorak mendek inoba ari wage kenok, O awo weerikit nduk, eeke kagak kole mbaganggo logogun o. It aakumi nen nit ninamendek ndinggologwe, Ninageerok kugun waganggwi, Eekwi iinok, Eeppiyoorak nogo ti aret yokkiragi o.

18 O KUTI MENDEK EEPPIYOORAK WONE
18:1-7 Tep. 2:12
1 O Kuti niyo aa’nggi yibaganenebagan wurin ina’naabit oone mbi-mbi yogwe,

2 Kun yiiro mbanak paga aap wone unde niyo kole yenggenak nggaruppegak nawak nduk nappiigwi, Eeko menggam wonogwe nogo, inabuwa o! Kit aap wone mbet-mbet wonok nega yi, It aakumi ineebe yerek-nggorek inagabolo teretak lombok tawe wonogwe, It aakumi nda wonogwe inom, koorok wonogwe inom, nen inayuk wukwi, Aakumi inoone alik inogogumbuk wonogwe, Aakumi inanggween paga niyo ambik nage, Eeko menggam nogome Wone wonok kiniyokan nanip o.

3 Kit aakumi o nggween paga wonogwe yi, wae. Kit aakumi yi awi ndi awi monggotak yi, wae. Ndiimbu walok eeka puut-puut paga tiyappugwi iinok, kinigen kogwe, It aap oone nggwok eeka trompet oone pu eekwi iinok, kinaruk konenggwi, Eerumunggup o.

4 Aliku ALA nen an yo’negerak nogo yi o. “Ti eekwi iigak, mo andi nen ligik-ligak eeko mengga kwak, O kibi kagak anggen mbanggwi eyom paga konaananggen luurogo pit wundi wage menggi kwak, An wonage minggim nabolok lek logonet nenegen wogonake nena wutik logogin,” yo’negerak o.

5 Ti yo’negerak nogo ti, eyo anggen mbaniyak eyom awo kagak ambit-mbit warak mono-mono wangge nagaatik, ayo wappunuk, Eebe kole age kagak Aliku ALA unggwi wage logonet, Waruk paga engga mononogo pege, Eno’mbak wiganinuk nage nogo mbanogo nappit nage, Eerigin me, Yinuk, yo’negerak o.

6 Aakumi ti, togop aret inoorogo piinet nagin me, ineebe inoorak logonak nogo ti, Towe enggaanggum nengga puutpuut nugu menggaarak inom, Nggeewo-wam endekem mendek inom, nunggo logowak nduk mbo pugun o. Mbo pemenggaarak me, O omarip paga kibi ari wage kagak towe nogo nunggwi, O ame unggwi nage logonet, togwi nggut-nggut eeke kagak nggeewo-wam endekem mendek nen nunggwi, Eeko logogun o.

7 Ne ti eyom paga at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA ake wogori wogo logogun o. Aakumi ineebe yerek-nggorek inagabolo teretak lombok tawe wonogwe, It aakumi nda wonogwe inom, koorok wonogwe inom, nen inayuk wukwi, Aakumi inoone alik inogogumbuk wonogwe, Aakumi inanggween paga niyo ambik nage, Eeko menggam nogome nen Ala ake wonok at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA endage kunogo yogo menggam Puut Tiyon paga ogori wogo logogun o.

19 O METIT MENDEK EEPPIYOORAK WONE
19:1-25 Yer. 46:2-26, Yeti. 29:1-32:32
1 O Metit mendek eeppiyoorak Ala nen abinggaanggo paga yoreegerak nogo yi aret. Ndugwi mbe agan nage ti paga Aliku ALA kwi’na’nuk o Metit nage yi, kaanip o. It Metit mendek inagugi ogut aago nogo inaganak wake, It aakumi Metit mendek iniki ma’nage, Eeko agaarik o.
2 “O Metit it-it aret ogooppunuk wim eeruwak nduk eerogo piyaminggirak paga It inoweewi nen inawuri inom aret wim nambukwi, It inoreewi inom wonogwe nen inom wonogwe aret inom wim nambukwi, O kota ambi nen o kota ambi inom wim nambukwi, At ambi abu’me piinok menggim nen at ambi abu’me piinok menggim inom wim nambukwi, Eerugun o.

3 It aakumi Metit mendek iniki ma’naremenggerak me, Eeriyak koonogo pemenggaarak nogo an nen eeriyak meek aret eerogo piyaagin o. Ti eerogo piige neenok, It inagugi nen yeenggwaaraawak nduk nggino yogwi, Aap kugi unde nen yoraawak nduk yorogwe, Tili pagangga nen yoraawak nduk, yorogwe, Aap inogoma wiiraga nogo yorogwe, Eeremenggaarak kwe,

4 It aakumi Metit mendek ti, aap nggwok ogogun ambik nen oone omaawi paga yorage logowak nduk eenggime piyaminggirak me, Aap endagembogut anini ambik nen wone lengganogo yorage logogin o,” yinuk, At Omaawi Lombok Menggerak nogoba Aliku ALA nen yegerak o.

5 Niyo Nin wage nogo poro agan wangge, Nage menggim woloonogo pemenggerak me, kalek-ndinduk nage,

6 Niyo Nin elaganggen obari arit nage, Mbinik-mbenak wangge nagaatik, poro agan lek age, Aa’nggi paga piinde mbereewak wonage nogo mbuk arit nage,

7 Iri’ngga niyo Nin amburom paga lagangge nogo engga nggono-nggono wangge, Eerigin o. Ndi, aa’nggi paga yarak nogo mbuk age, O wiya nen wonok nage, eeke kenok, Ngga yarak wonagaarak negen lek aret arigin o.

8 It aap ikan wagangga nen, “Ao,” mbakwi, It ikan waka keele niyo Nin inikime mbo mambega nen iniki wakkologwe, Yum ikan yonggo’naga niyoome mbo mambega nen kunduk iniki wakko’net unggwogwe,

9 Nggem negen aan waka nen, “Nonggop eeruwi?” yinuk, iniki piirik wonogwe, Ligi yawenak paga yonggonyonggon yaka nogo kunduk iniki maluk age,

10 It aap yum penggaaka nen iniki puru ari, It onggo kolaawok nduk, yabu eeka nen iniki andi age, Eeko logogun o.

11 It o Towan mendek inoweewi nagawan nogo abe aap lek wi lombok wonogwe, It aap iniki warak Pirawun owa’na nigaka nen iniki lek negen agan nugwi, Eeka nogo nen, “Nit aap niniki warak mendek aret o. O aa’nduk lombok ninombomini inendagembogut inawone unde nit aret ogoorik o,” Yinuk, aap Pirawun nonggop togon yoriyak?

12 Togop me, kat aap Metit inowe nggwok yi wae. Kawuri iniki warak kowa’na nigaka nogo nggeeme wonogwe? At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen o Metit eeppuurak koonogo pereegerak nogo, It ineenu kero yokkiruwak o!

13 It o Towan mendek inoweewi nagawan nogo aap wi negen ogwe, It aap Membit mendek inoweewi inambokan laganogo piigaarak wonogwe, O Metit inanebunu lombok it paga panggonak nogo nen inawuri nomoniren nogwe, Eekaarak me,

14 At Aliku ALA nen iniki wi eerogo piiga inikime mambiyareegerak kenok, Naalop-kaalop koonit nogwe paga Aap ambi kumili aganaka amburu nenok, peyak wuke nagaatik, peyak wurik paga lagak-mbagak ari menggi kwak, It aap ti nogo nen it o Metit mendek togop eeko logowak nduk, eerogo pigaarak me,

15 It aap Metit mendek inirimbaga menggaarak ilik, inabu’me menggaarak a? Inendage warak ilik, inendage lek a? It ambi nen o Metit obeelom eerogo puurak meek aret kaagun o.

IT METIT MENDEK NEN ALA ALUT EEKO LOGOGUN YORAGAGERAK WONE
21:9 Wayu 14:8, 18:2
16 Ne ti eyom paga it aakumi Metit mendek nen at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA aaninggin inoba piyaakit nduk, “Ndime eeri nanip o,” yinuk, eenggi titik irage inigen kogo logomenggaarik, kumi inogut nggigik yinuk, iniki ma’nage menggi kwak, it togop aret eeginabigin o.

17 O Yekura mendek eeppiige paga it aap Metit mendek inamineeri ne agan nage logogin o. At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen it eeppiyoorak koongge paga yi aakumi ndi aakumi abok aret o Yekura endage kunggwi iinok, inagabiti lombok mbako logogun o.

18 Ne ti eyom paga o Metit kota 5 nogome it Kanan inoone paga yogwe, “At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA ti, nit ninogoba aret o,” yinuk, kumbuk mbanggwi, eerugun o. Ndi, o kota 5 nogo ambit-ambi endage, “Oonegen Agota o,” yinuk, yogo logogun o.

19 Ne ti eyom paga mban Aliku ALA ake warogo wogogak o Metit oolo muundak ogobakkigirik wonage, ndi, o Metit nggween kuli mbanak paga, “Aliku ALA ninom wonage,” ineenu agak yugum ogobakkigirogo mippugu wonage, eerak logogin o.

20 Yugum o Metit ogobakkigirogo mippugu nogo ti, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA inom wonage abeko logowak nduk pugu wonage me, it aakumi nen tebenogo piigwi iinok, yeenggwaaraawak nduk, inoone nggwok paga Aliku ALA yogo mbaremengga, Aliku ALA nen inagap ndaka omaawi ambik ambi nappi wage kenok, at nen aret inagap ndarogo piyaagin o.

21 Aliku ALA nen aakumi Metit mendek at eeke menggerak ineenu aruwak nduk, nigiya wage kenok, ne ti eyom paga it nen, “Aliku ALA ti, nit ninogoba aret o,” yinuk, alut eeko logonet, ake warogo wogogwi, yi mendek ndi mendek wogogwi, “Yogop eeko logowok o,” yinuk, Aliku ALA endage paga kumbuk mbanggwi, ndi, kumbuk mbanemenggaarak nogo ndak-ndak aret eekwi, eeko logogun o.

22 Aliku ALA nen iniki koonnaruwak nduk andi inoba piige, ndi, andi eerogo piyamenggerak nogo, ti’nuk, obeelom eerogo piige, eeke mbaremenggi, inomaluk mbo punuk, Aliku ALA owagam wa’nuk, tamban eekwi iinok, at nen aruk konengge, obeelom eerogo piige, eerigin o.

23 Ne ti eyom paga o Metit nen o Atiyut nogo logorak tu nggwok arigin me, it Atiyut mendek nen o Metit nogwe, ndi, it o Metit mendek nen o Atiyut wogwe, eeko logonet, it Metit mendek inom, Atiyut mendek inom, inom a’nuk, Ala alut eeko logogun o.

24 Ne ti eyom paga it Metit mendek inom, Atiyut mendek inom, eekwi paga aakumi o nggween paga wonogwe nogo inale’nggen kogo logogun me, it Iterali inom eekwi paga kunduk, inale’- nggen kogo logogun o.

25 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen ale’nggen inoba piige logonet, “Kit an napuri o Metit mendek inom, kit an neenggi pugu Atiyut mendek inom, kit neyate kwak niniki kundugu napuri Iterali inom, nale’nggen kinoba pinagagi o,” yinuk, yorage logogin o.

20 O METIT INOM, KUTI INOM, EEPPUURAK WONE

1 Aap Atiyut endagembogut Taragon nen at awot ineegin warak inowe lombok o Atorot unggwi nanuk tebenggolaawak nduk, nappiige mbareegi, tebenggologogwaarak

2 tahun ti paga, aap Amot aput Yetaya nen aakumi yorage logowak nduk, Aliku ALA nen at yoge logonet, “Kayum maluk mendek keebe paga yirik ti inom, kiyok ogut inom, nggoorogo pu o.” Yoge mbareegi, at yoreegerak nogo ndak-ndak aret ayum inom, iyogogut inom, nggoorogo punuk, we aret nege nagagerak.

3 Nege kagak Aliku ALA nen ari logonet, “O Metit kunduk, o Kuti kunduk, ineenu agak logowak nduk, an nayeloman Yetaya nogo tahun kenagan paga ayum inom, iyogogut inom, yirik lek kin nege nogo ndakndak 4 at aap endagembogut Atiyut mendek nogo nen aakumi o Metit mendek keele maagiren noorak inom, it o Kuti mendek o nda mbo piya noorak inom, it o Metit mendek inenggali mbaruwak nduk, aap inanggok kunduk, aap tawe kunduk, inayuminiyogogut yirik lek inakom kin aret wogoren nagin o.

5 It aakumi o Kuti iniki panggombunuk wonogwe nogo inom, O Metit ti iya o, yinuk, wogoppiigwi nogo inom, nen iniki ma’nogwe, inenggali ogwe, eerugun o.

6 Ne ti eyom paga it aakumi inawi niyo laut aa’nggi paga menggaarak nogo nen yogo logonet, Aap endagembogut Atiyut mendek nen nit ninooke kero, niniki panggonak wonogwe, yeenggwa niraawak nduk, mbe agan yora nogwe, ninagap ndaruwak nduk wiirogwe, eekoorak nogo yi eeppiigaarak iyaanip o. Togop me, nit ninagap ndakko’nok mbaganiyak abu meek aret kogo o, yinuk, yogo logogun o,” yinuk, yereegerak o.

21 O MBABEN MENDEK EEPPIYOORAK WONE

1 Niyo Laut Aa’nggi Paga O Karume ariyak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak nogo yi aret. O ame pa’nggwe nen wiya nombok-kombok warit wage menggi kwak, O inamineeri nage menggim karume nogome nen aap ambi awuri inom aago wogo agaarik o.

2 Nagabiti mbariyak mendek nabinggaanggo paga yo’negerak yi aret o. Nggaganagalo nen kurumbi wonok nage, Kugun wagangga nen kugun wonok nage, Eeke kagarak o. Aliku ALA nen, “Kit wim nambuka Elam mendek yi wae! Wim eeri unggwogwe, Kit kineegin warak Marayi mendek yi wae! Inawi paga kwi’nari unggwogwe, Ee’nip o! It Mbaben mendek nen aakumi tebenogo piigwi iinok, inoone, Ai-ao, yogwe nogo, An lek eerogo pigin o,” yinuk, yorage kagarak o.

3 Ti yorage kage nagarik, kumi elege ndaruwok nduk andi yagan wako mengga kwak, Neebe andi lombok ee’nake, Eeppiyoorak konenggirak nogo paga niniki ndenggak ari, Nenegen kagarak nogo paga niniki ma’nage, Eekerak o.

4 “Iya!” yinuk, niniki lek-lek ee’nake, nagabiti nen naganak wake, Eeke kenok, Nogo yikit nduk, o mbet-mbet kiip aruwak lak, ao, mbake minggirak nogo, Yogondak o kiip ari wage paga nagabiti nen namineeri ne agan nage agaarik o.

5 It aakumi ti nogo nen mbi noorak ndoonogo pit nogwe, Kwi’nariyak kere’ngga ndoonogo pit nogwe, Eeppunuk, Mbi nunggwi, niyo nunggwi, eekwi me, “Kit aap wim eeka inoweewi yi, Pilak yinuk, kinawooluwak nggiginogo abin wakwi, Kinarin mbiganogo pugwi, Eeko logonip o,” Yinuk, yini-panip yorage kagarak.

6-7 Ti kage mbaki, nogoba Ala nen an yo’nege logonet, “Aap ambi nggayo logowak nduk, leenogo pi nak o. Leenogo pi namenggendak tum wake enegen kere ari wonage me, Kuda mbere’mbo nggweendo wim eeka nikkenok wogwe, Keledai inamborowak paga kwi’- na’nuk wogwe, Unta inamborowak paga kwi’- ndak wogwe, Eekwi enegen liippiinok, Mbet-mbet yokkiri woraawak o.”

8 Yo’nege mbaki, nappigirak nggayo paga enegen wonage nogo nen oone nggwok paga ari logonet, “Nogoba o. Wim wogwe iyo, o liingge kulinik-kalinik nggayo ndoonak paga nenegen a lagangge, Oonikiya ko’lu-kii’me wu nogo yega’lek nenegen mban wonage, Eeke logonet, Ambi wogwe nenegen iigeelik kwe,

9 Yogondak perak, it aap inaguda mbere’mbo nen inanggweendo wim eeka nikkenok wogwe nenegen iigi o. Nenegen iige nagarik, Kit taani o? yorage mbaki, it nen an yo’nogo logonet, Lek o. O Mbaben nogo muk lek aga o. Lek aga o! Inalut eeko menggaarak inagugi ogut aago nogo nggween paga yigirik-noonom ma’naga, yo’negaarak me, yokkigi o,” yinuk, yo’nege kagarak o.

10 Togop me, gandum anggen mbanak nggorak wako mengga kwak eerogo pinagareegwaarak kit an napuri yi wae. At Omaawi Lombok Menggerak Iterali inogoba Aliku Ala nen yo’negerak konenggirak nogo ti aret yokkiragi o.

O EROM EEPPUURAK WONE

11 O Oone Lek Menggim ariyak abinggaanggo paga Aliku ALA nen yoreegerak yi aret. Aap ambi o Teyit nen oone nggwok paga an yo’nege logonet, “Kat aap tum waka yi, wae. O weega’lek kagak oonegen mande ari nagin? Kat aap tum waka yi, wae. O awo weega’lek kagak oonegen mande ari nagin?”

12 Yo’nege mbaki, an tum waka nen onggo yoge logonet, “Lek o. O weerigin aret kwe, o kiip ari woraagin o. Ndi, kat kin wo’neyoorak mbake kenok, ambinom kin wo’neya wa’nu o,” yinuk, yoge kagarak o.

O ARAP MENDEK EEPPIYOORAK WONE

13 O Arap mendek eeppiyoorak abinggaanggo paga Aliku ALA nen yoreegerak nogo yi aret. Aap luurik-maarak aago nega kit aap Nderan mendek yi wae. O Arap wonogo menggam eyoongga ku’mbanak me ooliya wuppatinuk kumaarak logonip o.

14-15 Ndi, kit o Tema monggotak yi wae. It aap wim nambuko logonet, inawooluwak ayuk paga, Inomaale nggiginik ayuk paga, Ineegin agale yomo aago wurik ayuk paga, Wim nambukwi iigak-iigak naga inayuk paga, Kole mbagani wagaarak ti, Niyo abu wonogwe me, niyo toologo ira wunggwi, It aap wim o wunik wagaarak wonogwe ti, woppiinok kinambi wogora nogwe, Eeko logonip o.

16 Nogoba Ala nen an yo’nege logonet, “Tahun ndogop eeppunuk wondet eerogo pagagin o, yinuk, aap ambi nen ayeloman yoge kenok, ayeloman nen eenggi liirogon linggingge menggi kwak, tahun yi awo eeka’lek kagak, o Kerat endage tiyanak, Wi! ugwi nogo lek aret arigin o. 17 Ndi, it aap ineegin warak wakaa’ngget Kerat mendek yumbunogo ambitak mban teppiyaagin o,” yinuk, at Iterali inogoba Aliku Ala nen aret yegerak me yagi o.

22 O YERUTALEM EEPPUURAK WONE

1-2 O endage, Abinggaanggo Kobappaga, eeppuurak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak nogo yi aret o. “It o kota time inawi wurik o kirin ndoonak paga lombok lagit nanuk, wonogo logonet, Inale’nggen nen noone-koone yogwe, Inale’nggen nggelok yegerak paga ugun-ugun eerit nugwi, Eekwi ti, Nonggop agaarak kenok agan nogo agaarik? Inoweewi inookaarak nogo, wooluwak paga inookwi, Wim nambuko logonet kanggwi, Eerulik o.

3 O kota ti, awuri ineegin unde inoweewi abok aret kole mbaganit nogwe, Maale mbak-mbak iraga’lek iigak ineebe piginabit wogwe, Awuri wakaa’ngget nogo kole o nda mbaganit nagaarak kwe, pippiinok ambugwi aret keele maageren nogwe, Eekaarak kagak Nonggop nduk inale’nggen agan nogo agaarik?

4 An perak, aakumi an napuri niniki kundugu ineebe ambik inoorak paga Niniki maluk a’nuk leenggu maake neegak, ina koonogo pe’neegwi, Niniki eyak wappanugwi, Eerugwaarik o,” yinuk, ari kagarak o.

5 “O Abinggaanggo Kobappaga nogome it aakumi ugun naalop-kaalop eerit nugwi, Aakumi nobogom-kobogom nogo logonet, iniyok aan lebenleben nogwe, Inagabolo nirik-kirik nage kagak pelen-pelen nogwe, Eeko logonet, Pak wurik nogo langgunogo pugwi, Yeenggwaaraawak nduk inoone eerogo puut paga nappugwi, Eeriyak eyom Nomaawi Lombok Minggirak Naliku inogoba an Ala nen koonogo pereegirak wonage agaarik o.

6 Ti eeriyak eyom ari wage kenok, It aap Elam mendek nen ineegininomaale li’luk eekwi, Inawuri wim eeka nen inanggweendo paga, inaguda paga, kwi’na’nuk wogwe, It o Kit mendek nen inanggeemu nggoorogo waganggwi, Eeppunuk,

7 Inanggween mili kobappaga wonage nogo paga nggweendo wim eeka mban yagabit aago wonogwe, It wim eeka kuda paga kwi’ndak wogwe nogo, o inagota tu pak mbanak paga li’luk eeppunuk wonogwe, Eekwi iinok,

8 It Yekura op logowak nduk inomaawi eeppunuk wonogwe nogo muk lek agaarak o. Ne ti eyom paga o nggwok abe wurik endage Eyonggaame yigin-maale pugume kwaari nogwe,

9 O Ndawut agota yugum pak wurik mi-mi aago inigen kogwe, Eeko nagaarik, Niyo Narak Ogunggwe wonage nogome niyo mbininogo mambugwi,

10 O kota Yerutalem o wurik nogo apit aret ineenggi lingginogo punuk, Ando mimbunuk pak wurik mimi aago nogo omaawi eerogo pugwi,

11 Ndi, pak wurik agi-ogu kagak niyo oolo time nappunuk, niyo aa’nduk narak nogome nen mbininogo mambugwi, Eekwi iigirak kwe, Ti eeriyak eeginabeegerak nogo, “At nen aret yeenggwa nirage,” yinuk, an pe’neegwi, Eeppiyoorak koonogo pereegirak nogo liipppanugwi, Eeka’lek aret iigirak o.

12 Ne ti eyom paga kit le yogwe, leenggu maakwi, Kineeruwak wiirogo nappugwi, purok yikut eekkologwe, Ee’nip o, yinuk, Nomaawi Lombok Minggirak Naliku inogoba an Ala nen yoragagirak kwe, 13 It nen inale’nggen nggelok yinuk, ugun-ugun eerit nogo logonet, Nit ko’lu aret kambuurak me, amele o, yinuk, Tapi inom, ndomba inom, warogo lappunuk, Enggaanggum larak nenet nugwi, anggur amburu nenet nugwi, Eekwi iigirak o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

14 Ndi, naruk konengge neegak at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen an yo’nege kagarak nogo yi o. “It inomaluk ti, an nen lek eerogo piyaagin lek itok kunik kagak aret kambugun o,” yinuk, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku nogoba Ala nen aret ari kagarak me, yokkiragi o.

AAP TEBANA ELIYAKIM IMBIRAK EERIYAK YORAGAGERAK WONE
22:13 1Kor. 15:32. 22:22 Wayu 3:7
15 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku nogoba Ala nen an yo’negerak nogo yi aret. “Aap endagembogut awi o nggwok abe wurik unde wonogwe inowe Tebana wonage me, Nage logomenggendik, Wone yori nu o, yo’negerak nogo yokkiri o.

16 Kat yime nonggop eeke agandik o? Ndi, keebe nggween taambagarak puut lunik yime nenaakko’- net unggwi nage, Yonggonggolage logowam mbuti tege paga yugum yanggunit unggwi nage, Eeke yi, Ta nen yokkegerak paga eeke agandik?

17 Kat aap yi wae. At Aliku ALA nen keebe waganogo o nda time nappagarak nduk, eeke me, liippake logot o. 18 Lawi agabolo abu omaawi perenogo punuk, O nda nggween nggwok aagome nogome mbo nappogo mengga kwak, kat togop aret nappagamenggerak me, Time aret kangge, ndi, time aret kanggweendo abu abe nogo mbo pege, Eeremenggendak paga Kowe endagembogut endage maluk aret eerogo pumunggun o.

19 Kat yabu ambinom eeriyak lek o, yinuk, keebe tebeppagage logonet, Yabu eeke menggenom nen wumbagagin aret o,” yinuk, yo’negerak me yokkigi o.

20 “Ne ti eyom paga an nayeloman Kilikiya aput Eliyakim nogo wiirigin o.

21 Wiiriminggirak wage kenok, kat kayum nggorek waganogo at yippege, kagabee’le yike menggendak nogo waganogo at yippege, kat kamunggat nggoorogo at oba pege, eerigin o. Ti eeke neenok, it aakumi o Yerutalem wonogwe inom, it Yekura paga wiganak inom, inogoba aret arigin o.

22 At nen Ndawut paga wiganak abu’me logowam tu kunci nogo at aret eenggime pigin me, at nen tu pake kenok, aap ambi nen nake, ndi, tu nake kenok, aap ambi nen kuuke, eeriyak meek aret o.

23 Eyo paga paku mondok omaawi warak menggi kwak, an nen aap ti, unde logowam mondok omaawi nu’lek eerogo pigin me, at eerit nage paga owe-awot inom, at paga wiganak inom, inayuk wuko logogun o.

24 Togolowak mbuulogwe ndeyak mendek kwak, togolowak kole omaawi mendek kwak, it at paga wiganak inom, at paga awi mbilanak inom, abok aret at paga mban panggonak wonogwe nogo paga inendage tiyanak logogun o,” yinuk, yegerak o.

25 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen ambinom ari logonet, “Ne ti eyom eyo paga paku mondok omaawi warak nogo eyo pili age kagak paku kinok togon wambigin me, yi mendek ndi mendek paku ti paga tugunik nogo a’nggan yumbunik- telenak wambigin o,” yinuk, at Aliku ALA nen aret yegerak o.

23 O TIRUT TIRON MENDEK EEPPIYOORAK WONE
23:1-18 Yeti. 26:1-28:19, Yow. 3:4-8, Amot 1:9-10, Tak. 9:1-4, Mat. 11:21-22, Luk. 10:13-14

1 Aakumi Tirut mendek eeppiyoorak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak nogo yi aret. “It yiiro o Taritit nen wonok waga ti, Yiiro paga iname o Tirut wogwe me, aakumi nen, Wologwe! O kota Tirut nogo lek eerogo pogo logonet, kinawi wurik inom, kinayiiro paga yinggakunggwagak eeko monggo’nom inom, lek aga o, yinuk, O Kitim nen konenggaarak nogo ti, abet aret me, inale yikkologo logowak o.

2 It inawi niyo aa’nggi paga menggaarak inom, It yiiro wonok nega nen ineenggi warak eeppiyoorak yi mendek ndi mendek kungga o Tiron mendek inom, nogo ti, Iniki aaninggin nen inoone lek puk logowak o.

3 O Tikot nen gandum yiiro paga wonok niyo nggwok obate nggaruppegak ira wogwe, Niyo Nin aa’nggi paga nen gandum anggen mbanak it aakumi time mendek kunggo logowak nduk ira wogwe, Eeko nogogwaarak paga It aakumi inanebunu lombok kunggologo menggam agagerak kwe,

4 It o Tiron mendek ti, It mulunogo piiga laut nen wone ambi yegerak me, inenggali aruwak o. Niyo nggwok yenggenak laut nogo nen ari logonet, An nen yagan wake logonet, elege ndaganake, an nen wologwe inom, komologwe inom, tawe eeginake, Eekeelik kagi, yegerak o.
5 It aap Metit mendek kunduk, O Tirut muk lek eerogo pegaarak o, yogwe nogo Inaruk konenggo logomenggaarik, inagabiti nen inaganak wako logogun o.

6 It inawi niyo aa’nggi paga menggaarak ti, Inale yikko’net mbet-mbet o Taritit nawak o.

7 It o maan aa’nduk lombok nen inawi kota time logonet, Inale’nggen paga ugun-ugun eerit nugwi, Inapuri o nda time ye mbambatinuk logowak nduk, nappiigwi, Eeko nogogwaarak kwe, Yogop aret agaarak ya?

8 It iya wogwe nogo iniki ale’nggen mbaruwak nduk eeppiiga, It aap toko unde, Aap nggwok o, yinuk, inayuk wuruwak nduk eeppiiga, It aap yi mendek ndi mendek kungga o nggween paga inendage tiyak yuwak nduk, eeppiiga, O kota Tirut menggaarak aret kwe, Aap ta nen inawi kota Tirut tebenogo puwak nduk, wone amburu mbanggerak mbakop?

9 Lek o! It aakumi eerit nugwi paga inendage tiyak ari kenok, wogoppakwi nogo abok aret tebenogo piige, It aap o nggween paga inendage warak wonogwe nogo lek eerogo piige, Eerikit nduk, Nomaawi Lombok Minggirak Naliku an ALA nen aret koonogo pege nagarik, lek eerogo pigirak o.

10 O Taritit Aagalukwe kota Tirut ti, Yiiro yinggak-unggwagak eeko menggam lek agaarak me, Inanggween paga yabu eeko logowak o.

11 Naliku an ALA nen niyo nggwok yenggenak laut nogo paga neenggi nappege neenok, Yi aakumi ndi aakumi inabu’me piigo menggaarak inaganak warit nage, Wone lengganogo wumbege neenok, o Kanan yugum pak wurik nogo langgu-langgu wangge, Eekerak o.
12 O kota Tiron Aagalukwe Aap Kigin Waka’lek tebenak wonage ti, O time ale’nggen paga ugunugun eerit nage nagaarak nogo lek agaarak o. Lek agaarak me, aret pipuk eekko’nok, o Kitim time nawak o. Time namenggerak kwe, time kunduk ale’nggen kage logogin lek aret o.

13 It aakumi inendage lek agaarak wonogo menggam o Mbaben ti, ket o. Aakumi Atiyut mendek nen ndiimbu- nggwiya karume nugu menggam time it iname aruwak nduk, eerogo pege logonet, Oonda mbani ungguwok nduk, nda’nggi pit laganuk unggwi nogwe, Yi o ndi o abe wurik nogo yinikminik eerogo waganggwi, Eeko logonet, Irip ando yumbunik-telenak eerogo pereegwaarak nogo o!

14 Togop me, it o Taritit nen yiiro wonok waga ti, Ineebe op wonogo menggam nogo lek eerogo pegaarak me, inale yikkologo logowak o.

15 O Tirut eeppuurak yagarak nogo eeppunuk, aap endagembogut ndarak kagak tahun ambik ari nage menggi kwak, o Tirut kobak aremenggerak kagak, tahun 70 aret ari nagin o. Ndi, tahun 70 eeppunuk, kwe ya wukak endawi pugu ndak-ndak o Tirut ariyak nogo yi aret.

16 Kwe ya wukak kobak eerogo mbo pagagaarak yi wae. Nggitat woppunuk, o kota yengget-wangget nege, Koba abekkabuwak nduk, nggitat obeelom mban eeke logonet, ndawi wakak mban eerit nage, Eeke logot o, yinuk, yogo mengga kwak, o Tirut ariyak nogo ti aret.

17 Ndi, tahun 70 abu aret eeke kenok, Naliku ALA nen o Tirut liippege neenok, aa’nduk yi mendek ndi mendek kunit nage nagagi kwak eerit nage, aa’nduk yi aakumi ndi aakumi inabu’me piigo menggam o nggween paga yime yi mendek ndi mendek kunggolaawak nduk, wogoranet nage nagagi kwak eeke, eerit nage logogin o.

18 Ti eerit nage logonet kwe, at yi mendek ndi mendek kunit nage paga nabenggolage inom, onggo kolage ando inom, ti elaambirik porogo wonage, ili ari wonage, eeka’lek Naliku ALA nake leenogo pege, Naliku ALA nenggaanom paga nake eeka nen inambi ndak aret nunggwi, inayum abe kunggologwe, eeruwak nduk, inake piige, eeke logogin o,” yinuk, ari kagarak me, yokkiragi o.

AGE YOBOK EERIYAK WONE
(Pasal 24-27)
24 ALIKU ALA NEN NGGWEEN MALUK EEROGO PIGIN, YEREEGERAK
WONE

1 “At Aliku ALA nen nggween yi, maluk eerogo pege logonet, mbuk eerogo pege, Aakumi logorak meek eerogo pege, Eerigin abet mbako logonip o. Nggween ena abut laganogo pege logonet, it aakumi o yime menggaarak nogo mappiyaagin.

2 Ti eeke logonet, It Ala unde eeppiige nogo, aakumi we ugun mendek ndakndak eeppiige, Inogobamini eeppiige nogo, inayeloman mini wologwe ndak-ndak eeppiige, Inagalomini eeppiige nogo, inayeloman mini komologwe ndakndak eeppiige, It kunggwi eeppiigwi nogo, it kunggologwe ndak-ndak eeppiige, It luulu nggino yorogwe eeppiige nogo, it porogo wonogwe nogo ndak-ndak eeppiige, It nomat waganggwi eeppiige nogo, anomat mbanak ndakndak eeppiige, Eeke logogin o.

3 O nggween yi, abu maluk eerogo pege, Iri’ngga-kale’ngga mondok lek eerogo pege, Eerigin o,” yinuk, at Aliku ALA nen wone ti yegerak me yagi o.

4 O nggween yi mbuk age logonet iri’ngga teebat niyo eerogo pege, Aakumi andi nen yagan wako mengga kwak, o yi yagan wake logonet, nenoorit unggwage, It aap nggween paga inendage abu tiyanak wonogwe nogo ineebe ndeyak aganabit unggwage, Eeke kagarak o.

5 It aakumi o nggween paga wonogwe nogo nen, Wone, “Yogop ee’nu ndogop ee’nu,” yugu nogo eeka’lek mbo pugwi, Wone lengganogo yoragagerak nogo taganogo pugwi, Mondok-mondok eeko logowak nduk, wone abuk nggaruk togon koonogo pereegerak nogo piinogo pugwi, Eekaarak paga O nggween yi, maluk agaarak wonage agaarik o.

6 At Aliku ALA nen nggween yi pulunogo pegerak paga lubu yaga’lek mbuk arit unggwage, It aakumi maluk eekaarak paga aaninggin inoba age, Eerak aret wonogwe me, It aakumi o nggween paga wonogwe yi, kani nen nenet nagaarak me, ineebe mbuuluk aret wonogwe iigirak o.

7 Eyo anggur aro nogo, mbuk arit unggwage, Anggur amburu ngget toolak porok agan unggwage, Inale’nggen nen amburu noorak mbakwi nogo lek kenok, Ai-ao, yogwe,

8 Iniki ale’nggen nen lobale eekwi nogo lek age, Aakumi inale’nggen nen kuwak eerit nugwi nogo inoone nggobo agan wangge, Ndi, iniki ale’nggen logonet, nggitat eekwi nogo oone lek age, Eeke kagarak o.

9 Ndawi wako logonet, niyo anggur amburu nunggwi nogo ambinom nengga’lek wonogwe, Niyo omaawi mendek nunggwi nogo ale ambik kogwe, Eekwi iigirak o.

10 O kota ti, maluk eerogo pit nagaarak wonage, Inawi lombok tu omaawi narogo pit nagaarak wonage, Eerak kagarak o.

11 Anggur amburu lek agaarak me, “Wo’niraanip o,” agan tu nggwok paga nugwi, Inale’nggen mbarit nugwi nogo lek age logonet, iniki aaninggin ndugu agan wangge, O nggween paga ale’nggen inikime nggelok ari logonet agan nugwi nogo mondok lek age, Eeke kagarak o.

12 O kota nogo mondok maluk eerogo pugwi, Tu unggwogo menggam pak mbanak inom abok aret yigiriknoonom eerogo pugwi, Eekwi iigirak.

13 Eyo tayitun anggen yawi lombak mbanggwi iinok, ambitak kagak nggaru-nggaru wambit wage menggi kwak, Anggur anggen yegetak mbanit nogo logonet, ambitak teppogo mengga kwak, O nggween paga yime yi aakumi ndi aakumi inenggela’me togop aret eerogo piyaagin o.

14 It aap teppiyaagin nogo nen inoone nggwok yogwe, Iniki ale’nggen nen ndawi piyanggwi, It aap oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe nen, “Aliku ALA iya o,” yinuk, pi warit nugwi, Eekwi iinok,

15 It oonegen lagi wage menggim pa’nggwe wonogwe nogo nen Aliku ALA endage tiyappugwi, It niyo laut aa’nggi paga wonogwe nogo nen Iterali inogoba Aliku Ala alut eekwi, Eeko logowak o.

16 “At mondok abe koonak mban eeke menggerak me, ayuk wuko logowok o,” yinuk, O nggween irip yobok paga nen ndawi wako logonet, inoone nggu-nggu yogwe konenggo ogoorik o. Togop aret konenggwi kwe, an nen ari logonet, “Neebe wono eerogo panege, neebe mbuuluk eerogo panege, Eeke me, nabuwa o! It aakumi inambokan lagangga nen aakumi inambokan laganggwi, Aakumi inambokan laganggwi iinok, it aakumi inambokan lagangga nen aakumi alik inambokan laganggwi, Eeko agaarik,” yagarak o.

17 Kit aakumi o nggween paga wonogwe yi wae. Kinamineeri ne agan noorak mendek ari wage, Labu pugu ambe pan ari wonage, Yilungginaburak keele pugu wonage, Eerak aret agaarik o.

18 Kinamineeri ne agan noorak oone ne ari kenok kole mbaganggo logonet, labu pugume wambit nogwe, Labu pugume nen lagit nanuk mbaganggo logonet, keele pugume nggelo-nggelo nogwe, Eerumunggup o. O mayu mbogut paga tu narak wonage nogo kuurogo wuppi wage, O nggween alom yarak nogo ndipuk eeke,

19 Nggween yi abok aret yigiriknoonom eerogo pege, Nggween oolo nggoguk ari, nippegak-wuppegak eeke,

20 Aap amburu kumili aganaka nengge nagaatik, neyak-kweyak agan nege menggi kwak nggween yi togop aret eeke, Ooliya yiluk-yiluk wurik me, o wiya wage logonet, na’ndowa’ndo eeke menggi kwak nggween yi, togop eeke, Eeke kagarak o. It aakumi Ala wone yugu, “Nineebi o,” yinuk, maluk eerit nugwi inomaluk aaninggin nen O nggween yi aambirak togon wambigin me, obaane’me ari lagi woraagin mondok lek aret o.

21 Ne ti eyom paga at Aliku ALA nen it inomaawi ambik mbogut irimbaga menggaarak nogo aaninggin inoba piige, Ndi, it o nggween paga yime it aakumi nggween paga mendek inoweewi inendagembogut nogo aaninggin inoba kwippiige, Eerigin o.

22 Aap keele maarogo mbuun ambena wuppiigo mengga kwak It togop aret keele maarogo piigo menggam mambiyamenggerak wonogwe iigak, Maluk eeppiyoorak eyom ari wage kenok, maluk onggo inoba piyaagin o.

23 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA o kota Yerutalem puut Tiyon logonet, Endagembogut a’nuk wone lengganogo yorage, Aakumi at apuri inoweewi nen at abinak kwindagala aago logonet eerit nage inigen kaawak nduk eeke, Eeke kenok, Tut nogo nen, “Nabinak mbuuluk me nagabiti o,” ari, Ndi, mo nen, “An nenggali aga o,” yinuk, ari, Eerugun o.

25 “ALA WA!” YOGE LOGONET, ENDAGE TIYAPPEREEGERAK WONE

1 Kaliku ALA wae. Kat nogoba Ala aret o. Yoraga’ndak mondok a’me liirogon eeke logonet, Eerubok mendek iya eeriyak maan aa’nduk nen koonogo pereegindak nogo muk aret eekendak me, Kalut eeke, kendage tiyappege, eeke agarik o.

2 O kota nogo yigirogo pegendak yugum kalo logonak wonage. O kota yugum pak wurik wonage nogo yigirik-noonom eerogo pegendak o. Ndi, it aap inendagembogut inawi abe nggwok it aap inambik nen wurogo pit nogogwaarak nogo, muk lek eerogo pegendak me, Wuka’lek mondok togop aret logogin o.
3 Ti eerogo pegendak paga yi aakumi ndi aakumi inomaawi ambik mendek nen kat kalut eekwi, It aakumi inogogun ambik mendek inawi kota-kota wonogwe nen kunduk, kat kayuk wukwi, Eeko logogun o.

4-5 Aakumi it nen eekkoloorak meek mendek nogo ineebe op logowak nduk, inarum wonage, It aap ineenggi lek mendek nen, “Nonggop eeruwi?” yinuk, lin wakwi nogo kat nen ndegeninake, Eekendak o. It aap iniki worokot linik inanini ti, O mayu woroorak eeke logonet, wiya omaawi wake menggi kwak, O karume mo tele-tele ari menggi kwak, Togop aret menggaarak me, O mayu nen inooke kero, ooliya wurik kwak eerogo piige, Mo andi inooke kero, ngguna’me eerogo piige, Eekendak o. It aap inambik inoone ya-kwa agan nugwi nogo inoone lek eerogo piige, Mo andi keket ari me, ndugwi lamunogo pege menggi kwak, It iniki worokot linik logonet, inale’nggen nen ndawi warit nugwi nogo inoone mbanogo piige, Eeke menggendak o.

AAKUMI TIYON INAGAP NDARIYAK PIPUK EEREEGERAK WONE

6 “Puut yi paga Nomaawi Lombok Minggirak Naliku ALA nen yi aakumi ndi aakumi abok aret Inake yi mendek ndi mendek ombat abe lombok anggur kole agaarak amburu toolak inom, Amok enggaanggum ta’mbanak inom, Anggur amburu at mendek mban toolak inom, Pipuk eerogo pege,

7 Puut yi paga yi aakumi ndi aakumi iniki wakkologo logonet purok eerak wonogwe nogo koorogo piige, It aakumi inanebunu lombok iniki puru yogo logonet, yum lenggenak wonogwe nogo nggoorogo piige,

8 Ndi, kanggwi alom nogo mondok lek eerogo pege, Eerigin o. Naliku Itok Minggirak an ALA nen aakumi abok inale amburu mbanogo piige, It at apuri o nggween paga yi awi ndi awi wonogwe inendage maluk eerogo piigwi nogo lek eerogo piige, Eerigin o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak o.

