Selasa, 29 Juni 2010

AYUP

Mbuku Ayup yi, eebe mbanak pekkaga’lek logonet, aa’nduk pekkoorak nogo yi o.

Mbuku Ayup yi paga at aap Ayup iniki obeelom mban koongge, aaninggin mondok iya tit oba kwi’nage kagak iniki liippunuk nu’lek wonage, eeke nagagerak wone nogo liiru mbanak wonage o. Ti’nuk, apuri apit aret lek ogwe, aanggumi abok aret lek ogwe, agabolo paga awin obari maluk lombok eerogo pege, eeke kagak wonagagerak wone nogo inom, at Ayup oreewi ineebe kenagan nen wone Ayup liippuwak nduk yogwi, at Ayup nen aaninggin oba agagerak liippake, eereegwaarak wone nogo inom, mbanak wonage, ndi, at Ayup oreewi ineebe kenagan nen Ayup wone yoreegwaarak nogo ti, Ala nen aakumi eeppiige menggerak wone inom, ndi, irip paga at Ala nen Ayup kin paga yoreegerak wone inom, liiru mbanak wonage, eerak aret o.

At Ayup aaninggin oba agagerak oreewi ineebe kenagan nen yoreegwaarak nogo ti, aaninggin inoba age kenok yorogo logorak yugu nogo ndak-ndak aret yoreegwaarak. It nen mbako nogogwaarak nogo ti, aakumi obeelom eekwi iinok, obeelom eeppiige, ndi, maluk eekwi iinok, inomaluk onggo eeppiige, eeke menggerak mbako nogogwaarak me, “Ayup aaninggin oba agaarak nogo ti, maluk eekerak paga aret,” mba’nuk wone yogak eeko nogogwaarak.

Togop kwe, at Ayup nen mbake logonet, “An niniki abe koonak me, maluk nggwok eerulik, we mbuuluk eekirak kagak Ala nen aaninggin mondok nggwok togon noba panegerak ti, nonggop nduk eerogo panegi,” mba’nuk, Ala imbirak wone wake negen eereegerak kwe, iniki Ala oba panggombunuk abet mbake nagagerak nogo perak, lek arulik, Ala nen, “Aap yi abe o,” yinuk, ti mban mbareegerak.

At Ayup nen yi wone ndi wone ambik Ala yogak mban eereegerak kwe, Ala nen wone onggo Ayup yorulik o. Ata, at Ala nen Ayup abet mbake nogo liippege nagagerik, at omaawi inom, iniki warak inom, wone wakkagak mendek inom, ambik titik ireegerak. Titik ege mbareegi, Ayup iniki liippege nagagerik, “Ala mban iya eeke menggerak kagi o,” yinuk, iniki puru agan nagagerak. Ndi, wone irip paga mbanak nogo ti, aa’nduk wonagagi kwak aret eerogo pereegerak.
---------------------------------------------------------------------------------------


Ayup iniki koonak kenok, Tile nen abut mbaneegerak wone
1
1 Aap ambi endage Ayup o Ut wonagagerak. Aap ti, iniki abu koonak me, aakumi inoone at oba pega’lek aret wonagagerak. At Ala ayuk wuke, maluk kenok, “Neebi o,” yinuk, mbo pege, eeke nagagerak.
2 At apuri wologwe ti, 7 ndaganake, ndi, komologwe ti,
3 ndaganake, eereegerak.

3 Ndi, at aanggumi kambinndomba tujuh ribu. Unta ti, tiga ribu. Tapi mbere’mbo lingginik lima ratus. Keledai kooli lima ratus. Ndi, ayeloman mini ti, ambik lombok aret wonogogwaarak. It aakumi oonegen wundi wage menggim pa’nggwe wonogwe ti, inenggela’me aap nggwok eenggi warak lombok at alik aret wonagagerak.

4 Apuri wologwe nogo nen ne ambi paga at ambi ame inale’nggen nen laago lakwi, ne ambi paga at ambi ame inale’nggen laago lakwi, eerit nogo logonet, iniriwi kumi kenagan nogo inom aret nawak nduk, inayonggo piigaatak wogwe iinok, inom aret mbi inom, niyo inom, nonggo nogogwaarak.