9 Ne ti eyom paga it aakumi nen yogo logonet, “Eeppinanege yi ti, ninogoba Ala nen aret o. Ninagap ndaruwak nduk, tokkogo nogoorak nogo at aret. At tokkogo nogoorak nogo Aliku ALA yi aret me, ninale’nggen mbakwi, Ninagap ndakerak me, ninale’- nggen nen ndawi lubuk yogwe, Eeko logowok o,” yinuk, yugun o.

AAKUMI MOWAP MENDEK AANINGGIN INOBA PIYOORAK WONE

10 At Aliku ALA nen puut Tiyon yi, eenggi omaawi paga pipporogo logogin kwe, It aakumi Mowap mendek perak, Wam inambi larak nunggo logonet, it inaan wurik iniyok aambiranogo pako mengga kwak togop aret eerogo piyaagin o.

11 Aap niyo ngguu’mo wundogo logonet, ineenggi mbigappegak warit wunda nogo mengga kwak, It aakumi Mowap mendek nen it inaan wurik amok mbanak paga ineenggi labuk-mbabuk nogo logogun o. Inomaawi logowok nduk, eerit nugwi paga iniki wogoppakwi nogo Ala nen inomaawi lek eerogo piige,

12 Yugum pak tiyarogon wurogo pereegwaarak nogo langgunogo wuppege, Yanggunik-panggunik eerogo o nggween paga wuppunuk, liirubu aa’ngga eerogo pege, Eerigin o.


26 INAGAP NDAROGO PIIGE KENOK, NDAWI WAKO LOGOGUN WONE
25:8 1Kor. 15:54, Wayu 7:17, 21:4 25:10-12 Yet. 15:1-16:14, Yer. 48:1-47, Yeti. 25:8-11, Amot 2:1-3, Tep. 2:8-11

1 Ne ti eyom paga it Yekura wonogo menggam ndawi wako logogun nogo yi aret. Nit ninawi kota mondok omaawi aret wonage agaarik o. Yugum pak wurik eyak panggonak ti paga ninagap ndarak logowok nduk, ninogoba Ala nen eerogo pinanege me,

2 It aakumi iniki abe koonak mendek nen Ala mbake liirogon eeko menggaarak nogo, Unggwi woraawak nduk, tu pak ambe paarogo pinip o.

3 Aap ambi Aliku ALA oba panggonak wonage kenok, iniki nu’lek wonage nogo, Iniki ugun mondok tayenak logowak nduk, Aliku ALA nen eeppege menggerak o.

4 At Aliku ALA, nit ninogoba Ala nogo ti, Yugum Nu’lek mondok itok menggi kwak aret me, Kiniki at paga mondok-mondok panggonak logonip o.

5 It aap, “Nit wonogo monggom tiyanak me, ninomaawi ambik wonogwe,” mbako menggaarak nogo at nen tebenogo piige, Aakumi inawi kota yugum pak tiyarogon wurik nogo langgunogo pege, Langgunogo nggween paga wuppunuk, liirubu aa’ngga eerogo pege, Eeke menggerak o.

6 It aap tebenak inom, ineenggi lek inom, nogo nen iniyok aan lebenogo pit nogo agaarik o.

7 It aap iniki abe koonak nogo tu mot-mot mban nogo menggaarak me, Kat kiniki abe koonak yi wae. It aakumi iniki abe koonak nogo logorak inaru tiyak-tebek kenok ndenenogo pit nage menggendak o.

8 Kaliku ALA wae. Ninawone amburu mbani woraanok nduk, tokkeego ogoorik o. “Kat kendage kunggwi, koba abekwi, eeruwok lak, ao,” lombok mbako monggoorak.

9 Oonikiya paga, “Nimbirak lambunikit lak, ao,” mbake, Ndi, o weege paga, “Keyaakit lak, ao,” mbake, Eeke minggirak. O nggween paga yime nen aakumi inowak looni wage eyom paga Kat a’me nggelok mban eeke menggendak nogo it aakumi nggween paga wonogwe abok aret ineenu arugun o.

10 It aakumi maluk eeko menggaarak nogo inabuwa nen teppiige kwe, obeelom eeko logorak mamunggologo logolik o. Abe koonak eeko logorak eerit nogo menggam logonet kwe, maluk mban eerit nugwi, “At Aliku ALA iya o,” yinuk, ayuk wukwi, Eekulik aret o.

11 Kaliku ALA wae. Maluk onggo aaninggin inoba piyoorak keenggi nippunuk wonage kwe, Inigen keega’lek aret agaarik o. Kapuri alik eekwi iyo, kiniki aganggen kerek togon panggombiinet nage nogo Inigen keego logomenggaarik, inenggali age, Ndi, kani nenet nage menggi kwak, kawim aaninggin inoba piyoorak koonogo pegendak nogo it aret inoba kwi’nage, Eeruwak o.

12 Kaliku ALA wae. Nit eerit wogo nogogurak nogo abok aret kat nen eeppinanege keegak eerit wogo nogogurak me, Niniki ugun tayenak logowok nduk, eerogo pinanege agandik o.

13 Kaliku ninogoba Ala wae. Kat keegak, ninogobamini wone lengganogo yo’nirogo nogogwaarak ineebe ambik aret kwe, Kat kendage mban tiyappagago ogoorik o.

14 It aap ti, eeko nogogwaarak nogo onggo eeppiige logonet, inenggaawak lek eerogo piige, Inoba aberak logokwak inendage lek eerogo piige, Eekendak me, It muk kambeegwaarak nogo ti’nuk, ineenik ogwe, Ndi, inogoma nen ineenik a’nuk wogwe, eerugun lek o.

15 Kaliku ALA wae. It aakumi yi ineebe ambik eerogo piige, Ineebe ambik wiganogo piige, Inanggween kuli mbanak kagak ambe wiganogo pege, Eereegindak paga Kat kendage mondok tiyanak aret agaarik o.

16 Kaliku ALA wae. Nit nonggop eekkoloobok kenok, kat kowagam wogwe, Niniki koonnaruwak nduk, aaninggin ninoba pinanege mbareegin, “Ai-ao,” yogo logonet, tamban eekwi, Eekoorak o.

17 Kaliku ALA wae. Kwe ambi elege ndarikit nduk enegen paganak andi nen yagan wake logonet, kwa ari menggi kwak, Nit togop aret kat kenggaanom paga yagan wako nogoorak o.

18 Kumi inabila elege ndaruwok nduk yagan wakwi ti pogom nit yagan wako nogoorak kwe, Kebubu mban wundi wagaarak o. It aakumi nggween paga yime wonogwe nogo inagap ndarogo piigwi, Aakumi o nggween paga yime logorak wiganogo piigwi, Eerulik o.

19 It kat kapuri kambeegwaarak nogo perak, ineenik ogwe, Inowak nggininik abok aret mi’nogwe, Eerugun me, Kit aap nggween taambinagareegwaarak wonogwe yi wae. Kineenik a’nuk, kinale’nggen nen keekok yogo logonip o. O weege kagak konaananggen nen iri’ngga-kale’ngga ki eerogo pege menggi kwak, It kambeegwaarak nggween taanak wonogwe nogo ngget nda’nogwe kwak ineenik agago mippiyaamunggun o.

INOWAK LOONOGO PUNUK AA’NDUK WONOGOGWA KWAK EEROGO PIYAAGIN WONE 26:11 Ibr. 10:27

20-21 It aakumi nggween paga maluk eeko nogogwaarak onggo eeppiyaakit nduk, Aliku ALA wonage menggim nen wundi wage kenok, It aakumi inamiya nggween paga kilirogo piigo nogogwaarak kiraarak wonage nogo Nggween ti nen, “Yi ket o,” yinuk, titik ege, Ndi, inoorogo piyareegwaarak inamiya nggween taanak wonogwe nogo kin eerogo nippiya wage, Eerigin me, Kit an napuri yi wae. At Aliku ALA anini mbake nogo lek age kagak, Kiname lombok unggwi nogo logomonggotik, kinaru nakkologwe, We luulu kumaarak wonogwe, Eeko logonip o.

27 ITERALI INAGAP NDAREEGERAK WONE

1 Ne ti eyom paga Aliku ALA ambuti wooluwak paga maluk onggo eeppiige, Ambuti wooluwak mondok nggorek ngget penak maarak omaawi mendek nogo wonok wage logomenggerik, At waalo kole Lewiyatan tu agan nage, Waalo nggwok komaarak tuk togon nage, Eeke menggerak Niyo nggwok laut paga menggerak abu ogole warak nogo, warogo pege, eerigin o.

2 Ne ti eyom paga “Anggur anggen abe mendek yaremenggerak wonage logogin me, at Ala nen ndawi paga anep pogo logonip o, yigin nogo yi aret.

3 Anggur anggen abe mendek yaremenggerak nogo ti, Naliku ALA an aret unde wake, Kulinik-kalinik niyo kilirogo pit nage, Aap ambi nen maluk eeppege kero, ko’lu-kii’me arum wonage, Eeke logogin o.

4 Ti eeke logonet, an nanini neyabu yaremenggerak ti paga wonage logogin lek o. Nggonggoondu tibinik-wandinik eerak kwak, eeppiigwi, Alok-palok lagangge menggi kwak, eeppiigwi, Eekwi nenegen kage kenok, Mbanogo kani pigin kwe,

5 Eeppiiga’lek neenok, it nen, Nineebe op logorak at abu’me ari ungguwok o, yinuk, Neya wogwe iinok perak, ninom lambungge, Abet aret ninom lambunna’nuk wonage, Eeruwak o,” yinuk, Ndawi yugun nogo ti aret.

6 Eyo omanggen wurake, ambitmbit wappunuk anggen yege, Anggen yugu ka’let age, eeke menggi kwak, Ne peebi ari wage ti eyom paga it Yakup paga wiganak nen inomanggen yakwi, Iterali paga wiganak nen ambitmbit wappunuk anggen yugwi, Ndi, anggen yugu ti, o nggween paga yime mondok ndak wa’nogwe, Eerugun o.

ALA APURI AANINGGIN INOBA PIYAAGIN, YORAGAGERAK WONE
27:1 Ayup 41:1, Nda. 74:14, 104:26
7 Inawim mendek nen Ala apuri aaninggin inoba piigwi iinok, Aliku ALA nen aaninggin inoba piige nagagi kwak at apuri ndak-ndak eeppiyareegerak mbakop? Ndi, it aakumi nen at apuri inookwi iinok, inooke nagagi kwak, at apuri togop aret inooreegerak mbakop? Lek aret o.
8 Eeppiyoorak mbareegerak nogo liirogon eeppiige logonet, aap inambik wonogo menggam logowak nduk, nappiige, O wiya oonegen lagi wage menggim pa’nggwe time nen omaawi ambik warit wage kwak, Anini aagi nen it inanggween paga nen wumbiige, Eereegerak ti paga,

9 It Yakup paga wiganak maluk eeko nogogwaarak paga Ala anini mbake nogo nini tayo ari, Ndi, inomaluk abet aret mbo pugwi iinok, anggen abe yi’nage menggi kwak yelok kogwe, Eeriyak nogo ti, Inagugi alut eeko menggam yugum paga ogobakkigirik nogo kwi yigirogo pogo mengga kwak yigirogo pugwi, Inagugigwe Atiyera ageyo arelen yinik nogo mbanogo pugwi, Obari abe kaga kani kunggo menggam ogobakkigirik nogo yigirogo pugwi, Eeriyak nogo ti aret.

10 O kota yugum pak wurik nu’lek wonage nogo o wogo aret wonage, Karume yi oone ndi oone lek menggi kwak aago wonage, Eerak wonage me, Time tapi inaagalogwe inagari’- ngga mbanogo nenok winnogwe, Eyo anggup-engga konaarogo nunggwi, Eeko logogun o.

11 Ndi, eyo eno’mbak ti mbuk age kenok, it kumi nen wogo logomenggaarik, Kalembunuk, wonok nanuk, kani kunggo logogun o. It aakumi yi ti, iniki lek kobak aret wonogwe me, at ogobakkigirogo piiga nen inabuwa mbake, At ogobakkigirinaka nen obeelom eeppiige, Eerigin lek aret o.

“AA’NDUK WONOGOGWA KWAK EEROGO PIYAAGIN,” YEREEGERAK
WONE

12 Gandum ambitak mban pippunuk, mbanogo anggen menenggo mengga kwak, ne ti eyom paga Aliku ALA nen kit aakumi Iterali mendek yi, niyo Eparat nen nok Metit kuli wonogwe nogo ambit kambok waganogo kuwak eerogo pinagage logogin o.

13 Ndi, ne ti eyom paga mban oone nggwok eeka trompet nogo oone pu nggwok eeke kenok, it aakumi Iterali mendek o Atiyut kobak ogogwaarak nogo inom, o Metit mbo nappiya nogogwaarak nogo inom, puut alik leenak Tiyon kota Yerutalem nogome kuwak ari wogo logomenggaarik, Aliku ALA alut eeko logogun o.

ITERALI INOM, YEKURA INOM, EEPPIYOORAK WONE
(Pasal 28-35)

28 O Eparayim mendek inabuwa, yereegerak wone

1 It Eparayim mendek nen amburu nenok kumili kumbunuk, Iri’ngga anggen laambu mendaarogo inenggaanok me yirik kwak inale’nggen mbakwi nogo, Yirik kenok, iya mbakugak anggen teebat age nogo, O kobappaga agi nggween mili paga wurik nogo, It amburu nenok kumili aganaka nen tiyappugwi inagota nogo, Inabuwa o!

2 O wiya omaawi nombok-kombok warit wage logonet o mayu kumulinggen wurabit wage, O mayu lubu-lubu wangge nagaatik, niyo nggwok wu’nuk wage logonet, yi mendek ndi mendek taganit nage, Eeke menggi kwak, At ninogoba Ala nen aap ambi omaawi abu alik negen nappi woramenggerak wage logomenggerik, O kota ti, anini nen togop aret eerogo pigin mbako logonip o.

3 It aap Eparayim mendek nen amburu nenok kumili kumbunuk iri’ngga anggen laambu mendaarak yirik nogo Yabok togon eerogo iyok yigirogo pege,

4 Yirik kenok, iya mbakugak anggen teebat age, O kobappaga agi nggween mili paga wurik wonage, Eerak nogo ti, Anggen mbaniyak eyom ari wage kenok, eyo wuliinggen abu nabu agaatak me, Aap ambi nen enegen kenok nggaruk togon eerogo nengge menggi kwak aret eerigin o.

5 Ne ti eyom paga at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA ti, At apuri eegu yumbunik wonogwe nogo Nggare-nggare laambu yanggwi negen inanobak paga yirik kwak, Eyo anggen laambu mendaarak inenggaanok me yirik kwak, Aret logogin o.

6 At aap inowak loongga nen a’me nggelok mban inowak loongge logowak nduk inikime eeppiige, O kota nogome inawim nen inoori unggwi wogwe iinok, mugogo nappiyaawak nduk, iniki wakaa’ngget agago piige, Eerigin o.

AMBURU NENOK KUMILI KUNGGWI IINOK, YORAGAGERAK WONE

7 Anggur amburu nenok langgokpanggok nugwi, Niyo omaawi mendek nenok nombok-kombok agan nugwi, Eekwi nogo ti, It aap Ala unde inom, Ala nen yorage kagak yoraga inom, nen eekwi nogo ti aret! It nogo ti, niyo omaawi mendek nenok langgok-panggok nugwi, Anggur amburu nenok inoone ugun-ugun agan nugwi, Niyo omaawi mendek nenok, nombok-kombok nugwi, Inabinggaanggo kogo nagaatik, “Ngge kagi?” yinuk, kobak ogwe, Inowak loonggo logonet, “Wone ngge yoroobok?” age, Eeko logonet,

8 Mbi nonggo menggaarak eyo ndoonak paga abok aret peyak wurogo pegaatak me, Peyak wurik mban ndak warak wonage agaarik o.
9-10 It nen yogo logonet, “Yogop ee’nip, ndogop ee’nip. Yi togop eeriyak mage, ti togop eeriyak mage. Yi inom eeriyak, ndi inom eeriyak,” yo’nirage yi, Nit yi, taani me nduk, nit yo’nirage, “Ala nen yoge kagak yo’niranet nage yi, nit ta ninomba’nuk yo’nirage agaarik mbakop? Elege-aabologwe inelak awo mbo pugwi, inelak mbo pugu wonogwe, eekwi kwak, Ninomba’nuk yo’nirage yi kogo ogotik?” Yinuk, yogo agaarik o.

11-12 Togop yogwe me, Ala nen ari logonet, “It aap ineebe ndeyak mendek tat yonggonggologo logowam yi aret me, yime aret yonggonggologo logonip,” yorage, Ndi, ambi, “Yonggonggologo menggam nogo yi aret o,” yinuk, yorage, Eereegerak kwe, At oone koneniyak ineebi mbareegwaarak nogo it aap inambik nen yora wogwe, Inoone alik mendek paga mamunira wogwe, Eeko logowak nduk, Ala nen nappiya woraagin mbako logonip o.

13 Aliku ALA nen nappiya woramenggerak nogo yorage kagak yorogo logonet, “Inambot lagak ngginnogwe, Ngginnogo logonet, iniyok nggaruk ari, iniyok yiluk ari, iniyok yilunik wonage me piginakwi, Eeko logonet, Mamunggolaawak nduk, Yogop ee’nip, ndogop ee’nip! Yi togop eeriyak mage, ti togop eeriyak mage! Yi inom eeriyak, ti inom eeriyak,” yinuk, ndak-ndak aret yorogo logogun o.

O TIYON AKE YUGUM OGOWA PUURAK YEREEGERAK WONE
28:11-12 1Kor. 14:21 28:16 Nda. 118:22-23, Oro. 9:33, 10:11, 1Pet. 2:6

14-15 Kit aakumi Yerutalem inarum logonet, Ala wone meek eerogo pega yi wae. Kit nen yogo logonet, “Nit kambukwak, kanggwi alom ninom wone abuk nggaruk togon koonogo pugwi, Kambunuk nogo menggam nen mbet-mbet pi’ninabi woroorak, Mage o, yinuk, yorogwe, Eekoorak me, Ninabilit pugunggwi paga nineebe op logorak ninarum wonage, Nit aakumi inambokan laganggwi paga nineebe nobappinanogo wonage, Eeke me, Yawi ninooka negen wage logonet, yawi ninoba kwippi woraagun lek o,” yinuk, wogoppakwi ti, Aliku ALA nen wone yokkirage yi, kinaruk koneninip o.

16 At Aliku Itok Menggerak ALA nen yegerak yi aret. “An nen ogowa pugu mondok nu’lek logowak nduk, Yugum onggo nggwok omaawi yangguk yuurak lek mendek o Tiyon paga ndoonogo piminggirak me, Aap ambi yugum ti paga iniki oba panggombege kenok, iniki yungguppegak eeke logogin lek o.

17 Yugum ogowa ti paga wurit laganggo logowak nduk, wone a’me nggelok eeka nogo keele wakkagak pogom agago mippege, Abe liirogon eeka nogo keele agi nen ogu wakkagak pogom eerogo pege, Eerigin me, Mayu kumulinggen wambit wage logonet, iri’ngga-kale’- ngga yigirogo pit nage menggi kwak, Pilit wone yogwe paga, Nineebe op logorak ninarum wonage, mbakwi nogo lek eerogo pege, Yi wurik nen yi mendek ndi mendek wonok nage menggi kwak, Aap inambokan laganggwi paga nit kumaappinanogo wonage, yogwe nogo lek eerogo pege, Eerigin o.

18 Kanggwi alom kinom wone abuk nggaruk togon koonogo pogotak nogo piyok ari, Kambunuk nogo menggam kinom wone mbanggotak nogo lek age, Eeke logonet, Yawi kinooka nen wage logonet, mondok alik negen yawi yombak ati kinoorigin o.

19 Kulinik-kalinik kup molok, liingge molok, oonikiya molok, eekkinabit unggwogo logonet, Kinooppunuk, wokkiren nagak eeko logogun o,” yinuk, yegerak o. Wone yokkirage yi, abu liippugwi kiinok, kinamineeri ne agan nage kaamunggup o.

20 Kit nogo yogo monggo’nom eyo ndoonak paga winnariyak nduk eerumonggotak kwe, kuwagaluk me, meek age, Kinanogo yum kineebe linggikpinggik eerumonggotak kwe, yobok ari, Eeke kaamunggup o.

21 Aliku ALA nen inigen kogolik mendek eeke menggerak nogo aret eeke, At eerubok mendek eeke menggerak nogo aret eeke, Eerikit nduk, At Puut Peratim paga mi’na’nuk eereegi kwak eeke, O Nggibeyon kobappaga anini nen pilak yinuk eereegi kwak aret eeke, Eerigin me,

22 At Omaawi Lombok Menggerak Aliku nogoba ALA nen o taganak nggwok yi abok aret Lek eeppuurak wone lengganogo pugu wonage nogo, muk naruk konenggirak me, Kit at meek eerogo pugwi kiinok, mbutigeele paga maarak kwak aaninggin kinoba wonage nogo, Ambinom aaninggin nggwok kinoba pinagukwak, at ambinom meek eerogo puurak mage o.

ALA NEN LIIPPUNUK YORAGAGERAK WONE
28:11-12 1Kor. 14:21 28:16 Nda. 118:22-23, Oro. 9:33, 10:11, 1Pet. 2:6

23 Togop me, noone ari yi, liirogon konenggwi, An eeriyak yokkirage yi, liippogo logonet kinaruk konenggwi, Eeko logonip o.

24 Aap ambi yabu waakit nduk iri’ngga wiike, wen wagangge, eeke nagaatik, Ti’nuk, ambinom wagangge menggerak mbakop? At ko’lu-kii’me iri’ngga wiike, wen wagangge, eeke menggerak mbakop?

25 Wen wappunuk, kumbak mili yumbunogo nappit nage, Kumbak laambu mak eerogo nappege, Eeke menggerak nogo lek a? “Gandum ndime yarikit,” mbaremenggim nogome aret yake, “Mbato ndime yarikit,” mbaremenggim nogome aret yake, “Kela wen ambet paga ndime yarikit,” mbaremenggim nogome aret yake, Eeke menggerak nogo lek a?

26 Ti eeke menggerak nogo ti, at Ala nen aret mamunege, “Yogop yaru o,” yinuk, yoge, Eeke menggerak o.

27 Ndi, yappunuk, kumbak anggen mbanak mili nogo ndo kole paga agap mbelangge, Kumbak laambu anggen mbanak nogo yugum kole paga agabolo mbelangge, Eekeelik o. Ata, kumbak mili ti, eyo obate mbanak aaninggin lek paga agap mbelangge, Ndi, kumbak laambu yawi paga agabolo mbelangge, Eeke menggerak o.

28 Ndi, gandum anggen nogo ti paga oroti worariyak me, agabolo mbelangge logonet, Abu yigirik-noonom eekeelik o. Ata, yigirik-noonom nage kero, Gandum agabolo mbelangge menggerak ogobakkigirik iyok warak nogo woppunuk, At paga mbawok aret mbelangge menggerak.

29 Yi eeriyak nogo abok aret ti, Nit eeriyak iya negen koonogo yo’nirage, Pi wakugak iniki warak lombok logonet yo’nirage, Eeke menggerak Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nogo nen aret yoge menggerak o.

29 O KOTA YERUTALEM, “KABUWA O,” YOREEGERAK WONE

1 “Aap Ndawut wonagagim o kota Ariyen, Ariyen kabuwa! Tahun ambi eekak, ambi eekak, eeke kagak Laago ambo’me-ambo’me lakak eeko logogun kwe,

2 Kat kota Ariyen yi, an nen aaninggin mendek koba nappi woraminggirak paga, Ai-ao, ari, le ari, kendage Ariyen toonak ndak-ndak warogo wogogo menggam amiya labunik kwak age, Eerumunggun o.

3 Koba kwi’nari unggwikit nduk, yengget-wangget nawooliya wurogo pit wage, Nenegen wokkake logorak nggayo wurogo pit nage, Pak obaga mbo ungguurak nda’- nggi pit nage, Eeke logogin o.

4 Nggween tebenogo pagaminggirak koone ari, Liirubu enggela’me nen koone mumun-kokop ari, Eerumunggun o. Aakumi inogoma nggween abu’- me logonet, inoone yogo mengga kwak ari, Liirubu enggela’me logonet yagap wone yogo mengga kwak ari, Eerumunggun kwe,

5-6 It aap kinom wim mbanak abok aret wun kwak ogwe, It aap wim eeka inogogun mbuk ineebe ambik aago wogwe ti, O wiya nen iri’ngga ameneno wonok nggarek ari menggi kwak ogwe, Eerugun o. O ngguurubu oone ari, mi ndipuk ari, oone nggwok ari, O wiya warit wage, wiya nombok-kombok eeke, kani pup eerogo nenet naga nogo wunuk agan wage, Eeke kagak, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA aberak lek me ndamban yi woraagin o.

7 Yi wage kenok, kat o Ariyen kinom wim eeruwok nduk, yi aakumi ndi aakumi ineebe ambik aago wogwe, Wa’nuk, kat tebenogo pagawok nduk eeko logonet, ineebe op logorak inawi pak wurik nogo langgunogo pugwi, Pak wurik obaga mbo ungguwok nduk, nda’nggi pit nogwe, Eerugun nogo ti, Aap inabi kogwe kwak, Oonikiya inabinggaanggo kogwe kwak, eerugun o.

8 Aap mbi abu wonage logonet, abi paga mbi nengge kegetak kwe, eenik a’nuk, mbi abu wonage kage menggi kwak, Aap niyo abu logonet, abi paga niyo nengge kegetak kwe, eenik a’nuk, eebe ndeyak ambe mbuk aago mban wonage kage menggi kwak, It yi aakumi ndi aakumi ineebe ambik aago puut Tiyon tebenggolaawok nduk eekwi nogo ti, ti pogom aret eerugun o,” yinuk, o Ariyen yoge kagarak o.

ALA NEN YORAGE KAGAK YORAGA NEN YOROGWE NOGO WOOLIK WONE

9-10 At Aliku ALA nen nogo nggaruk togon yuurak eerogo pinagareegerak o. It Ala yorage kagak yoraga nogo inigen nobarogo piige, Inabinggaanggo kaga abe yogwe lek, mbaruwak nduk, inabut wurogo piige, Eereegerak me, Yi mendek ndi mendek kinigen kaga’lek kinigen mbuk eerogo pakwi, Anggur amburu noolik kwe, kumili kunggwi, Niyo omaawi mendek noolik kwe, neyak-kweyak agan nugwi, Eeko logonet, Kiniki ma’nage, “Wi!” yogwe, eekwi ti, kinombaalombok eekkologo logonip o.

11 Nabinggaanggo paga yo’nege yokkirage yi nogo ti, mbuku pirik-perek liiru mbanak aakumi pekkogwe iyo, lem nabenak kwak wonage me, aap ambi op luniyak kenok wogogo logonet, “Mbuku yi, pekket o,” yogwi kiinok, at nen, “Lem nabenak wonage me an nen pekkoorak meek,” yokkirage,

12 ti’nuk, aap alik ambi mbuku lungge eenggo’lek nogo wogogo logonet, “Mbuku yi, pekket o,” yogwi kiinok, at nen, “An pekkoorak neenggo’- lek me, meek aret,” yokkirage, eekwi negen kaamunggup o.

13 At ninogoba Ala nen ari logonet, “It aakumi yi, we inoone paga nen mban ninom kunik wonogwe, Inambe paga nen mban nendage tiyappanugwi, Eeko logonet kwe, Iniki perak, an ninom abu ogoorak wonogo agaarik o. It nalut eekwi nogo ti, aakumi inoone yugu mban mugurok nogo logonet, nalut eeko menggaarak.

14 Togop me, an nen iya mbariyak mendek eeppiinet mban naminggirak paga iniki lek age, It aap iniki warak nen iniki warak logonet agan nugwi nogo lek arit nage, It aap ineenu nen ineenu logonet yorogwe nogo, kobak age, Eerigin,” yegerak o.

PEEBI EEPPIYOORAK YORAGAGERAK WONE
29:10 Oro. 11:8 29:13 Mat. 15:8-9, Mrk. 7:6-7 29:14 1Kor. 1:19 29:16 Yet. 45:9, Oro. 9:20

15 “Nit eeriyak koonggwi nogo Aliku ALA kwaa’niige kero,” yinuk, wone nobarak me lombok koonggwi, “Ta nen enegen niige, ta nen eenu age, eerigin o?” yinuk, It o yumaak me nen eerit nugwi, Eekwi nogo inabuwa o!

16 Yi wone ndi wone abut laganggo monggotak kit yi, Nggween nggabok ti, aap nggween nggabok paga ogobakkigika imbirak ndakndak mbakop? Nggween ogobakkigirik nogo nen aap ogobakkigika nogo yoge logonet, “Kat nen an ogobakkigi’nabulik o,” yinuk, yoge, Ndi, at togolowak ogobakkigirik nogo nen at ogobakkigika nogo yoge logonet, “Kat yi, yi eeriyak ndi eeriyak keenggo’- lek o,” yinuk, yoge, Eeriyak op mbakop? Lek aret o!

17 Ne mbuuluk logonuk, eyoongga Libanon nggwok wonage ti, yabu abe yarak aret age, Ndi, yabu abe yarak nogo ti, eyonggaame aret age, Eerigin lek mbakop?

18 Ne ti eyom paga mbuku pirikperek mbanak nogo lunggwi iinok, it aap inaruk logu nen inaruk konenggwi, Ndi, it aap inigen mbuk o yumaak apit aagome wonogwe nogo inigen kogwe, Eerugun o.

19 It aap tebenak wonogwe nogo Aliku ALA paga inale’nggen mbako nogogwa kwak, peebi inale’nggen mbakwi, It aap ineenggi lek nogo at Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba paga iniki ale’nggen mbakwi, Eeko logogun o.

20-21 It aap iniki worokot wonogwe nogo inenggaawak lek ogwe, It miyuk-meya eerogo piiga nogo ineebe lek ogwe, Eerugun o. Ndi, it aap maluk eeriyak mban koombunuk eerit nugwi paga aakumi maluk eeruwak nduk, eeppiigwi, Inowak loonggo menggam nen wone abe inowak loonggwi iyo, yilunogo piigwi, It aakumi eerulik kagak pilit-pilit eekaarak-eekaarak yogwe, Eekwi nogo Inenggaawak lek eerogo piyaagin o.

22 Togop me, at Abarakam wondet eerogo pereegerak Aliku ALA nen at Yakup paga wiganak yoroorak yegerak nogo yi aret. “Yogondak nen it Yakup mendek inenggali mbakwi, Inetenggen wandu aago nugwi, Eekwi nogo Ambinom eerugun lek o.

23 Ata, neenggi paga obeelom eeppiinet naminggirak paga inapuri ambik aremenggaarak Inenggela’me wonogwe iigo logonet, nendage obeelom mban logowak nduk eerit nugwi, Nit Yakup mendek ninogoba Kikak Nakeelik Alik Leenak ti, kikak nakeelik alik leenak menggerak o, yinuk, yogwe, Ndi, Iterali inogoba Ala paga, Iya! yinuk, inomanggen tayok ari, Eeko logogun o.

24 It aap eeriyak kagak nomo agan nogwe nogo yelok kogwe, Ineebi-ineeba yogo menggaarak nogo wone mamunirogwe iinok, Abet aret o, yinuk, waganggwi, Eeko logogun o,” ari kagarak me, yokkiragi o.

30 INIKI O METIT PAGA PANGGOMBUGWI IINOK, INABUWA, YORAGAGERAK WONE

1 At Aliku ALA nen, “It napuri inogogumbuk logonet, an eeriyak mbake nogo, Eeruwok, mbaka’lek it eeriyak mbakwi nogo mban eerit nugwi, Aberiniki nappi wagagirak nogo inom a’nuk eeka’lek aakumi inom a’nuk eekwi paga maluk eekwi nogo nggwok arit wundi nage,

2 An yo’nega’lek logonet o Metit nogwe, Aap Pirawun nen yeenggwa niraawak o, yinuk, at abu’me unggwi nogwe, O Metit paga nineebe obeelom aret logowok o, yinuk, yogwe, Eekwi kwe,

3 Aap Pirawun abu’me wonogwe paga inenggali age, O Metit ineebe obeelom wonogwe paga inendage maluk age, Eeke kaagun me, inabuwa o.

4 It aap Yekura inoweewi o kota Yowan muk unggwi nogwe, It nappiigaarak nogo kunduk, o Kanet ari nogwe, Eekaarak kwe,

5 Aakumi time mendek nen it yeenggwaarogwe, ambi eeppiigwi, eerugun lek aanom warogo inom logogun me, Inenggali age, inendage maluk age, eerigin o,” yinuk, yegerak o.

6-7 Ndiimbu-nggwiya, towe-pagi, o karu nggwok nenaarak o ame pa’- nggwe wonogwe nogo eeppiyoorak abinggaanggo paga Ala nen yoreegerak yi aret. “Singa ngguunok-kooli inanini ambik inom, waalo nggitamuru inom, waalo age yombak aakumi inooka inom, Wonogo menggam tu ayilik warak lombok kagak inamendek keledai inamborowak paga kwippugwi, Inageerok onggo nggwok nogo unta inamborowak paga keele maarogo pugwi, Ee’nuk wonok It aakumi onggo lek ambi eeppiigwi, yeengwaarogwe, eeriyak inombakulik o Metit mendek ira nogo menggaarak me, An nen o Metit endage ti, Waalo Wi Yuundurak o, ari minggirak o,” yinuk, ari kagarak.

IT AAKUMI ALA OONE YUGU KONEMBUNUK LIIROGON EEKULIK WONE
30:8 Yot. 24:26-27
8 “Togop me, it aakumi ti, peebi inigen kenok, Ndogop nduk liiru mbaneegerak o, yinuk, Mondok-mondok abeko logowak nduk, yugum tabak paga ayo wagangge, Mbuku pirik-perek aago paga liiru mbangge, Eeri nak o.

9 It aakumi ti, an eeriyak mbake nogo eeriyak ineebi mbakwi, Napuri aret kwe, ineenu kagak, Nineenggo’lek o, yogwe, Naliku ALA nen inaruk wake nogo, Koneniyak nineebi o, yogwe, Eeko logonet,

10 Aap inabi kaga nogo, Kinabi ambinom koorak mage o, yinuk, yorogwe, It aap an nen yorage neegak yoraga nogo, Obeelom eeko logorak kinigen kenok, ambinom yo’niroorak mage o. Ata, wone ninikilom mbakwi mendek mban yo’nirogwe, Ndogop kwak ee’ne, mbakwi nogo mban yo’nirogwe, Eeko logonip o.

11 At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba nogo nen togop yokkirage agaarik o, yinuk, yo’niragak eeriyak ti mage o. Nit eerit nugwi yi, eeko logogun aret me, kit eeriyak mbakotak ti, eerit nogo logonip o, yinuk, yorogwe, Eeko agaarik o,” yinuk, ari kagarak o.

12 Togop eekwi me, at Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba Ala nen yegerak nogo yi aret. “It o karu nggwok wonogwe nogo nen an noone yorage yi, taganogo mbo punuk, It aakumi tebenogo piigwi, wiwi eeginakwi, eekwi nogo mendek iniki inoba panggombegaarak ti, maluk aret eekaarak me,

13 Yugum pak wurik tiyarogon langguk togon wambikit nduk, irip to eerogo pege nagaatik, Aberak lek me langgu-langgu wangge menggi kwak aret age kaagun o.

14 Aap ambi niyoowak inikilom lek kenok, yigirogo nappegetak yigirik-noonom nagaatak telenak paga kani anggen ndoonogo wonok nogwe, Ka’mbena niyo yenggenak tomaarogo wumbugwi, Eeriyak meek menggi kwak, It paga iniki panggombunuk wonogwe nogo togop aret arigin o,” yinuk, yegerak me yokkiragi o.

15 At Kikak Nakeelik Aliku Itok Menggerak Iterali inogoba ALA nen yegerak nogo yi aret. “Iniyokan an nowagam wa’nuk, Yeenggwa niraawak o, yinuk, to’neegwi iinok, an nen inagap ndake, It ugun nu’lek wonogo logonet, iniki noba panggombugwi iinok, an nen inomaawi eeppiige, Eerikit lak, Ineebi mbako menggaarak o.

16 It nen yogo logonet, Lek o! Nit kuda paga kwi’na’nuk kole mbaganugun o, yagaarak paga Aakumi nen mugogo mappiyaagun me, aret kole mbaganggwi, It nen, Nit kuda inogowa ambik paga kwi’na’nuk kole mbaganugun o, yagaarak kwe, It muguren wogwe inaguda perak, inogowa ambik aret me, it awo mbaganggwi iigak, inoba kwi’nogwe, Eekwi iyaagun o.

17 At ambit nen inooriyak wage inigen kogo logomenggaarik, ineebe seribu aret mbaganggwi, Ineebe 5 nen inooriyak wogwe iinok, ineebe abok aret kole mbaganggwi, Eeko logonet, Aap abu inooko o, yinuk, puut kirin paga aap inoorak inabetagi nggoorak eyo paga tugumbugwi, Wooluwak inariwa puut paga yindumbugwi, Eeppunuk mbaganggo mengga kwak, Ineebe ambitak mban ko wappunuk logogun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

18 Togop kwe, at Aliku ALA nogo nen, “Obeelom eeppiyaakit lak, ao,” yinuk, tokkiige, Kinabuwa nen eeppinagakit nduk, pipuk aago wonage, Eeke agaarik o. At Aliku Ala a’me nggelok eeppiige menggerak me, “Eeppinanuwak o,” yinuk, It abok aret at tokkogwe nogo inale’nggen mbako logogun o.

ALA NEN AT APURI OBEELOM EEPPIYOORAK YORAGAGERAK WONE

19 Kit aakumi o Tiyon mendek kota Yerutalem monggotak yi wae. “Yeenggwa niret o,” yogwi kiinok, at abet aret kinabuwa nen yeenggwa kirage logogin me, kit le ambinom yogo logomunggup lek o. Kinoone nggwok paga at nggino yogwi ti eyom paga aret at konembunuk, onggo yokkiraagin o.

20 At kinogoba Ala nen kinambi kwak aaninggin kinoba kwippinagage, kinaniyo kwak andi-pandi eekkinake, eeremenggerak kwe, at mamunggiraga ti, ambinom kumaarak logogin lek o. Kinigen abe nen aret kogo logomunggup o.


21 Tu agigan paga nogwe, ogugan paga nogwe, eekwi kiinok, kinambokan nen wone ambi ari logonet, “Tu ti aret me, ti paga nanip o,” yinuk, yokkirage kinaruk konenggo logomunggup o.

22 Kinagugiwak mbuti perak paga nabenak inom, kugi ogut ogobakkigirik mbuti emas paga nabenak inom, “Yi maluk ogole warak aret,” mbakwi, ndi, kumi tut kagaatak inayum paga lenggenak mbo pogo mengga kwak, “Kugiwak inom, kugi inogut inom, yi, yayi logorak lek o,” yinuk, mbo wumbugwi, eeko logomunggup o.

23 At nen kineyabume yi mendek ndi mendek awi yarumonggotak mbilanuwak nduk, mayu nappi woramenggerak paga kinambi ambik abe aret nunggo logomunggup o. Ne ti eyom paga kinaanggumi nggween nggwok wiganak paga inagari’ngga abe nenet nugwi,

24 Yabu wagangga kinerapi inom, kinageledai inom, nogo inambi abe amok mbanak nunggo menggam koonogo piigwi iinok nunggwi, eeko logogun o.

25 Aakumi mondok iya lombok inoorogo piinet nage, o nggorek wurik langgunogo wurabit wage, eeke eyom paga puut tiyarogon paga inom, puut teberogon paga inom, abok aret niyo elaganggen alitik-alitak wundi wage logogin o.

26 At Aliku ALA nen at apuri inamiyayilikinamiyayelok eerak wonogwe nogo nggerenogo piige, inawinde-inobaande aago nogo obeelom eerogo piige, eeke eyom paga tut abinak nogo oonegen abinak kwak age, ndi, oonegen nogo ti, ne ambit paga wundi wage ti eya mbuuluk kwe, nogo ambit paga ne 7 kuli lambunik wundi wage kenok, eya mondok alik negen eerogo pege menggi kwak aret age, eerigin o.

IT ATIYUT MENDEK AANINGGIN INOBA PIYOORAK YORAGAGERAK WONE

27 At Aliku ALA nogo o nda nen kin ari wa’nuk anini kani kunik negen eeke, Ka’luk yarugu-parugu eeke enggela’me wage, Anini lombok inikime logonet, oone ari, Kani nen iri’ngga yoguk togon eeke menggi kwak oone togop ari,

28 Niyo wurik paga aap inenggaanok kuli ari lagangge kenok, ke’mbogonik yogo mengga kwak, Ala anini ke’mbogonik ari, Maluk kenok leenogo punuk, lek eerogo piyaawak nduk, at nen yi aakumi ndi aakumi piyakpiyak aganake, Yi aakumi ndi aakumi mbutigeele inogobak me pugunogo piinok, wogoren nage, Eerigin o.

29 Ndi, inale’nggen eeko logorak ne leenak nogo paga oonikiya inale’nggen logonet, eeko mengga kwak, Kit perak, kinale’nggen nen ndawi wakwi, It aakumi inale’nggen nen mbuti luu’ngget oone eerit Aliku ALA abuut paga laganggwi, Yugum Lunik kwak Iterali inogoba nogo alut eerit laganggwi, Eeko mengga kwak, Kit togop aret kinale’nggen mbakwi, Eeko logomunggup o.

30 At Aliku ALA oone ari kenok iya mbakwi nogo it aakumi inaruk konenggwi, Ndi, mayu lubu-lubu wangge, o wiya omaawi warit wage, mayu kumulinggen wangge, eeke kagak, at anini mondok alik negen mbake, Kani iri’ngga nenet nage menggi kwak at anini togop aret age, Eeke logonet, eenggi omaawi paga aaninggin inoba kwippiya wage nogo inigen kogwe, Eeruwak nduk, Eeppiyaagin o.

31 At Aliku ALA oone ari kenok, it Atiyut mendek inogut nage, Ndi, at ambim mbanak paga inoorogo piige, Eerigin o.

32 Lobale eeka inom, nggitat inom, eeko logonet, ndawi wakwi iigak, Aliku ALA ambim mbanak paga miiri nage, yombak inooke, miiri nage, yombak inooke, Eeke logogin o.

33 At aap endagembogut Atiyut mendek nogo kani kuniyak ake aa’nduk muk pipuk eerogo pereegerak wonage o. Ti eerogo pereegim nogome inikime teberogon kabunik wonage, ambe wiganak lombok wonage, Kani wurik mban yagabit aago wonage, eerak me, kani kunik kwindagala eerogo nagake menggi kwak, Aliku ALA ambe aagi nappemenggerak paga kani logonak nogo abok aret wunuk yigin o.

31 Iniki o Metit paga panggonak nogo inabuwa yoragagerak wone

1 It aakumi iniki at Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba nogo oba panggombugwi, “Aliku ALA yeenggwa niraawak o,” yinuk, nggino yogwi, Eeka’lek, “It Metit mendek nen yeenggwa niraawak o,” yinuk, o Metit nogwe, “It inaguda paga iniki panggombugwi, Inanggweendo ambik wonage paga panggombugwi, Kuda paga kwi’na’nuk wim eeka inomaawi ambik o,” yinuk, inoba panggombiigwi, Eekwi nogo, inabuwa o.

2 At Aliku ALA ti, iniki warak aret me, At eeriyak yegetak nogo mbeenogo pigin lek a’me nggelok togon aaninggin inoba kwippiyaagin o. At pilak ari logonet, aap maluk eeka inom, it aap maluk eeka yeenggwaaraga inom, Aaninggin inoba piyaagin aret o.

3 It aakumi Metit mendek ti, Ala kwak lek we aakumi aret o. Ndi, inaguda kunduk, kugi kwak lek ineebe lebenak wonage me, At Aliku ALA eenggi nippege kenok, “Yeenggwa niraanip o,” yoragaarak inom, yeenggwaaragaarak inom, Imbirak ambugwi aret iniyogobit lik togon wanggo logomenggaarik, inenggaawak lek arugun o.

4 At Aliku ALA nen an yo’negerak nogo yi aret. “Singa koleewak a, singa awooluk ambi a, nen at nengge menggerak nogo iyok tebembunuk nengge me, It ndomba ndegeninaka eerak ndinuwok nduk, wogo logomenggaarik, Inoone ya-mba yogwi, teerogo nappuwok nduk eekwi, Eeremenggaarak kwe, Agabiti mbake, kole mbagangge, eekeelik ogogumbuk menggi kwak, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA wambi wage logomenggerik, Puut Tiyon inom, enaagan-ambokan puut-puut lunik inom, ili eerogo pege logogin o.

5 Towe aagalogwe inawina iigak inagalo irimbaga lenggak-penggak nege menggi kwak At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen O Yerutalem arum wonage, nobappunuk wonage, aakumi ineenggime age kero, unde wake, At yendok-wandok nege logonet, ili eerogo pege, Eeke logogin o,” yinuk, yo’negerak me yagi o.

6-7 Kit aakumi Iterali mendek yi wae. Maluk lombok eeko logonet, kineenggi paga nen mbuti perak paga, mbuti emas paga, kinagugiwak ogobakkigirogo pereegutak nogo, Ne ti eyom paga kinalitak lombok nen mbo pumunggup me, at Ala mbo punuk kiniki o nda ari nagaarak nogo yogondak aret yungguninuk kiniyokan at owagam wa’nip o.

8 “It aakumi Atiyut mendek wim eeko logonet, aakumi inawooluwak paga ineebe inoorugun lek o. Ata, wooluwak aakumi nen nggabunulik alik mendek paga ineebe aret nagin o. Wooluwak ayuk nen kole mbaganggwi, Inapuri tawe nogo aakumi inayeloman logowak nduk eerogo piigwi, Eerugun o.

9 It inarum menggaarak nogo inagabiti nen mbo piinok ma’nogwe, Inawim inawooluwak anggup inigen kenok, inoweewi wim eeka nogo iniki lek a’nuk mbaganggwi, Eerugun o,” yinuk, At kani kumbunuk menggim o Tiyon wonage, At mbi worake menggim kota Yerutalem wonage, Eeke menggerak Aliku ALA nen yegerak nogo ti aret o.

32 Aap endagembogut nen a’me nggelok eerigin, yoragagerak wone

1 Aap endagembogut ambi nen obeelom eeppiinet nage logonet, wone lengganogo yorage, It aap aakumi inarum menggaarak nogo nen eekaatak a’me nggelok eeppiigo logonet, inarum wonogwe, Eekwi iyaamunggup o.

2 O wiya warit wage kagak yugum nen mulumbiinok menggi kwak, O wiya nabuninuk wage kagak, ineebe op logowam nobappiinok menggi kwak, O karume niyo eneeri ambik wundit wage menggi kwak, Karu kole nonggolak me mo andi nen yugum kole abu’me ari unggwogo mengga kwak, It aap ti, inalitak lombok togop aret eeppiinok logogun o.

3 Togop eeppiinok wonage kenok, it aap inigen iigo menggaarak nogo inigen ambinom iiga’lek logogun lek inigen iigwi, Ndi, it aap inaruk konenggo menggaarak nogo lik togon konenggwi,

4 It aap iniki koongga’lek mbetmbet eerit nogo menggaarak nogo, yi wone ndi wone liippunuk eekwi, It aap inoone nekep yogo menggaarak nogo inoone abe kin paga yogwe, Eeko logogun o.

5-6 It aap iniki yuundurak nogo ti, aap wi inoone yogo mengga kwak agan nugwi, Maluk eeriyak mban inikime koonggwi, Ala mugurok noorak ineebi mba’- nuk alik eerit nugwi, “Aliku ALA ndogop yegerak o,” yinuk, pilit-pilit agan nugwi, Mbi abu iigak tumburiraga’lek mbo piigwi, Yi abu iigak kwe, wogoraga’lek teppiigwi, Eekwi ti eyom paga It aap iniki yuundurak nogo, “Aap yi, iniki warak me ayuk warak aret o,” yogwe, It aap wiwi aganaka nogo inendage tiyappugwi, Eekwi nogo ambinom eeko logogun lek o.

7 It wi-wi aganaka nen eeppiinet nugwi ti, maluk aret o. It aap tebenak mendek nogo nen, “Nit ndogop eekoorak o,” yinuk, abet aret yogwi iigak, It aap ti nen, “Pilit-pilit inoba piigwi niinok, inoone lek aruwak o,” yinuk, inikime koonit nugwi, Eeko menggaarak kwe,

8 It aap iniki abe nen perak, Abe koonak eeppiinet nogo logorak mban koonggo menggaarak me, Yi mendek ndi mendek abe mban eerit nugwi ti paga it mban woguk yogo menggaarak.

KUMI O YERUTALEM MENDEK EERIYAK INEENU EEPPIYAREEGERAK WONE

9 Kit kumi kiniki ugun ale’nggen mban wonogo monggotak yi wae. Wone an yokkirage yi, kiniki aganggen kerek togon waganggo logonip o. It kumi ti, inaagalogwe komologwe nen, “Ambi eeppinanigin lek o,” yinuk, kiniki ugun monggotak kit yi wae. An wone yokkirage yi, liippogo logonip o.

10 “Eeppinanigin lek,” mba’nuk, kiniki ugun wonogwe yi, Tahun yi lek eeppunuk, ambi eeke paga kineyabu anggur yarak anggen mbanumonggotak nogo lek age, Anggen ando alik mendek mbanumonggotak nogo, ti kunduk lek age, Eerigin me, Kinaganak wako logomunggup o.

11 Kit kumi kiniki ugun ale’nggen mban wonogwe yi wae. Kinaganak wakwi, It kumi ti, inaagalogwe komologwe nen, “Ambi eeppinanigin lek o,” yinuk, kiniki ugun wonogwe kit yi wae. Kinomanggen tayok ari, Eeko logonip o. Kinayum abe yirik nggoorogo punuk, kinayum maluk nibinik mendek nogo yikkologwe,

12-13 Kinanggween mili lubunik wonage nogo maluk age, Anggur ero anggen mondok luurik-maarak yege menggerak nogo kanenep eerogo pege, Kit an napuri kinanggween paga alok-palok mban lagangge, Nggonggoondu mban penggaarogo pege, eerigin me, kinamiguwak wakkologo logonet, le yogwe, Kiname kiniki ale’nggen paga eeko monggo’nom inom, Kinawi o kota yi paga kuwak a’nuk kinale’nggen paga nugu monggo’nom inom, lek eerigin me, leenggu maakwi, Eeko logonip o.

14 At kinowe endagembogut awi abe nggwok wurik nogo mbo pege, Kinawi kota noone-koone agan nugu menggam nogome yi oone ndi oone lek age, Puut paga inawi abe wurik inarum logorak nggayo wurik nogo inom ndengga-ndengga wambemenggerak me, Aakumi logogun lek teppugwi, O time keledai nggwiya inale’- nggen nen inawi miikkologwe, Kambin-ndomba inagari’ngga mbanogo nenet nugwi, Eerugun o.

15 Eekwi iigak, Aberiniki agi nen ninoba wuppinani woraagin o. Wuppinani wage kenok, o karume nogo nggween mondok mili lubuk eerogo pemenggerak paga anggen ambik aret yege, Anggen yege menggerak yabume yarak nogo eyoongga kunik negen eerogo pege, Eerigin o.

16 Ti eeke kenok, karume nggween obeelom aruwam time nen a’me nggelok mban eekwi, Ndi, yabume yarak eyoongga kunik negen aruwam time obeelom mban eerit nugwi, Eeko logogun o.

17 Obeelom mban eerit namenggaarak anggen kwak ti, iniki ugun tayenak aret wonogwe, Aakumi obeelom mban eerit namenggaarak paga wone ambi inoba aga’lek iniki ugun kwi’ndak mondok-mondok aret wonogwe, Eeko logogun o.

18 Aakumi an napuri nogo yi wone ndi wone lek ugun lambunik wonogwe, Mugogo wumbiiga’lek iname menggam mondok time aret wonogwe, Alok-palok lek ugun ale’nggen paga wonogwe, Eeko logogun kwe,

19 O mayu kumulinggen nen eyoongga kunik taganogo pit nage, Inawi kota nogo langgunogo punuk kobappaga eerogo pege, Eeremenggerak kwe, Kit perak, niyo eneeri wundit wage menggim abok aret yi mendek ndi mendek awi yumbunit nogwe, Kinaanggumi tapi inom, keledai inom, inagari’ngga mbanogo nenet nugu logowak nduk, wondet eerogo teppiigwi, Eeko logonet, Kinale’nggen mban mbako logomunggup o.

33 YEENGGWAARUWAK NDUK, TAMBAN EERIYAK YORAGAGERAK WONE

1 Kat aakumi maluk eerogo piiga yi wae. Kat maluk eerogo pagaga’lek iigak, kat nen mban maluk eerogo piinet nage me, kabuwa o. Kat aakumi inambokan lagangga yi wae. Aakumi nen kat kambokan lagangga’lek iigak, kalik nen mban it inambokan lagangge me, kabuwa o. Kat maluk abu aret eerogo piige keenok, it nen kat aret maluk eerogo pagagwi, Ndi, abu aret aakumi inambokan lagangge keenok, it nen kat aret kambokan laganggwi, Eerugun o.

2 Kaliku ALA wae. Nit kat lombok paga niniki lunik wonogwe me, ninabuwa mbake, Ko’lu-kii’me kubondendok paga komaawi eeppinanege, Aaninggin ninoba age ti eyom paga keenggi omaawi paga ninagap ndake, Eeke logot o.

3 Koone ngguurubu kwak ari keenok, yi aakumi ndi aakumi kole mbaganggwi, Kat pilak ari keenok, it aakumi inanebunu lombok ma’nogwe, Eekwi iigak,

4 Wurin iri’ngga lelenogo nonggo mengga kwak, Wurin ambit me ninggippunuk, iri’ngga ne ambit pup eerogo nunggo mengga kwak, It aap nen aakumi ti inawi paga kwi’nari unggunuk, inamendek abok aret wonok ma’narugun o.

5 At Aliku ALA abu tiyanak menggim time menggerak me, at endage tiyanak aret logogin o. At o Tiyon alik eekeelik eekaatak a’me nggelok mban eeppiige, abe koonak mban eerit nage, eeke logogin o.

6 Ne ti eyom paga kit aakumi obeelom nu’lek logobagip nduk, eeppinagarak alom at aret me, Oona ngginik kagak, kinagap ndake, kiniki warak eeppinagage, yi wone ndi wone kineenu eeppinagage, Eeke logogin me, Ti eeppinagarak nduk, woorak nogo ti, Aliku ALA kinagabiti mbako logorak ti aret.

7 It Ariyen mendek inawuri wakaa’ngget nen, “Yeenggwa niret o,” yinuk, tu paga nen inoone nggwok paga yogwe, “Ninom lambunuwok o,” yinuk, yonggo nappiigaatak nogo nen kunduk iniki puru yogo logonet le yogwe, Eekwi ti, kinigen iyaanip o.

8 Tu nggwok paga aakumi ambiriluk ambi naga’lek mondok nebek lek aret wonage, Eeriyak wone koonogo pereegwaarak nogo piyok ari, It aap inenggaanom paga wone koonogo pereegwaarak nogo ti, inoone taganogo piigwi, Eeko logonet, “Ta oone konenubok?” aterak eerogo mbo pogo agaarik o.

9 Aap iniki wakkolage logonet eebe mbuuluk eerogo pege menggi kwak, o ti togop aret age, Aap enggali nen uut yuwo agan wangge menggi kwak, o Libanon eyoongga wonage nogo yogu-yogu wangge, O Taron nogo karu nggwok o ame pa’nggwe nogo kwak age, O Mbatan inom, puut Karemen inom, eyoongga wonage nogo mono-mono wangge, Eeke agaarik o.

ALA NEN AT AWIM KURUMBI YORAGAGERAK WONE

10 At Aliku ALA nen ari logonet, “Yogondak aret an pilak ari, Yogondak aret an abu tiyanak neyaawak nduk mi’nage, Yogondak aret nomaawi ambik neyaawak nduk nu’lek mi’nage, Eerigin o.

11 Eeriyak kiniki koonggwi nogo mbeyok ari, Koombunuk eekwi nogo abe lek aanom warogo aret eekwi, Ndi, kinanini aagi ti, kani kunik kwak aret me, kinalik nen kani kinogombaga pakwi, Eerumunggup o.

12 Kwi worakaatak wun age menggi kwak, yi aakumi ndi aakumi togop aret ogwe, Eyo alok kenok muurogo kani kunggo mengga kwak, kani nen kit kineebe togop aret nengge, Eerigin,” yegerak o.

13 Togop me, kit aap o ndaanda monggotak yi wae. At eekerak nogo kinaruk konenggwi, Kit aap koorok wonogwe yi wae. “At omaawi ambik aret kogo o,” yinuk, yogwe, Ee’nip o.

14 It aakumi maluk eeka o Tiyon wonogwe nogo iniki ma’nage, It aap Ala mugurok noorak ineebi mbaka nogo nen inaganak ngginuk ari, Eeko logonet, “Wologwe wae. Kani nen ineebe lek eerogo nengge me aap ta nen unggwage mbakop? Ndi, aap ta nen kani mondok wunuk mban ari menggim op logorak mbakop? Lek aret o,” yinuk, yugun o.

15 It aap obeelom mban eerit nugwi, Wone abe koonak mban yogwe, Aakumi wi-wi eeginako logonet inamendek waganggwi nogo, “Woorak nineebi o,” yinuk, mbo pugwi, Mage yugu kagak wu wogorogwe waganggwi nogo mbo pugwi, Aakumi inooruwok yogwe iinok, inaruk nakkologwe, It aap maluk eeka nen eerit nugwi nogo inigen iigwi iyo, inigen nobakkologwe, Eekwi iinok ti,

16 It aap puut tiyarogon yugum pak wurogo pereegim iniki ugun tayenak wonogo mengga kwak wonogwe iigak, Inambi pipuk eerak wonage, inaniyo lek arigin lek wonage mban wonage, Eeke kagak nonggo logogun o. O Tiyon obeelom eerogo puurak yoragagerak wone 17 Aap endagembogut obaanggiobaangge li’luk eerak mi’ndak wonage, O nggwok lombok nenaarogo pit nagagim ambi kinigen nakkogwe, Eerumunggup o.

18 Kinamineeri ne agan nage nagagerak nogo abe’nage logonet, “It aap wim eeka inoweewi nen eeppinanggo nogogwaarak nogo nonggop aga?” “Kinarum wonogwe onggo wo’niraanip o, yinuk, inoone omaawi paga yo’nirogo nogogwaarak nogo nonggop aga?” “Tum wonogwe iyaamun ilik? yinuk, inigen yombonninabi wogo nogogwaarak nogo nonggop aga?” Yinuk, yogo logomunggup o.

19 It aap tiyappatit kiya wogo logonet, inoone abu alik me kinaruk konenggwi, kit nen liippugwi, Eeka’lek abu kobak kiigak yogo nogogwaarak nogo ti, kinigen ambinom iyaamunggup lek aret o.

20 Ninale’nggen nen laago lako logorak yugu lako monggom o Tiyon nogo kinigen nakkogo logonip o. Ooliya wurik minogo ambime wonok nawak nduk, eyak yinik kinggwi, Keele eyak paga pugunik nogo piinggwi, Eeka’lek mondok wurik menggi kwak, O Yerutalem ti, yi wone ndi wone lek obeelom mban wonage kaamunggup o.

21 O time Aliku ALA ninom logonet, omaawi lombok paga ninili ari logogin o. Niyo mondok nggwok lombok wage, niyo eneeri abe wundi wage, Eeke menggi kwak, O ti togop aret logogin me, Ninawim mendek nogo eyo mbanak ndoonak paga alelo mbanit wunda wogwe, Yiiro kole paga wunda wogwe, Eeko logogun mondok lek o.

22 At Aliku ALA ti, ninowak loongga, Aliku ALA ti, eeko logorak wone lengganogo yo’niraga, Aliku ALA ti, ninowe endagembogut aga, Aret me, ninagap ndarigin nogo ti, at aret o.

23 It ninawim nen inayiiro wonok wogwe keele pugunik nogo nggaru-nggaru nage, Ogobak me eyo mippugu nogo langgonak-panggonak nage, Yum eyo mippugu pugunik nogo nabe-nabe nage, Eeremenggerak me, Yi mendek ndi mendek kugun wogo ambik wonok wogwe nogo nit tumbukkologwe, Aap inendop maluk nen kunduk ando nogo kologwe, Eeko logogun o.

24 It o Tiyon wonogwe nogo ambi nen, “An andi ee’nake o,” yinuk, ari logogin mondok lek o. Ndi, it aakumi time wonogwe nogo inomaluk lek eerogo piige logogin aret o.

34 YI AAKUMI NDI AAKUMI MALUK ONGGO EEPPIYOORAK
YORAGAGERAK WONE

1 Kit yi aakumi ndi aakumi yi wae. An nowagam kuwak ari wa’nuk, an ari kinaruk konenggwi, Kit kinanebunu lombok yi wae. An yokkirage yi, liippugwi, Ee’nip o. O nggween paga inom, yi mendek ndi mendek nggween paga wonage abok aret inom, inaruk konenggwi, O irip-irip inom, yi mendek ndi mendek wiganit wundi wage menggerak inom, an wone yigin yi, liippugwi, Eeko logowak o.

2 At Aliku ALA nen it aakumi inanebunu lombok anini inombake, It ineegin warak nogo anini inoba piige, Eeke logonet, Ineebe lek eerogo piige, Inoorogo piyaawak nduk, wogorage, Eerigin o.

3 It ineebe inooremenggaarak mbo nappiyamenggaarak me, inobari ndi wurit nage, Inamiya puut-puut paga niyo wurik negen taga-taga wambit wage, Eerigin o.

4 Laaluguragan ninggirik wonage nogo amburu tigi-tigi wungge logonet, lek age, Mbuku perek-parek aago kwak mbogut togop aret perek-parek eerogo pege, Eyo win engga mono-mono wangge, wuliinggen nggarunggaru wangge, Eeke menggi kwak, Laaluguragan abok togop aret yumbu-yumbu wambit wage, Eerigin o.

5 Aliku ALA awooluwak paga mbogut paga abu ambelom eerogo pege nagaarik, It aakumi Erom mendek mban inalik lenorogon ineebe lek eerogo piyaakit nduk, wambi wage yi, kaanip o.

6 At Aliku ALA ake warogo wogogo mengga kwak at nen o Mbotara inoorogo piige, Aakumi Erom mendek ti mondok alik negen inoorogo piige, Eekerak me, Awooluwak paga amiya inom, amok inom, mondok lengge aago wonage, Ndomba aagalogwe inamiya inom, kambin ngguunok inamiya inom, ndomba ngguunok apenggen amok inom, awooluwak paga abu lengge eerak wonage, Eerak aret agaarik o.

7 Kambin-ndomba inoorit nage logonet, Lembu nggwiya kunduk, tapi ngguunok kunduk, tapi ngguunok eyak pilanak kunduk, inom inoorigin me, Inoorak inamiya inanggween paga miin ngguluk ari, Inamok tubunik liirubu paga lengge aago wonage, Eerigin o.

8 Ti eerigin nogo ti, at Aliku ALA nen it aakumi maluk eeppiigo nogogwaarak onggo eeppiyoorak eyom punik wonage, O Tiyon eeppiigo nogogwaarak inawone mbanogo piyoorak tahun ambi koonak wonage, Eerak aret agaarik o.

9 O Erom paga niyo nage nogo ti, mut amburu negen aspal aret age, Anggween ameneno ti, kani kunik kwindagala eerogo pege, Anggween ti, mut amburu negen aspal a’nuk wunuk mban ari, Eerigin me,

34:4 Mat. 24:29, Mrk. 13:25, Luk. 21:26, Wayu 6:13-14 34:5-17 Yet. 63:1-6, Yer. 49:7-22, Yeti. 25:12-14, 35:1-15, Amot 1:11-12, Oba. 1-14, Mal. 1:2-5 34:10 Wayu 14:11, 19:3

10 Liingge inom, oonikiya inom, kani noguk yaga’lek mondok wunuk mban ari, Ka’luk mondok kwit agan lagangge, Eeke logogin o. O time mbo punuk mbaganemenggaarak me, aakumi tu ti paga ambi naga’lek aret iigak, nda’narit wundi wogo logogun o.

11 Towe tiyu karume mendek inom, towe ndindim engga inom, inawi time miippatinuk wonogwe, Towe mumayo inom, ya’nggeya’ngge inom, inawi mbanggola unggwogwe, Eerugun o. At Aliku ALA nen aru-ogwe wakkagak paga wakkaanuk naalop-kaalop eerogo pege, Agi-ogu keele paga wakkaanuk, o wogo logowak nduk, mbo pege, Eerigin o.

12 It aap inengga warak nogo ti, aakumi inarum wonogwe lek aret age, Inoweewi nagawan-nagawan abok aret inenggaawak lek age, Eerak logogin me,

13 Aap inendagembogut inawi nggwok abe wurik nogome alok mban kunogo pege, Yugum pak wurogo pereegim nogome towo inom, nggonggoondu inom, penggaarogo pege, Eerigin me, Mba’ngge inawi ari unggwogwe, Ndiimbu iname aret miikkola unggwogwe,

14 It karume ku agan nugu menggaarak mendek nen mba’ngge inom ya’lo-ngga’lo agan nugwi, Kambin nggwiya ngguunok-kooli kokot agan nugwi, It oonikiya nugu menggaarak mendek time yonggonggola unggwogwe, “Niname nggeeme logowi o,” yinuk, o time ye mbanggola unggwogwe,

15 O time towe mumayo inawi eyo paga wuppunuk, inako pugwi, Inako tubumbunuk inagalomini nen ina’naabit tebembiirogo wonogwe, Pen ware eegokot agan nugwi, Eeko logogun o.

16-17 “At Aliku ALA nen wone lengganogo yorage kenok, At Aberiniki nogo nen kuwak eerogo piyaagin me, Yi mendek ndi mendek endage yagarak nogo ambi lek ti lek abok aret ogonggelo-akweegelo imbirak lunik aret logogun o. At Aliku ALA nen yugum wakkogo mengga kwak, wakkaanuk it inowagam ari nage kenok, it time aret unde eeppiige, Wakkagak paga wakkaanuk tumburirage, Eeke mbaremenggi, Unde eeppatinuk mondokmondok wonogwe iigak, nda’- narit wundi wogo logogun o,” yinuk, Aliku ALA oone mbuku perekparek aago togop aret mbanak me, maleninip o.

35 INAGAP NDARAK NEN INALE’NGGEN MBAKO LOGORAK YORAGAGERAK
WONE

1 O karume inom, nggween mbuk ka’let-ndi’nduk eerak inom, nen inale’nggen mbakwi, O karu ale’nggen nen anggen mbilanogo wumbege kenok, ambit-mbit warit nage, Eerugun o.

2 O karume waambi anggen tuk mbilenggen eerit nage kenok, ale’nggen nen ndawi wake, keekok ari, eerigin o. O Libanon iri’ngga kwit agan lagit nage kenok, “Wi!” irogo mengga kwak, Puut Karemen inom, o Taron inom, iri’ngga-kale’ngga abe lombok menggi kwak, O karume togop aret eerogo pemenggerak paga at Aliku ALA abu tiyanak wonage, Ninogoba Ala abinak pindan-pindan eeke, Eeke nogo Aakumi inigen kaagun o.

3 Kineenggi ndeyak aago wonogwe, kinendop yilugu wonogwe, eerak wonogwe yi, kinomaawi eekkologo logonip o.

35:3 Ibr. 12:12 35:5-6 Mat. 11:5, Luk. 7:22

4 It iniki waanggo mban-mban wonogwe nogo yorage logonet, “It nen aaninggin kinoba pinagagwi nogo, kinogoba Ala nen anini wuk togon onggo eeppiige logonet, Kinagap ndari woraagin me, Kinagabiti mbaka’lek kinogogumbuk logonip o,” yinuk, yorogo logomunggup o.
5 Ne ti eyom paga it aap inigen mbuk wonogwe nogo inigen kogwe, It inaruk logu nogo inaruk konenggwi, Eerugun o.

6 Ne ti eyom paga it aap inendop maluk nogo, rusa ku’mbonggak nege menggi kwak, ku’mbonggak nugwi, Inoone yogolik iniki apit nogo inoone warak a’nuk, inale’- nggen nen keekok yogwe, Eeko logogun o. Ne ti eyom paga o karume niyo eneeri nggwok aret kilanogo wumbit wage, Karume kwe, niyo nggwok nage,

7 Mbini aganggen wonage nogo niyo nen yenggenogo pege, Niyo yawengga’lek nggween mbuk aago wonage nogo niyo tuburubu lagit wage, Ndi, o aa’nduk mba’ngge inawi miippatinuk wonogogwam nogome piinde inom, mbereewak inom, lagangge, Eeke logogin o.

8 O time tu nggwok wonage logogin me, tu endage, “Aap Iniki Kikak Naka’lek Nogo Menggam,” yogo logogun o. It aakumi inabin koorak lek maluk eeko menggaarak kenok, tu ti paga nogo logogun lek o. Ata, it tu ti paga noorak uugwe mbakwi kenok mban nogwe, It aap iniki yuundurak kwe, tu kin aret me, kobak aga’lek nogwe, Eeko logogun o.

9 Tu ti paga singa inooriyak nduk nage, Wam nggwiya anini nen nibininabikit nduk nage, Eeko logogun lek me, It ti mendek ti, ambi iigo logogun lek o. It aap Ala nen inagap ndaremenggerak nogo mban tu ti paga wogwe,

10 It aap Aliku ALA nen wondet eerogo piyamenggerak nogo iname o Tiyon tu ti paga unggwi wogwe, Eeko logogun o. Unggwi wogo logonet, inale’- nggen nen keekok piyanggogwe, Iniki ale’nggen mondok logorak mendek inikime nggelok ari logonet, inete yanggu aago wonogwe, Eeko logogun o. Iniki puru yogwe, iniki wakkologwe, eekwi nogo mondok lek age kagak Obaane’me inale’nggen alik negen aganake, Iniki kani moonuk negen nggelok ari, Eeke logogin o.

AAP ENDAGEMBOGUT KITIKIYA WONAGE KAGAK, YETAYA YORAGE NAGAGERAK WONE
(Pasal 36-39)

36 AAP TANERIP NEN O YERUTALEM TEBENI UNGGWIKIT NDUK,
EEREEGERAK WONE (2End. 18:13-37; 2Mbin. 32:1-19)

1 Aap Kitikiya endagembogut a’nuk wone lengganogo yorage kagak tahun 13 eeppunuk, ambi age paga at aap Atiyut mendek inowe endagembogut Tanerip nen it Yekura inawi kota-kota yugum pak wurik wonage kagak, o nogo, abok aret oba kwi’nari unggwage logonet, tebenggo’net nagagerak.

2 Tebembunuk, at aap Atiyut inowe endagembogut nogo, o Lakit nen aap endagembogut wonok nega inowe awuri ineegin warak ambik aret inom aap endagembogut Kitikiya o Yerutalem wonage me nappiya wage mbareegi, o Yerutalem wogo nogogwaarik, tu Yum Kooko Menggam Nogo Menggam niyo yenggenak irimbaga niyo mbininik me time ari wogo mbareegwa,
3 aap endagembogut awi o nggwok abe wurik arum waka inowe Kilikiya aput Eliyakim inom, o abok inake liiru mbangga Tebana inom, aap endagembogut ake liiru mbangga Atap aput Yowa inom, it aap nogo pegiya wundi nogogwaarak.

4 Wundi nogo mbareegwa, aap endagembogut wonok nega inowe nogo nen it yorage logonet, “At aap Atiyut inowe endagembogut mondok tiyanak menggerak nen at Kitikiya yori nanip, yo’niragaarak nogo yokkiraawi o. At Kitikiya ti, nano paga panggombunuk, oone omaawi ari agaarik?

5 An nawuri ineegin warak ambik me, yogop-ndogop eerugun o, yinuk, ari ti, ta imbirak panggonak logonet, At Atiyut inowe endagembogut wone lengganogo yo’niroorak neebi, mbake agaarik? Ti we aret agan nege agaarik o.

6 It Metit mendek nen yeenggwa nirugun o, yinuk, iniki it paga panggombunuk wonage kagarak kwe, piinde waanggun luk nogwe me, nggoguk togon ineenggi alok nonggok ari menggi kwak, aap Metit mendek inowe endagembogut Pirawun ti kokwak kagak, yi aakumi ndi aakumi at oba panggonak wonogwe iinok, togop aret arugun o.

7 Ndi, at nen, Ninogoba Aliku Ala nen yeenggwa niraagin me, niniki at paga panggonak wonage o, yo’neremenggerak kwe, puut-puut paga at ake wogogo menggam inom, ake warogo kani kunggak ogobakkigirik inom, at Kitikiya nen minogo mbo pege, ndi, Warogo wogogak ogobakkigirik Yerutalem wonage nogo, enaame tebe yinuk, time mban Ala alut eeko logonip o, yinuk, it Yekura mendek inom, Yerutalem mendek inom, yorage, eereegerak nogo lek a? yinuk, yegerak me, yokkirogo o.

8 Togop aret me, at Kitikiya yorumunggup nduk, aap Atiyut ninowe endagembogut nogoba endage paga yokkira. An nen at awuri kuda paga kwi’na’nuk nawak nduk, kuda dua ribu wogoroorak op kwe, it inobam lek me, meek aret kaagun o. 9 It Metit mendek nggweendo wim eeka inom, kuda paga nen wim eeka inom, yeenggwa niraagun o, yinuk, iniki it paga panggombunuk, wonage kwe, an nogoba inom eeko menggaarak inowe ambitambi eebe abu meek aret kwe, imbirak wakkamenggerak kenok, at tebenogo puurak meek aret o.

10 Ndi, o ti, oba kwi’nari unggunuk, pup eerogo puurak nogo, At Aliku ALA yoga’lek kagak eerigin, nombake agaarik ya? At Aliku ALA lombok nen, O ti oba kwi’nari unggwage logomenggendik, pup eerogo punu o, yinuk, yo’negerak me, yokkiragi o,” yinuk, yoragagerak.

11 Yorage mbareegi, aap Eliyakim inom, at Tebana inom, Yowa inom, nen aap wim eeka inowe nogo yogwi, “It aakumi o kota nggwok yugum pak wurik irimbaga wonogwe abok aret Iberani wone konenggo menggaarak me, nit yogwe nogo konenggwi iyo, nit aap Aram inoone nineenu me, aap Aram inoone paga yo’niret o.”

12 Yoreegwaarak kwe, aap wim eeka inowe nogo nen it yorage logonet, “Kit kinogoba endagembogut kinom mban wone yokkiroorak nduk, nogoba nen nappani wagaarak mbakop? Lek o. It aakumi pak wurik irimbaga kwi’ndak wonogwe ti, kinom kinaan wuppatinuk nunggwi, kinomayo tenembunuk nunggwi, eerumunggup me, wone yi, kit abok aret yokkiroorak nduk, nappani wagaarak o.”
36:6 Yeti. 29:6-7

13 Yorage nagagerik, oone nggwok Iberani wone paga yorage logonet, “Aap Atiyut inowe endagembogut mondok tiyanak menggerak nen yegerak yokkirage me, kit abok kinaruk konenggo logonip o.

14 At aap endagembogut ti nen ari logonet, Aap Kitikiya ti, an neenggime nen kinagap ndarigin meek kagak, Eerigin aret, mba’nuk, yokkirage ti, kinambokan lagangge me, oone konenggwi,

15 ndi, Aliku ALA mban kiniki oba panggombunuk, logobagip nduk, yokkirage logonet, O kota yi, aap Atiyut inowe endagembogut eenggime pigin lek o. Ata, Aliku ALA nen ninagap ndarigin o, yinuk, yokkiragak mban eeke nogo liippugwi, eeriyak mage o.

16 At aap Atiyut endagembogut nen ari logonet, It o kota nen neya wundi wogo logomenggaarik, ninom lambunuwok o. Ninom lambumbunuk, inalitak lombok ineyabume anggur yarak anggen mbanogo nunggwi, inageyo wuliinggen mbanogo nunggwi, inanggween kabunik me, inaniyo toologo nunggwi,

17 eekwi wonogwe me, an wage logominggirik, wogoren it iname abe mengga kwak, o gandum inom, anggur amburu ambik inom, oroti ambik lombok menggim inom, anggur awi yarak menggim inom, piya nagin, yegerak me, at aap Kitikiya nen yokkirage nogo, konenggo logorak mage o.

18 At Kitikiya nen kiniki nomongginake logonet, Aliku ALA nen ninagap ndarigin o, yokkirage nogo kinaruk koneniyak mondok mage o. It aakumi inalitak lombok o it wonogo menggam inagugi nen aap Atiyut mendek inowe endagembogut eenggime ndineegwaarak ambi ineenu ilik?

19 It aakumi o Kamat mendek inom, Arapat mendek inom, it inagugi o nggeeme wonogwe? Ndi, it o Teparawayim mendek inom, Kena mendek inom, Iwa mendek inom, it inagugi kunduk nggeeme wonogwe mbakop? It aakumi Tamariya mendek an neenggime nen ambi ndineegerak mbakop?

20 It aakumi ti abok aret inanggween an ndinggolagagirak porogo wonage me, it inagugi ambi nen ndinggolagagerak ta o? Lek me, at Aliku ALA nen o Yerutalem an neenggime nen ndiniyak op mbakop? Meek aret o, yinuk, yegerak me, yokkiragi,” yinuk, yoragagerak.

21 Yoragagerak kwe, at endagembogut Kitikiya nen, “Wone onggo yoriyak ti, mage o,” yinuk, apuri yoragagerak me, it aakumi abok aret inoone ambiriluk ambi yoga’lek puk aret wonogogwaarak.

22 Puk aret wonogwe iigak, aap endagembogut awi o nggwok abe wurik arum menggaarak inowe Kilikiya aput Eliyakim nogo inom, o abok inake liiru mbangga at Tebana nogo inom, aap endagembogut ake liiru mbangga Atap aput Yowa nogo inom, inayum nibinik yikko’nok, aap wim eeka inowe nen yereegerak nogo, aap endagembogut yori unggwogogwaarak.

37 “O YERUTALEM AAP ATIYUT ENDAGEMBOGUT EENGGIME PIGIN LEK,”
YORAGAGERAK WONE (2End. 19:1-37; 2Mbin. 32:20-23)

1 Aap ineegin warak inowe nen yereegerak nogo, aap endagembogut Kitikiya aruk konembunuk, ayum nibinogo patinuk, yum nibinik maluk mendek yirikkolage nagagerik, Aliku ALA awi wurik me unggwi nagagerak.

2 Unggwi nage nagagerik, aap endagembogut awi o nggwok abe wurik arum waka inowe Eliyakim inom, o apit inake liiru mbangga Tebana inom, it aap Ala unde iniki warak inom, yum nibinik maluk mendek yirik at Amot aput Ala nen yoge kagak yoraga Yetaya wonage me nappiyareegerak.

3 Nappiyareegerak nogo nogogwaarik, at Yetaya nogo yogwi, “At Kitikiya nen wone ari logonet, Kwe aagaluk ndariyak eyom agaatak kwe, ndariyak omaawi lek age menggi kwak, ne yogondak yi paga nit aaninggin ambik ninoba age, ninenggali Yetaya 36-37 1384 Yesaya age, meek lombok ee’ninake, eeke me,

4 aap endagembogut Atiyut mendek nen at aput aap wim eeka inowe ambi at eenik menggerak Ala nogo, meek eerogo puwak nduk, nappi wagaarak yi wone ndi wone agan nage nogo, Aliku kogoba Ala aruk konembunuk, wone agan nage onggo maluk eeppuurak mbakerak kero, it eegu pugu ineenik wonogwe nogo, inake tamban eeke logowak nduk, yori nanip o, yo’niragaarak kenok, yokkiri wogo o.”

5 Aap endagembogut Kitikiya inom eeko menggaarak Yetaya owagam nogogwaarak nogo nen wone at Yetaya yogo mbareegwa,

6 at Yetaya nen it yorage logonet, “Kinogoba wone yori noorak nogo yi o. At Aliku ALA nen ari logonet, Aap Atiyut inowe endagembogut ake eeko menggaarak nen meek eerogo panugwi aruk konenggerak nogo ti, agabiti mbariyak mage o.

7 An ari yi, liirogon konengge logowak o. Aap Atiyut mendek endagembogut ti, wone ambi konembunuk, ame nawak nduk, inikime mambege neenok, yoremenggerak agabiti nen iyokan ame lombok nage kenok, aap ambi nen waruwak nduk eeppigin o,” yinuk, eerogo nappiya wagagerak.

AAP ATIYUT MENDEK ENDAGEMBOGUT NEN WONE ALIK AMBI EEROGO NAPPI WAGAGERAK WONE

8 Ndi, at aap wim eeka Atiyut mendek inowe nogo nen, “Aap Atiyut inowe endagembogut o Lakit nen wunggerak o,” yogwe nogo aruk konembunuk, ame nage nagagerik, aap endagembogut it Libina mendek inom wim nambuke me, ka nagagerak.

9 Ne ti eyom paga aap Metit mendek inowe endagembogut awi alom niyo Nin eneerime mendek endage Tirikaka nogo nen, “Kimbirak wim eerikit nduk, wage agaarik o,” yogwi nogo aap Atiyut inowe endagembogut Tanerip aruk konengge nagagerik, awuri nen wone wonok nawak nduk, aap Kitikiya ake liiru mbangge logonet,

10 “Kitikiya wae. Kat Yekura inowe kendagembogut aret me, kat kiniki kagugi oba panggonak nogo nen, O Yerutalem yi, aap Atiyut inowe endagembogut eenggime arigin lek o, yinuk, yokkege ti, kambokan laganikit nduk yokkege me, liippuurak mage o.

11 Nit aap inoweewi ninendagembogut Atiyut mendek nogo, yi o ndi o abok aret wim eeko logonet, aakumi abok aret lek eerogo piinet nogo nogoorak nogo, karuk konengge nagandak aret me, kat teppagarak mbake agandik?

12 Ndi, an nombomini nen it yi aakumi ndi aakumi o Nggotan mendek inom, Karan mendek inom, Eretep mendek inom, it aakumi Eren mendek o Telatat wonogwe nogo inom, lek eerogo piigo nogogwaarak inagugi nogo nen aakumi ambi neenggime nen ndininabeegwaarak mbaken?

13 It aap inendagembogut Kamat mendek inom, Arapat mendek inom, o kota Teparawayim mendek inom, Kena mendek inom, Iwa mendek inom, yogondak it ineebe nggeeme wonogwe iige agandik?” yinuk, liiru mbanogo punuk, wogoragagerak wonok iri wogogwaarak.

KITIKIYA TAMBAN EEREEGERAK WONE

14 It aap liiru mbanak wonok wogogwaarak nogo at Kitikiya woppunuk, pekkage nagagerik, wonok Aliku ALA awi wurik me unggwi nanuk, Aliku ALA enggaanom paga mbiganogo pereegerak.

15 Mbiganogo punuk, tamban paga Aliku ALA yoge logonet,

16 “Komaawi Lombok Menggendak Iterali inogoba Kaliku Ala o. Malayikat kwak kerub aru-ogwe iigak, kat oolo wone lengganogo yorage menggenom wonage, kat Ala kalik aret me, o nggween paga yime yi aakumi ndi aakumi abok aret inabu’me piigo menggam kat mban kabu’me piinok wonage, eeke menggendak o. Mbogut-nggween kunduk, kat nen aret wakkagagindak me,

17 Kaliku nogoba ALA wae. At yo’nege yi, naruk koneni o, yinuk, karuk konengge, ndi, it eeppiigwi yi, nenegen pegiya o, yinuk, kenegen pe’niige, eeke logonet, at Tanerip nen kat keenik menggendak nogoba Ala meek eerogo pagage yi, abok aret liippege logot o.

18-19 Kaliku nogoba ALA wae. It aap Atiyut inoweewi inendagembogut nen yi aakumi ndi aakumi pup eerogo piigwi, inanggween kugun me eerogo pugwi, eeko logonet, it inagugiwak nogo ti, kat Ala kwak lek aakumi ineenggi paga nen eyo paga inom, yugum paga inom, ogobakkigireegwaarak me, kuwak eerogo kani kunggwi, yigirik-noonom eerogo pugwi, eerit nogogwaarak nogo ti abet aret kwe,

20 Kaliku ninogoba Ala kat perak, yi aakumi ndi aakumi inabu’- me piigo menggam o nggween paga wonogwe yi, abok aret Ala kalik aret wonage ineenu aruwak nduk, Kaliku ALA nen aap ti, eenggime nen ninagap ndaru o, nogoba,” yinuk, tamban eereegerak.

YETAYA NEN AAP TANERIP EEPPUURAK NOGO KITIKIYA YOREEGERAK WONE

21 At Amot aput Yetaya nen aap ambi Kitikiya yori nawak nduk, wone eerogo nappereegerak yoge logonet, “Aliku Iterali inogoba Ala nen aap Atiyut mendek endagembogut Tanerip eeke paga tamban eekendak nogo, at muk konengge nagaarik,

22 at eeppuurak Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret o. O Tiyon Aagalukwe Aap Kigin Waka’lek nogo nen at miyukmeya eerogo pege, agi’ndok kangge, Ndi, o kota Yerutalem Aagalukwe nogo nen at kole mbagangge kagak, Kayik a! ari, Eeke agaarik o.

23 At ta meek eerogo pege? Ha! yinuk, ta agi’ndok kangge? Ta kenok, oone nggwok paga yoge? Ta kenok, iniki wogoppake? Eeke ti, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba kenok aret eeke agaarik o.

24 At awuri nappiya wagaarak nogo paga, Nogoba Ala meek eerogo pege logonet, nanggweendo wim eeka paga, Puut-puut tiyarogon lagangge, O Libanon puut-puut tiyarogon lagi nage, Eyo nggabina nggorek lombok muurogo pege, Eyo kilu-kilu abe lombok muurogo nggimbege, O irip me lombok nage, Eyoongga abe inikime unggwi nage, Eekirak o.

25 Aakumi nggiru iname nggween kabunogo punuk, time nen niyo toologo nengge, Yi niyo ndi niyo o Metit wonage nogo niyok awo mbaanggage neegak porok ari, Eeke nagagirak o, yinuk, agan nege nagagerak kwe,

26 At eerit nage ti, awo eeka’lek kagak maan togon Aliku ALA nen punogo piige, O aa’nduk togon at eeke logorak koonogo piige, Eereegerak kwe, At liippega’lek agaarik ya? Aliku ALA nen koonogo pereegerak ti, O yogondak aret a’me nggelok ari logonet, Kota-kota yugum pak wurik me Langgunogo pegerak kalo logonak wonage,

27 It o time menggaarak nogo ti, Yi mendek ndi mendek yabume yarak kwak, Awi yarak mili lombok mbilangge menggi kwak, Oo’ngget maarak paga iri’ngga laganggetak anggen yega’lek kagak teebat arit nage menggi kwak, Togop aret wonogwe me, inomanggen tayok ari logonet, Iniki ma’nage, inenggali ogwe, Eekaarak o.

28 At togop eeppiinet nage nogo ti, Puk age, wundi nage, unggwi wage, anini mbake, Eeke nogo ti, Aliku ALA eenu aret o.

29 At anini Aliku ALA oba pege, Iniki tiyappake logonet wone ari, Eeke ti, Ala aruk me muk unggwi wagaarak me, Ala ageele paga aap ti ogobak pelenak me mambege, Ambutimanggen ambeme nggelembege, Eerogo punuk, nikkenok, tu wagam iyokan ame aret nappigin, yegerak o.

30 Ndi, kat Kitikiya wae. Ti eeriyak yegerak nogo keenu a’nok nduk, ambi yegerak nogo yi o. Tahun yi paga ti, alik nen wungge nogo nunggwi, Tahun peebi paga ti, alik nen laganemenggerak nogo anggen yemenggerak nunggwi, Eerumunggup kwe, Tahun ambi peebi paga perak, awi yappunuk, mbanogo nunggwi, Anggur awi yappunuk, anggen yemenggerak mbanogo nunggwi, Eeko logomunggup o.

31-32 It aap Yekura o Yerutalem nen ando yumbunik nogo wundi wogwe, Ndi, it teppiyareegwaarak nogo, Puut Tiyon paga nen wundi wogwe, Eerugun me, It Yekura paga wiganak ando yumbunik ti, eyo omanggen nggween paga yari wanggetak me, Ero nggwok lagangge logonet, anggen abe yege menggi kwak, togop aret logogun o. Ti eeppiyaagin nogo ti, at Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen, Eerikit, lombok mbake me, eerigin aret, yegerak o.

33 Togop aret mbake me, at Aliku ALA nen, Aap endagembogut Atiyut eeppuurak, yegerak nogo yi aret. At o kota Yerutalem unggwage, Omaale namburogo nappi wage, Anggeemu mulumbunuk wage, Unggwikit nduk, nggween pit lagangge, Eerigin lek aret o.

34 O kota yi, unggwi waga’lek kagak wagam iyokan aret nagin o, yinuk, at Aliku ALA nen aret yegerak me, yokkigi o.

35 At Aliku ALA nen ari logonet, An nendage maluk age, Ndi, nayeloman Ndawut nimbirak wone koonogo pereegirak nogo mbeyok ari, Eerukwak, An nen aret o kota yi, ambi age kero arum wonage, ili ari, Eeke logogin, yegerak o,” yinuk, yoreegerak.

36 Yoge mbareegi, ti eyom paga aret it Atiyut mendek nogo inawooliyana wonogwe me, at Aliku ALA ayonggo malayikat nogo wage nagagerik, aap wim eeka ineebe seratus delapan puluh lima ribu inoorogo piyareegerak me, ko’lu kuuben ineebe inoorak yumbunik-telenak aago wonogwe iyareegwaarak.

37 Ti eeke mbareegi, aap Atiyut inowe endagembogut Tanerip nogo nen o time mbo punuk, iyokan o Niniwe aret puk ari nagagerak.

38 Time wonage logonet, ne ambi paga at agugi Nitorok awi wurik me unggunuk, alut eeke me, at apuri Aramelek Taretet imbirak nen inawooluwak paga warogo punuk, kole o Ararat nogogwaarak iigak, obaane’- me aput Etat-Karon aap endagembogut agagerak.

38 AAP ENDAGEMBOGUT KITIKIYA ANDI WONAGE ME, OBEELOM
EEREEGERAK WONE (2End. 20:1-11; 2Mbin. 32:24-26)

1 Ne ti eyom paga at aap Kitikiya nogo andi eereegerak abu kambuurak eeke mbareegi, at Amot aput Ala nen yoge kagak yoraga Yetaya nogo, pekka wage nagagerik, yoge, “At Aliku ALA nen ari logonet, At obeelom arigin lek kambigin aret, yegerak me, kawoneninu kaaganapuri yorage logot o.”

2 Yoge mbareegi, at Kitikiya nogo nen ena kobat me wunnage nagagerik, Aliku ALA yoge logonet,

3 “Kaliku nogoba ALA o. An yi, niniki-neebe nggaruk togon wokki’nuk, kenggaanom paga liirogon mban eeke, kenegen keegak obeelom mban eeke, eeke minggirak nogo keenu o,” yinuk, tamban eeke logonet, iniki abu puru yinuk, le yereegerak.

4 Le ari kagak, Aliku ALA nen at Yetaya yoge logonet,
5 “Kiyokan yungguninuk, aap Kitikiya wonage me, nage logomenggendik, yogop yoru o. At Aliku kombo Ndawut ogoba Ala nen ari logonet, At Kitikiya tamban eekerak nogo naruk konengge, ale amburu wangge nogo muk nenegen kage, eekirak me, an nen at eenik nggorek logorak tahun 15 ambinom eeruwak nduk, wogoge logonet,

6 at eebe inom, o kota yi inom, aap endagembogut Atiyut mendek eenggime age kero, arum wake, ili ari, eeke logogin o.

7 Ndi, Aliku ALA nen yegerak a’me aret eerigin, keenu a’nok nduk, yegerak nogo yi o.

8 Oonegen ngge paga ari wagaarak agalu’mak ineenu agak aap Akat ogobakkigirogo mippereegerak nogo paga agalu’mak enaame nggorek iniyok 10 kuli pi nagin, yegerak, yorumunggun o,” yinuk, yoreegerak. Yoge mbareegi, oonegen iyokan nage kagak agalu’mak enaame iniyok 10 kuli pi nagagerak o.

9 Aakumi Yekura inowe endagembogut Kitikiya andi eereegerak nogo abu aret obeelom age nagagerik, ndawi pereegerak liiru mbanak nogo yi aret o.

10 An nen ari logonet, “Nda’nagagirak awo obate paga kagak aakumi kambunuk nogo menggam tu ambe pan ari logonet wiinege, Neenik ambinom logokit mbake neegak, an mondok wo’neren pani nage, Eeke kenok,

11 An nen, Aliku ALA nenegen ambinom kage, Aakumi wonogo menggam o nggween paga yime nen Aliku ALA nenegen ambinom kage, Aakumi kunduk nenegen iige, Aakumi ineenik nggween paga awo wonogwe ambiret iluk ambi nenegen iige, Eerigin lek o.

12 Aap ndomba ndegeninaka awooliya minogo ambime pi nogo mengga kwak, Nawooliya wurik minogo punuk, awiirogo panege, Kwe yum yega nen ambime nage logonet, yum yege nogo perenogo punuk wungge, Yum yega’lek obate paga munogo mbo pege, eeke menggi kwak, an nda’nagagirak nogo togop aret eerogo panege, Liingge nen nok oonikiya kuli at Aliku ALA nen neenik nggobok yi nawak nduk, mbo tek agago panege, Eeke agaarik o.

13 O weege kagak yeenggwa niri woraagin, mba’nuk, Niniki kwippunuk, tokkage neegak kwe, wage nagaarik, Singa nen aakumi inowak yigirogo nengge menggi kwak, nowak yigirogo panege, Liingge nen nok oonikiya kuli neenik nggobo agan naakit nduk, mbo panege, Eeke agaarik o.

14 Mbake nagarik, Towe yiluwe win-win yogo mengga kwak, Towe yuk iniki oone yogo mengga kwak, an le ari, Towe puume oone narak-nggelenak ari menggi kwak, noone ari, Eeke logonet, Nenegen piirogo panege kagak, nena agi mbogut paga ni’nagarak o. Ni’nage nagarik, Nogoba Ala o. Aaninggin lombok noba agaarak wonage me, yeenggwa niri mok ubi! Yinuk, yogirak o.

15 Yoge mbaki, eeppanggerak paga an nonggop yi o? Yogirak nogo at nen onggo yo’nege, At nen mban obeelom eerogo panege, Eekerak o. Niniki mondok wakko’net unggwage nagarak me, nda’nagagirak yubuni nage kagak, Niniki tebenak logonet, eerit nage logokit o.

16 Nogoba Ala wae. Aaningginpaaninggin ninoba kwi’nage paga niniki koonnage menggerak me, Yi noba agaarak nogo paga an kunduk niniki koonogo panege, Neebe obeelom eerogo paninuk, nale’nggen paga eerit nage logokit nduk, eerogo panege, Eekendak o.
17 An niniki koonnaruwak nduk, aaninggin noba agaarak paga niniki wakkolage nagarak ti abet aret o. An neebe lek eerogo paniyak eekwi me nabuwa nen nili eerogo panege, Ndi, nomaluk abok aret kat kambokan mbo nappege, Eekendak o.

18 Ti eekendak nogo ti, Kambunuk nogo menggam nen kat tiyappagage, Kanggo menggam nen kat kalut eeke, Ndi, it mbuun ambena wambi nogo menggam nen, At liirogon eeppiige menggerak me, nit togon eeppinanigin o, yinuk, iniki lunik wonogwe, Eekulik me, eekendak o.
19 It aap ineenik wonogwe nen mban kat tiyappagagwi, An o yogondak, Wa, yokkege kwak, it aap ineenik wonogwe nen mban yokkugwi, Eeko logonet, Kat liirogon eeppiige menggendak inogobamini nen inapuri liirogon mamunirogo menggaarak o.

20 Kaliku ALA nen an nagap ndarogo pani wagandak me, Nit Kaliku ALA kawi wurik me time mondok-mondok logonet, Yi nggitat ndi nggitat oone eekwi, ndawi wakwi, Eekwi tit niigak kambuurak kuli ari nagin o,” yoge mbareegi, ndawi pereegerak liiru mbaneegerak ti aret.

21 Ndi, at Yetaya nen ari logonet, “Andi eekkakerak nogo lek aruwak nduk, eyo wuliinggen aambiranogo kumbi piirik ti paga lenggembet o.”

22 Yoge mbareegi, at Kitikiya nen, “Nogoba o. Nawin lek age kenok, Aliku ALA awi wurik me unggwi nagin nogo, an nano paga neenu arigin o?” -3398yinuk, yoreegerak.

39 AAP O MBABEN NEN NAPPIYA WAGAGERAK WONE
(2End. 20:12-21)
1 Ne ti eyom paga aap Mbaben inowe endagembogut Mbalaran aput Merorak-Mbalaran nogo, Kitikiya andi eeke nagagerik, obeelom eereegerak konembunuk, liiru mbanak inom, ale’nggen mbaruwak nduk amendek inom, nappiya wagagerak wonok iri wogo mbareegwa,

2 at Kitikiya nogo nen keyage warogo wogonake nagagerik, amindikamendek pogo menggam wonage mbuti perak inom, emas inom, ombat abe eeka inom, tayitun amburu onggo nggwok mendek inom, wim nambukak yigin-maale awi wurik me wonage nogo inom, yi mendek ndi mendek onggo nggwok kenok kuwak eerogo pege menggim wonage nogo abok aret titik irage logonet, at awi o nggwok abe wurik me wonage inom, at abu’me piinok wonage menggim inom, ambi titik irage, ambi mbo pege, eerulik abok aret titik iragagerak.

3 Titik irage nagagerik, wonage me, aap Ala nen yoge kagak yoraga Yetaya nogo aap endagembogut Kitikiya owagam wage nagagerik, yoge logonet, “It aap ti, ngga nen wogwe, ndi, nano wone yokkugwi, eekaarak o?” Yoge mbareegi, at Kitikiya nen, “It inawi o nda Mbaben nen aret wagaarak o.”

4 Yoge mbareegi, at Yetaya nen ambinom yoge logonet, “Ndi, kat kawi o nggwok abe wurik yime nano mendek inigen kagaarak?” Yoge mbareegi, at Kitikiya nen, “An namendek onggo nggwok wonage nogo ambi titik irage, ambi teppege, eerulik yi mendek ndi mendek an nawi o nggwok abe wurik yime wonage nogo abok aret titik iragarak.”

5 Yoge mbareegi, at Yetaya nen Kitikiya yoge, “At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA ari nogo karuk logot o.

6 Kat kamindik-kamendek kawi o nggwok abe wurik me wonage inom, kombomini nen kuwak eerogo pereegwaarak pogo menggam o yogondak enaani wonage nogo inom, abok aret it aap Mbaben mendek nen wonok noorak eyom abet aret woraagin me, wogo logomenggaarik, yi mendek ndi mendek nogo, ambi teppugun lek abok aret waganggwi,

7 ndi, kat kapuri-kombowologwe ndaganabemenggaarak ando wogonakwi, ee’nuk, o Mbaben piya nanuk, aap kenok inooli waganogo aap Mbaben inowe endagembogut awi o nggwok abe wurik me ake eeko logowak nduk, piyaagin o, yinuk, Aliku ALA nen ari kenok yokkigi o.”


8 Yoge mbareegi, at Kitikiya nen Yetaya nogo yoge, “At Aliku ALA nen yokkege kagak, yagandak nogo ti, op aret yagandak o,” yinuk, yoreegerak ti, iniki nen, “An kangga’lek neenik awo wonage neegak, o an unde minggim mondok abolok lek obeelom aret logogin kagi,” mbake logonet, yoreegerak.

AAKUMI MBO PIYA NOGOGWAARAK INAGAP NDARIYAK YEREEGERAK WONE
(Pasal 40-48)
40 INIKI EYAK WAPPIYAREEGERAK WONE
39:7 Ndan. 1:1-7, 2End. 24:10-16, 2Mbin. 36:10
1 At kinogoba Ala nen, “An napuri iniki eyak wappiige, iniki kwippiige, Eeke logot o,

2 It aakumi inayeloman mini eeppiirogo wonogwe me nen wondet eerogo piyoorak eyom muk panggoni wagaarak o. Maluk eeko nogogwaarak nogo lek eerogo piige, Inomaluk eeko nogogwaarak Naliku ALA onggo eeppiyareegirak nogo, Ne mbere eeppiyookwak, mondok nggwik togon inoba kwippiige, Eekirak nogo Abu aret eekirak me, Kat o Yerutalem mendek inabuwa nen koone yanggorogon yorage logot o,” yinuk, yo’negerak me, yagi o.

3 At ambi kuum ari logonet, “Karume aakumi lek me Aliku ALA woroorak aru koonogo yakwi, Karume aakumi lek me ninogoba Ala woroorak aru nggwok koonogo yakwi,

4 Nggween alu’me wonage kenok kagaakwi, Puurom nggwok inom, mbuuluk inom, ndenenggwi, Puut-aluk kenok kagaarogo pugwi, Tu tiyak-tebek kenok kobappaga eerogo pit nugwi, Eeko logonip o.

5 Aliku ALA mondok tiyanak menggerak nogo kin ari wage kenok, It aakumi abok aret nen ndakndak inigen kogo logogun o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak me, yagi o.

6 At ambi nen oone ari logonet, “Koone nggwok yu o!” Ari mbaki, an nen, “Noone nggwok paga ngge yoraagin?” ari mbaki, “Aakumi abok aret ti, iri’ngga kwak aret wonogwe, Ndi, aakumi iya inombakwi nogo ti, iri’ngga karume mili lagangge nagaatik, ti’nuk, mbuk age menggi kwak wonogwe, Eerak aret menggaarak o.

7 Aliku ALA ambe aagi pu eerogo nappege paga iri’ngga nogo mbuk age, Iri’ngga anggen nogo mono-mono wangge, Eeke menggi kwak, It aakumi ineebe togop aret ogo menggaarak o.
8 Iri’ngga mbuk age, iri’ngga anggen mono-mono wangge, eeke menggerak kwe, Ninogoba Ala oone perak, mondok itok aret menggerak me, yoret o,” yinuk, yo’negerak o.

9 Wone obeelom wone wonok nega kit Tiyon mendek yi wae. Puut nggorek paga lagi nogwe, Wone obeelom wone wonok nega kit Yerutalem mendek yi wae. Kinoone mondok omaawi yorogwe, Kinagabiti mbaka’lek kuum-keek yorogwe, “Kinogoba Ala ti kaanip o,” yinuk, it kota-kota Yekura wonogwe nogo yorogwe, Eeko logonip o.

10 At Aliku Itok Menggerak ALA ayuk warak logonet wage, At eenggi omaawi paga tebenogo piinet wage, It eeppiyoorak nduk liirit-laarit eeke nagagerak nogo inom wage, At ale’nggen kaakit nduk, eeppiige nagagerak nogo inom a’nuk wage, Eeke yi, kaanip o.

11 Aap ambi andomba ndegeninake menggi kwak andomba ndegeninake, Ndomba aagalogwe waganogo ogome wogonake, Wogoren nage logonet, aagalogwe inelak kuninake kagak toriige, Eeke agaarik o.

ALA ALIK MONDOK TIYANAK MENGGERAK WONE
40:3 Mat. 3:3, Mrk. 1:3, Luk. 3:4-6, Ya. 1:23 40:6-8 Yak. 1:10-11,
1Pet. 1:24-25 40:10 Yet. 62:11, Wayu 22:12 40:11 Yeti. 34:15, Ya. 10:11

12 Ta nen, “Ne mande paga niyo laut neenggi paga tomaarogo wumbege neenok, lek arigin o?” yinuk, wunake, Ta nen, “Mbogut ngge kuli kaamun?” yinuk, eenggi paga wakkanet nage, Ta nen, “Ne mande paga o nggween yi, tenggap paga ndoonogo wumbege neenok, lek arigin o?” yinuk, ndoonogo wumbege, Ta nen puut nggorek inom, puut mbuulogwe inom, “Aaninggin ngge kuli age kaamun?” yinuk, aaninggin wakkagak paga wakkage,

13 Ta nen Aliku ALA Aberiniki, “Yogop eeru o,” yinuk, yoge, Ta nen Aliku ALA owa’na nigaka a’nuk yoge, Eereegerak mbakop?

14 Aliku ALA nen, “An wone neenu aruwak nduk, mamunniru o,” yinuk, aap ta yoreegerak mbakop? Aap ta nen at a’me nggelok mban eeke logowak nduk, mamunege, Yi wone ndi wone eenu aruwak nduk, mamunege, “Wone yi liippege keenok, keenu arumunggun o,” yinuk, yoge, Eereegerak mbakop? Abok lek aret o!

15 Niyo ne ambit puk togon yiwa’na to’nage kwak, Liirubu aaninggin wakkagak paga wonage kwe, aaninggin ari nage menggim ari naga’lek kwak, Yi aakumi ndi aakumi ti, togop aret wonogwe inombake, Ndi, niyo oolome nggween kup mbanogo pit nagagim aaninggin wakkage ti, liirubu aaninggin kwak aret mbake, Eeke menggerak o.

16 At Aliku ALA ti, mondok iya me, ndomba o Libanon ambik wonogwe nogo warogo ake wogogwi, Ndi, kani o Libanon ambik wonage kwe, ake ndomba warogo kani kunggak mban eekwi, Eekwi iinok, Ndomba lek age, ndi, kani kunduk lek age, Ee’ne o.

17 It aakumi inanebunu lombok abok aret abe lek aret iige, It abe ambi eekwi lek aret iige, It abe lek aanom warogo iige, Eeke menggerak o.

18 Togop me, Ala ti, ta kwak wakkogwe, Ndi, at eebe ti, ngge ogut eerak kwak wakkogwe, Eeriyak mbakop? 19 Kugi ogut ti, at aap mbuti paga ogobakkigika nen mbuti worappunuk, longgo warogo ogut ogobakkigirogo pege, At aap mbuti emas ogobakkigika nen emas endekem-akem nabenit wundi wa’nuk, mbuti perak paga yiluk-yiluk eerogo pege, Eeke menggerak o.

20 Aap ambi mbuti emas inom, perak inom, nogo paga agugi ogut eerogo punuk, Agugi ake nggomoorogo puurak mbake kwe, amendek lek kenok, Eyo mbet-mbet pili ariyak lek omaawi mendek kwaakkage nagaatik, Nogo paga agugi ogut mbetmbet langgok yuurak lek mendek eerogo puwak nduk, Aap eyo eenggi amburu eeka kwaake menggerak o.

21 Wone ti, kit kineenu ogwe, kinaruk konenggwi, Eeka’lek ogotik ya? O aa’nduk lombok agagerak kuli nen yokkiraga’lek ya? O nggween yi alom kwippereegerak kuli nen liippega’lek ya?

40:13 Oro. 11:34, 1Kor. 2:16 40:18-19 Nap. 17:29
22 At nggween yimun-namun agago pereegerak aakumi wurin kwak wonogo menggam irimbaga at wone lengganogo yorage menggim wonage, Yum tabak mbiganogo nappogo mengga kwak mbogut nenaarogo pege, Ooliya wuppunuk, oo’ngget maako mengga kwak mbogut mbiganogo pege, Eereegerak o.

23 It aap inendage warak wonogwe nogo inendage lek eerogo piige, Aakumi inarum waka o nggween paga wonogwe nogo tebenogo piige, Eeke menggerak o.

24 Awi awo yakwi, anggen awo yumbunggwi, Omanggen yaruwak nduk, mbanogo nggween me awo tebenggwi, Eekwi iinok, At ambe aagi pu eeremenggerak paga teebat eerogo punuk, ameneno kwak aremenggerak me, o wiya warit wage logonet, wonok ma’nage menggi kwak aap ti, togop aret eeginabigin o.

25 At Kikak Nakeelik Alik Leenak nen ari logonet, “Kit nen an ta kwak wakkogwe, Ndi, at ti, ta imbirak ndak-ndak, yogwe, Eeko ogotik o?” Yinuk, ari agaarik o.

26 Kit kina mbogut paga nikkaanip o. Mbogut paga wonage abok aret ti, ta nen ogobakkigirogo pereegerak mbakop? Lek o! Laaluguragan mbogut paga menggerak abok aret inendage kunogo mbo wiirage kenok, Ambit nggigik wumbiya wage menggerak nogo nen aret ogobakkigirogo pereegerak o. At abu tiyanak mondok omaawi menggerak nogo nen aret eeke me, it ambi kobak arugun mondok lek aret o.

27 Kat Yakup yi wae. Kat nen, “An noba age yi, Aliku ALA nen liippanega’lek agaarik,” ari, Ndi, kat Iterali yi wae. “Ninogoba Ala obeelom eeppaniyak yegerak nogo eeppanega’- lek kagi,” yinuk, mbake, Eeke ti, Nonggop nduk eeke agandik?

28 O nggween alom nen nok irip kuli ogobakkigireegerak mondok-mondok menggerak Ala ti, Aliku ALA aret keenu age, karuk konengge, Eeka’lek agandik ya? At aret eereegerak me, at omaawi lek age, ta’liila eeke, eekeelik o. Ndi, at yi wone ndi wone eenu menggerak nogo aakumi nen liippugulik aret o.

29 It aap inomaawi lek aago wonogwe nogo inomaawi eerogo piige, Ineebe ndeyak wonogwe iinok, inomaawi ambinom eeppiige, Eeke menggerak o.

30 It aap tawe nogo inomaawi lek a’nuk, ta’liila eeginake, Ndi, wologwe-komologwe kunduk, iniyogobit lik togon yigeebu wanggwi, Eeko menggaarak kwe,

31 It aap, “Aliku ALA nen eeppinani woraawak o,” yinuk, iniki lunik wonogwe nogo perak, Inomaawi lek aremenggerak nogo inomaawi eekkologo logomenggaarik, Towe nggindooni a’naabit omaawi paga wiganinuk nege menggi kwak, we negen nugwi, Inomaawi lek aga’lek tu mbe agan nogwe, Iniki lek aga’lek op aret nogwe, Eeko logogun o.

41 AAKUMI ITERALI WONDET EEROGO PIIGA WONE

1“Kit o irip-irip nggween ku’- mbanak lombok monggotak yi wae. Kinoone ugun-ugun yaga’lek kinaruk mban konenggo logonip o. Kiniki aaninggin wonogwe nogo tayok yuwak nduk, Kinanebunu lombok kiniki ambit eeppunuk wone koonogo pugwi, An yo’nirubagip nduk, nowagam wogwe, Eekwi kiinok, Aakumi inowak loonggo menggam kuwak eeppunuk, ninom wone amburu mbanuwok o.”


2 Yoragagerak kuwak ari wogo mbareegwa, it yorage logonet, “Oonegen lagi wage menggim nen eegin tiyak yagak mban ari logowak nduk, ta nen eeppege, At eerukwak a’me nggelok eeppiige logowak nduk, ta nen yonggo pege, Eereegerak mbakop? At nen yi aakumi ndi aakumi tebenogo piinok, unde logowak nduk eeppege, It yi aap ndi aap inendagembogut tebenogo piinet nage logowak nduk eeppege, Eeke kenok, Awooluwak paga liirubu kwak eerogo piige, At eegin-omaale paga pubu anggen wiya nen wonok nggarek ari menggi kwak eerogo piige,

3 At nen it mugogo-magago mappiinok, agabolo mbangga’- lek nggare agan o ambi me yigirogo piinet nage, Eeke menggerak

4 Ti abok aret eeriyak koonogo punuk, eeke logowak nduk, unde wake, O aa’nduk aakumi wiganit wundi wogwe iigak, o yime arit woroorak nogo koonogo pege, Eereegerak ti, Ta mbakop? Lek o! It aa’nduk nda’nogogwaarak nogo lek iigak aa’nduk lombok wonagagerak me, It irip paga nda’narugun nogo lek aremenggaarak iigak, mondok logogin Naliku ALA nen aret eereegirak o,” yinuk, yegerak.

5 It aakumi inawi niyo oolo ku’mbanak paga wonogwe nogo, ti eeke inigen kogo nagaatik, inagabiti mbakwi, It aakumi o irip-irip wonogwe nogo inaganak wakwi, Eeko logonet, Kuwak eeko agaarik o.

6 Kuwak eeppunuk, at ambi nen ore ambi iniki kwippegak, at ambi nen ore ambi iniki kwippegak, Eeko logonet, “Kogogumbuk kiniki nu’lek logot o,” yinuk, yogwe,

7 At mbuti owak ogobakkigika nen mbuti emas paga nabenogo pega nogo iniki kwippege, At matelo paga mbuti aan lebengga nen mbuti omanggen paga yiluk-yiluk eerogo pega nogo iniki kwippege logonet, “Ti abu op aret eekendak o,” yoge, Eeko logomenggaarik, Kugi ogut ogobakkigirogo pugwi nogo ngginnage kero, paku omaawi warogo pogo agaarik o.

ITERALI ALA AYELOMAN KENOK, YORAGAGERAK WONE
41:8 2Mbin. 20:7, Yak. 2:23
8 “Togop eerugun kwe, kat nayeloman Iterali yi wae. Kat an leenogo pagareegirak Yakup yi wae. At niniki kunik Abarakam paga wiganak yi wae.

9 An nen mbo pinagulik leenogo pinagareegirak nayeloman mini kit aret me, Kit nggween irip-irip me nen wokkinake, O irip me lombok nen wiigirage, Eereegirak o.

10 An kit ninom wonage me, kinagabiti mbakwi, An kinogoba Ala aret me, kiniki piirik ogwe, Eerugup o. An nen kinomaawi eerogo pinagage, yeenggwa kirage, Aap ambi nen tebenogo pinagukwak, neenggi omaawi abe’- nggan paga pikkinake, Eerigin o.

11 It aakumi abok aret nen inanini kinombakwi nogo inenggali a’nuk inendage maluk age, Kit tebenogo pinagarak mbakwi nogo, it ambi eeriyak lek aret inenggaawak lek ogwe, Eerugun o.

12 It aakumi kit kinooriyak eekwi nogo kwaarinabumonggotak kwe, kinom abuk ogwe, It kinom wim eekwi nogo it ambi eeriyak meek aret age, Eerigin o.

13 An nen aret yeenggwa kiraagin me, kinagabiti mbarugup o, yinuk, Kineenggi abe paga pippinaganuk, kinogoba Naliku Ala an nen aret yokkirage agarik o.

14 Kit abu ndeyak puron kwak Yakup mendek yi wae. Kinomaawi abu lek waalo mbonoon kwak Iterali yi wae. An lombok nen yeenggwa kiraagin me, kinagabiti mbarugup o, yinuk, An Kikak Nakeelik Nalik Leenak Wondet Eerogo Pinagaga kit Iterali kinogoba Naliku ALA nen aret yokkirage agarik o.

15 Gandum ameneno wunduwak nduk, eyo engget tabenak engge’ngget ambik paga nikkenok nogo mengga kwak eerogo pinagage yi, liippatinip o. Aakumi puut-puut wonogwe nogo niik eerogo piya wa’nuk, inoorogo piinet nogwe, It puut mbuulogwe paga wonogwe nogo ameneno kwak mak eerogo piigwi, Eerumunggup o.

16 Ameneno wambit nage kenok, o wiya nen wonok nage, Wiya omaawi nabuninuk wage logonet, ameneno wonok nggarek ari, Eeke menggi kwak Togop aret eerogo piyaamunggup kwe, kit perak, Naliku ALA eeppinagage paga kinale’nggen nggwok nombakwi, An Kikak Nakeelik Nalik Leenak kinogoba nendage tiyappanugwi, Eeko logomunggup o,” yinuk, yorage kagarak o.

17 “It aap inalik eekkoloorak meek inom, ineenggi lek inom, nen niyo kwaaremenggaarak kwe, lek aret kogwe, Niyo abu nen inamili mbuk aago wonogwe, Eeko logonet, Nggino yo’nugwi iinok, Iterali inogoba an Ala nen mbo piyaagin lek Naliku ALA nen naruk konenigin aret o.

18 Puut-puut puluk ko aago paga nen niyo kilanogo wumbi wage, O kobappaga niyo eneeri wumbit wage, Karume niyo lek nogo yilaa’- nggun yenggenogo pit wage, Niyo eneeri wunggeelik nggween woloonak nogo niyo eneeri tuburubu wumbit wage, Eerigin o.

19 O karume eyo kilu inom, liibu inom, yino inom, tayitun inom, yarogo pit nage, Karume aakumi lek me eyo kilukilu mendek eyo nggabina inom, eyo ndiindi inom, yarit nage, Eerigin o.
20 Ti eerogo piminggirak nogo aakumi abok nen inigen kogwe, ineenu ogwe, Iniki liippugwi, Alom yi nduk eekerak kagi, yinuk, abekwi, Eeko logomenggaarik, Aliku ALA nen aret eekerak kogo o, yinuk, yogwe, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba nen aret yakerak kogo o, yinuk, yogwe, Eeruwak nduk, Eerogo pigin o,” yinuk, yegerak o.

INAGUGI TEBENOGO PIYAREEGERAK WONE

21 Aliku ALA nen, “Kit eekotak wone nogo yinip o,” ari, At Yakup ogoba nendagembogut nen, “Alom yogop nduk eekoorak, kin paga mbinininip o,” ari, Eeke agaarik o.

22 “Peebi ee’ninaburak, wone yo’niraawak o, yinuk, kinagugiwak wonok wa’nip o.” Yoragagerak wonok wogo mbareegwa, it kugi nogo yorage logonet, “Wone eebe nit liippugwi, Ndogop eeppinanigin kagi, yinuk, nineenu ogwe, Eeruwok nduk, Aa’nduk agagerak wone nogo yo’niroorak ilik,

23 Peebi arit woroorak wone nogo yo’niroorak a? Kit kugi aret, nineenu aruwok nduk, peebi eeppinani woroorak wone ambi yo’niraanip o. Wi! yinuk, kinayuk wuruwok nduk, ambi ee’nip nda! Maluk ilik, obeelom a, ee’nip mban!


24 Kit kugi yi, abe lek mendek kagak agan nogo ogotik! Ndi, eerit nogo monggotak ti kunduk, abe ambi eeppiyoorak lek we aanom warogo eerit nugu monggotak me, It kinayuk wuko logowak nduk, miikkinakwi nogo inogole warak aret menggaarak o.

25 O omarip paga pa’nggwe nen aap ambi woraawak nduk inikime eeppigirak me, at muk wage, Oonegen lagi wage menggim pa’- nggwe nen nendage kunit wage, Eeke agaarik o. Aap nggabok paga togolowak ogobakkigika nen togolowak ogobakkigirikit nduk iyok paga nggabok amok mbangge menggi kwak, At aap nogo wage logonet, togop aret it inendagembogut nogo iyok paga aambirak-mbirak eerogo piige logogin o.

26 Wone ti, nineenu aruwok nduk, o maan aa’nduk ta nen yo’nira wage, Abet aret yigi o, yinuk, yuwok nduk, wone ti eeka’lek kagak ta nen yo’nirage, Eereegerak mbakop? Lek o! At eerigin nogo ti, kit ambi nen nit yo’nirogwe, Kit ambi nen, Ndogop eeke kaamunggup o, yo’nirogwe, Eerulik o. Kit kinoone yo’nirogwe nogo ambit iluk ambi ninaruk konenulik mban o.

27 Aa’nduk lombok aakumi Tiyon mendek konenuwak nduk, Muk kiya wagaarak wonogwe iyaanip o, yinuk, yorage, Wone obeelom wone aakumi Yerutalem yora nawak nen nappege, Eereegirak nogo ti, an aret o.

28 Yendok-wandok nenegen yambonit nege logonet, Kit kinenggela’me ambi nen, Wone ti, yogop aret o, yinuk, yo’nugwi, Kin wokkiige neenok, kit ambi nen wone onggo yo’nugwi, Eeka’lek me,

29 Kit ambi eeppiyoorak lek we aret wonogwe, Eerit nogo monggotak ti, abe ageelik aanom warogo aret age, Ndi, o wiya wage kwe, mayu wonok wage lek we aret warit wage menggi kwak, kineebe togop aret eerak wonogwe, Eeko ogotik kiigi o,” yinuk, yegerak o.

42 ALIKU ALA AYELOMAN LEENOGO PEREEGERAK WONE

“An nen leenogo pateegirak niniki kunik eeke, Eerit nage kagak panggombege, Eeke minggirak nayeloman eeke logorak nogo yi aret. An Naberiniki at oba pege neenok, At nen yi aakumi ndi aakumi wone yugu nogo a’me nggelok eeko logowak nduk, yoranet nege logogin o.
2 Yoranet nage logonet, at oone nggwok paga yorage, Oone panggok togon yoranet nege, Tu paga nege logonet oone omaawi paga yoranet nege, Eeke logogin lek o.

3 Nggawi owak taganak nogo at nen kalenogo mbo pege, Ndi, keele kani kuru aago kagak wunuk ari nogo at nen nogonogo mbo pege, Eerigin lek o. Wone yugu it aakumi a’me nggelok eeko logowak nduk, liirogon aret yoranet nege logogin o.

4 O nggween paga yime wone yugu a’me nggelok eeko logowak nduk, omaawi eerogo pega’lek logonet, At iniki pi nagak ari, eeka’lek iinok iniki wakkolage, Eerigin lek o. It aakumi inawi o irip-irip nggween ku’mbanak me wonogwe nogo abok aret at oone yugu nogo iniki lunik logogun o,” yinuk, Aliku ALA nen yegerak o.

5 At mbogut nenaappunuk wiganogo pege, Nggween ogobakkigirogo punuk, iri’ngga-kale’ngga mban enete kuurik lek eerogo pege, It aakumi o nggween paga yime ineenik ndelenak-welenak nugu logowak nduk, ambe aagi inikime mambege, Eereegerak Aliku Ala nen yegerak nogo yi aret.

6 “Wone yugu a’me nggelok eeke logonok nduk, Naliku ALA nen aret kat wiigege, Eerit nage keegak, panggonggake logonet, karum wonage, Eerigin o. It aakumi ninom wone koonogo pereegirak nogo a’me aret eeke, Yi aakumi ndi aakumi inambik eya kaawak nduk eerogo piige,

7 Aakumi inigen mbuk wonogwe nogo inigen paganogo piige, Keele maarak wonogwe nogo piinogo wumbiige, Ndi, it aakumi o apit me keele maarak negen wonogwe nogo keele piinogo wumbiya wage, Eeke logonok nduk, An panggonggake logonet, karum logogin o.

8 An ti, Naliku ALA aret! An nendage ti aret o. Nendage abu tiyanak minggirak nogo, at alik ambi endage tiyak yuwak nduk, eeppege, Ndi, eeke minggirak paga, Wi, nugwi nogo, it aakumi nen inagugi ogut aago, Wi, irogo logowak nduk, eeppiige, Eerigin lek o.

9 Yogop eeke kaamunggup o, yinuk, aa’nduk yereegirak nogo muk kin agaarak me, Yogondak wone ngget alik mendek eeppiyoorak yokkege, Eeriyak awo kin aga’lek kagak kat yokkege, Eeke agarik o,” yinuk, yoge kagarak o.

ALA NEN INAGAP NDAREEGERAK KENOK, NDAWI WAREEGWAARAK WONE 42:1 Mat. 3:17, 17:5, Mrk. 1:11, Luk. 3:22, 9:35 42:1-4 Mat. 12:18-21
42:5 Nap. 17:24-25 42:6 Yet. 49:6, Luk. 2:32, Nap. 13:47, 26:23


10 Kit aakumi nggween irip-irip wonogwe yi, wae. Ndawi ngget mendek Aliku ALA ake wakwi, At mban alut eekwi, Eeko logonip o.

Kat niyo laut kinikime wonogwe kinom yi wae. At alut eekwi, Laut iniki me kit nggween ku’mbanak inom, it kit paga wonogwe inom, at alut eekwi, Eeko logonip o.

11 O karu inom, karume kota-kota wonogwe inom, inoone nggwok yogwe, Aakumi Kerat wonogo menggam o yaga’lili-yaga’lelo wonogwe nogo inale’nggen mbakwi, O kota Tela wonogwe nogo inale’nggen nen ndawi wakwi, Puut-puut kirin paga lagi nanuk, kuum-keek yogwe, Eeko logowak o.

12 It o irip-irip nggween ku’mbanak me wonogwe nogo abok aret Aliku ALA endage tiyappugwi, It wonogo menggam nogome Aliku ALA endage tiyanak me, yoranet nugwi, Eeko logowak o.

13 Wim eeruwok nduk aap wakaa’ngget wundi wogo mengga kwak, Aliku ALA togop aret wundi wage, It aap wim eeka nen wim eeriyak inikime lik yuwak nduk eeko mengga kwak at togop aret eekkolage, Eeke logomenggerik, “Nawim yi o,” yinuk, inom perenggolage logonet, tebenogo piinok, eegin tiyak yigin o.

ALA NEN APURI YEENGGWAAROORAK KOONOGO PEREEGERAK WONE

14 At Aliku ALA nen ari logonet, “An o maan togon noone ambi yaga’lek wonage, Niniki yanggoppunuk puk mban wonage, Eerit wage minggirak kwe, Yogondak perak, kwe elege enegen paganak yagan wake logonet kwa ari, iniki apit eeke, tat wake, eeke menggi kwak, an togop aret eeke agarik o.

15 An nen puut-puut tiyarogon inom, teberogon inom, nggween mbuk eerogo pege, Iri’ngga-kale’ngga wonage nogo teebat eerogo pege, Niyo nage abok aret owak eerogo pege logonet, nggween kin eerogo pege, Yilaa’nggun yenggenak nogo poronogo pege, Eerigin o.

16 It inigen mbuk negen wonogwe nogo tu ineenggo’lek me tu nigiren nage, It tu nogolik nogo paga wogoren nage, Tu apit aago paga nogwe iyo, nambokan wogwe iigak an naa’nduk tu eya eerogo pit nage, Tu tiyak-tebek paga nogwe iyo, an kagaarogo pit nage, Eerigin o. It inake eeriyak nogo ti aret. An mbo piyaagin lek abet aret eerigin o.

17 It aap iniki inagugiwak paga panggombugwi, Ninogoba alut eekwi kit aret o, yinuk, inagugi ogut nogo yorogwe, Eekwi nogo perak, An mbo piyaagin me, mondok inenggali arugun o,” yinuk, yegerak. Iterali nen wone woorak ineebi mbakwi iinok yoragagerak wone

18 Aliku ALA nen ari logonet, “It aap inaruk logu ti, inaruk liirogon konenggwi, It aap inigen mbuk ti, inigen kaawak nduk pekkogwe, Eeruwak o.

19 Aap enegen mbuk ta agaarik mbakop? Lek o! Nayeloman aret! Ndi, aap an nappigirak aruk logu kwak ta wonage, Aap an noone wonok naga enegen mbuk kwak ta wonage, Naliku ALA nayeloman enegen mbuk kwak ta wonage, Eeko agaarik mbakop?

20 Yi eekak ndi eekak arit wage ambik aret inigen kogo menggaarak kwe, liippega’lek wonogwe, Yi wone ndi wone inaruk ambik konenit wogo menggaarak kwe, inaruk logu negen eeppunuk wonogwe, Eeko agaarik o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

21 At Aliku ALA iniki abe koonak menggerak me, “An noone yugu ti, iya, yinuk, tiyappogo logowak nduk, Ao,” mbake menggerak kwe,

22 Aakumi alik nen it aakumi yi, inooppiinok inagugun waganggwi, Iname unggwi nanuk, inamendek kologwe, Mbuun ambena mbo wuppiigwi, o keele maarogo mambiigo menggam kumaarogo piya unggwogwe, Eeko menggaarak o. Ineebe tebenogo piinok, inagugun waganggwi iigak, it ambi nen yeenggwaara wogwe, Iname unggwi nanuk inamendek waganggwi iigak, it ambi nen munogo nappiiga’lek wonogwe, Eeko agaarik o.

23 It aap kit kinenggela’me wonogwe nogo, ta nen wone ti aruk liirogon konengge, Ndi, wone ti liippege kenok, “Peebi ndogop aret eerigin o,” yinuk, ta nen yelok kage, Eerigin mbakop?

24 At Yakup mendek iname unggwi nanuk inamendek kologwe, At Iterali mendek ineebe tebenogo piinok inagugun waganggwi, Eeruwak nduk, Ta nen eeppiyareegerak mbakop? At maluk eeppogo nogogurak Aliku ALA nen aret eereegerak nogo lek a? At eeriyak mbake nogo mugurok nogwe, At oone yugu nogo, “Konenuwok o,” yogwe, Eeka’lek wonogwe niinok eereegerak me,

25 At anini kani kunik negen ninoba pinanege, Wim nen abu iya lombok ninoorit wagak yuwak nduk, eeppiige, Eereegerak o. Ti eerogo pinaneegerak nogo ti, kani omoonuk enggela’me negen wonogogurak kwe, niniki liippugwi, Kani nen nineebe nengge negen eeke nagagerak kwe, “Ndogop eekoorak paga ee’ninake,” mbakwi, Eeka’lek aret wonogogu rak o.



43 ITERALI INAGAP NDAKA ALA ALIK ARET YORAGAGERAK WONE

1 Togop aret wonogogurak kwe, Kat Yakup wae. Kat mendek nggwok aruwak nduk leenogo pagage, Kat Iterali wae. Kat mendek wiganuwak nduk eerogo pagage, Eereegerak Aliku ALA nen ari logonet, “An wondet eerogo piyareegirak me, inagabiti mbarugwaarik o. Inendage kunogombo wiiragagirak me, it an napuri aret agaarik o.

2-3 An Kikak Nakeelik Nalik Leenak Inagap Ndaka Iterali inogoba Naliku Ala aret me, Niyo nggaruppegak wundogwe iigak, ninom wunda nagin o. Ndi, niyo mbaninuk wunda nogwe iigak, niyo nen wogoren nage, Kani kunik me iniyok pit nogwe iigak, iniyok kani nengge, Kani wunuk ari me wonogwe iigak, kani nen ineebe nengge, Eerigin lek o. It wondet aago logowak nduk, inonggo pugu ti, it Metit mendek aret. It eeginabukwak inobaane’me nggelok ari ti, it Kuti mendek inom, Tiyeba mendek inom, aret o.

4 It an niniki kundugu abu tiyanak lombok wonogwe iige, Ndi, an niniki kunik lombok eeginake, Eeke me, It eeppiyookwak inobaane’me aakumi ambi eeppiige, Inili ari logonet, yi aakumi ndi aakumi inobaane’me eeppiige, Eerigin o.

5 An ninom wonage me, inagabiti mbarugwaarik o. Oonegen lagi wage menggim pa’nggwe nen it inombowologwe wogoren piya wage, Oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe nen it kuwak eerogo piya wage, Eerigin o.

6 Napuri wo’niru o, yinuk, o omarip paga pa’nggwe yoge, Napuri inili ari mage o, yinuk, o ame pa’nggwe yoge, Eeke logonet, Napuri wologwe o nda nen, Napuri komologwe o nggween irip-irip nen,

7 It an nendage tiyappogo logowak nduk ogobakkigirogo piige, Ineebe longgo warogo piige, ina koonogo piige, Eereegirak nendage kunogo agan nogo menggaarak abok aret wogoren piya wogo logowak o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o. At Ala eeke inigen kenok yoraga wone 8 It aap inigen wonage kwe, inigen mbuk pogom wonogwe, Inaruk wonage kwe, inaruk logu negen wonogwe, Eekwi nogo Kin paga piya wa’nip o.

9 Yi aakumi ndi aakumi abok aret kuwak ari wogwe, Aakumi inanebunu lombok kuwak eekwi, Eekaarak wonogwe inenggela’- me aap ta nen wone ti eenu negen yoranet nage, Aa’nduk eereegerak nogo eeka’- lek kagak, “Peebi ndogop eerigin o,” yinuk, yorage, Eereegerak mbakop? “Abet aret eekaarak,” mbaruwak nduk, it mendek nen inigen kagaarak kenok yi wogwe, Inoone yogwe konembunuk, Wone ti, abet aret yaga, mbaruwak nduk, mbinini wogwe, Eeruwak o.

10 Aliku ALA nen ari logonet, “It an napuri ti, an eeke inigen neenok yoraga it aret o. It an liippanugwi, abet nombakwi, ndi, an Ala nalik aret ineenu ogwe, Eeruwak nduk, An nen leenogo piyareegirak nayeloman mini aret agaarik o. An aa’nduk nalik nitok neegak, Ala alik ambi logolik o. Ndi, an peebi logogin lek kenok, Ala alik ambi wonage logogin lek mban.

11 An o! An ti, Naliku ALA aret o! An lek neenok, inagap ndaka ambi mondok lek aret o.

12 Kugi inenggela’me wonage nogo nen lek o. Ata, an lombok nen, Ndogop aret yeenggwaaraagin o, yinuk, yorage, inagap ndake, Eeke nagagirik, Ti’nuk, Togop eekirak o, yinuk, agan nege nagagirak. An nalik Ala aret, inigen neenok yoraga it aret o.

13 Aa’nduk togon wonagagirak nok-nok yogondak wonage nogo an Ala aret o. An neenggime wonage nogo aap ambi nen ndiniyak meek o. Ndi, an eeriyak koonogo pege nogo aap ta nen tu non mbanogo pigin mbakop? Mondok lek aret o,” yinuk, yegerak me yokkiragi o.

O MBABEN KEELE MAARAK WONOGWE ME WONDET EEROGO PIYAAGIN YORAGAGERAK WONE

14 At Kikak Nakeelik Alik Leenak Wondet Eerogo Pinagaga kit Iterali kinogoba Aliku ALA nen yegerak nogo yi o. “It wondet agago piyaawak nduk, aap ineegin warak o Mbaben nappiige neenok, It aakumi Mbaben mendek nogo inayumoogi mban nggerok inayiiro abe ogobakkigirik kenok iniki tiyappatit nugwi nogo paga unggwi nanuk kole mbaganugun o.

15 An inogoba Kikak Nakeelik Alik Leenak inendage Iterali toonogo piyareegirak inowe endagembogut Naliku ALA an aret yoragi o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

16 Kit niyo laut nggaruppegak woraabagip nduk, tu koonogo pinagage, Niyo mondok omaawi nage kagak wunda woroorak tu koonogo pinagage,

17 Wim eeka nggweendo inom, kuda inom, aap ineegin warak inom, wim eeka wakaa’ngget inom, wundi woraawak nduk yorage, Yoragagerak wundi wogo mbareegwa, ndi keele wunuk ari nogo nogonogo pogo mengga kwak ogwe, Kanggo nagaatik, mi’naga’lek inabut nigagik wonogwe, eeruwak nduk eeppiige, Eereegerak Aliku ALA nen ari logonet,

18 “Aa’nduk eerit wogo nogogwaarak nogo iniki aberak wonogwe, Maan togon arit wagagerak nogo iniki koonit nugwi, Eerugwaarik o.

19 Ata, an ngget mendek eeke yi, liippogo logowak o. An ngget mendek eeke o yogondak kin age yi, yelok kaga’lek agaarik ya? An nen tu o karume yarogo pit wage, Aakumi lek me karume niyo nage logowak nduk, koonogo pege, Eeke agarik o.

20-21 Ninogoba Ala iya o, yinuk, agan nugu logowak nduk, it aakumi leenogo piige nagagirik, Inendage toonogo piyareegirak napuri nogo nen inagi nonggo logowak nduk, o karume niyo warak eerogo pege, Aakumi lek me karume niyo nage logowak nduk koonogo pege, Eeke paga it eyonggaame mendek ndiimbu-nggwiya nen inale’nggen nombako agaarik kwe,

22 It Yakup mendek ti perak, an wiinega’lek mbo panugwi, It Iterali mendek ti, an noone koneniyak anggon eeginake me, teppanugwi, Eeko agaarik o.

23 Nake warogo kani kuniyak ndomba wonok niri wogwe, Nayuk wuko logonet, nake warogo wo’nugwi, Eeka’lek aret agaarik o. Ndi, aaninggin inoba age kero, anggen yigirik nake wo’niri wogwe, Obari abe kaga nogo kani kuni wogwe, Eeko logowak o, yinuk, Noone omaawi paga yoraga’lek aret agarik o.

24 It nen en weeri amburu nake inawu paga kunggwi, Niniki ndonggo yikit nduk, nake ndomba warogo kani kunggo logonet, amok ambik wo’nugwi, Eeka’lek aret kwe, It inomaluk paga niniki aaninggin lombok eerogo panugwi, Noone taganogo punuk, yi maluk ndi maluk eerit nugwi paga nomanggen tayenogo panugwi, Eeko agaarik o.

25 An o. An Ala aret me, an lombok nen inomaluk lek eerogo piige, Inomaluk eekaarak nogo an abeke lek nami age, Eeke minggirak o.

26 Aa’nduk eerit wogogwaarak nogo aberogo yo’nugwi, Nit maluk eerulik abe mban eerit wogogurak, yogwe nogo liippunuk, Ninom owak loonuwok nduk, wone kin eeppugwi, Eeruwak o.

27 It inombo aa’nduk mendek nen maluk eeke, Ti’nuk, noone wonok yoraga nen kunduk, Oone nineebi o, yinuk, yo’nugwi, Eereegwaarak me,

28 Inoweewi nawi wurik me eeko menggaarak nogo inendage maluk eerogo piige, It Yakup mendek inenggaawak lek eerogo piyaawak nduk, koonogo pege, Ndi, it Iterali mendek meek eerogo piyaawak nduk, eeppiige, Eerigin o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

44 ITERALI LEENOGO PIYAREEGERAK WONE
44:6 Yet. 48:12, Wayu 1:17, 2:8, 22:13
1 “Togop aret eerigin kwe, at nayeloman Yakup ti, An leenogo pereegirak Iterali ti, Yogondak an wone yoge yi, aruk konengge logowak o.

2-3 Ogobakkigirogo pege, eenggiiyok warak eerogo pege, yeenggwaage, Eereegirak an Naliku ALA nen wone ambi yori o. An nen nggween mbuk kenok, niyo kilirogo pege, Nggween woloonak wonage me, mayu lubu-lubu wuppi wage, Eerigin me, At paga wiganak an Naberiniki inoba wuppi wage, Ndi, ombowologwe paga nale’- nggen inoba piige, Eerigin o. An nayeloman Yakup ti, An leenogo pereegirak Yetiyurun ti, agabiti mbarugurik o.

4 Niyo ambet paga iri’ngga yilimili lagit wage, Eyo kilu niyo ambet paga yoguk agan lagit wage, Eeke menggi kwak, It inombowologwe togop aret wiganugun o.

5 It ambi nen, An Aliku ALA amendek o, yinuk, ari, Ore ambi nen, An Yakup paga wiganak aret, ari, Ndi, it alik ambi nen, An Aliku ALA aput aret o, yinuk, eenggi paga liiru mbambunuk, Nendage Iterali mendek aret agi o, yinuk, toonggolage, Eerugun o,” yinuk, yegerak me, yokkigi o.

6 Iterali inowe endagembogut wondet eerogo pinagareegerak Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen wone yegerak nogo yi aret. “Aa’nduk togon wonagagirak peebi irip paga mondok logogin ti, an nalik aret o. An Ala wonage neegak, at alik ambi wonage mondok lek aret o.

7 Togop me, an kokwak ambi ta agaarik mbakop? Wonage kenok, oone yiyok nda! Ari logomenggerik, at eenu nogo nenggaanom paga ari kaakit nduk, An maan aa’nduk nen napuri leenogo piyareegirak kuli nen nok-nok arit wagagerak nogo mbininogo yo’nege, Peebi ndogop eerigin o, yinuk, yo’nege, Eeri woraawak o. Abet aret yi woraawak nduk yagi o.

8 An o aa’nduk nen wone yi agan nage, Eeriyak nogo eeka’lek kagak yorage, Eerulik ya? Noone yorage liirogon koneneegwaarak nogo it aret me, Inaganak wake, inagabiti mbakwi, eerugwaarik o. An wonage neegak, an kwak Ala alik ambi wonage mbakop? Lek aret o! An yugum kwak nomaawi minggirak kokwak, ambi wonage an kaga’lek aret o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi.

KUGIWAK AYUK WUKWI TI, AANOM WAROGO ARET, YORAGAGERAK WONE

9 It aap kugi ogut ogobakkigika ti, abe lek o. Ndi, it ogobakkigippunuk, iniki kunik eekwi ti, aanom warogo aret eekwi, It aap ogobakkigika ti, inigen mbuk kwak logonet eekwi, Kobak logonet eekwi, Eekwi me, Inenggali arugun o.

10 Mbuti worappunuk, kugi ogut longgo warogo pege, At nen eeppuurak lek kagak, mbuti worappunuk aanom warogo kugi ogut longgo warogo pege, Eeke ti, Ta nen eeke mbakop?

11 At inom, inom eerit nugu menggaarak inom, inenggali arugun o. It ineenggi amburu eekwi ti, aap mban aret o. It aap ti abok kuwak a’nuk, ambugwi aret inaana’le mbanggolaawok nduk, eeremenggaarak kwe, Inaganak wako logonet inenggali arugun o.

12 It aap mbuti worappunuk ogobakkigika nen mbutiwak ambi woppunuk, kani paga worakwi, Matelo paga aambiranogo punuk, ineenggi omaawi paga kugi ogut longgo warogo pugwi, Eekwi iigak, Mbi abu eeginake, ta’liila eeginake, Niyo nengga’lek paga ineebe lebenak eeginake, Eeke kagak eeko menggaarak o.

13 Aap eyo paga yi mendek ndi mendek eeka nogo nen, eyo keele wakkogo nagaatik, eyo ti paga ogut eerogo punuk, pulu paga kobonogo pit nogwe, Ndak-ndak aruwak nduk, metet paga wakkogwe, Eeko logonet, Aap kwak ogobakkigirogo punuk, aakumi inetenggen abe li’luk aret age kenok, Wonok kugi awi wurik me pi unggwogo menggaarak.

14 Ti eeruwok nduk, aap inogut ogobakkigika nogo nen Eyonggaame nogo nagaatik, eyo ndiindi ambi muurogo wonok wogwe a, Kilu ilik, teno a, eyonggaame time lagangge logowak nduk teppegaatak nogo wonok wogwe a? Ilik, eyo kilu-kilu yakaatak mayu nen nggwok eerogo pegetak nogo wonok wogwe a? Eeppunuk, nogo paga ogobakkigiko menggaarak.

15 Eyo ti, aakumi nen kani kunggo logorak ake aret me, Ando kumbunuk, togwi worakkologo logorak ake, Ando inambi worako logorak ake, Eeko menggaarak kagak, eyo ti paga kugi ogut eerogo punuk, ayuk wukwi, Kugiwak ogobakkigirogo punuk, alut eekwi, Eeko menggaarak.

16 Eyo ti paga kani kumbunuk, wam enggaanggum at paga lunogo punuk, worakwi, Worappunuk, ndonggorogon nunggwi, eeko nagaatik, Kani kunik ti paga togwi worakkologo logonet, “Kani eyak ti paga nen togwi wora’nake, neebe aganggen lombok eerogo panege, eekerak me, nale’- nggen aga wa!” yinuk, yogo menggaarak.

17 Ndi, eyo eegu ndinik nogo paga inagugi ogut eeppunuk, inabu’me tebe yinuk, inalut eeko logonet, “Kat nogoba aret me, yeenggwa niru o,” yinuk, nggino yorogo menggaarak kwe,

18 It aap ti, ineenu ogwe, liippugwi, eekulik kobak aret wonogwe, Inigen purok lenggenak kwak me, kaga’lek wonogwe, Iniki apit kwak me, liippega’lek wonogwe, Eeko agaarik o.

19 It aap ti nen, “Eyo eegu ti paga togwi worakkolaawok nduk kani kunggwi, Kani anggen paga inambi worakkologwe, Wam enggaanggum inom worappunuk nunggwi, Eeko monggoorak kwe, Eegu ti paga ogole warak kugi ogut ogobakkigirogo pakwi, Eyo mbanak kagak abu’me tebe yinuk, ayuk wukwi, Eeriyak ti op ilik?” yinuk, iniki koonggwi, Yelok kogwe, liippugwi, eeka’lek aret agaarik o.

20 It aap ti nen, “An neenggi amburu paga ogut eeke yi, eebe abet aret me nduk, eeke ilik, eebe lek kagak we ogut mban eeke a?” yinuk, yogwe, “Yi paga nen nagap ndarigin me, eeke ilik?” mbakwi, Eeka’lek pilit kagak neenu mbakak eekwi ti paga tu alik paga nogwe, Wun nunggulik kagak nunggwi kwak eekwi, Eeko agaarik o.

ITERALI WONDET EEROGO PIIGA TI, ALA ARET YORAGAGERAK WONE

21 Ala nen ari logonet, “It Yakup mendek ti, an wone yorage yi, abekwi, It Iterali mendek ti, an nayeloman mini aret me, liippugwi, Eeko logowak o. An nen aret ogobakkigirogo piyareegirak me, it an nayeloman mini aret agaarik o. It Iterali mendek ti, an nami eerogo piyaagin lek o.

22 Tit aagi wiya nen wonok nggarek ari menggi kwak, it maluk eerit wogo nogogwaarak nogo, lek eerogo piige, Ndugwi o wiya nen wonok nage menggi kwak noone taganogo punuk, maluk eeko nogogwaarak nogo lek eerogo piige, Eeke nagarik, Wondet eerogo piigirak me, iniyokan yungguninuk neya woraawak o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

23 At Aliku ALA nen eerogo piigerak ti paga Kat mbogut yi wae. Kiniki ale’- nggen nen ndawi wake, Kat nggween kiiniki yi wae. Kale’nggen nen keekok ari, Eeko logonip o. Aliku ALA nen it Yakup mendek wondet eerogo piige nagaarik, it Iterali mendek inigen kaawak nduk, Inenggela’me eeke nogo ti, Aliku ALA nen aret eeke me, Kit puut-puut inom, yi eyoongga ndi eyoongga inom, yi eyo ndi eyo inom, kit abok aret yi wae. Kiniki ale’nggen nggelok ari logonet, keekok piyanggogo logonip o.

KOTA YERUTALEM WONOGO LOGOGUN, YEREEGERAK WONE

24 Kat kagalo inikime nen keenggi-kiyok warak eerogo pagage, Wondet eerogo pagage, eereegerak Aliku ALA nen wone yegerak nogo yi aret. “Yi mendek ndi mendek apit aret wakkage, Mbogut nenaarogo pege, nggween ambe wiganogo pege,

25 Peebi ndogop arigin o, yinuk, Ala nen yo’nirage kagak yokkirogo o, yinuk, Yorogo logonet, ineenu agak mendek eeppiigwi nogo abut laganogo piige, Inobagari negen yorogo menggaarak nogo inagi’ndok kambuwak nduk eerogo piige, It aap iniki warak nen yorogwe nogo abut laganogo, Aap wi nen yogwe, mbaruwak nduk eeppiige,

26 Ayeloman mini nen wone yorogwe nogo omaawi eerogo piige, At nappiigetak yora nogwe nogo a’me nggelok yuwak nduk eeppiige, Aakumi o kota Yerutalem logogun o, yinuk, ari, It Yekura wonogo menggam kota-kota yigirogo pugu nogo obaane’me wurigin o, ari, Aa’nduk wonagagi kwak eerogo pigin o, ari,

27 Niyo poro agan wambu o, yinuk, niyo laut kiiniki yoge, Niyo nage kunduk, Porok yu o, yoge, 28 Ndi, ndomba ndegeninaka kwak, an napuri eeppiyoorak abok aret ninikilom mbake nogo aap Koreti eeruwak nduk yoge, O kota Yerutalem obaane’me wuko logonip o, yuwak nduk, eeppege, Ala awi owak kwippit nogo logonip o, yoraawak nduk, eeppege, Eereegirak ti, Naliku ALA an aret o,” yinuk, yegerak me, yagi o.



45 ALA NEN AAP KORETI YOREEGERAK WONE
44:25 1Kor. 1:20 44:28 2Mbin. 36:23, Eta. 1:2

1 At nage kagak, aa’nduk yi aakumi ndi aakumi at abu’me logowak nduk, tebenogo piinet nage, Aakumi inoweewi inendagembogut ineegin-inomaale ndinogo wagangge, At nage kagak tu narak lek kuurik logowak nduk, aa’nduk tu paarogo pit nage, Eerikit nduk, Aliku ALA nen eenggi pippunuk, leenogo mippereegerak aap Koreti wone yogerak nogo yi aret o.

2 “Kat nage keegak an aa’nduk nage logonet, puut-puut tebenogo pit nage, Tungga mbuti tembaga paga ogobakkigirik nogo kalenogo pege, Tungga mbuti paga nappet-wappet eerak nogo mbanogo pege, Eerigin o.

3 Iterali inogoba Naliku ALA nen kat kendage kunogo wiigigirak keenu arenok nduk, Yi mendek ndi mendek oome aken time kumaarogo pegaarak nogo wokkege, Yi aap ndi aap ineenggi warak inamendek kumaarogo pakaarak wonage nogo pelenogo wokkege, Eerigin o.

4 Nayeloman mini Yakup mendek yeenggwaarage, An leenogo piyareegirak Iterali yeenggwaarage, Eerenok nduk, Kat nen an neebe liippanega’lek keegak kwe, Kat kendage kunogo wiigege nagarik, yabu iya lombok unde logonok nduk, mippagagirak o.

5-6 Naliku ALA an aret me, an kokwak Ala alik ambi wonage lek aret o. An wonage neegak, Ala alik ambi wonage mondok lek o. Oonegen lagi wage menggim pa’nggwe nen nok, Oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe Naliku ALA nalik aret minggirak it aakumi abok aret ineenu aruwak nduk, Kat an Ala neebe liippanega’lek keegak kwe, keegin-komaale li’luk eerogo pagagin o. Naliku ALA an aret me, an kwak Ala alik ambi wonage lek aret o.

7 O liingge wakkage, oonikiya wakkage, Obeelom eerogo piige, maluk eerogo piige, Eeke minggirak yi abok aret ti, Naliku ALA nen aret eeke minggirak o,” yinuk, yoge kagarak.

8 “Kat mbogut yi wae. O mayu wuppi wage menggendak kwak a’me nggelok eerogo piya wage logot o. Ndugwi nen mayu wuppi wage menggi kwak, a’me nggelok eerogo piya wage, Nggween nen mayu wagangge menggi kwak it nggween paga mendek noone yugu waganggwi, Awi mbilanit nage menggi kwak, inagap ndariyak kologwe, Kologo logomenggaarik, obeelom mban eerit nogwe, Eeko logowak o, yinuk, Wone ti, ndak-ndak aruwak nduk koonogo pereegirak Naliku ALA an nen aret o,” yinuk, yegerak o.

ALIKU ALA NEN O WAKKAGE LOGONET KOONOGO PEREEGERAK WONE
45:9 Yet. 29:16, Oro. 9:20
9 “Yi yiiwak ndi yiiwak nggween nggabok paga ogobakkigirik ambik lombok inenggela’me ambi nen, At eebe ogobakkigirogo pereegerak imbirak wone wake kenok, abuwa o. Kat nano ogobakkigirogo pege agandik o? yinuk, At nggween nggabok nen aap yiiwak ogobakkigika nogo yoge, At yiiwak abu ogobakkigirogo pegerak nogo nen, Kat keenggi amburu lek o, yinuk, at ogobakkigika nogo yoge, Eeriyak op mbakop?

10 Ndi, aap ambi apuluk nen, Kat nen an nano mendek ndarogo panegendak o, yinuk, ogoba yoge, Ndi, agalo yoge logonet, Kaagaluk an nano kwak nda’nakendak o, yinuk, yoge, Eeke kenok, abuwa o,” yinuk, yegerak me, yagi o.

11 It inanebunu Iterali mendek eerogo piyareegerak at Kikak Nakeelik Alik Leenak inogoba Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “An napuri peebi ngge eeppiige logorak nogo neegwa’me waganggwi, Peebi ti eeke logowak o, yinuk, wone lengganogo yo’nugwi, Eeriyak nduk, Eeko agaarik ya?

12 An nen aret o nggween yi wakkage, Aakumi nggween yi paga logowak nduk ogobakkigirogo piige, An neenggi lombok paga nen mbogut neyanogo pege, Oonegen inom, tut inom, laaluguragan inom, mbogut paga ninggirik logonip o, yorage, Eereegirak o.

13 An nen eekaatak a’me nggelok eeppiige minggirak me, ndakndak aret eeke logonet, aap Koreti mippege, Ndi, at eerit nage logorak koonogo piige, Eerigin o. Ti eeke neenok, nagota Yerutalem obaane’me wuke, An napuri keele maarogo piya nogogwaarak nogo wondet eerogo piige, Eerigin o. Ti eerigin nogo ti, onggo wogoge, endage nggwok aruwak nduk eeppege, eerigin lek o,” yinuk, At Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA nen aret yegerak me, yagi o.

14 At Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “It Metit mendek yabu eeka inom, it Kuti mendek yi mendek ndi mendek kungga inom, It aap yerek-nggorek Tiyeba mendek inom, Iterali inowagam ari wogo logomenggaarik, Ninogobamini o, yinuk, It nogwe me, keele maarak negen inambokan nogwe, It inabu’me tebe yi unggwogwe, Eeppunuk yorogo logonet, At Ala ti, alik ambi lek, at alik mban kinom wonage o. At alik ambi imbirak tabonak wonage mondok lek aret kogo o, yinuk, Yorogo logogun o,” yinuk, yegerak me, yagi o.

15 Iterali inagap ndaka nogoba Ala wae. Kat Ala abet aret kumaa’na’nuk wonage menggendak o.

16 It aap kugi ogut ogobakkigiko menggaarak nogo abok aret inenggali age, abe age lek paga inendage maluk age, Miyuk-meya eerogo piigwi iinok, inenggali mbakak nugwi, Eeko logogun kwe,

17 It Iterali yi perak, Inagap ndarak mondok-mondok logowak nduk, Kaliku ALA nen inagap ndarogo piyaagin me, Inenggali age, inendage maluk age, eeka’lek mondok-mondok obeelom aret wonogo logogun o.

18 At mbogut wakkage, nggween wakkage, eereegerak nogo ti, Ala aret me, O we tenak logowak nduk wakkoolik o. Ata, nggween yi, aakumi wonogo logowak nduk wakkagagerak Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “Naliku ALA an aret me, an neegak Ala alik ambi wonage lek aret o.

19 Wone an yorage nogo kote kumaarogo yorage, An o yumaak me lombok logonet yorage, An aanom warogo kwaa’nabit nugu logowak nduk, Yakup paga wiganak nogo yorage, Eerulik o. An ti, Naliku ALA aret me, wone abet mban ari, An wone koonak mban mbangge, Eeke minggirak o,” yinuk, yegerak me, yagi o.

20 “It yi aakumi ndi aakumi inenggela’me nen kole mbaganit nogogwaarak abok aret ti, Kuwak ogo logomenggaarik, nowagam wogwe, Nowagam wa’nuk, ninom wone mbanggwi, Eeko logowok o. It aap inagugi ogut eyo paga ogobakkigirik wonok nugwi, Inagugi ogut eerak nen yeenggwaaroorak meek kagak, nggino yogwi, Eekwi nogo ti, Ineenggo’lek wi negen aret wonogo agaarik o.


21 It alom ngge panggombunuk eekwi nogo, an lik togon yo’nugwi, Wone nonggop yo’niriyak nogo inagugi inom wone mbanggwi, Eeruwak o. Wone agaarak yi, aga’lek kagak ariyak nduk, o aa’nduk lombok ta nen yoranet nage, O maan nen wone ti, ta nen inaruk paga pit nage, Eereegerak mbakop? An Naliku ALA nen yoragagirak nogo lek a? An wonage neegak, Ala alik ambi wonage lek aret o. Inagap Ndaka iniki abe koonak alik ambi lek, an Ala nalik aret minggirak o.

22 It aakumi o nggween irip-irip wonogwe ti, Ala alik ambi lek, an nalik mban aret wonage me, Iniyokan yungguninuk neya wogwe iinok, inagap ndarigin o.

23-24 An nalik nendage kumbatinuk yorage, Wone abet aret eerigin, mba’nuk yorage, Eereegirak me, Wone yoragagirak nogo lek arigin lek a’me aret arigin me, It aakumi abok aret nabu’me inendobanggun yindu yi wogwe, It abok aret nabok paganggo logonet, a’me nggelok eeppinanege, Omaawi paga eerit nage, Eeke ti, Aliku ALA mban aret o, yinuk, kumbuk mbanugun o,” yinuk, yegerak me, yagi o. It aakumi abok aret at eebe paga inanini ombakwi nogo at owagam wogwe iinok, inenggali arugun kwe,

25 It Iterali paga wiganak nogo perak, abok aret Aliku ALA nen, “Aakumi yi iniki abe koonak aret o,” yinuk, eeppiige paga at endage tiyappogo logogun o.

46 AAKUMI MBABEN INAGUGI INOMAAWI LEK YORAGAGERAK WONE
45:23 Oro. 14:11, Pil. 2:10-11
1 Aakumi Mbaben inagugi Mben nogo tebek ari, Inagugi Nebo nogo ngginnage, Eekaarak o. It kugi ti, inogut ogobakkigirik nogo nggweendo paga kwippunuk, tapi nen wonok nogwe, Tapi ta’liila eerak iigak, inagugi inogut ti, inoba luurogo piigwi iinok, aaninggin kagak wonok nogwe, Eeko agaarik o.

2 Kugi ti, imbirak ambugwi aret tebek yogwe, ngginnogwe, eekaarak me, Inogut aago aaninggin kagak wonok nogwe nogo, it kugi nen it inogut nogo inagap ndakkoloorak meek me, Keele maarak negen inom nogo agaarik o.

3 At Ala nen ari logonet, “Kit Yakup ombowologwe yi wae. Kit Iterali paga wiganak awo wonogwe yi wae. An wone yokkirage yi, kinaruk konenggo logonip o. Kit awo nda’naga’lek kinagalomini inikime kiigak, ndegengginake, Nda’nogo mbareegup, tawe eekkinake, Eereegirak an aret me,

4 An nen aret kinarum wonage neegak, aakelo ari nogwe, Kineeruwak kenen wungge, Eerigin o. Kit kinanebunu warak eerogo pinagareegirak me, Ndegenggiren nage, yeenggwa kiranet nage, kinagap ndake, Eeke logogin o.

5 An ti, ta wakkagak yogwe, An ta ndak-ndak me eerogo panugwi, An nimbirak ndak-ndak ta wonage me, wakkogwe, Eeriyak mbakop? Lek aret o.

6 Aap nen mbuti emas inayuma yonggolak nogo kilirogo wuppugwi, Mbuti perak aaninggin wakkogwe, Eeko nagaatik, Aap mbuti emas ogobakkigika nen ti paga kugi ogut ogobakkigiruwak nduk, onggo wogogwi, Ogobakkigirogo pege kenok, abu’me tebe yinuk, ayuk wukwi,

7 Ti’nuk, kugi ogut aago nogo inuumbaga piyaninuk, nogo nagaatik, at logorak mbareegwam nogome kwippugwi, Eekwi iinok, Taati aret mi’ndak wonage menggerak o. Time nen ya langgok nage, Inoone nggwok paga yogwi kwe, wone onggo yorage, Aap maluk inoba kwi’nage kenok, inagap ndake, Eekeelik o.

8 Kit aap an noone, Eeriyak nineebi, mbaka yi wae. Wone ti abekwi, liippakwi, liippatinuk kiniki koonggwi, eeko logonip o.

9 O aa’nduk lombok nen arit wagagerak nogo kiniki abeko logonip o. Alik ambi wonage lek an Ala nalik aret o. An kwak alik ambi wonage lek Ala nalik aret o.

10 Wone eeriyak nogo awo warengga’lek kagak, “Age yobok ndogop eeke kaamunggup o,” yinuk, yokkirage, Ee’nariyak nogo awo eeka’lek kagak aa’nduk togon abok yokkirage, Eeke minggirak o. An eeriyak koonogo pigitak ti, mbeyok arilik o. Ata, eeriyak niniki mbake ti, a’me lik togon aret eeke minggirak.

11 It towe nen towe nengga kero, oonegen lagi wage menggim pa’nggwe nen woraawak nduk, wiige, An eeriyak koonggitak nogo a’me aret eeruwak nduk, aap o nda nen woraawak nduk ayonggo pege, Eeriyak yagatak nogo aret eeke, Ndi, eeriyak koonogo pigitak nogo a’me lik togon aret eeke, Eeke minggirak.

12 Togop me, kit aap, An mban iya, mbarit nega yi wae. Kit an noone yugu eeka’lek monggotak yi wae. An yokkirage kinaruk konenggo logonip o.

13 Eereegwaarak onggo ndakndak eeppiyaakit nduk woroorak nogo ti, nda lek koorok aret panggoni wage, Kinagap ndarikit nduk, elaambirik logogin lek mbet-mbet aret wage, Eerigin me, It o Tiyon wonogwe nogo wondet eerogo piige, Ndi, an abu tiyanak me, Wi! nugwi nogo, it Iterali ndakndak yoraawak nduk, eeppiige, Eerigin o,” yinuk, yegerak o.

47 O MBABEN TEBENOGO PUURAK YEREEGERAK WONE
47:1-15 Yet. 13:1-14:23, Yer. 50:1-51:64
1 At Ala nen ari logonet, “O Mbaben Aagalukwe Aap Kigin Waka’lek kat yi wae. Kat tiyarogon menggenom nen wambi nanuk, liirubu paga kwi’nage,

It Mbaben mendek inaagaluk kat yi wae. Wone lengganogo yorage menggenom kwi’ndak logorak lek nggween paga aret kwi’nage, Eeke logot o. Kolaga abe kigirikwe agabolo anen pera aago yi wae, yinuk, ambinom yokkogo logogun lek me,

2 Kayum kanobak paga lenggenak nogo nggoorogo punuk, yugum gandum yigika nogo woppunuk, yigike, Kayum nggorek awiirogo kambulok paga pi laganuk, kin kagak niyo mbaninuk wunda nage, Eeke logot o.

3 Kerali yirik lek kagabolo kin wonage me, kenggali mbakak nege logomunggun o. Napuri eeppiigendak onggo eeppagage neenok, aap ambi nen non mbanogo panigin mondok lek aret o,” yinuk, yoge kagarak o. 4 Wondet Eerogo Pinanega endage Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA ti, Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba aret o.

5 Ala nen ari logonet, “It Mbaben mendek inaagaluk kat yi wae. Koone ambi yaga’lek kwi’nage, Koone lek aret o akem yumaak aago me time unggwi nage, Eeru o. Yi aap ndi aap inabu’me piigo menggam unde ninagalo kwe nggwok kat yi aret o, Yinuk, ambinom yokkogo logogun lek o.

6 It an napuri nanini inoba piige, Yate kwak niniki kundugu kwe, maluk eerogo piige, Eeke logonet, waganogo keenggime piige mbareegi, kat nen inabuwa mbaka’lek aaninggin inoba piige, Aap inanggok kunduk, eyo mbanak tapi enggaanok me kwippogo mengga kwak, aaninggin mondok iya inoba kwippiige, Eereegindak o.

7 Kat nen, An kwe nggwok wonage nogo lek aga’lek mondokmondok aret logogin, yagandak kwe, Eeppagarak yagarak yi, kiniki liippege, Ti eeke neenok, ndogop eeppanigin, mbake, Eeka’lek aret keegi o.

8 Togop me, kale’nggen kaanok nduk eekko’net nage, Niniki ugun tayenak wonage mbake, An iya aret o. Ndi, an kwak ambi wonage lek me, an kwe nanu age, Naagalogwe lek ogwe iinok, niniki wakkolage, Eerigin lek aret o, yinuk, yikkolage, Eeke kat yi, Wone an yokkege yi, karuk konengge logot o.

9 Wone alom mbere yagandak ti, ne ambit liingge inigen kubuk yogo mengga kwak Kaagalogwe lek ogwe, kwe nanu age, eerumunggun o. Tili pagangge, kagugi omaawi paga eeke, Eeremenggendak kwe, Alom mbere ti, ambi teppigin lek abok nggwik togon aret koba arigin o.

10 An maluk eerit nage yi paga ambi eeppanega’lek op aret wonage mbake, It ambi nen inigen neega’lek aret, ari, Eeke menggendak o. Niniki warak wonage, yi wone ndi wone neenu wonage, Eeke ti paga tu maluk me pagi nage kagak kwe, an kwak ambi lek an iya aret o, yinuk, ari menggendak.

11 Togop kwe, aaninggin kat koba arigin nogo ti, tili paganemenggendak paga lek eerogo pake, Maluk koba kwi’nariyak nduk eeke kagak kamendek at ake wogoremenggendak paga woppake, Eerumunggun lek o. Ata, Aaninggin mendek noba arigin, mbaka’lek nogo aret yini-panip koba kwi’nage kaamunggun o.

12 Togop me, kagugi koone yorage menggendak inom, Ndi, kat keebe awo mbuuluk paga nen tili paganit wage menggendak nogo inom, eeke logot o. Eeke ti paga yeenggwa kiri wage, Aakumi inamineeri ne agan nage, Eerigin kwa?

13 Yi wone ndi wone ambik aret yokkegak mban eekwi ti paga anggon eekkabit unggwage kagarak me, It nen mbogut age menggerak liippunuk, yokkugwi, It laaluguragan pekkagak, Ndogop eeke kaamunggun o, yinuk, tut ngget penenggak eeke paga yokkugwi, Eeka nogo nen Peebi eeppagarak koonak nogo eeppagakwak, kagap ndari woraawak o.

14 Wiiringga kani ne ambit pup eerogo nengge menggi kwak it ti, togop aret eeginabigin me, Kani wunuk ari me nen ineebe mbo nagun mondok lek o. Kani wunuk ari nogo ti, kani anggen kwak, Togwi worakkologwe kwak, Wonage lek kani eyak alik mendek aret o.

15 It aap wone yokkirit unggwogwe, Keebe mbuuluk paga nen kinom eerit nugwi, Eekwi nogo ti, Ambi eeppagarak lek kagak yokkugwi, It ambi nen kagap ndariyak lek kagak, inalitik-inalitak inoone ugun-ugun agan nugwi, Eeko agaarik o,” yinuk, yoge kagarak o.
47:8-9 Wayu 18:7-8

48 PEEBI ALIK NGGET MENDEK EEROGO PIYOORAK YORAGAGERAK
WONE

1-2 At Ala nen ari logonet, “Nit ninendage Iterali aret, yogwe, Nit Yekura paga nen wiganak o, yogwe, Aliku ALA endage kumbunuk kumbuk mbanggwi, Nit Iterali mendek ninogoba ti, Ala aret o, yinuk, yogwe, Eekwi kwe, Inoone abet aret yogwe, iniki abe koonak logonet yogwe, eeka’- lek we aret nendage kumbunuk yogwe, O kota abe alik leenak aret ti, nit ninaworak ninawi aret o, yogwe, Iterali inogoba Ala endage Omaawi Lombok Menggerak Aliku ALA yogwe nogo paga iniki panggonak wonogwe, Eeko menggaarak Yakup paga wiganak ti, An wone yorage yi, inaruk konenggo logowak o.

3 O maan aa’nduk togon wone arit wagagerak nogo, eeka’lek kagak, Ndogop eerigin o, yinuk, yorage, Eeka’lek kagak yorage, ineenu eeppiinet nage, Eeke nagagirik, Ti’nuk, yini-panip eereegirak paga wone ti abok aret kin agagerak.

4 Ti eereegirak nogo ti, it, E wa! yogolik inogogumbuk wonogwe, inanobak yugum pogom wonogwe, Eeko menggaarak an neenu me eereegirak o.

5 It nen, Wone ti, ninagugiwak nen eekaarak o, yogwe, Nagugi ogut eyo paga ogobakkigirogo pigirak inom, mbuti worarogo longgo warogo pigirak inom, nen wone lengganogo yorage kenok, agaarak o, yinuk, yogwe, Eekwi iyo, Peebi ndogop age kaamunggup o, yinuk, wone nogo maan aa’nduk togon yorage, Eerigin nogo aga’lek kagak ineenu eeppiige, Eereegirak o.

6 Eeriyak yorage nagagirak koneneegwaarak nogo muk eerit wagagerak liippogo logowak o. Liippunuk, Ala yereegerak ndakndak arit wage abet aret o, yinuk, yaga’lek nonggop nduk wonogo agaarik? O yogondak kuli nen an yorage nogo ti, peebi eeriyak wone alik ngget mendek yorage, It ineenu aga’lek tabarak wone nogo yorage, Eeke logogin o.

7 Aa’nduk yorage nagagirak nogo mendek lek o. Yogondak wone alik mendek koonogo punuk yorage nogo it awo inaruk konengga’lek wonogwe me, Nit muk nineenu aret o, yinuk, yuurak meek o.

8 An yorage nogo inaruk konenggwi, liippugwi, eeka’lek aret agaarik o. O aa’nduk nen inaruk logu negen eeppunuk wonogwe iinok, Nda’nogogwaarak kuli nen nok yogondak kuli aakumi nen, Inogogun ambik o, yinuk, yorogwe iige, Ndi, an kunduk, wone yorage taganogo punuk, alik agan nugwi abet aret iige, Eeke minggirak kwe,

9 Nendage maluk age kero, nanini mbet-mbet inoba piiga’lek teppiige, Nendage wiganinuk nawak nduk, inenggaawak lek eerogo piiga’lek inabuwa nen niniki yanggoppunuk puk wonage, Eeke agarik o.

10 Mbuti perak at mendek mban aruwak nduk kani paga worako mengga kwak an ti ndakndak eerogo piyoolik kwe, togop negen aret eerogo piige, Ndi, maluk-abe leennaruwak nduk, worako menggam worako mengga kwak, Aaninggin inoba piige ti paga inabut mbangge, Eekirak mbako logowak o.

11 Ti eeke minggirak nogo ti, nendage maluk age, nendage lek age, eeke kero, eeke minggirak o. An nendage maluk eerogo pugwi iigak, nonggop togon mbo piyoorak mbakop? Meek aret me, An nendage abu tiyanak minggi kwak, it ambi inendage ndakndak tiyak yuwak nduk eekwi iinok, an, E-wa, yigin lek aret o,” yinuk, yegerak me yokkiragi o.

ITERALI WONDET EEROGO PIYOORAK YEREEGERAK WONE
47:8-9 Wayu 18:7-8
12 “It Yakup paga wiganak ti, An leenogo piyareegirak Iterali mendek ti, An wone yorage yi, inaruk konenggo logowak o. An ti, nalik an aret o. Aa’nduk togon wonagagirak peebi irip paga mondok logogin ti, an nalik aret o.

13 An lombok neenggi paga nen nggween alom kwippege, Neenggi abe’nggan paga mbogut mbiganogo pege, Eereegirak me, Inendage kunogo wiirage neenok, kin ari wundi wogo menggaarak o.

14 It apit aret kuwak ari woraawak o. Kuwak ari wogwe iinok, wone yorage neegak, inaruk konenggo logowak o. Wone an yorage yi, inagugi inenggela’me wonage nen ambi yoragaarak mbakop? Naliku an ALA nen aakumi Mbaben mendek eeppiyoorak kooneegirak nogo ndak-ndak eeruwak nduk, Aap an leenogo pereegirak nogo nen aret eerigin o. At eenggi omaawi paga aakumi Mbaben mendek eeppiyaagin o.

15 An o! An nen aret ari, an nen aret ayonggo pege, eekirak me, An nen aret wonok wage neenok, eeriyak koonogo pigirak nogo at ndak-ndak aret eerigin o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

16 “Togop me, koorok panggorogon neya woraawak o. Koorok panggorogon neya wogwe iinok, wone yorage neegak, koneniyak nogo yi aret. O aa’nduk lombok nen wone it yorage nagagirak nogo kote kiraarogo yorage logolik. Ndi, wone yorage nogo arit wage kagak an kunduk wonage mban minggirak o,” yinuk, yegerak me, At Aliku Itok Menggerak ALA nen at Aberiniki noba panege nagaarik, nappani wagaarak o.

17 At Kikak Nakeelik Alik Leenak Wondet Eerogo Pinagaga Iterali inogoba Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “It obeelom logowak nduk, mamunirage, Tu ndi paga nogwe iinok, op aret ari nage kaamunggup o, yinuk, yorage, Eeke minggirak Naliku inogoba Ala an aret o.

18 An, Yogop ee’nu ndogop ee’nu, yorage nogo liippogo logorak me eekaarak, ao! Lippogo logonetak en, niyo wage porok arilik wage mban menggi kwak iniki ugun tayenak wonogwe, Niyo laut puk aga’lek kilanogo wunabi wagak mban eeke menggi kwak, it obeelom mban eerit nogwe,

19 It paga wiganak mbini-kale’- ngga kwak wigannogwe, Inombowologwe mbini lingginiyak meek kwak ogwe, Inendage lek aga’lek ki lombok wonogwe, An neegak aakumi nen inooka’- lek inaani ndegenak wonogwe, Eeko logonetak o,” yinuk, yegerak me yokkiragi o.

20 Kit o Mbaben nen wundi woraanip o. Kit Mbaben mendek ineenggime nen kole mbaganip o. Wone yi, kinikime nggelok ari kenok, kuum-keek agan nugwi, Wone yi wonok o irip-irip time yoranet nugwi, “Aliku ALA nen ayeloman mini nit Yakup paga wiganak nogo wondet eerogo pinanegi o,” yinuk, agan nugwi, Eeko logonip o.

48:12 Yet. 44:6, Wayu 1:17, 22:13/ 48:17 Ayup 19:25, Yer. 7:13 48:18 Yet. 42:23, Nda. 147:14, Yet. 54:13 48:19 Wak. 12:2 48:20 Wayu 18:4 48:22 Yet. 57:21


21 At Ala nen kinombomini tu niyo lek me, o karume wogoren wage logonet, Yugum paga nen niyo wundi woraawak nduk eeke, Yugum nggaganogo pege kenok, it inake niyo kila-kila wundi wage, Eereegerak me, It niyo abu lek aret wogogwaarak o.

22 “It aap maluk eeka nogo perak, iniki ugun tayenak logogun lek aret o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak 489me, yagi o.

ALIKU ALA AYELOMAN WONE
(Pasal 49-55)
49 AAKUMI INENGGELA’ME ALA AYELOMAN EYA KWAK LOGORAK WONE
49:1 Yer. 1:5 49:2 Ibr. 4:12, Wayu 1:16 49:6 Yet. 42:6, Luk. 2:32, Nap. 13:47, 26:23

1 Kit aakumi niyo oolo ku’mbanak paga wonogwe yi wae. Kinaruk o! Kit yi aakumi ndi aakumi o ndaanda monggotak yi wae. Kinaruk logonip o. An nda’naga’lek neegak, Aliku ALA nen an wiinege, Nagalo inikime awo wonage neegak, Aliku ALA nen nendage kungge, Eereegerak.

2 An nambe paloowi ngget penek maarak kwak eerogo panege, At eenggime nobappanogo wonage, Maale namburik nggaruk togon nage menggi kwak eerogo panege, At omaale ta’mbanak kwak enggela’me kumaarogo panege, Eeke logonet,

3 “Kat an nayeloman Iterali aret o. Kat eerit nage paga aakumi nen, Iya! yinuk, an nendage tiyappugun o,” yinuk, yo’negerak kwe,

4 An nen ari logonet, “An anggon-panggon ee’nake kagak eeke nogo aanom warogo aret eeke, An nomaawi lik-lek eekkolage nogo ti, ambi koloorak lek we aret eeke, Eekirak mbake kwe, Eeppaniyak nogo ti, Aliku ALA obaalombok aret wonage, Ndi, onggo wo’niriyak nogo ti, nogoba Ala nen aret koongge, Eeke menggerak,” kagak yagarak o.

5 At Aliku ALA nen an yi, Aap iya negen aret, neege, Ndi, nogoba Ala nen omaawi eeppanege, Eeke nagagerik, At ayeloman logonet at Yakup paga wiganak iniyokan at owagam piya wage, At apuri Iterali mendek wogoret at abu’me kuwak eerogo piya wage, Eerikit nduk, An nda’naga’lek nagalo inikime awo wonage neegak, neengginiyok warak eerogo paneegerak Aliku ALA nen yegerak yi aret.

6 “At Yakup paga wiganak inanebunu aa’nduk ninom kunik wonogogwa kwak eerogo piige, It aakumi Iterali ando yumbunik nogo iniyokan wogoret piya wage, Eerenok nduk, Nayeloman eerogo pagage nagarik, unde eeppagagirak nogo ti, yabu mbuuluk kagak unde eeppagagirak me, Aakumi inagap ndarogo piyoorak wone koonogo piyareegirak nogo It aakumi inanebunu lombok o irip-irip wonogwe inenggela’- me eya eerogo piige logonok nduk, unde eerogo pagagin o,” yinuk, yo’negerak o.

7 It aakumi nen, Ogole o, yinuk, abu meek ombakwi, It aap o maluk age kero pipporogo wonogwe, Eekwi inayeloman logonet inake eeke nagagerak nogo At Kikak Nakeelik Alik Leenak Wondet Eerogo Piiga Iterali inogoba Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “An li’lak eeka Naliku ALA nen, Iterali inogoba Kikak Nakeelik Nalik Leenak Minggirak nen, Kat leenogo pagareegirak me, Aap inendagembogut nen kat wage inigen keenok mi’nogwe,


It nagawan-nagawan nen kat eeke inigen keenok kayuk wukwi, Eeko logogun o,” Yinuk, yo’negerak o.

ITERALI AA’NDUK WONOGOGWA KWAK EEROGO PIYOORAK YEREEGERAK WONE 49:8 2Kor. 6:2 49:10 Wayu 7:16-17

8-9 At Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “An nen kabuwa mbariyak eyom paga kat yo’nege nogo onggo yokkege, Kat kagap ndariyak eyom paga yeenggwa kege, Eerigin o. Ndi, nggween aa’nduk wonagagi kwak eerogo pege, Yate kwak lek agagerak nogo obaane’me wogorage, It keele maarak wonogwe nogo, Wundi woraanip, yorage, It o yumaak me wonogwe nogo o eya kaawak nduk wumbiya wage, Eeke logonok nduk, Napuri ninom wone koonogo pereegirak nogo kat eeremenggendak paga ndak-ndak aruwak nduk, karum logogin o. Ti eeke keenok, ndomba tu ambet paga iri’ngga ndonggorogon nenet nugu mengga kwak, Puut iri’ngga wunggeelik puluk ko aago wonagagerak kwe, wungge kenok, nenet nugu mengga kwak, It togop aret logonet,

10 Inagi-inambi abu eeginake, O wiya nen aganggen eeginake, mo andi eeginake, Eeke logogin lek aret o. Inabuwa mbake minggirak an nogo nen tu nigiren nage, It wogoren yi eneeri wungge me piinet nage, Eeke logogin o.

11 An nabuut paga abok aret tu yarogo pit nage, Naru nggwok yarak paga tiyaktebek wonage kenok kagaarogo pit nage, Eerigin o.

12 Ti eeke neenok, it aakumi o nda o omarip paga pa’nggwe nen, Oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe nen, o Tinim nen, Wogwe iyaamunggun o,” yinuk, yegerak o.

13 Aliku ALA nen at apuri iniki eyak wappiige, At apuri aaninggin inoba wonogwe nogo inabuwa mbake, Eerigin me, Kat mbogut yi wae. Kale’nggen mbake, Kat nggween yi wae. Keekok piyanggage, Ndi, kit puut-puut yi wae. Kiniki ale’nggen nen ndawi lubuk yogwe, Eeko logonip o.

14 Togop eekwi iigak kwe, o Tiyon nen ari logonet, “Aliku ALA nen an mbo panege, nogoba Ala nen kobak eerogo panege, Eekerak kagi,” Yinuk, ari agaarik o.

15 Ari kenok, at Ala nen ari logonet, “Kwe ambi aagaluk awo elak nengge kagak ami age, Ndi, at lombok nen ndareegerak nogo abuwa mbaka’lek mbo pege, Eeriyak op mbaken? At aagaluk mari eerogo pemenggerak kwe, an perak, kat o Tiyon nogo koba mari eerogo pagagin lek o.

16 An neenggi ogut paga kenete wakkagak eerogo pigirak yi ket o! Kowa’nagat wurik ti, an aberit nage minggirak o.

17 O wurogo pigirak kaagalogwe mbet-mbet wogwe iigak, It aap kat maluk eerogo pagareegwaarak nogo mbo paganuk mbaganit nogo agaarik o.

18 Kat kaagalogwe wologwe kuwak ari wogwe, kat kowagam wogwe, eekwi yi, kuut pilak yinuk, kenegen pegiyet o. Kwe aap lambumbuurak nduk, obaanggi-obaangge li’luk eerogo pogo mengga kwak, It kuwak a’nuk wonogwe nogo paga kat kiniki ale’nggen nggwok eerogo pagagun o, yinuk, An neenik minggirak Naliku ALA nen mondok abet aret yokkigi o.

19 Kat kame abu kaliirubu koo’nuk wundeegwaarak paga yi oone ndi oone lek agagerak wonage, Kanggween abu maluk eerogo pereegwaarak wonage, Eerak aret wonagagerak kwe, Obeelom ariyak ti eyom paga aakumi apit aret o time yagabit ari unggwogo logonet, nggween yagabit age, It aap lek eerogo pereegwaarak nogo kole o nda time ari namenggaarak wonogwe, Eerugun o.

20 Naagalogwe kobak agaarak, ai, inombake nogo at owagam woraanuk, yogo logonet, O yi, nit logorak tenak lek abu yagabit aret me, nggween ambi mbet wo’niret o, yinuk, yogo logogun o.

21 Yogwi iinok, inikime mbake logonet, An ndegeninake logokit nduk aap ta nen apuri yi, ndarogo wo’negerak mbakop? Naagalogwe lek ogogwaarak kenok, niniki puru aago wonage, Ambinom ndaganaka’lek wubili wonage, Keele maarogo piya nogogwaarak iigak nalik aret wonage, Eeke nagagirak kwe, Elege-aabologwe yi, ta nen tawe eeginabeegerak mbakop? Mbo paneegwaarak nalik aret wonagagirak kwe, it yi, ngga nen wagaarak wonogo agaarik o? Yinuk, mbake logomunggun o,” yinuk, yoge kagarak o.

22 At Aliku Itok Menggerak ALA nen yegerak nogo yi o. “It aakumi endekem mendek neenggi walok yorage, Yi aakumi ndi aakumi ineenu agak ndiimbu walok eeke, Eeke neyaamunggun o. Eeke neenok, kaagalogwe wologwe lomooriren kiri wogwe, Kaagalogwe komologwe yarugiren kiri wogwe, Eerugun o.

23 Wologwe-komologwe ti, ndegeninako logowak nduk, it yi aap ndi aap inendagembogut kogobamini negen ogwe, It inakuwi kumi yo’nggok nogo inaagalogwe negen eeppiinok, inelak kuninabuwak nduk, kagalomini pogom ogwe, Eeko logomenggaarik, It nen nggween paga inanep kumbunuk kayuk wukwi, Kabu’me tebe yinuk, kiyok paga pirik-perek yogwe, Eeko logogun o. Ti eekwi iinok, Naliku ALA an aret keenu arumunggun o. It aap an paga iniki lunik wonogwe nogo inenggali arugun lek o,” yinuk, yoge kagarak o.

24 It aap wim eeka nen aakumi inagugun wonok nogwe me, ndinggologwe, Aap inogogun ambik aakumi keele maageren nogwe me, inagap ndakwi, Eeriyak op mbakop?

25 Meek aret kwe, at Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “It aap wim eeka nen aakumi keele maageren nogwe me, inagap ndake, Ndi, it aap inogogun ambik nen aakumi inagugun wonok nogwe iinok, ndinogo obaane’me pi wage, Eerigin mbake logot o. It aakumi kat tebenogo pagagwi iinok, an nen it tebenogo piige, Ndi, kat kaagalogwe inagap ndake, eeke logogin o.

26 It tebenogo pagarak eekwi nogo it ineebe lombok aret nunggwi, Anggur amburu nenok kumili ogo mengga kwak it inamiya lombok nenok kumili kunggwi, Eeruwak nduk, Eeppiyaagin o. Ti eekwi iinok, At Yakup ogoba Nomaawi Lombok Minggirak, Kagap Ndaka, Wondet Eerogo Pagaga ti, Naliku ALA an aret me, Yi aap ndi aap abok ineenu arugun o,” yinuk, yoge kagarak o.

Pasal 50
At Aliku ALA yegerak nogo yi aret. “Kwe yi neebi o, yinuk, wumbege logonet ninarum wonogwe inenggaanom paga liiru mbanogo kagalo wogoreegirak ngge o? Ndi, an nanomat mbanak porogo wonogwe me lek aruwak nduk, keebe waganogo ayeloman logonok nduk wogoreegirak aap ta o? Lek aret o! Kat maluk eeke keenok, aakumi inayeloman logonok nduk, keebe waganogo aakumi wogorage, Kat maluk eeke keenok, Kagalo neebi o, yinuk, mbo pege, Eereegirak o.

2 An wagarak kwe, aap ineebe lek aret iige, An i’mbanggirak kwe, aap ambi oone yo’nega’lek wonage, Eekaarak ti nonggop nduk? Wondet eerogo pagarak neenggi kuwagaluk mbake, Ndi, kagap ndariyak nomaawi lek mbake, Eeke agandik ya? Niyo laut yenggenak, Porok yu o, yoge neenok porok ari, Niyo wage menggim niyo lek karume aruwak o, yoge neenok, age, Eeke kenok, Niyo lek me, niyo abu nen ikan niyoome wonogwe nogo abok kanggwi, inobari alik negen aret ndi wukwi, Eeko menggaarak.

3 An nen mbogut nogo yumaak aruwak nduk, yum kwak lenggenogo pege, Yum nibinik maluk mendek yiko mengga kwak yirippege, Eeke minggirak kagak, Eekeelik nombake keegi o,” yinuk, yoge kagarak.

ALA AYELOMAN LIIROGON EEKE MENGGERAK WONE

4 Aakumi inomaawi lek agaarak wonogwe nogo iniki eyak wappiyoorak wone neenu arikit nduk, Aliku Itok Menggerak ALA nen, “Ndogop yu o,” yinuk, mamunnake menggerak o. Ko’lu-kii’me kubondendok paga neenik eerogo panege, Aap ambi mamunirage kenok, apuri inaruk liirogon konenggo mengga kwak, naruk liirogon konengge logokit nduk, eeppanege, Eeke menggerak.

5 At Aliku Itok Menggerak ALA nen naruk liirogon konengge logokit nduk, eeppanegerak me, “An koneniyak neebi,” mbake, nena nomok ari, Eerulik o.

6 It an nooriyak eekwi iinok, nambot wogorage, Namboro wiiriyak eekwi iinok, nena koonogo nagiige, It meek eerogo panugwi, inawoori lengge eerogo panugwi, eekwi iinok, nenete kumaakkolaga’lek aret wonage, Eekirak o.

7 At Aliku Itok Menggerak ALA nen yeenggwa nege me, nendage maluk aga’lek aret agarik o. Yugum nu’lek menggi kwak an mondok nogogumbuk nu’lek logokit nduk eekkolagarak me, Nenggali arigin lek neenu aret agarik o.

8 An naana’le mbangge menggerak nimbirak aret wonage me, Aap ta oone omaawi paga, “Kat ndogop eekendak o,” yinuk, yo’nirigin mbakop? Wonage kenok, nimbirak wakkaawok nduk, neya wage, “Ndogop eekendak o,” yinuk, yo’niruwak nduk, nenggali wappani wage, Eeruwak o.

9 Aliku Itok Menggerak ALA nen aret naana’le mbangge me, Ta nen, “Kat maluk aret o,” yo’nirigin mbakop? Lek aret o! Yum ti mban ko’lu-kii’me yirike paga nibik ari menggi kwak, Yum kutaabak nibingge menggi kwak, It aap ti, togop aret arugun o.

10 Kit kinenggela’me nen at Aliku ALA agabiti mbake, At ayeloman wone ari kenok liirogon eeke, Eeke menggerak ta wonage agaarik o? At o eya paga nageelik apit paga wonage logonet eerit nage nogo nen Aliku ALA abet mbake, At ogoba Ala iniki oba panggombege, Eeruwak o.

11 Eya lek kenok, kani wunanggwi, Ndi wunanogo pakwi, eekwi kit perak, Kani wunanggwi, ndi wunanogo pakwi, eerumonggotak eya nogo paga eerit nogo logonip o. Ala nen eeppinagarak koonogo pereegerak nogo ti, Kit yagan wako logonet kambuurak ti aret o.

51 AAKUMI TIYON MENDEK INIKI EYAK WAPPIYAREEGERAK WONE
50:6 Mat. 26:67, Mrk. 14:65 50:8-9 Oro. 8:33-34

1 Aliku ALA nen ari logonet, “Kit obeelom mban eeruwok nduk mugurok nogwe, Naliku ALA mu’neren wogwe, eekwi yi wae. Wone an yokkirage yi, kinaruk konenggo logonip o. Kit yugum lunik alom nen poorogo wokkinake, Ndi, yugum nggaganggo menggam alom paga nen nggaganogo wokkinake, Eereegirak nogo liippugwi,

2 Kinombo Abarakam inom, ndakkinabeegerak kwe Tara inom, pegiigwi, Eeko logonip o. At Abarakam alik wonage me wiige, nale’nggen oba pege, At ombowologwe ambik aret wiganogo piige, Eereegirak kwe,

3 Naliku ALA nen it Tiyon mendek iniki eyak wappiige, Ndi, o Tiyon yigirik-noonom eerogo pereegwaarak nogo abuwa mbake, Eeke logonet, O Tiyon karume wonage nogo o Eren kwak eerogo pege, Ndi, anggween mbuk nogo Naliku ALA neyabu yarak kwak eeppege, Eeke neenok, Nale’nggen-kale’nggen yogwe, Inale’nggen nen noone-koone yogwe, Ya-wa yogwe, ndawi nili-kili tiyanggwi, Eekwi iyaagun o.

4 Napuri yi wae. Noone yokkirage liippugwi, Leenogo pinagareegirak kit an mendek yi wae. Noone yokkirage yi, konenggwi, Eeko logonip o. An nen aret eeko logorak wone lengganogo yokkirage, Eekaatak a’me nggelok eeke minggirak wone nogo eya kwak yi aakumi ndi aakumi inenggela’me mippege, Eerigin o.

5 An nen obeelom eerogo pinagarak koorok panggo yi wage, Kinagap ndakkinaburak muk panggoni wage, Eeke agaarik o. Eeke kenok, neenggi omaawi paga yi aakumi ndi aakumi eereegwaarak a’me nggelok eeppiige logogin me, It aakumi inawi niyo oolo ku’mbanak paga wonogwe nogo an woroorak to’neegwi, Neenggi omaawi paga eeriyak nogo iniki lunik logonet, to’neegwi, Eeko logogun o.

6 Kina mbogut nikkogwe, kinigen nggween pekkogwe, Ee’nip o. Ka’luk lek age menggi kwak mbogut lek age, Yum yiko logonet nibik ari menggi kwak, nggween yi togop aret age, Eeke kenok, It aakumi nggween paga wonogwe nogo laami ne ambit liingge kanggo mengga kwak kambit nagun kwe, An kinagap ndake neenok, kinagap ndarak mondok-mondok wonogwe, Ndi, obeelom eerogo pinagage neenok, mondok obeelom aago aret wonogwe, Eeko logomunggup o.

7 Kit koonak eeko logorak kineenu monggotak yi wae. Kit an napuri eeko logorak noone yugu kinikime porogo monggotak yi wae. Wone an yokkirage yi, konenggo logonip o. Aakumi nen miyuk-meya eerogo pinagagwi iinok, kinagabiti ogwe, Inoone yi-wu yokkirogwe iinok, kiniki lek-lek age, Eerugup o.

8 Kutaabak nen yum nibinogo pege menggi kwak it aap ti togop aret eerogo piigwi, Yininuwo nen ndomba agabolo mbelanak leenogo nenet nage menggi kwak it ti, ineebe togop aret eerogo piigwi, Eerugun kwe, An aakumi obeelom eerogo piige neenok, mondok obeelom aago aret wonogwe, Ndi, inagap ndake neenok, inagap ndarak iigak, inapuriinombowologwe wiganit wundi nogwe, Eeko logogun o,” yinuk, yorage kagarak o.



YEENGGWAARAAWAK NDUK, ALA NGGINO YORIYAK YORAGAGERAK WONE

9 Kaliku ALA wae. Pilak yu o. Pilak yu o. Yum yiko mengga kwak, komaawi eekkolage, Komaawi togon eerit nage, Eeke logot o. Aa’nduk togon eeke nagagindak kwak pila yinuk eeke, Ninombomini aa’nduk ndarak iigak eerit nage nagagindak kwak eerit nage, Eeke logot o. Waalo kole Arakap nogo ndanuk togon wake, Waalo aakumi inooka nogo nggarenak- pugunik eerogo pege, Eereegindak Kat aret nogo lek a?

10 It aakumi kat wondet eerogo piyareegindak nogo wunda nawak nduk, niyo mogonogo pege, Niyo kole laut poronogo pege, Niyo laut alobok ambik nogo poronogo punuk, nggween woloonogo pege, Eereegindak Kat aret nogo lek a?

11 Kaliku ALA nen aakumi wondet eerogo piyareegindak mendek nogo iniyokan wogwe, O Tiyon unggwogo logonet, ndawi warit unggwogwe, Inale’nggen mondok kogo logorak mendek nen inete i’ndok nggi agan unggwogwe, Inale’nggen nggelok ari logonet, keekok agan unggwogwe, Eerugun me, Iniki puru ari, iniki aaninggin ndugu aago wonogwe, Eeko nagaarak nogo Lek aret arigin o.

12 Aliku ALA nen ari logonet, “An o! Kiniki eyak wappinagage minggirak ti, an aret o. It kanggo menggaarak mendek iigak, inagabiti mbakwi, It aakumi nen ndarak iri’ngga kwak kwe, inagabiti mbakwi, Eekwi ti, taani o?

13 O nggween yi alom kwippege, mbogut mbiganogo pege, Eeke nagagirik, Kineebe ogobakkigirogo pinagareegirak Naliku ALA kobak eerogo panugwi, It aakumi maluk eerogo piyoorak mbako menggaarak nogo inanini nen maluk eeppinanugwi iyo, yinuk, O kuubondendok nen nok oonikiya ari nage paga kinaganak warit nugwi, Eekwi yi, taani o? It inanini nen maluk eeppinagarak nogo ineebe nggeeme wonogo agaarik? Lek aret o.

14 It keele maarak inogut nggobonak wonogwe nogo mbet-mbet wondet eerogo piyaagin o. Mbi lek me, inambi abu aret wonogwe, It mbuun ambena wonogo logonet kanggwi, Eerugun lek o.

15 Niyo laut oone wo-wo eeruwak nduk kilaarak-mogonik eeke minggirak Naliku kinogoba Ala an aret o. Ndi, nendage ti, Nomaawi Lombok Minggirak Naliku ALA aret.

16 O nggween alom kwippege, mbogut mbiganogo pege, Eeke nagagirik, Kit an napuri aret o, yinuk, It o Tiyon wonogwe yorage minggirak nogo ti, an aret o. Noone yorage logonok nduk, kinikime mambege, Ngguna’me mengga kwak neenggi tabak paga nobappaganuk wonage, Eereegirak o,” yinuk, yegerak o.

ANINI YERUTALEM EEPPEGE NAGAGERAK LEK AGAGERAK WONE
51:17 Wayu 14:10, 16:19
17 Kat kota Yerutalem yi wae. Pilak yu o. Pilak yu o! Yi toolak nunggwi kwak Aliku ALA anini alik negen koba pagarak toolak nogo nengge, Amburu toolak nunggwi iinok, neyak-kweyak agan nogo mengga kwak anini toolak nogo ameneno inom porok togon nengge, Eekendak kat Yerutalem yi, mi’naru o.

18 Kaagalogwe wologwe ambik ndaganabeegindak kwe, ambiriluk ambi nen unde wokkake, Kaagalogwe wologwe apit aret tawe eeginabeegindak kwe, ambiriluk ambi nen keenggi pikkeren nage, Eerulik aret o.
19 Alom mbere eekkakerak ti paga kiniki aaninggin keenok, ta nen kiniki eyak wappagarak mbaken? Keebe nogo maluk eerogo pagagwi, yigirogo pagagwi, Ndi, mbi noogelo koba age, wooluwak paga keebe kookwi, Eereegwaarak nogo Aap ta nen kiniki kwippagagin mbaken?

20 Kaagalogwe wologwe iniki lek a’nuk ngginnogwe, Nggwiya keele yilinik kin paga mengga kwak, it togop aret tu nggwok paga ngginnarit nagaarak wonogwe, Eerak aret agaarik o. Aliku ALA anini toolak nogo wogorage, Kogoba Ala nen mberirage, Eekerak paga Ndonggoppiigerak inaanogum panggo eerogo piinet nagaarak agaarik o.

21 Togop me, anggur amburu paga lek alik ambi toolak paga nenok kumili agandak tebenogo pagarak yi wae. Wone yi, karuk konengge logot o.

22 At kogoba Aliku Itok Menggerak ALA nen, At apuri inawone koonogo piiga kogoba Ala nen yegerak nogo yi aret. “Amburu toolak nenok, neyakkweyak agan nege, Peebi noorak lek yogondak mban nanini eeppagarak toolak nogo nengge, Eekendak nogo Keenggi me nen abet aret waganggirak o.

23 Wagangge nagarik, it aap nen, Niniyok paga aambirakmbirak eerogo pagawok nduk, nggween paga ngginnage logot o, yinuk, Yokki’nuk ngginik keegak, kamborowak nggween kwak eerogo paganuk kobaga mbo nogwe, Tu nggwok kwak eerogo paganuk nogwe, Eekaarak it piyak-payak eekkakwi toolak nogo ti, Ineenggime piyaagin o,” yinuk, yoge kagarak o.

52 O Yerutalem ili eeriyak yereegerak wone
52:1 Wayu 21:2,27
1 O Tiyon yi wae. Pilak yu o. Pilak yu o! Yum yiko mengga kwak komaawi eekkolage, O kota abe alik leenak Yerutalem yi wae. Kayum abe yirik keenok, “Wi,” kugwi nogo aret yikkolage, Eeke logot o. It aap inagabolo mbanak lek maluk inoba lenggenak wonogwe nogo nen kinikime ambinom unggwi woraagun lek aret o.

2 Kat Yerutalem yi wae. Liirubu keebe paga lenggenak wonage nogo yumbunogo nappake, Mi’na’nuk aa’nduk tiyanak wonagagindak kwak age, O Tiyon Aagalukwe keele maarak wonage kat yi wae. Mbutigeele kenggaanok paga yilinik wonage nogo piinogo nappake, Eeru o.
3 Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “At Yerutalem ti, at onggo mbanak lek we aret aakumi ineenggime piyareegirak me, Onggo wogoraga’lek we aret waagin o,” yinuk, yegerak me, yokkigi o.

4 Aliku Itok Menggerak ALA nen yegerak yi aret. “Aa’nduk an napuri o Metit time aap nggiru negen logonuk woraawak nduk, nogogwaarak. Ti’nuk, it aap Atiyut mendek nen alom lek kagak ugun tebembiinok wonogogwaarak o,” yinuk, yegerak.

5 Aliku ALA nen ambi ari logonet, “Alom lek kagak napuri ugun wogoren nogwe, It aakumi inarum wonogwe nen meek eerogo piigwi, Eekwi me, An yogondak nonggop eeppiyoorak mbake agarik o?” yinuk, Aliku ALA nen yegerak o. “Kubondendok nen nok oonikiya ari nage kagak nendage miyukmeya eerogo panegak eeko agaarik o.

6 Togop aret me, napuri nendage ineenu ogwe, Togop me, Ti eyom paga eerigin, yoragaarak nogo ti, an nen aret yagarak ineenu ogwe, Eerugun o. Ndi, yagarak ti, an nen aret yagaarak o,” yinuk, yegerak me, yokkigi o.

7 It aap wone obeelom wone wonok wogwe, Lambumbagarak wone agan wogwe, Obeelom eeppagarak wone yokkiri wogwe, Kagap ndariyak wone yokkiri wogwe, Kogoba Ala ti, endagembogut aret o, yinuk, kat o Tiyon yokkugwi, Eekwi nogo Puut paga kin ari wogwe iinok, kiniki ale’nggen alik negen nggelok yigin me, iya o!

8 It aap keebe karum menggaarak nogo nen Aliku ALA iyokan o Tiyon wage inigen abet nen kogo logonet, inoone tiyarogon yogwe, Ambugwi aret inale’nggen paga keekok yogwe, Eekwi ti, karuk konenu o.

9 Aliku ALA nen at apuri iniki eyak wappiige, Kat Yerutalem wondet eerogo pagage, Eekerak me, Yigirik-noonom eerogo pagagaarak kat Yerutalem yi wae. It kinom abok aret kiniki ale’- nggen nen keekok yogo logonip o.

10 Aliku ALA nen yi aakumi ndi aakumi inenggaanom paga at eenggi abu omaawi alik leenak tiyappunuk wonage kenok, Aakumi o nggween irip-irip wonogwe abok aret ninogoba Ala ninagap ndari wage inigen kaagun o.

11 Wundi woraanip o. Wundi woraanip o. O time nen wundi woraanip o. Maluk mendek ambi kineenggime lek wundi wogwe, Aliku ALA awi wurik me yi mendek ndi mendek eekak wonok wogwe nogo Kinoba mbeenogo patinuk wonok wundi wogwe, Eeko logonip o.

12 At Aliku ALA kinaame a’nuk aa’nduk wage, Iterali inogoba Ala kinage mbanit peebi aret age, Eerigin me, Kit mbet-mbet wundi wogwe, Kole mondok mbe agan wogwe, Eerumunggup lek o.

ALA AYELOMAN YAGAN WAKE KENOK, TIYAPPUURAK WONE
52:5 Oro. 2:24 52:7 Nak. 1:15, Oro. 10:15, Epe. 6:15 52:11 2Kor. 6:17

13 Aliku ALA nen ari logonet, “An nayeloman nogo iniki warak lombok logonet eerit nagin me, Endage tiyappugwi, wogoppugwi, eerit nogo logogun o.

14 At enete ti, aap inete aret kwe, wakwi paga nano inete negen eerogo pege, Ndi, eebe aap aret kwe, wakwi paga nano negen age, Eereegerak me, It aakumi abok aret nen, Iya! yinuk, ineenggi ineyak mbanggologogwaarak.

15 Ti ndak-ndak at eerit namenggerak paga yi aakumi ndi aakumi abok aret, Iya, yinuk, pi wakwi, Ndi, yi aap ndi aap inendagembogut kunduk, at eeke inigen kenok, inoone-inambe ambi yaga’lek puk aret ogwe, Eerugun o. Yoraga’lek nogo eeke inigen kogwe, Ndi, inaruk konengga’lek nogo, konembunuk ineenu ogwe, Eerugun me, Inoone ambi yaga’lek puk aret logogun o,” yinuk, yegerak o.

Pasal 53
1 Wone nit agan wogoorak nogo taani nen abet mbakwi, Ndi, at Aliku ALA eenggi omaawi tiyanak nogo, taamini nen inigen kogwe, Eereegwaarak mbakop?

2 Aliku ALA ayeloman nogo at enggaanom paga eyo agarip lagangge menggi kwak tawe age, Agarip nggween woloonak paga mbilangge menggi kwak kin ari wage, Eereegerak. At enete kigirikwe ayuk warak me pekkoorak ee’ninake, At eebe abe me ninom logorak ee’ninake, Eeka’lek aret wonogogurak.

3 Aakumi nen, “Ogole o,” yinuk, meek ombakwi, mbo pugwi, eereegwaarak o. At aaninggin-paaninggin nen iniki wakko’net unggwage, Andi-pandi kage, eeke nagagerak o. “Aap yi ogole o,” yinuk, inete nobakkologo mengga kwak at kenok, “Ogole o,” yinuk, meek ombako nogogwaarak me, Nit kunduk, “Aap abe o,” yinuk, ayuk wurulik o.

4 Nit andi-pandi ee’ninake nogo at nen wagangge, Aaninggin nen niniki wakkologwe nogo, at nen aret piyangge, Eereegerak kagak, Nit mbako logonet, “At ambi eekerak paga Ala nen aaninggin oba pege, eebe wake, Yagan wake logowak nduk, eerogo pege, eereegerak,” mbareegurak kwe,

5 Nit wone yugu taganogo pereegurak paga awinde-obaande eerogo pugwi, Nit maluk eereegurak paga at ndanuk togon wakwi, Eereegwaarak. Nit ninobaabut koonogo pinaniyak nduk yawi ninoorukwak ninobaane’me at aret wakwi, At awinde-obaande eerogo pereegwaarak paga nit nineebe obeelom eerogo pinanuwak nduk, at eeppugwi, Eereegwaarak.

6 Nit abok aret ndomba kobak aago negen wonogo logonet, tu abe kagak alik paga nogwe, Ninalitik-ninalitak niniki koombunuk eerit nogwe, Eeko nogogurak paga Nit abok aret maluk eekwi onggo, “At nen aret mbanuwak o,” yinuk, Aliku ALA nen at oba pereegerak.

7 At aaninggin oba pugwi, andipandi eerogo pugwi, eekwi iigak, “Eeppaniyak op aret o,” mba’nuk, puk aret agagerak. Ndomba aagaluk waruwok nduk wonok nogwe iigak, puk menggi kwak, at oone lek kagak wonok nogwe, Ndi, ndomba iyagalo eeruwak mbanggwi iigak, oone lek puk menggi kwak, at oone lek puk aret wonage, Eereegerak o.

8 Awone amburu liirogon mbanggwi, eekerak ndak-ndak eeppugwi, eeka’lek logonet, Inoone yimbu-lambu eerogo wonok nogogwaarak. Ndi, at paga wiganak nogo taani o? Lek aret me, at awone mbanulik aret o. Napuri wone yugu taganogo pogo nogogwaarak paga warogo pereegwaarak me, It aakumi wonogo menggam nen enggaawak lek aret agagerak.

9 At nen maluk ambi eeppiige, oone pilit ambi ari, Eerulik kwe, It aap maluk eeka inenggela’me nggween taambugwi, It aap ineenggi warak inom tabonogo pugwi, Eeriyak koonogo pereegwaarak.

10 At Aliku ALA kooneegerak paga awinde-obaande eeppugwi, Yagan wake logowak nduk eeppugwi, Eereegwaarak o. Ndi, it aakumi maluk eekwi lek eerogo piyaawak nduk, “At eebe waruwak o,” yinuk, kooneegerak paga wareegwaarak kwe, At paga wiganak enegen iige, At nda’nagagerak eyom nggorek ari nage, Aliku ALA nen at eeriyak mbareegerak nogo eerit nage kenok, abe age, Eerigin o.

11 Andi yagan wappunuk, “Aakumi obeelom eerogo piyaakit nduk, eekirak kagi,” yinuk, iniki ndonggo yigin o. “At eeppereegwaarak paga at iniki abe koonak nayeloman nogo nen, Aap abe o, yinuk, aakumi apit aret obeelom eerogo piige, Inomaluk inoba luurik wonage nogo piyangge, Eerigin o.

53:9 1Pet. 2:22 53:12 Mrk. 15:28, Luk. 22:37 54:1 Nggal. 4:27


12 Togop me, it aakumi apit aret inomaluk wagangge, It wone yugu taganogo pereegwaarak nogo inake tamban eeke, Eeke logonet, Waruwok nduk eekwi iigak, eebe ili yikkoloolik teppege, It aap maluk eeka inom wonage ineenggi lingginiyak eebi mbaka’lek wonage, Eereegerak me, Aakumi inamendek ndinik nogo aap yo’nggok wogorage logonet, at inom wogoge, It aap wakaa’ngget aakumi inagugun wogo tumburirage logonet, at inom tumburege, Eerigin o,” yegerak o.

54 PEEBI O TIYON TIYAPPUURAK WONE
53:9 1Pet. 2:22 53:12 Mrk. 15:28, Luk. 22:37 54:1 Nggal. 4:27

1 At Aliku ALA nen ari logonet, “Kwe ogonggelo nen mbo pereegerak nogo, aagalogwe ambik lombok wonage, Ndi, kwe ogonggelo warak aagalogwe mbereeluk wonage, Eekwi me, At aagaluk ndaka’lek kwe wubili ti, ndawi wake, Kwe enegen paganak yagan waka’lek ti, ale’nggen inikime nggelok ari logonet ndawi wake, Ale’nggen nen kwirabik-kwirabok ari, Eeke logowak o,” yinuk, yegerak me, yokkigi o.

2-3 “At nen nggween agi-ogu inom, iru-ogwe inom, wiganogo pit nage, Ndi, at paga ndarak nen yi aakumi ndi aakumi inanggween tebenggologo logonet,

It wonogogwam kota-kota yi oone ndi oone lek nogome ye mbanggola unggwogwe, Eerugun me, Ando pegak eerugurik o. Ata, awooliya wurik ti, ambinom akom pogukkage, Awooliya wurik yum tugunik nogo mbiganogo pege, Awooliya keele pugunik ti, ambinom nggigippege, Eyak yinik nogo mondok nu’lek eerogo pege, Eeke logowak o.

4 It aakumi nen at enggali eerogo pugun lek me, at agabiti mbake, Endage maluk eerogo pugun lek me, iniki piirik age, Eerugurik o. Kwe tawe negen logonet eeke nagagerak paga enggali mbakak nege nagagerak nogo ami age, Kwe togwe negen kenok, enggali wappogo nogogwaarak nogo abeka’lek mbo pege, Eerigin o.

5 At ogobakkigireegirak ti, ore an aret me, nendage ti, Nomaawi Lombok Minggirak Naliku ALA aret. Iterali inogoba Kikak Nakeelik Nalik Leenak Minggirak ti, at onggo mbangga an aret me, It o nggween paga yime menggaarak abok aret inogoba Ala an aret o.

6 Kwe ogonggelo nen mbo punuk mbagangge kenok, at iniki puru aago wonage menggi kwak, Kolaga tawe awo lambunik kagak ogonggelo mbo pege menggi kwak, at togop aago wonage me, At ogoba Naliku ALA nen iyokan woraawak nduk, wiige neyaagin,” yegerak o.

7 “Ne ambiriluk mbo pereegirak kwe, abuwa nggwok lombok mbake kenok, waagin o.

8 Nanini abu alik negen ee’nake mbareegi, ne ambiriluk nenete kumaarak wonagagirak kwe, Niniki mondok-mondok kunik eeppege logokit nduk, abuwa nen waagin o,” Yinuk, at onggo mbangga Aliku ALA nen aret yegerak o.

9 “An yogondak eeke ti, at Nu wonage kagak eereegirak ndak-ndak aret eeke agarik o. Aap Nu wonage eyom paga niyo nen nggween taanogo pereegerak nogo pogom, Peebi ambinom eerigin lek o, Yinuk, kumbuk mbanogo Nu yoreegirak nogo ndak-ndak Yogondak an nanini ambinom at oba pege, mberege, eerigin lek o, Yinuk, kumbuk mbanogo yogi o.

10 O puut-puut na’ndo-wa’ndo eeke, Puut-puut teberogon wonage nogo ya langgok eeke, Eeke logonet kwe, Niniki kunik eeppegak mban eeke nogo perak, lek arigin lek kundugu aret wonage, At nimbirak lambunik logorak wone koonogo pereegirak nogo, mbeyok yaga’lek mondok aret wonage, Eeke logogin o,” Yinuk, at kabuwa mbake menggerak Aliku ALA nen aret yegerak me, yokkigi o.

KOTA YERUTALEM NGGET WURIYAK WONE
54:9 Wak. 9:8-17 54:11-12 Wayu 21:18-21

11 Aliku ALA nen ari logonet, “O wiya omaawi warit wage logonet, eyo ndugunogo pit nage menggi kwak, Aaninggin-paaninggin at oba aan lebe aago wonage kwe, iniki eyak wappega’lek at Yerutalem ti, An nen yugum ninuk paga kwippegak wurogo pege logonet, yugum laturit paga at ogowa mondok nu’lek eerogo pege,

12 At arum nggayo logorak nogo, yugum maa’ngga kunik yatipit paga wuke, Arungga ti, yugum kere’li-kere’lo aago paga mbangge, Awi kobat ti, yugum onggo nggwok mendek paga nabenit lagangge, Eerigin o.

13 Aagalogwe wologwe abok ti, Naliku ALA an aret mamunirage logogin. Inambi-inambiingga abe mendek mban nunggo logonet, iniki ugun tayenak aret logogun o.

14 Obeelom mban eerit namenggerak paga nu’lek eerogo patigin o. It tebenogo puurak nda wonogwe me, agabiti mbarigin lek o. Iniki a’nggan woorak nda lombok wonogwe me, ka woraagun lek mban.

15 It aakumi wari wogwe iinok, an nen eeppiyaminggirak paga woraagun lek me, It wari wogwe nogo at nen aret tebenogo piige logogin o.

16 Kani wunuk yuwak nduk puuge, Ndi paga inooriyak, mbakaatak nogo kani worappunuk koonogo pege, Eeke menggerak mbutiwak paga eeka ogobakkigirogo pereegirak nogo ti an aret o. It aap wim eeka kunduk, an nen aret ogobakkigirogo piyareegirak me,

17 At wariyak nduk yi mendek ndi mendek ogobakkigirogo pemenggaarak kwe, abe eerigin lek o. Ndi, aakumi inowak loonggo menggam it yi aap ndi aap nen, Kat ndogop eekendak o, yinuk, Inoone yoremenggaarak kwe, inoone lek eerogo piige logogin o. Aap apuri eyate wogorage menggi kwak, Naliku ALA nen nayeloman mini eeppiyareegirak nogo ti, It aakumi togop eeppiigo logowak nduk eeppiige, Ndi, It aap ti, Aap abe o, yinuk, inaana’le mbangge, Eereegirak ti aret o,” yinuk, Aliku ALA yegerak me, yokkigi o.

55 “NIYO ABU KENOK, NA WORAANIP,” YORAGAGERAK WONE
54:13 Ya. 6:45 55:1 Wayu 21:6, 22:17 55:3 Nap.13:34

1 Aliku ALA nen ari logonet, “It abok aret niyo abu wonogwe ti, woraawak o! Wogo logomenggaarik, niyo yi nawak o. It inawu lek wonogwe ti, wogo logomenggaarik, inambi waganogo nunggwi, Inawu paga onggo pugwi, onggo kunogo nunggwi, eeka’lek we aret anggur amburu inom, tapi elak amburu inom, kologo logomenggaarik, nunggwi, Eeko logowak o.

2 Mbi abe mendek lek kagak nonggop nduk yi mendek ndi mendek kunggo’net nugwi, Yabu liirit-laarit eeppunuk, Op togon kunggolagi, yinuk, iniki ndonggo yuurak lek kagak nonggop nduk yabu eerit nugwi, Eeko agaarik o? Inaruk logowak o! An yorage yi, inaruk konenggwi iinok, It yi mendek ndi mendek ombat abe mban nunggwi, Yi mendek ndi mendek amburu warak nenok, inale’nggen eeginaburak kogo menggaarak nogo mendek mban nunggwi, Eeko logogun o.

3 At nen wone yo’nirage liippuwok o, yinuk, an neya wogwe, Ineenik logowak nduk, noone inaruk liirogon konenggwi, Eeko logowak o. An kabuwa nen obeelom mban eeppagagak eeke logogin o, yinuk, at Ndawut koonogo yoreegirak nogo ndak-ndak, Wone lek ariyak lek mondokmondok eeko logorak wone ninom koonogo puwok o.

4 It aakumi inanebunu lombok abok aret ineenu aruwak nduk, an mippereegirak ti, kaawak o. An mippereegirak aakumi inarum waka yigin unde inowe at aret o.

5 Aakumi nen, Wi! irogo logowak nduk, an Kikak Nakeelik Nalik Leenak Iterali inogoba Naliku Ala nen tiyappiyareegirak me, An napuri aakumi inanebunu it ineenggo’lek mendek wiirogwe iinok, Yi aakumi ndi aakumi ineebe ineenggo’lek kwe kagak mbe agan iya woraagun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

6 Aliku ALA nen, “Ninom lambuniyak op aret o,” yinuk, awo mbake me, mbet-mbet kinom lambuni wogwe, At awo koorok wonage me, kinoone nggwok paga yogwi, Ee’nip o.

7 It aap maluk mendek nen eerit nugwi nogo mbo pugwi, It aap iniki maluk nen eeriyak koonogo pit nugwi nogo teppugwi, Eeko logomenggaarik, Yungguninuk iniyokan Aliku ALA owagam woraawak o. Owagam wogwe iinok, Aliku ALA it inabuwa nen teppiige, Yungguk togon ninogoba Ala ka wogwe iinok, Ala nen inomaluk ambi teppigin lek abok aret mondok lek eerogo piige, Eerigin o.

8 Aliku ALA nen ari logonet, “An eeriyak koonogo pege minggirak ti, kit eeriyak koonogo pogo monggotak ndakndak lek o. Ndi, kit eerit nogo monggotak ti, an eerit nage minggirak ndakndak lek mban o,” yinuk, ari kagarak me, yagi o.

9 “Nggween ogu kagak mbogut agi tiyarogon wonage menggi kwak, It eerit nugwi nogo tebenak kagak, an eerit nage perak, abu tiyanak lombok wonage, Ndi, it eeriyak koonggwi nogo meek negen kwe, an eeriyak koongge perak, mondok iya lombok wonage, Eeko monggoorak.

10 O mayu inom, ndugu-ndugu inom, mbogut paga nen wambi wage nagaatik, nggween miin eerogo pit nage, Yabu yarak mili eerogo pege, Awi yarak mbilambunuk, abe lagawak nduk amburu eeppege, Eeke logonet, Aap awi yaka nogo awi peebi yariyak mbanggolaawak nduk, eeppege, It aap mbi noorak mbakwi nogo inambi ndarogo nawak nduk, eeppiige, Eeke nagaatik, Ti’nuk, iyokan yungguninuk lagangge menggi kwak,

11 Wone an nambe me nen wumbege minggirak ti, togop aret menggerak o. Wone an nambe me nen wumbege minggirak nogo ti, yungguk togon we aret neya wageelik o. An eeriyak mbake nambe me nen wumbege nogo abu ndakndak aret arit nage, Ndogop aruwak o, yinuk, wumbege minggirak nogo a’me lik togon aret age, Eerigin o.

12 Inale’nggen mbako logonet wundi wogwe, Wogoren wage neegak, iniki ugun tayenak aret wonogwe, Eerugun o. Wogwe iigak, puut-puut tiyarogon inom, puut-puut teberogon inom, it inaame nen Inale’nggen yogo logonet, na’ndowa’ndo yogwe, Yi eyo ndi eyo penaame wonage nogo nen ineenggi telak yogwe, Eerugun o.
55:10 2Kor. 9:10

13 Eyo alok mendek obaane’me eyo nggabina lagangge, Eyo nggonggoondu obaane’me eyo kilu lagangge, Eerigin o. Ti eerogo piyaagin nogo ti, Naliku ALA ineenu agak, lek ariyak lek mondok-mondok aberak logowak nduk eerogo piyaagin,” yegerak me, yokkiragi o.

INAGAP NDARIYAK A’ME NGGELOK YUURAK WONE
(Pasal 56-66) 55:10 2Kor. 9:10

56 AAKUMI ABOK INAGAP NDARIYAK WONE

1 Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “An nen inagap ndariyak nogo abu panggoni wage, Yoragagirak ndak-ndak obeelom eerogo piyoorak mbet-mbet kin ari wage, Eeke me, A’me nggelok eeppiinet nogwe, obeelom mban eerit nogwe, Eeko logowak o.

2 It aap wone ti ndak-ndak eerit nogwe, It aakumi ndarak nen wone ti, nggirik-nggerok porogo wonogwe, Eeko logonet, Nogo 6 yippunuk, ko’lu yonggonggologo logorak wone taganogo pega’lek ndak-ndak eekwi, Maluk eeka’lek abe mban eerit nugwi, Eekwi iinok, Inale’nggen logogun o,” yinuk, yegerak o.

3 It aap inambik ambi Aliku ALA apuri inom agagerak nogo nen ari logonet, “Aliku ALA apuri ninom kuwak eeke neenok, Mage, yo’nirigin mbaki o,” yinuk, ari, Ndi, it aap inooli wogo ambi nen, “An eyo mbuk kwak aret agarik o,” yinuk, ari, Eerugwaarik o.

4 Aliku ALA nen yegerak nogo ti, alom yi nduk, yegerak o. “It aap inooli wogo nen nogo 6 yippunuk, ambi 7 paga yonggonggologo logorak wone yugu liirogon eekwi, An eeriyak mbake nogo, Eeruwok o, yinuk, eekwi, Wone abuk nggaruk togon koonogo pereegirak nogo nggirik- nggerok porogo wonogwe, Eekwi iinok,

5 Inapuri wologwe inom, komologwe inom, ndaganaburak ti iya aret kwe, ndaganaburak meek me, Inendage inom, inoba aberak logorak mendek inom, ineenu agak nawi wurik kobat yendokwandok nabenak inikime mippiminggirak nogo ti, mondok iya o. Ti eeriyak nogo ti, inendage lek aga’lek mondok ki logowak nduk eeppiyaagin o.

6 It aap inambik nen Naliku ALA nake eerit nogwe, Naliku ALA nendage iniki kundugu eekkologwe, An nayeloman mini ogwe, Nogo 6 yippunuk, ko’lu yonggonggologo logorak wone taganogo pega’lek liirogon eekwi, Wone ninom abuk nggaruk togon koonogo pereegirak nogo nggirik- nggerok porogo wonogwe, Eekwi nogo, Mondok aret eeko logogun o, yinuk, yogwe iinok,

7 An nen it aap ti wogoren nabuut alik leenak nogome piya nage, Tamban eeko menggam nawi wurik me iigak, inale’nggen kaawak nduk, eeppiige, An nake kani kunggo menggam warogo wo’nugwi, nake we wo’nugwi, eekwi nogo aret wagangge, Eerigin o. Ti eerigin nogo ti, Nawi wurik ti, yi aakumi ndi aakumi inanebunu lombok tamban eeko menggam aret, yogo logowak nduk, eerigin o,” yinuk, yegerak me, yagi o.

8 Aakumi Iterali mbo piya nogogwaarak wonogwe me nen wogoren wagagerak Aliku Itok Menggerak ALA nen ari logonet, “An kuwak eerogo piyareegirak wonogwe iigak, It aakumi ando inom lambunna’- nuk logowak nduk wogoren piya woraagin o,” yinuk, yegerak o.



ITERALI INOWEEWI, “MALUK EEKOTAK,” YORAGAGERAK WONE

9 Kit ndiimbu-nggwiya karume monggotak abok aret yi wae. Wa’nip o! Kit ndiimbu-nggwiya eyonggaame wonogwe yi wae. Na woraanip o!

10 Iterali inarum waka nogo ti, inigen mbuk kwak wonogwe, Yi wone ndi wone ineenggo’lek wonogwe, Nggeewo nggwak yogolik iniki apit mengga kwak wonogwe, Nogo yuurak inikilom nen nogo yit nugwi, inabi mban kanet nogwe, Eeko menggaarak.

11 Nggeewo nen, “Abu nenggi o,” yinuk, mbaka’lek inaanogum andi lek lagap mban agan nugu mengga kwak, it aap ti togop aret wonogwe, It aap ndomba ndegeninaka nen inaanggumi ndegeninaburak kobak mengga kwak wonogwe, It abok aret eeriyak mbakwi nogo mban mugurok nogwe, Inalitik-inalitak ineenggi warak eekkoloorak mban kwaarit nugwi, Eeko menggaarak.

12 “Anggur amburu noorak wa nagin me, mok o! Yogondak nunggwi kwak lek, ko’lu abu alik negen ndonggok togon nunggo logogun me, Amburu omaawi mendek yi, yogondak kunduk ndonggorogon nunggo logowok o,” yinuk, yogo menggaarak.

57 KUGI ALUT EEKWI IINOK, PULUNOGO PIYAREEGERAK WONE

1 It aap iniki abe koonak kanggwi iinok, aap ando nen, “Aap ti kanggi o,” yinuk, iniki liippakwi, It aap obeelom mban eerit nugwi nogo iniki nggigik togon wungge kenok, it ando nen yelok kogwe, Eekulik aret menggaarak o. Ko’lu maluk mendek ambi inoba age kero, it aap iniki abe koonak nogo iniki nggigingge ineenu aruwak nduk, Eeke menggerak kagak liippega’- lek aret menggaarak o.

2 It aap iniki koonak logonet eerit nugwi nogo iniki ugun tayenak menggam unggwogwe, Kanggo nagaatik, yonggonggologo menggam yonggonggola unggwogwe, Eeko menggaarak o.
3 “Togop kwe, it kumi tili mbangga inaagalogwe ti, Kumi ugun-ugun eeginabit nega mendek wiganak inom, kumi mbabilu paga ndarak inom, nogo aret me, it yime woraawak o.

4 It nen ta agi’ndok kanggwi, Inamili penak paga ta meek eerogo pugwi, Eeko agaarik? Obeelom wone eeriyak nineebi mbaka awi inom, pilit pugungga ndarak inom, it aret nogo lek a?
5 Eyo ndiindi alome inagugi eeko logonet, iniki aganggen eeginabuwak nduk eekwi, Eyo win wiganak alome inagugi ayuk wuko logonet, iniki nengge kenok, kumi ugunugun eeginabit nogwe, Eegwa’me inom, yugum ambe nggaganak me inom, inagugi inake inapuri inoorogo wogorogwe, Eeko agaarik.

6 Inagugiwak ti, yugum eraabin ambik niyoome mendek waganggaarak ti, Yate kwak kolagaarak ti aret o. Ti aret koloorak mbakaarak me aret kolagaarak o. Inagugiwak yugum ti, oba amburu kilirogo pugwi, Gandum anggen yigirik nogo oba yumbunogo pugwi, Eekwi iigirak o. Ti eekwi iigak, an niniki yanggoppunuk nonggop togon puk logorak? Lek aret o!

7 It nen puut nggorek ayuk warak paga lagi nanuk kumi ugun-ugun eeginabit nugwi, Time aret kugi aanggo warogo wogorogwe,
56:7 Mat. 21:13, Mrk. 11:17, Luk. 19:46
8 Iname unggunuk, tu unggwogo menggam taati kumi ugun eeginaka inogut eerak mippugu nogo alut eekwi, An mbo paninuk, inagabolo kin eerak kagak nogo yogo menggam lagi nanuk, iniki liippega’lek ugun-ugun eekwi, It paga iniki nengge kenok, Togop eeko logowok o, yinuk, inom wone koonogo punuk, Inagabolo kin eerogo piinok, pegiinet nanuk, eeginakwi, Eeko menggaarak.

9 It nen amburu obari abe mendek wonok kugi Molok alut eerit nogwe, Obari abe eeka mendek inagabolo paga eekwi, It aap o nda time inagugi ninom eeruwok o, yinuk, yonggo nappugwi, Aakumi kambunuk nogo menggam lombok kwaarit wambi nogwe, Eeko menggaarak o.

10 It inagugi kwaarit o nda nugu logonet, ta’liila eeginake kenok, Yi we aanom warogo eerit nogo ogoorik o, yinuk, yuurak kwe, togop yaga’lek Iniki aganggen eeginake ti’nen wogoren nage me, inomaawi lek aga’lek kagak kwaarit nogo agaarik o.

11 It ta paga inagabiti mbakwi, inaganak wake, eeko logonet, an mbo paninuk alik mugurok nogwe, Noba abe’nakwi lek kobak eerogo panugwi, An ndogop eeke yi, iya! yinuk, iniki liippega’lek wonogwe, Eeko agaarik? An wone yoraga’lek puk wonage neenok, nayuk wuka’lek agaarik ya?

12 Maluk kagak, Nit obeelom eekwi, mbakwi inom, eerit nogo menggaarak abok aret inom, kin paga yoroorak kwe, Wone ti, liippugun lek me, we aanom warogo aret yoroorak o.

13 Yeenggwa niret o, yinuk, inoone nggwok paga yogwe iinok, inagugiwak kuwak eerogo piigaarak nen aret inagap ndaruwak o! Inagugiwak ti, o wiya nen wonok nage, ambe aagi paga wogoren nggarek ari, eerigin kwe, It aap ineebe op logowok nduk, nabu’me ari wogwe iinok perak, Yate kwak o nggween yi kologwe, Nabuut alik leenak yi, it unde eekkologwe, Eeko logogun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o. Ala nen iniki teeluk eerogo piyoorak wone

14 Aap ambi nen ari logonet, “Tu koonogo piige, tu koonogo piige, eeke logot o. An napuri woraawam inaru non mbanak wonage nogo worenogo mbo pege logot o,” yinuk, yigin o.

15 At endage Kikak Nakeelik, Alik Leenak, Abu Tiyanak, Ayuk Warak, Mondok Itok Menggerak nen ari logonet, “An o abe alik leenak abu tiyanak minggim wonage minggirak kwe, It aap, An maluk eekirak, ao, mbakwi nogo iniki ale’nggen eerogo piige, Iniki tebenak wonogwe iinok, iniki eyak wappiige, Eerikit nduk, It aap, An maluk eekirak, ao, mbakwi inom, iniki tebenak inom, ninom wonage minggirak o.

16 An neegak it aap iniki lek-lek arit unggwogwe, An ogobakkigirogo piyareegirak inambe aagi lek ogwe, Eerukwak, Maluk eekotak o, yinuk, mondokmondok lok togon yorage, Mondok-mondok nanini inoba piige, Eeke logogin lek o.

17 Yi mendek ndi mendek koloorak mban uugwe mbarit nogwe paga nanini lombok inombake, Aaninggin inoba pege logonet, nanini nen nambot wogorage, Eeke neegak, Inanobak yugum kwak eeppatinuk, tu alik paga nomoninuk nogo nogogwaarak o.

18 Eerit nogwe nogo an iige nagagirak kwe, Obeelom eerogo piige, tu obeelom paga wogoren nage, Iniki tayenak logowak nduk, aa’nduk wonogogwa kwak eerogo piige, Eerigin o.
19 Ndi, it Iterali iinok iniki puru yogwe nogo iniki kwippiige neenok, nalut eeko logogun o. Naliku ALA nen it aap koorok wonogwe inom, nda wonogwe inom, iniki ugun tayenak logowak o. An nen obeelom eerogo piyaagin me, iniki ugun tayenak logowak o,” yinuk, yegerak o.

20 Togop eeppiyaagin yegerak kwe, it aap maluk mendek nogo perak, Niyo laut abolok lek wonageelik tiyak-tebek eeke logonet inambebuk koo’nuk nage, Purok mbanogo nippit wage, Eeke menggi kwak Togop aret wonogo menggaarak o.

21 “It aap maluk mendek nogo iniki ugun tayenak logogun lek o,” yinuk, Nogoba Ala nen aret yegerak o.

58 INAMBE MAGE NEGEN EEPPUNUK LOGORAK WONE
57:19 Epe. 2:17 57:21 Yet. 48:22

1 At Aliku ALA nen ari logonet, “Eeppiyoorak wone yokkege yi, koone mbuuluk paga ari mage o. Ata, koone mondok nggwok paga ari, Oone nggwok eeka trompet oone eeke menggi kwak koone ari, Aliku ALA nen yokkirage nogo, Eeriyak nineebi, yogwe ti, nonggop nduk yogwe o? yinuk, an napuri yorage, Kit maluk ndogop aret eeko ogotik o, yinuk, it Yakup paga wiganak nogo yorage, Eeke logot o.

2 It aakumi ambi mendek nen obeelom mban eerit nugwi, Inogoba Ala kwak nen, Yogop ee’nu ndogop ee’nu, yorage nogo mbo pega’lek aret eerit nugwi, Eeko mengga kwak, Eerit nugwi negen eeppunuk logonet, Ko’lu-kii’me an eeke minggirak ineenu aruwak nduk an kwaa’- nabit nugwi, Ninawone amburu liirogon mbambunuk eekoorak onggo ndak-ndak eeppinaniyak o, yinuk, yo’nugwi, Ndi, inikilom negen eeppunuk logonet, nalut eeri unggwogwe, Eeko logonet,

3 Nit ninambe mage negen wonogwe niigak, kat pe’niige, Niniki tebeppakoorak kwe, liippinanege, Eeka’lek Nonggop nduk wonage agandik o? yinuk, yo’nogo menggaarak. It togop aret yo’nogo menggaarak kwe, Inambe mage negen logonet eekwi nogo paga eeriyak mbakwi mban eerit nugwi, It wu kolaawok nduk inake eekwi nogo onggo ndak-ndak wogoraga’lek wi-wi aganakwi, Eeko menggaarak.

4 Inambe mage negen eeppunuk wonogwe ti eyom paga neebikeebi yit nogo logomenggaarik, irip paga wone wakwi, Yawi pit nogwe, ineenggi kepulilin yogwe, Eeko menggaarak me, Yogondak inambe mage negen logonet eekwi yi kwak eekwi iinok, At tiyanak lombok menggim menggerak nogo nen ninoone aruk konengge agaarik o, yinuk, yugwaarik o.

5 Ne ambi paga iniki tebeppatinuk inambe mage negen logonet eeko logorak koonogo pereegirak nogo ti aret me, yinuk, eeko agaarik ya? Mbereewak yuwo-yuwo aago menggi kwak ina wandu aago wonogwe, Yum nibinik maluk mendek mbiganogo wun yumbunogo punuk, at paga lagak-mbagak yogwe, Eeko menggaarak nogo ti, Inambe mage negen logonet, eeko logorak nogo ti aret me eeko agaarik? Ninambe mage negen logonet eeko logorak, yogwe ti aret a? Aliku ALA inikilom mbaruwak nduk, Ne ambi ninambe mage negen logorak, yogwe nogo ti aret a?

6 It aakumi maluk eerulik iigak mbutigeele maarogo piigaarak nogo piinogo piigwi, Tapi eyo aaninggin inuut paga piigo mengga kwak it aakumi togop eeppiinok wonogwe nogo piinogo wumbiya wogwe, It aakumi tebembiinok wonogwe nogo wondet eerogo piigwi, Aaninggin-paaninggin inoba wonage nogo teeluk eerogo piigwi, Eeriyak nogo ti, Aakumi inambe mage negen logonet eeko logorak koonogo pereegirak ti aret nogo lek a?

7 It aap inambi abu wonogwe iinok, inambi magarogwe, It owunik nugwi iinok, iname wogoren piya unggwogwe, It inayum yirik lek inagabolo kin nugwi iinok, inayum yippiigwi, Aap it mendek iinok, ineebe kumaa’naga’lek wogonakwi, Eeko logorak nogo ti, Inambe mage negen logonet, eeko logorak koonogo pereegirak ti aret nogo lek a?

8 Ti aret me, ti eekwi iinok, o kilin nagake menggi kwak eya pindanogo piige, Inawinde-inobaande aago nogo mbet-mbet lek eerogo piige, Eerigin o. Iniki abe koonak logonet eerit nugwi nogo, inabok aa’nduk konenit wogwe iigak, ineebe peebi wogwe, Ndi, Naliku ALA tiyanak neenok, Wi! yogwe nogo, inambokan mulunik kagak wogwe, Eerugun o.

9 Ti eeko logonet, Naliku ALA yo’nugwi iinok, an nen wone onggo yorage, Yeenggwa niret o, yo’nugwi iinok, an nen, An yime agarik o, yinuk, yorage, Eeke logogin o. Tapi eyo aaninggin inuut paga pogo mengga kwak it inoreewi aaninggin inoba piigwi, Inoreewi inenggali wappiigwi, Meek eerogo piigo logonet, inoone lok togon yorogwe, Eekwi ti, mbo punuk,

10 It aap mbi abu wonogwe iinok, it noorak mbakwi nogo aret wogorogwe, It aap tebenak mendek nen, Ndi mendek wo’niraawak lak, mbakwi iinok, wogorogwe, Eekwi iinok, It eya eeginake nogo o apit aago wonage nogome eya ari unggwage, It kunduk o apit aago wonogwe nogo o liingge eya kwak eerogo piige, Eerigin o.

11 Naliku ALA nen pigiren nage, Niyo lek nggween woloonak paga wonogwe iinok, yi mendek ndi mendek obeelom wogorage, Inomaawi eerogo piige, Eerigin o. Yi mendek ndi mendek yarak nogo obeelom aruwak nduk niyo kilirogo pogo mengga kwak eerogo piige, Niyo eneeri porok arilik kila-kila wungge menggi kwak eerogo piige, Eerigin o.

12 O aa’nduk lombok ogowa pugu langgunogo pereegwaarak nogo inapuri nen obaane’- me pit nogwe, O maan togon yigirik-noonom eerogo pereegwaarak nogo obaane’me wukwi, Eerugun o. Ti eeremenggaarak paga it aakumi nen, Yugum Pak Wurik Langgunik Obaane’me Wuka, yorogwe, Aakumi Logorak Tu Koonogo Piinet Naga, yorogwe, eeko logogun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

NOGO 7 PAGA YONGGONGGOLOGWE IINOK, EEPPIYOORAK WONE
58:7 Mat. 25:34
13 “Nogo 6 yippunuk, ko’lu paga yonggonggologo logorak wone taganogo pugwi lek liirogon eekwi, Ne an Ala nake leenogo pateegirak nogo paga it eeriyak mbakwi nogo lek an eeriyak mbake nogo mban eekwi, Nogo 7 paga yonggonggologo logorak ninikilom aret, yogwe, Naliku ALA nen ne leenogo pateegirak nogo ayuk wukwi, Ayuk wuko logonet, it eeriyak mbakwi nogo eeka’lek mbo pugwi, Eeriyak inikilom mbakwi nogo eeka’lek teppugwi, Inoone ugun-ugun yaga’lek liirogon mban agan nogwe, Eekwi iinok,

14 Naliku ALA nen eerogo piige paga inale’nggen mbakwi iigak, Yi aakumi ndi aakumi it inanggween mbanogo wogoraagim paga wonogwe nogo abok aret inayuk wuko logowak nduk eerogo piige, Ndi, it inombo Yakup anggween yate pereegim unde wonogo logonet, anggen yugu mbanogo nenet nogo logowak nduk eerogo pege, Eerigin o,” yinuk, Aliku ALA nen yo’negerak me, yokkiragi o.

59 Ninomaluk nen ninagap ndariyak non mbanogo pinanege wone

Kit nen at Ala eenggi omaawi lek me, ninagap ndaka’lek wonage, Aruk logu me ninoone aruk konengga’lek wonage, Eeke mbako ogotik ya? Lek o!

2 Kinogoba Ala kinom ogoorogo pinagaga ti, kinomaluk aret. Ndi, kit nen Ala yogwi nogo at aruk konenggeelik ena nomonak menggerak alom ti, kinomaluk eerit nogwe ti paga aret o.

3 Aakumi inamiya kineenggi paga lenggenak wonage, Kineenggi irip paga maluk piga noorak mban eekkinake, Kinoone pilit mban kinambe paga wungge, Kinamili irip paga wone maluk mendek mban agan nugwi, Eeko monggotak o.

4 Inowak loonggo logonet, “Eekerak ndak-ndak aret owak loonuwok o,” yinuk, yogwe, “Alom eekerak yi aret o,” yinuk, owak loonggwi, Eeka’lek ugun-ugun eeko ogotik o. Maluk eerulik kagak, “Abet aret eekerak o,” yinuk, pilit pugunogo yogwe, Kwe elege logombunuk ndake menggi kwak, kinoone paga aganggen kereembu eerogo owak loonggo logonet, irip paga maluk aret ndakwi, Eeko monggotak.

5 Waalo aakumi inooka ako pege nagaatik, tubungge menggi kwak, Laa’nggi awi wuke menggi kwak, Kit maluk eeriyak mban kiniki koonggwi ti, togop aret me, Kiniki koonggwi ako pugu kwak ti, aakumi nunggwi iinok, aret kanggwi, Ndi, ako ambi tubungge kenok, waalo aakumi inooka aret wundi wage kogwe, Eeko menggaarak.

6 Ndi, laa’nggi awi wurik paga yum yirikulik kwak kit kiniki koonggwi ti, aanom warogo aret koonit nugwi, Laa’nggi awi wurik kwak me, ti paga kineebe nobakkoloorak meek kagak koonggwi, Eeko ogotik. Kit eerit nugwi ti, maluk aret eerit nugwi, Kineenggi omaawi paga nen aakumi maluk eeppiinet nugwi,

7 Mbet-mbet aret maluk eerit nugwi, Aakumi maluk eerulik kagak mbet-mbet aret inoorogo piinet nugwi, Maluk eeriyak mban koonogo pit nugwi, Yi awi ndi awi nugu logonet, aakumi lek eerogo piinet nugwi, O yinik-minik eerogo pit nugwi, Eeko monggotak.

8 Aakumi iniki ugun tayenak logowak nduk eeppiinet nugu logorak wone liippugwi, Eeppiinet nogo logonet, eekaatak ndak-ndak eeppiinet nogwe, Eeka’lek Maluk eerit nugwi paga kinaru nomok-komok eerogo pit nogotak me, Aakumi tu ti paga wogwe iinok, iniki ugun tayenak logogun lek aret o.

IT AAKUMI TI, INOMALUK PAGANEEGWAARAK WONE
59:7-8 Oro. 3:15-17
9 Ti eekwi paga nit wone yugu liirogon eekwi, Obeelom mban eerit nugwi, Eeka’lek niinok, Mbo pinaneegerak wonogo ogoorik o. “Nit o eya ee’ninabuwak lak, ao,” yinuk, mbakwi kwe, o apit paga wonogwe, “Eya pindanogo pinanuwak,” mbakwi kwe, tu o yumaak lombok paga nogwe, Eeko ogoorik o.

10 Aap enegen mbuk kwak tu liinggwi agan nogwe, Ninigen wonage kwe, aakumi inigen mbuk kwak yandukndanduk agan nugwi, O liingge aret kwe, o apit paga iniyok lik ari menggi kwak niniyok liinggologwe, Aap ineenik wonogwe inenggela’- me aap kambak kwak wonogwe, Eeko ogoorik o.


11 Wam wundikit nduk nggwek ari menggi kwak, Towe puume oone abuwa nggonggo ari menggi kwak, nit togop aret, “Ai-ao,” yogo logonet, “A’me nggelok eeppinani woraawak lak, ao,” yinuk, mbakwi kwe, eeppinani waga’lek aret wonage, Ninagap ndariyak niniki lunik logonet, tokkogwe kwe, waga’- lek nda wonage, Eeke agaarik o.

12 Aliku ALA enggaanom paga nit wone yugu ambik taganogo pogoorak me, Ninomaluk nen, “Kit maluk eekotak o,” yinuk, yo’nirage menggerak. Ndi, wone taganogo pit wogoorak nogo abe’nage kenok, “Nit maluk abet aret eerit wogoorak kogo o,” yinuk, mbako monggoorak.

13 Aliku ALA oone eeriyak nineebi mbakwi, At ambokan laganggwi, Ninogoba Ala munogo punuk, alik eerit nugwi, Eeko logonet, Aakumi tebenogo piinet nugwi, Tu alik paga nawak nduk, nomoniren nogwe, Kwe elege logombunuk ndake menggi kwak ninikime koombunuk pilit wone agan nogwe, Eerit wogoorak ti paga-

14 Wone yugu ndak-ndak eeppinaniyak nogo eeppinani waga’- lek tayo yinuk wonage, Obeelom mban eerit nawok nduk ee’ninabi woroorak nogo ee’ninabi waga’lek tayorogon wonage, Wone abet mban agan nogo logorak wone tu nggwok paga non mbannage, Ndi, iniki koonak logonet, eeppiiga unggwi woroorak meek age, Eekerak paga-

15 Wone abet mban agan nogo logorak wone nogo lek aret agaarak me, Nit aap maluk eeriyak nineebi mbakwi nogo maluk eerogo pinanugo agaarik o. Inagap ndariyak pipuk eereegerak wone Eekaatak a’me nggelok eeppiinet naga’lek ugun-ugun eerit nogwe at Aliku ALA nen enegen iige nagagerik, eebi mbareegerak.

16 Aliku ALA nen aap ambi a’me nggelok eeke kin kaga’lek wonage, At ambi nen it yeenggwaaroorak at kaga’lek wonage, Eekwi iige nagagerik, “Iya!” mbareegerak. “Iya,” mbake nagagerik, at lombok eenggi omaawi paga inagap ndake, A’me nggelok eeppiige logonet, yeenggwaarage, Eerikit nduk, eereegerak.

17 Ti eeppiyaakit nduk, tin yikkologo mengga kwak at a’me nggelok eeppiiga nogo yikkolage, Mbuti petagi inanobak paga yikkologo mengga kwak inagap ndariyak wone yikkolage, Aap inane’me inooruwok nduk towe eeruwak yikkologo mengga kwak, maluk onggo eeppiyaakit nduk, ayum yikkolage, Towe yuut eeruwak mendaarak inambokan tek eerogo wurako mengga kwak, at omaawi togop aret eekkolage, Eereegerak.

18 Eeke nagagerik, aakumi eereegwaarak onggo ndak-ndak eeppiinet nage logonet, awim nogo anini inoba piige, Inom ogoorak nogo eereegwaarak ndak-ndak onggo wogorage, It aakumi inawi niyo oolo ku’mbanak paga nda wonogwe nogo eereegwaarak onggo ndak-ndak eeppiige, Eerigin o.

19 Aliku ALA ambe aagi wumbegetak paga niyo wu’nuk wage menggi kwak wage kenok, Aakumi oonegen kilu yi nage menggim pa’nggwe wonogwe nen Aliku ALA endage tiyanak nogo wage kenok inagabiti mbakwi, It oonegen lagi wage menggim pa’nggwe wonogwe nen at obaanggi-obaangge li’luk eekko’nok wage kenok, ayuk wukwi, Eerugun o.

20 Aliku ALA nen ari logonet, “Wondet Eerogo Piiga an nogo nen o Tiyon wage, It aap Yakup mendek inenggela’- me, Maluk nineebi o, yinuk, inomaluk mbo pugwi iinok, inagap ndari wage, Eerigin o,” yinuk, yegerak o.
21 At Aliku ALA nen ari logonet, “Ndi, an nen ninom wone koonogo pigin nogo yi aret. An Naberiniki kinoba pinagage logonet, noone kinambe paga pinagaminggirak nogo kobak aga’lek kinapurilogwe mamunirogwe, it kinapurilogwe nen it inapuri mamunirogwe, ndi, it inapurilogwe nen inombowologwe peebi ndaganabugun nogo mamunirogwe, eerit wundi wogwe iigak, yogondak nen nok, peebi nda’narugun abok aret yoranet wundi wogo logogun o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak o.

60 “O YERUTALEM EYA EEROGO PI WORAAGIN,” YEREEGERAK WONE
59:17 Epe. 6:14, 17, 1Tet. 5:8 59:20 Oro. 11:26

“O Yerutalem ti, eya eeppuurak nogo muk koorok panggoni wage, Naliku ALA nabinak kwindagala aago nogo eebe paga pindanogo pi wage, Eeke me, Mi’na’nuk, aakumi in wakkagak eya aago logowak o.

2 O apit nen nggween nobappunuk wonage, Yi aakumi ndi aakumi o yumaak lombok eeppiinok wonage, Eerak ti kaawak o. Togop aret aago kwe, Naliku ALA eya oba pindanogo pege, An nabinak kwindagala aago wonage nogo, at irimbaga eya eeppege, Eerak wonage kenok,

3 Yi aakumi ndi aakumi abok aret pelen-pelen ka wogwe, At eya abinak lan agan lagangge kenok, yi aap ndi aap inendagembogut owagam wogwe, Eeko logogun o.

4 At aagalogwe wologwe o nda nen wogwe, Aagalogwe komologwe inaagalogwe yarugu-yonggolak aago wogwe, It abok aret at owagam kuwak ari wogwe, Eekwi ti, Enggaawak pila yinuk, enegen yendok-wandok pegiyaawak o.

5 Enegen pegiinet nage logomenggerik, enete paga i’ndok nggi ari, Iniki ponok-ponok eeke logonet, ale’nggen nggwok inikime nggelok ari, Eerigin o. Yiiro paga yi mendek ndi mendek wonok nogwe-wogwe eekwi paga ineenggi warak eekkologwe nogo ando iri wogwe, Yi aakumi ndi aakumi ineenggi warak inamendek nogo at wogori wogwe, Eeko logonet,

6 It o Miriyan nen, o Epa nen, unta awologwe apit aret wonok iri woraagun me, Anggween enete lek eerogo unta mban nugwi, Aakumi Tiyeba nen abok aret mbuti emas inom, obari abe kaga inom, wonok wogo logonet, Naliku ALA nendage tiyappit wogwe, Eeko logogun o.

7 Kambin-ndomba Kerat mendek abok aret wonok at wonage me kuwak eerogo pi wogwe, Naliku ALA nalut eeke logonet, nake wariyak mbakerak nogo ndomba ngguunok Nebayot mendek iri wogwe, Eeko logogun o. Eekwi iinok, warogo nake kani kunggo menggam nogo paga pege kenok, Naliku ALA nale’- nggen mbake, Ndi, nawi wurik ayuk warak menggim nogo ambinom ayuk warak eerogo pege, Eerigin o.

8 O wiya nen ndugwi wonok nggarek ari, Towe puume wiga agan awina unggwi nage, Eeke menggi kwak, It aap togop eerit nugwi ti, taani o?

9 It aakumi niyo oolo ku’mbanak paga wonogwe nogo, an ari neyo mban abet aret to’neego agaarik o. An ari neenok, yi yiiro ndi yiiro Taritit mendek nen mbuti perak mbuti emas wonok wogo menggaarak me, wonok wogo logonet, At aagalogwe o nda nen inaa’- nduk wogoren wogwe, At mondok tiyanak ayuk warak eerogo pereegirak me, An Kikak Nakeelik Nalik Leenak Iterali inogoba Naliku Ala nayuk wuko logonet, iri wogwe, Eeko logogun o.


10 It aap inambik nen at eyagat pak wurik wonagagi kwak wurogo pugwi, It inoweewi inendagembogut nen ayeloman a’nuk ake eekwi, Eeko logogun o. Aa’nduk nanini nen wake nagagirak kwe, yogondak perak, abuwa nen niniki kunik eeke logogin o.

11 It aakumi inanebunu lombok nen inamindik-inamendek iri wogwe, Nit nineegin tiyak yigi o, yinuk, it aap inendagembogut keele maageren unggwi wogwe, Eeko logowak nduk, At arungga kuurik mban wonage, Liingge-oonikiya aru narak lek mondok paarak mban wonage, Eerak logowak o.

12 It aakumi inanebunu lombok inom, it aap aakumi inabu’me piinok menggaarak inom, Ayeloman a’nuk ake eeriyak ineebi mbakwi iinok, mondok maluk aret age, lek age, eerigin o.

13 Eyo o Libanon abe kenok, Wi! ugwi nogo wonok iri wogwe, Eyo nggabina inom, kilu-kilu inom, ndiindi inom, an nawi wurik abe amini mbanogo pit nawak nduk, wonok wogwe, Eekwi iinok, Niyok punuk minggim tiyanak wonage kaawak nduk, eerogo pigin o.

14 It aap tebenogo pugwi inapuri nogo abu’me tebe yi unggwogwe, Ndi, it aap meek eerogo pugwi nogo nen inendobanggun yindumbunuk, iyok paga pirikperek yogwe, Eeko logonet, Aliku ALA agota o, yinuk, yogwi, At Kikak Nakeelik Alik Leenak Iterali inogoba o Tiyon unde o, yinuk, yogwi, Eeko logogun o.

15 It aakumi nen, Kogole o, yinuk, at mbo punuk mbaganggwi, Tu at wonage ti paga naga’lek alik paga nogwe, Eeko nogogwaarak kwe, Yogondak perak, ale’nggen mondok-mondok kage logowak nduk eerogo pege, It aa’nduk ndarak nen at paga inale’nggen mbako nogogwaarak me, yogondak nda’narit wundi nagun kenok, at paga inale’nggen ombako logowak nduk eeppiige, Eerigin o.

16 Kwe ambi aagaluk elak wogoge menggi kwak yi aakumi ndi aakumi inamindik-inamendek at wogogwi iinok kolage, It aap inendagembogut nen ndegenggo logonet, abe mendek wogogwi iinok, wagangge, Eeke logogin o. Ti eeke kenok, Agap Ndaka, Wondet Eerogo Pega, Yakup ogoba Nomaawi Lombok Minggirak ti, Naliku ALA an aret eenu arigin o.
17 An nen mbuti tembaga obaane’me mbuti emas wonok iri wage, Mbutiwak obaane’me mbuti perak wonok iri wage, Eyo obaane’me mbuti tembaga wogori wage, Ndi, yugum obaane’me mbutiwak wogori wage, Eeke logogin o. Iniki ugun tayenak logorak eeppiminggirak ti nen at arum wonage, A’me nggelok eeppiminggirak ti nen wone lengganogo yoge, Eerigin me,

18 Aap iniki worokot nen aakumi maluk eeppiinet nugu agaarik o, yinuk, at wonage me time nen yogwe, O maluk eerogo pugwi, o yigiriknoonom eerogo pugwi, eekaarak o, yinuk, anggween paga time nen yogwe, Eekwi nogo ambinom konenggo logogun lek o. At nen, Nayugum pak wurik ti, Nagap Ndaka o, ari, Ndi, Narunggambe ti, Nalut Eeka o, ari, Eeke logogin o.

19 At enggela’me eya eerak mondok-mondok logorak ti, at ogoba Naliku ALA an aret o. Ndi, endage tiyanak kenok, Wi! yogo logorak ti, at ogoba Ala an mban aret me, Oonegen o liingge eya eeke nogo ambinom eya eerogo pege, Tut oonikiya eya eeke nogo ambinom eya eerogo pege, Eeke logogin lek o.
60:11 Wayu 21:25-26

20 Oonegen eya eerogo pege nogo ambinom kilu yi nage, Ndi, tut eya eerogo pege nogo ambinom eya eerogo pege, Eerigin lek aret o. At eya eerak mondok-mondok logorak ti, Naliku ALA an aret me, Neetik-neetak iniki puru ari menggerak nogo lek aret ari nage kaagin o.

21 Ti ari nage kenok, aagalogwe abok aret iniki abe koonak ogwe, Ndi, nggween ti nogo, unde eeppatinuk mondok-mondok wonogwe, Eeko logogun o. An abu tiyanak, Wi! nugwi nogo aakumi inigen neego logowak nduk, neenggi lombok paga nen agarip ambi luurogo yareegirak it aret me,

22 At aagalogwe ambi endage abu lek tebenak wonage kwe, anebunu nggwok age, Ndi, ambi eebe abu meek aret kwe, anebunu at mendek mban o ndak wa’nogwe, Eerugun o. An ti, Naliku ALA aret me, Ti eeriyak eyom panggo yi wage kenok, mbet-mbet aret eerigin o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak me, kat Yerutalem yokkigi o.

61 “OBEELOM EEPPINANIYAK TAHUN YI ARET AGA O,” YINUK, YEREEGERAK WONE 60:14 Wayu 3:9 60:19 Wayu 21:23, 22:5

1-3 It aakumi tebenogo piinok wonogwe nogo wone obeelom wone yorage logokit nduk, Aliku ALA nen amburu eerogo mippanegerak me, Aliku Itok Menggerak ALA Aberiniki noba panegerak wonage agaarik o. It iniki wakkologwe nogo iniki teeluk eerogo piige, It keele maarak wonogwe nogo, “Muk wondet eerogo pinagagerak o,” yinuk, yorage, It keele maarogo piigo menggam piyareegwaarak wonogwe nogo, “Wumbiya wa’nip o,” yorage,

“Aliku ALA nen obeelom eeppinaniyak tahun nogo yi aret aga o,” yinuk, agan nage, “Ninogoba Ala maluk onggo eeppiyoorak ne nogo yi aret o,” yinuk, yoranet nege, It aakumi apit aret iniki puru yogwe wonogwe nogo iniki eyak wappiige, O Tiyon le yogo logonet, purok inanobak paga yikut eerak obaane’me inabetagi ngget mendek yirippiige, Iniki puru aago wonogwe nogo obaane’me nggiraanak eeppiinet nage, It iniki aaninggin ndugu aago wonogwe nogo inale’nggen nen ndawi wako logowak nduk eeppiige, Eeruwak nduk, Nappani wagaarak o. It aakumi ti, at Aliku ALA abu tiyanak, “Wi!” ugwi nogo, aakumi inigen kogo logowak nduk, Awi luurogo punuk, yappereegerak aakumi nen, “Eyo teno kwak Obeelom Mban Eeka,” yinuk, yogo logorak nogo it aret o.

4 O maan togon kota-kota langgulanggu eerogo pereegwaarak nogo obaane’me wukwi, O maan togon yi oone ndi oone lek wonagagim aa’nduk wonagagi kwak eerogo pugwi, Eerugun me, Kota-kota maluk eerogo pereegwaarak yi oone ndi oone lek kagak inapuri nda’narit wundi wogo nogogwaarak nogo, aa’nduk wonagagi kwak aret arigin o.

5 It aap endekem mendek nen kinaanggumi kambin-ndomba ndegeninakwi, It aap nggiru nen kineyabu eeppinagagwi, It kineyabu anggur yarak me wola yippinagagwi, Eekwi iigak,

6 “Aliku ALA unde it yi aret o,” yinuk, yokkirogwe, “Ninogoba Ala ayeloman mini yi aret o,” yinuk, yokkirogwe, Eeko logogun o. Yi aakumi ndi aakumi inamindikinamendek nunggwi, It inamindik-inamendek wokkirogwe ti paga kinale’nggen ambik mbakwi, Eeko logomunggup o.

7 Kit kinenggali mbakak nugu nogotak obaane’me ne mbere wogorogo mengga kwak kit an napuri wokkirage, Kinendage maluk agaarak obaane’me eyate wokkiramenggerak paga kinale’nggen age, Eerigin o. Kinanggween paga wonogwe kiigak eyate ne mbere kwak wokkiraagin me, kinale’nggen mondok-mondok eekkinake logogin o.

8 Aliku ALA nen ari logonet, “Aakumi tebenogo piinok inamendek waganggwi, maluk mban eerit nugwi, eekwi ti, An Naliku ALA nen neebi lombok mbake, Ndi, eekaatak a’me nggelok eeppiigo logorak ti, ninikilom mbake, Eeke minggirak me, It togop eekwi ti, onggo liirogon aret eeppiige logonet, Wone mondok-mondok eeko logorak ninom koonogo pigin o.

9 It paga wiganak nogo yi aakumi ndi aakumi inenggela’me nugwi iigak, It nogo aret nugu agaarik o, yinuk, liippiigwi, Inombowologwe nogo aakumi inanebunu lombok inenggela’- me wonogwe iinok, It nogo aret o, yinuk, yogwe, Eeko logogun o. It aakumi abok nen it ti, inigen iigo logomenggaarik, It aakumi Aliku ALA ale’nggen inoba piige nogo mendek yi aret o, yinuk, yogo logogun,” yegerak o.

10 O Tiyon nen ari logonet, “Aap kwe lambumbugwi paga aap nen anobak paga obaanggiobaangge eekkolage menggi kwak, Kolaga nen alilibano eekkolage menggi kwak, Yum yippiigo mengga kokwak at nogoba Ala nen nagap ndarogo panege, Yum age langgumbiigo mengga kwak, an obeelom eerit nage logokit nduk eeppanege, Eekerak me, Aliku ALA eeppanegerak ti paga nale’nggen alik negen ee’nake, Nogoba Ala nen eekerak paga niniki ale’nggen kani negen wunuk ari, Eeke agaarik o.

11 Nggween nen yi mendek ndi mendek awi mbilanogo nippit wage, Yabu wogome anggen yumbunggaatak mbilanogo nippit wa’nuk, anggen kole eerogo pege, Eeke menggi kwak, Aliku Itok Menggerak ALA nen obeelom mban eerit nugu logorak inom, inale’nggen nen at endage tiyappogo logorak inom, Yi aakumi ndi aakumi inenggaanom paga eekwi ti, togop aret kin eerogo wumbigin o,” yinuk, yegerak o.

62 O TIYON ENDAGE NGGET TOONIGIN YEREEGERAK WONE
61:1-3 Mat. 5:4, Mat. 11:5, Luk. 4:18-19, 7:22/61:10 Wayu 21:2

1 O kilim nagake menggi kwak o Tiyon time obeelom mban eerit nogwe nogo wiganinuk nage, Ndi wuninik eya eerogo wunabit nage menggi kwak o Yerutalem time inagap ndarogo piinet nage, Eeka’lek logonet, O Tiyon eeppuurak nogo noone yaga’lek puk wonage, Kota Yerutalem eeppuurak nogo noone lek puk wonage, Eerigin lek yigin aret o.

2 Kat Yerutalem yi, obeelom mban eerit nage it aakumi inanebunu lombok nen keegwi, Kat abu tiyanak wonage nogo, it yi aap ndi aap inendagembogut nen inigen keegwi, Aliku ALA nen kendage ngget toonemenggerak nogo aret yokkugwi, Eeko logogun o

3 Yanggwi eeruwak mendaarak yirik lan ari menggi kwak keebe Aliku ALA eenggime wonage, Aap endagembogut enggarenggare iniki kundugu menggi kwak, keebe kogoba Ala eenggi paga wonage, Eerak logomunggun o.

4 “Kwe mbo pugu o,” yinuk, yokkugwi, O kat wonage menggenom ti, “Kugume o,” yogwe, Eeko logogun lek o. Aliku ALA iniki kunik eekkabigin me, kendage ti, “Ala Imbirak Kunik o,” yokkugwi, Ndi, o kat wonage menggenom ti, ogonggelo negen kolaagin me, “Ogonggelo Warak o,” yinuk, yogwe, Eeko logogun o.

5 Wulaga ambi nen akwe kolage menggi kwak, kaagalogwe wologwe nen kat wokkabugun o. Ndi, wulaga akwe kolage nagaatik, iniki ale’nggen mbake menggi kwak, kogoba Ala nen kat keebe paga ale’nggen mbake logogin o.

6 Kat Yerutalem yi wae. Kobak wurik paga aap tum logowak nduk piigirak me, It nen liingge inom, oonikiya inom, tum wako logonet, inoone lek puk logogun lek o. Aliku ALA o Tiyon eeppuurak yegerak aberogo yoga kit yi wae. Kurumbi yoraga’lek ugun puk logorak mage o.

7 O Yerutalem aa’nduk wonagagi kwak eerogo pege, It aakumi yi o ndi o abok aret nen Yerutalem tiyappuwak nduk, eeppege, Eeka’lek kagak, Kurumbi yoga’lek ugun puk logorak mage o.

8 Abet mbaruwak nduk, at Aliku ALA eenggi abe’nggan nippege, Abet aret eerigin o, yinuk, eenggi mondok omaawi tiyambege, Eeppunuk, Kumbuk mbangge logonet, eeriyak yegerak nogo yi o. “Gandum anggen mbanak waganogo kawim wogorage, Keenggi omaawi paga yabu ta’liila eekendak anggur amburu ngget toolak nogo, it aap inambik nawak nduk wogorage, Eerigin mondok lek o.

9 It anggen mbanemenggaarak nogo nen aret nonggo logonet, Naliku ALA nendage tiyappugwi, Anggur anggen kuwak eerogo punuk, aambiranogo amburu toolemenggaarak nogo, an nawi alik leenak wurik nawoore’nggam time logonet nunggwi, Eeko logogun,” yegerak o.

10 Togop yegerak me, wundi nogo logonip o. Tu pak ambe mbanak paga nen wundi nogo logonip o. Tu it aakumi iname woraawak nduk pipuk eekwi, Tu ogobakkigirogo yakwi, Tu nggwok ogobakkigirogo yarit nugwi, Eeko logonip o. Yugum kenok, langgunogo mbo pugwi, Yi aakumi ndi aakumi unggwi woraawak nduk, ineenu agak mippugwi, Eeko logonip o.
11 Aliku ALA nen it aakumi nggween irip-irip wonogwe abok aret inaruk konenuwak nduk wone yoragaarak yi o. “At Kinagap Ndaka wage yi kaanip o. Ta’liila eerit nage nagagerak onggo kolegerak nogo inom wogwe, At peebi wage kagak inaa’nduk wogwe, Eekwi yi, Iyaanip o, yinuk, o Tiyon Aagalukwe nogo yoru,” yegerak o.

12 Inom wogwe inendage ti, “At Kikak Naka’lek Alik Leenak Apuri o,” yorogwe, “Aliku ALA Wondet Eerogo Piiga o,” yorogwe, Eeko logonet kwe, Kat Yerutalem yi perak, kendage ti, “Kwaakkabit Waga! O Kota Kugume Lek Aakumi Menggam o,” yinuk, yokkogo logo gun.

63 YI AAKUMI NDI AAKUMI TEBENOGO PIYAREEGERAK WONE

1 O Erom nen wage, ayum maa’ngga kunik yirik o Mbotara nen wage, Yum abu abe yirik mengga kwak obaanggi-obaangge li’luk eerak omaawi mbu aago wage, Eeke ti, ta o? “Lek o. Eeppiyoorak yoragagirak nogo eeppiige logonet ari, Nomaawi ambik paga inagap ndake, eeke minggirak An aret wagi o,” yinuk, yo’nege kagarak o.

2 Kage nagarik, at yoge logonet, “Nonggop nduk kayum maa’- ngga kunik yirik wonage, Nonggop nduk anggur anggen aambiranggo logonet yirik mengga kwak yirik wonage, Eerak agandik?”

3 Yoge mbaki, “Anggur anggen aambiranggo menggam aakumi ninom lek nalik aret aambirangge, Anggur anggen aambiranggo mengga kwak nanini nen aambiranogo piige, Nanini nen niniki mi’nage logonet, yi aakumi ndi aakumi tebenogo piige, Eeke neegak, Inamiya nayum paga labunnage, Nayum paga abok aret inamiya mban lengge-lengge nage, Eekerak o.

4 Napuri maluk eeppiyareegwaarak onggo eeppiyoorak koonogo pereegirak ne nogo muk ari wage, Ndi, wondet eerogo piyoorak mbareegirak tahun nogo muk panggo yi wage, Eeke mbaki,

5-6 Yeenggwa niriyak ambi wonogwe iyo, nenegen yamboninakirak kwe, lek aret iige, Yeenggwa niriyak lek iinok, Ai, mbake, Eeke nagarik, Nanini ninikime lik ari, Nanini kani kunik negen mi’nage, Eeke kagak, Nalik neenggi omaawi paga nen tebenogo piige logonet, It aakumi anggur anggen kwak niyok aambiranogo piige, Anggur amburu nenok kumili kunggo mengga kwak, nanini kaawak nduk eeppiige logonet, inamiya nggween paga kilirogo pit nage, Eekirak o,” yinuk, yo’negerak o.

ALA ENDAGE TIYAPPUGWI, TAMBAN EEKWI, EEREEGWAARAK WONE
62:11 Yet. 40:10, Wayu 22:12 63:1-6 Yet. 34:5-17, Yer. 49:7-22, Yeti. 25:12-14, 35:1-15,
Amot 1:11-12, Oba. 1-14, Mal. 1:2-5 63:3 Wayu 14:20, 19:13, 15 63:5 Yet. 59:16

7 At Aliku ALA ninabuwa nen liirogon eeppinanege nogo paganogo yorage, At endage tiyappuwak nduk, eerogo pinanege menggerak nogo yoranet nage, Eeke logogin o. Aliku ALA nen eerogo pinanege, Nit at apuri Iterali paga wiganak obeelom mendek eeppinanege, At ninabuwa nen liirogon obeelom eeppinanege, Eereegerak abok aret nogo ndakndak at endage tiyappuwak nduk agan nage logogin o.

8 At Aliku ALA nen, “It ti, an napuri abet aret o. It an napuri aret me, nenggali aruwak nduk, eerugun lek o,” yinuk, ari nagagerik, Inagap Ndaka aret agagerak.

9 Aaninggin-paaninggin it inoba agagerak nogo at kunduk ndak-ndak kage, It ambi nen lek at alik nen aret inagap ndake, Iniki kunik aganake logonet, inabuwa nen wondet eerogo piige, Kwe aagaluk woppunuk ogome wonok nage menggi kwak at nen maan aa’nduk ndegeniret wagagi kwak ndegeniret nage, Eereegerak kwe,

10 Aliku ALA nen eeriyak mbake nogo ineebi mbakwi, At Aberiniki nogo iniki warogo pugwi, Eeko mbareegwa, Ambo’me piige, inom ogookkolage, eeppiige nagagerik, At nen aret inom wim eeke nagagerak.

11 Ti’nuk, aa’nduk togon Aliku ALA ayeloman Muta wonage kagak at apuri eeginabeegerak nogo iniki abeke logonet, Niyo laut yenggenak kagak aap ndomba ndegeninaka aanggumi inom ninombomini wogoren wunda wage, At Aberiniki inom logowak nduk nappi wage,

12 At eenggi omaawi ayuk warak nogo paga Muta panggombege kagak woraawak nduk nappi wage, Endage mondok-mondok wiganinuk nawak nduk, inenggaanom paga niyo mogonogo piige,

13 Niyo alobok ambik kagak wogoren wunda wage, Eereegerak nogo eebe ngge o? O karume kuda iniyogobit lik yaga’lek ugun mbe agan nugu mengga kwak, it togop aret wogo logowak nduk eeppiige,

14 Tapi iri’ngga abe mbanogo nunggwi iinok, kobappaga yonggonggolaawak nduk piya wambi wogo mengga kwak, Aliku ALA Aberiniki nen o yonggonggologo menggam piya wage, Aliku ALA endage abu abe me, tiyappuwak nduk, apuri togop aret ndegeninake, Eereegerak nogo abereegwaarak.

YEENGGWAARAAWAK NDUK TAMBAN EEREEGWAARAK WONE
63:12 Wund. 14:21
15 Abeko nogogwaarik, Aliku ALA yogo logonet, “Ai, ninogoba Ala. Kat mbogut paga wone lengganogo yorage menggenom abu tiyanak alik leenak keenok, Wi! kugwi nogome nen kenegen wu’niya mok o. Kat keebabunik logonet, komaawi paga eeppinaniyak mbake nagagindak nogo nonggop aga o? Ninabuwa nen yanggorogon eeppinaniyak nogo eeppinanega’lek aret agandik o!

16 Kat ninogoba aret o. Ninombo Abarakam nen nit liippinanege, At Iterali kunduk, Yi an paga wiganak aret, ninombake, Eekulik aret kwe, Kaliku ALA wae. O maan nen kendage ti, Wondet Eerogo Pinanega ninogoba kat aret, yogo monggoorak.

17 Kaliku ALA wae. Kat nen nit eeriyak ninombake nogo mbo punuk, tu alik paga nomo agan nawok nduk eeppinanege, Kayuk wukwi niyo, ninogogumbuk eerogo pinanege, Eeke nogo ti, Nonggop nduk eerogo pinanege agandik? Nit kayeloman mini aret me, ambinom liippinanege, Kanebunu mendek keyate kwak nit aret me, aa’nduk wonogogu kwak oolome eerogo pinanege, Eekendak o.

18 Kat kawi wurik alik leenak nogo nit kapuri ne ambiriluk unde wonogogurak kwe, Ninawim nen mugogo wumbinanggo logonet, kalut eeko menggam nogo maluk eerogo pereegwaarak o.

19 O aa’nduk nen nit kat kapuri aret wonogogurak kwe, It yi, Ala apuri aret, yo’niraga’lek logowak nduk eeppinanege, Kat koone konembunuk eekulik negen eerogo pinanege, Eeke agandik o.

Pasal 64
1 Ai, nogoba. Kat mbogut paga tu paarogo punuk, keebe aret wura wage keegak, Puut-puut na’ndo-wa’ndo ari kane!

2 Kani kumbunuk omoonuk paga niyo lakaatak kila-kila eeke menggi kwak kat kinom wim mbanak nen kendage ineenu ogwe, Ndi, kat kenggaanom paga yi aakumi ndi aakumi inaganak wake, Eeruwak nduk, Wambi mok o!

3 Iya eeriyak mendek nogo nit nen eeriyak mbaka’lek niigak eeri wambi wagagindak paga Puut-puut na’ndo-wa’ndo eeke nagagerak nogo o!

4 Kat Ala nen eeke keyaawok nduk tokkeegwi me, eeke keego mengga kwak, O aa’nduk nen nok, yogondak kuli it aakumi inogoba alik ambi togop eeke liippugwi, Oone ari inaruk konenggwi, inigen abe nen kogwe, Eeka’lek aret wonogo menggaarak o.

5 It aap obeelom eeriyak inikilom mbakwi, Ndi, kat eeke menggendak nogo abeppunuk eekwi, Eekwi iinok, Yeenggwaara wage menggendak kwe, Koone taganogo mbo pugwi niinok perak, kanini ninombake nagagindak o. Togop eekwi niinok, nit nonggop togon yeenggwa niroorak? Lek aret o!

6 Nit abok aret aap ambi pekkoorak lalam ee’ninake menggi kwak wonogwe, Nit obeelom eeko monggoorak mbakwi nogo ti, kumi tut kogwe paga inayum mili agaatak kwak wonogwe, Iri’ngga teebat agaatak kwak wonogwe, Eerak aret ogoorik o. O wiya nen eyoongga wonok nggarek ari menggi kwak, ninomaluk nen wo’niren nage menggerak o.

7 Nit eekwi paga kat kenggaawak kumaappatinuk wonage, Nit maluk mban eerit nogwe paga nineebe lek eerogo patuwak nduk mbo pinanege, Eekendak me, Yeenggwa niret o, yinuk, kendage kunogo yokkugwi, Koone yo’nirage woppunuk eekwi, Eeka’lek aret ogoorik o.

8 Togop kwe, Kaliku ALA o. Kat ninogoba aret o. Nit yi, nggween nggabok mendek aret. Ndi, nineebe longgo warogo ogobakkigi’ninabeegindak kat aret me, Nit abok kat keenggi paga eerak aret ogoorik o.

9 Togop me, Kaliku ALA o. Kat kanini aakumi inoba piige menggendak kuli wonage kagak nit mondok nggwok lombok ninoba kwippinanege, Nit maluk eekwi nogo mondokmondok aberak mban wonage, Eeriyak ti mage o. Nit abok kat kapuri aret me, liippinanege logonok nduk yokkogo o, ninogoba.

10 Kat kagota ambik abu obeelom alik leenak menggerak nogo muk o karume pogom age, O Tiyon nogo kunduk, karume kwak age, Ndi, Yerutalem nogo, o wogo aret age, Eekerak aret agaarik o.

11 Kat kawi wurogo pereegwaarak ninombomini nen kendage tiyappogo nogogwam abu obeelom alik leenak kenok, Wi! yogwe nogo, Kani pegaarak paga pup eerogo nengge, Ninamendek niniki kunik lombok nogo, abok aret yigiriknoonom age, Eekerak o.

12 Ai, Kaliku ALA o. Yi eerogo pinanegerak kagak kenegen aanggot niinok mbo pinanege, Yeenggwa niraga’lek logonet, maluk eekwi iinok onggo eeppiige menggendak kuli mbanak kagak nit mondok nggwok togon eeppinanege, Eeriyak op mbake agandik?”

65 ALA WONE NINEEBI YAGA AANINGGIN INOBA PIYAREEGERAK WONE
64:4 1Kor. 2:9
1 Aliku ALA nen ari logonet, “It aap nen, Ala nonggop menggendak o, yinuk, yo’nugulik nogo, neebe nigiige, It aap an mu’neren noorak mbakulik nogo, ninom lambungge, Ndi, it aakumi nendage kunogo yo’nugulik nogo, Yi an aret o. Yi an aret o, yinuk, yorage, Eereegirak o.

2-5 It aakumi noone eeriyak ineebi mbako logonet, tu abe kagak maluk paga nogwe, Nit ndogop kwak ee’ne, mbakwi nogo mban mugurok nogwe, Nenegen neegak kulinik-kalinik ineyabume kugi aanggo warogo wogogwi, Warogo wogogak yugum ogobakkigirik paga obari abe kaga nogo kani kunggwi, Eekwi ti paga an niniki andi eerogo panugwi, Aakumi inogoma nen wone ambi yo’niraawak o, yinuk, oonikiya aakumi inowak paga inom, kwiyona inom, kwi’nari unggunuk toriigwi, Wam enggaanggum noorak lek kagak nunggwi, Ogole warak mendek kagak inaguwali paga lappogo nagaatik, niyo amburu inom nunggwi, An neebe abu nggomoorak aret me, nowagam koorok ari wage mage o.
65:1 Oro. 10:20 65:2 Oro. 10:21/65:10 Yot. 7:24-26
Ata, tayo yinip o, yinuk, yogwe, Eeko menggaarak yi, Neya woraawak nduk, o kubondendok nen nok oonikiya, Wa’nip o, yinuk, neenggi walok yoragatak kwe, meek aret o. It aakumi ti mendek ti, ka’luk an nogobak me unggwage menggi kwak, Ko’lu-kii’me kani omoonuk wunuk mban ari menggi kwak aret wonogo menggaarak o.

6-7 Liiru mbanak nenggaawak paga wonage nogo yi aret. An puk arigin lek eekaatak onggo abu ndak-ndak inoba piige, It maluk eekwi inom, inombomini maluk eeko nogogwaarak inom, maluk onggo mondok nggwik togon inoba kwippiige, Eerigin o, Yereegerak liiru mbanak nogo ti aret. Puut-puut paga inagugi aanggo warogo kani kunit nogwe, Puut-puut teberogon paga meek eerogo panugo logonet eekwi, Eereegwaarak me, Aa’nduk eerit wogo nogogwaarak abok aret onggo mondok a’me nggelok inoba kwippiyaagin o,” yinuk, Aliku ALA nen yegerak o.

8 Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “Anggur anggen luurik-maarak yugu ambi amburu awo wonage kenok, aakumi nen, Amburu awo wonage me mbo puurak mage o, yogo mengga kwak An nayeloman mini ando abe eekwi me, an nen it abok aret lek eerogo piyaagin lek o.

9 An nen Yakup paga wiganit nogo logowak nduk, eeppiige, Nabuut-puut unde eeppatinuk logowak nduk, at Yekura paga nen wiganogo piige, Eerigin me, It an leenogo piyareegirak napuri nogo nen yate kwak nabuutpuut nogo unde eekkologwe, Ndi, an nayeloman mini nogo o time wonogwe, Eeko logogun o.

10 It an napuri mu’neren nugu logorak mbakwi nogo inake o Taron ti, Kambin-ndomba iri’ngga mbanogo nenet nugu logowam aret age, O Akot Kobappaga time tapi-lembu windak logowam aret age, Eerigin o.

11 Togop eerigin kwe, it nen Naliku ALA mbo panugwi, Nabuut alik leenak nogo mari eerogo pugwi, Eeko logonet, Kugi Naa’lo Kolagi nogo ake mbi pipuk eerogo pugwi, Anggur amburu ale mendek inom nenggelak-kenggelak eerogo kugi Ariyak Punik me Aga nogo ake pipuk eerogo pugwi, Eeko menggaarak it perak,

12 An nen wiirage neegak kwe, it nen onggo ambi yo’nugwi, Noone yorage neegak kwe, inaruk konenggwi, Eeka’lek logonet, An nenggaanom paga maluk mban eerit nugwi, An neebi mbake minggirak nogo aret inikilom mba’nuk eerit nugwi, Eeko nogogwaarak nogo paga Wooluwak nen ineebe nawak nduk koonogo pigin me, Inuut yinduk-wanduk aago iigak, inoorugun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

13 Togop me, Aliku Itok Menggerak ALA nen wone yoragaarak yi aret o. “It an nayeloman mini inambi nonggo logogun kwe, it perak, inambi nengga’lek abu aret wonogwe, Nayeloman mini inagi nonggo logogun kwe, it perak, inagi nengga’lek yi abu mban wonogwe, It an nayeloman mini inale’- nggen mban mbako logogun kwe, it perak, inenggali mbakak nugwi,

14 It an nayeloman mini nogo iniki ale’nggen nen ndawi wako logonet, keekok yogo logogun kwe, It perak, iniki aaninggin ndugu aago logonet, inoone nggwok paga le yogwe, iniki wakkologo logonet, leenggu maakwi, Eeko logogun o.

15 An leenogo piyareegirak nen it inendage toonak punuk namenggaarak nogo, kumbunuk pulunogo piigo logogun o. Naliku Nitok Minggirak an ALA nogo nen it inoorigin kwe, it an nayeloman mini nogo perak, inendage alik yorage logogin o.

16 Aa’nduk aaninggin-paaninggin inoba piige nagagirak nogo mari eerogo pigin me, aberak wonage, Ndi, lek arigin me, nenegen kage, Eerigin lek me, It aap o time wonogwe nen, Ale’- nggen ninoba pinanuwak, mbako logonet, Liirogon mban eeke minggirak an Ala nendage kumbunuk, yo’nugwi, Ndi, it aap o time wonogwe nen ambi eeriyak nduk, kumbuk mbaniyak mbako logonet, Liirogon mban eeke minggirak an Ala nendage kumbunuk kumbuk mbanggwi, Eeko logogun o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

MBOGUT-NGGWEEN NGGET MENDEK EERIYAK WONE
65:17 Yet. 66:22, 2Pet. 3:13, Wayu 21:1 65:19 Wayu 21:4

17 At Aliku ALA nen ari logonet, “An nen mbogut ngget mendek ogobakkigirogo pege, Nggween ngget mendek ogobakkigirogo pege, Eerigin o. Aa’nduk lombok eerit wogo nogogutak nogo ambinom niniki abe’nage, Ninikime nen ambi koonnage, Eerigin abu lek o.

18 O Yerutalem ogobakkigirogo piminggirak paga inale’nggen mbakwi, Ndi, it time wonogwe nogo, eekwi paga inale’nggen mbakwi, Eeko logogun me, An ogobakkigirogo pigin ti paga inale’nggen nen mondok keekok yogo logowak o.

19 O Yerutalem ogobakkigirogo piminggirak nogo paga nale’- nggen mbake, An napuri o time wonogwe paga nale’nggen mban mbake, Eeke logogin me, O time nen, Yeenggwa niret o, yinuk, inoone nggwok paga yogwe, leenggu maakwi, Eekwi nogo inoone ambinom konenggo logogun lek o.

20 It inapurilogwe awo ngget ndarak kagak kanggwi, It aap inanggok nogo nda’nogogwaarak eyom ari naga’lek kagak obate paga kanggwi, Eeko logogun lek o. It ndarak iigak tahun 100 eeppunuk kanggwi iinok, Awo tawe aret kanggerak, mbakwi, Ndi, it ndarak iigak tahun 100 ari naga’lek kagak kanggwi iinok, At pulunik aret me kanggerak, mbakwi, Eeko logogun o.

21-22 Napuri nen o time inawi wurogo patemenggaarak nogo, aap inambik nen ye mbanggola unggwogwe, Ndi, anggur awi yaremenggaarak nogo, aap inambik nen anggen mbanogo nunggwi, Eeko logogun lek o. Ata, it nen aret inawi wurogo patinuk time aret ye mbambatinuk wonogwe, Ineyabume anggur yarogo patinuk, anggen mbanogo nunggwi, Eeko logogun o. It ineebe ti, eyo ero ki mban kagak tahun ambik eeke menggi kwak an napuri ineenik nggorek togop aret wonogwe, It an leenogo piyareegirak nogo, ineenggi paga yabu eeppunuk, inale’nggen paga nunggo logonet, ineenik obeelom mban wonogwe, Eeko logogun o.

23 It nogo ti, Naliku ALA nale’- nggen inoba piyareegirak nogo mendek awi wiganak aret me, It liirit-laarit eeremenggaarak nogo we aanom warogo aret eekwi, Ndi, inapuri nda’naremenggaarak nogo yini-panip kanggwi, Eeko logogun mondok lek aret o.

24 It awo nggino yo’nega’lek iigak, yo’niriyak mbakwi nogo onggo muk yorage, Ndi, awo tamban eekwi iigak, an muk aret naruk konengge, Eeke logogin o.

25 Nggeewo owo nogo ndomba aagaluk imbirak lambunna’- nuk inambi nunggwi, It singa nogo tapi iri’ngga mbanogo nenet nogo mengga kwak nenet nugwi, Ndi, waalo ti, liirubu aa’ngga aret nenet nogwe, Eeko logogun o. Nabuut alik leenak nogome abok aret at ambi nen at ambi maluk eerogo pege, at ambi nen at ambi warogo pege, Eeko logogun lek o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak o.

66 YI AAKUMI NDI AAKUMI INOWAK LOONIYAK WONE
65:25 Yet. 11:6-9 66:1 Mat. 5:34-35, 23:22
1 Aliku ALA nen yegerak nogo yi aret. “Mbogut paga ti, noone lengganogo yorage minggim aret. Ndi, nggween paga ti, nabu’me piige minggim aret. An nawi nonggop negen wuriyak nduk yogo ogotik? Ndi, an namborowak koongge logorak nggeeme o?

2 Yi mendek ndi mendek ogobakkigirik yi, an nen mban ogobakkigireegirak me, Aret wonage menggerak nogo lek a?” yinuk, Aliku ALA nen yegerak o. “It aap iniki tebenak wonogwe, Maluk eekirak, ao, mbakwi, noone ari neenok inaganak wake, Eekwi iinok, An liippiige minggirak kwe,

3 It aap tapi ngguunok warogo nake kani kunggwi ti, aap wakwi kwak aret eekwi, Ndomba aagaluk warogo wo’nugwi ti, nggeewo enggaanok koguk wakwi kwak aret eekwi, Gandum anggen yigirik an wo’nugwi ti, wam amiya kilirogo an wo’nugwi kwak aret eekwi, Obari abe kaga kani kunggwi ti, kugi ogut alut eekwi kwak aret eekwi, Eeko menggaarak o. It aap ti, inalik iniki mba’nuk eeriyak miippunuk eerit nugwi, Ogole warak mendek mban eerit nugu logorak inikilom mbakwi, Eeko menggaarak me,

4 An kunduk it eekwi onggo mondok alik negen eeppiyoorak koonogo pege, Inamineeri ne agan noorak mendek inoba kwippege, Eerigin o. An nen wiirage neenok, inoone onggo ambi yo’nugwi, An nen wone yorage neegak, inaruk konenggwi, Eeka’lek logonet, An nenggaanom paga maluk mban eekwi, An eeriyak neebi mbake nogo aret miippunuk mugurok nogwe, Eereegwaarak kenok yagi o,” yinuk, yegerak.

5 Aliku ALA nen ari kenok kinaganak waka kit yi wae. At yegerak yi, kinaruk liirogon konenggo logonip o. It kinoreewi nen ineebi kinombakwi, An nayuk wukwi kiinok mbo pinagagwi, Eekwi nogo nen yogo logonet, Kit ale’nggen mbako monggotak kiyaawok nduk, Aliku ALA eeke paga endage tiyak ari nogo, Nit ambi eeke kaawok o, yinuk, Yagaarak kwe, eeka’lek kenok, inenggali kaagun o.

6 O kota time nen noone-koone agan nogwe, Ala awi wurik me nen oone agan wage, Eekwi ti, kinaruk logonip o! Aliku ALA inom ogoorak nogo eekaarak onggo ndak-ndak eeppiige logonet, oone ari ti aret o.

7 Aliku ALA nen ari logonet, “O kota ti, kwe kwak enegen paganak yagan waka’lek kagak aagaluk muk ndake, Ndi, ndariyak awo yagan waka’- lek kagak aagaluk muk aap aret ndake, Eekerak o.

8 Ti eekerak nogo ti, ta nen aruk konengge, Ta nen togop ariyak nogo enegen kage, Eekerak mbakop? Lek aret o! Kwe ambi aagaluk ne ambit ndake menggi kwak, o ambi ne ambit aret mi’nage, Ndi, aakumi ambi mendek nen ne ambit liingge pilak yogwe, Eeriyak op mbakop? Lek aret kwe, O Tiyon perak, yagan awo wake kagak aagalogwe ndarogo piige agaarik o,” yinuk, yegerak o.

9 Aliku ALA nen ari logonet, “An nonggop togon elege logombunuk kole aruwak nduk koonogo punuk, Ti’nuk, nda’naruwak nduk tu paarogo pega’lek mbo puurak mbakop? An togop eekeelik o,” yinuk, ari, Kinogoba Ala nen, “Nda’naruwak nduk tu paarogo pege, ndi, nda’nage kenok, tu narogo pege, Eekeelik mbakop? Eeke minggirak aret o,” yinuk, ari, Eeke menggerak.


10 Togop me, kit o Yerutalem kiniki kunik eeko monggotak yi wae. O Yerutalem ti, agalo kwak logonet ale’nggen mbake me, kinom kinale’nggen mbakwi, Aagalogwe ambik ndarogo piigerak paga keekok yogwe, Yagan wake kagak kinom le yogo nogotak kit yi wae. At yogondak ale’nggen mbake me, kinom kiniki ale’nggen mondok alik negen mbakwi, Eeko logonip o.

11 At elak amburu abe nenok kiniki yamu ari, Elagalom nggwok me, ndonggorogon nenok, kinale’nggen eekkinake, Eerigin o.

12 At Aliku ALA nen yegerak yi aret o. “Niyo nggwok porok ari lek nage mban menggi kwak, eebe obeelom nu’lek logowak nduk, eeppi wage, Niyo wuketak ilin-unggut ee’nuk wage menggi kwak, aakumi inanebunu lombok inamindikinamendek wonok iri woraawak nduk nappi wage, Eerigin me, At elak kuninake, ayum paga yonggorinake, kilirogo piinok leeninake, Eerigin o.

13 Kwe ambi aagaluk yonggongge menggi kwak an nen it iniki yonggoninake, Ndi, it o Yerutalem wonogwe me, iniki kwippiige, Eeke logogin o,” yinuk, yegerak me, yokkiragi o.

14 Ti eekkinake nogo kogo logomonggotik, kiniki ale’nggen nggwok lombok mbakwi, Iri’ngga awo lagangge logonet, mondok kwit agan lagangge menggi kwak kit kineebe togop aret ogwe, Eerumunggup o. At Aliku ALA eenggi omaawi ayeloman mini kaawak nduk, eeppiige logogin kwe, At inom ogoorak nogo perak, anini inoba kwippiige logogin o.

15 Aliku ALA kani wunuk ari enggela’me wage, O wiya nabuninuk wage menggi kwak at anggweendo paga wage, Eerigin, mbako logonip o. Anini inoba piinet nage logonet, mondok wuk togon aret inoba piinet nage, Ndi, mberirenet nage logonet, kani wunuk agan nage menggi kwak agan nage, Eeke logogin o.

16 Aliku ALA nen yi aap ndi aap maluk eeko nogogwaarak onggo eeppiige logonet, kani nen nenet nage logowak nduk nappege, Awooluwak paga inoorit nage, Eerigin me, Aliku ALA nen it aap ineebe apit aret inoorigin o.

17 Aliku ALA nen ari logonet, “It aap kelonggon awi wurik me unggwi nawok nduk eeko logonet, inoba mbeenggologwe, inabin kookkologwe, eeppunuk, at kugi aanggo warak enggaanggum inom, ambeya inom, yi mendek ndi mendek ogole warak mendek inom, nengge menggerak inenggela’me wonage inom unggwogo menggaarak nogo ambugwi aret inenggaawak lek arugun,” yegerak o.
18 “Aakumi inanebunu lombok abok aret inom, inoone alitak abok aret inom, eeriyak iniki koonogo pugwi, eerit nugwi, eeko menggaarak abok aret an neenu me, wage logominggirik, Kuwak ee’nip o, yoraminggirak kuwak eekwi iinok, an tiyanak logonet iya tit eeppiinet nage nogo inigen kaagun o.

19 Eeppiinet naminggirak ineebe yumbunik inenggela’me ineenu agak ambi eerigin o. It aakumi inanebunu lombok o Taritit, Pun, Lut inom, o Metek, Iroti inom, Tuban, Yawan inom, nggween ku’mbanak o nda irip-irip time an eeke minggirak wone awo inaruk konengga’lek wonogwe, an tiyanak lombok minggirak nogo inigen kaga’lek wonogwe, eekwi nogo inom, it yumbunogo piyaminggirak nogo nappiyaminggirak aakumi inanebunu lombok inenggela’me time an tiyanak lombok logonet, iya tit eeppiige minggirak nogo yoranet nugu logogun o.

20 It yumbunik nappiyaminggirak ti nen kit kinoreewi abok aret aakumi inanebunu lombok inenggela’me wonogwe nogo kuda paga, nggweendo wim eeka paga, nggweendo paga, keledai paga, unta paga, wogoren iniyokan Naliku ALA nake warogo wo’nogo mengga kwak, nabuut abu alik leenak o Yerutalem nabu’me piya woraagun o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak o. “It aakumi Iterali nen tenggap abu leenak nogo paga gandum yigirik nake puurak ndoonogo punuk, wonok Naliku ALA nawi wurik me pi wogo mengga kwak, it togop aret wogoren piya woraagun me,
21 it inenggela’- me nen ando an neebe unde logowak nduk leenogo piige, ando inanebunu Lewi mendek logowak nduk leenogo piige, eerigin o,” yinuk, Aliku ALA nen aret yegerak o.

22 Aliku ALA nen ari logonet, “Mbogut ngget mendek eerogo pege, nggween ngget mendek eerogo pege, eerigin nogo ti, lek arigin lek mondokmondok nenggaanom paga logogin ti kwak, kit paga wiganak mondokmondok wonogwe, ndi, kit kinendage mondok-mondok ki aret wonage, eerak logogin,” yegerak o.

23 Aliku ALA nen, “Tut ngget ambi penenggak eeke, nogo 6 yippunuk, ko’lu yonggonggologwe nogo ari wagak eeke, eeke kagak, it aakumi abok aret nabu’me tebe yi wa’nuk, nayuk wuko logogun o.

24 It ti nen wundi nogo logomenggaarik, it aap an noone eeriyak ineebi mbaka nogo inoorak inowak nggininik inigen kogo logogun o. O time ineebe inoorak waalo ninggippunuk nunggwi nogo kangga’lek ineenik mban wonogwe, ndi, ineebe kani nengge nogo noguk yaga’lek wunuk mban ari, eeke kenok, it aakumi abok aret inigen kogo logonet, inamineeri ne agan nage logogin o,” yinuk, yegerak me, abu aret yagi o.
_______________________________________________
66:7 Wayu 12:5 /66:22 Yet. 65:17, 2Pet. 3:13, Wayu 21:1 66:24 Mrk. 9:48

1 komentar:

Dawut nen Aput Talomo Aruk wareegeerak wone yi o.

DAWUT NEN APUT TALOMO KINI WUPPEREEGERAK WONE YI-O.     1 Mbininegwaarak 28:9  9 Yorage nagagerik, aput Talomo yoge logonet, “Ndi, kat na...