5 Laago larit noorak mbakaatak nogo abu aret age yubunggwi iinok, Ayup nen iniki mbake logonet, “Napuri nen Ala meek eerogo pogo logonet, maluk eekaarak kero,” yinuk, ko’lu kuubondendok eenik a’nuk, apuri nogo wiiraanuk, wogwe iinok, inoba mbeenogo piyaakit nduk, ineengge ndak-ndak Ala ake warogo kani kungge nagagerak. At Ayup nen togop mban aret eeke nagagerak.

6 Ne ambi paga it Ala inom menggaarak at Aliku ALA owagam kuwak eeri wogwe me, at Tile wage nagagerik, it inenggela’me wonagagerak.
7 Wonage mbareegi, Aliku ALA nen Tile nogo yoge logonet, “Kat ngga nen wagan o?” Yoge mbareegi, at Tile nen onggo Aliku ALA yoge logonet, “Lek o. An o nggween paga wanggerit nigi-nigi wagi o.”

8 Yoge mbareegi, Aliku ALA nen Tile yoge logonet, “An nayeloman Ayup aakumi o nggween paga wonogwe ndak-ndak lek at alik mban iniki abu koonak kenok, aakumi inoone at oba pega’lek wonogwe iigak, an Ala nayuk wuke, ndi, Maluk neebi o, yinuk, mbo pege, eeke menggerak nogo liippege agandik ilik, lek a?”

9 Yoge mbareegi, Tile nen wone onggo Aliku ALA yoge logonet, “Aap Ayup ti, we aret kayuk wuke menggerak mbake agandik ya?
10 Kat nen at inom, aaganapuri inom, amindik- amendek abok aret inom, mangga wagak yengget-wangget yagat wurogo piigendak nogo lek a? Wurogo piige nagandik, at eerit nage nogo abe mban arit nage logowak nduk, kale’nggen oba pege menggendak paga at wonage menggim aanggumi kambin-ndomba ambik lombok wigak yegerak nogo o.

11 Togop aret me, at amendek abok aret keenggime woppunuk, lek eerogo pege keenok perak, pulunogo pagagin mbake logot o.”
12 Yoge mbareegi, Aliku ALA nen Tile yoge logonet, “Ti kenok, amindik- amendek abok aret keenggime pagagi o. Ndi, at eebe perak, keenggi mbaanggoorak mondok mage o.” Yoge mbareegi, Tile nogo at Aliku ALA owagam nen wundi nagagerak.

Ayup apuri inom, amendek inom, lek eerogo piyareegerak wone

13 Ne ambi paga Ayup apuri wologwe inom, komologwe inom, inoweeluk manggu ame inale’nggen nen mbi inom, anggur amburu inom, nunggwi iigak,
14 aap ambi wone wonok Ayup yori wage logonet, “Lembu yabu eekwi, keledai kooli koorok time iri’ngga mbanogo nenet nugwi, eekwi wonogwe me,

15 aakumi o Tiyeba mendek nen wogo nagaarik, kayeloman mini kaanggumi inarum wonogwe nogo inoba kwi’na’nuk, wooluwak paga inoorogo piinok, lembu-keledai nogo ko’nok ndi yogwe iigak, nalik mban mbagangge nagarik, wone wonok yokkiri wagi o.”
16 Yinuk, wone nogo awo yoge me, aap alik ambi wage nagagerik, yoge logonet, “Ndomba inom, aap arum wonogwe inom, Ala nen o yabok pindanogo nappi wage menggerak nogo mbogut paga nen wunuk agan wambi wage logonet, yaganinake kagak, nalik mban mbagangge nagarik, wone wonok yokkiri wagi o.”

17 Yinuk, wone awo yoge wonage me, aap alik ambi wage nagagerik, yoge logonet, “Aap Katirim mendek ineebe kenagan aago inoba kwi’nari unggwogo logonet, aap kaanggumi arum wonogwe nogo inoorogo piinok, kaanggumi unta nogo ko’nok ndi yogwe iigak, nalik mban mbagangge nagarik, wone wonok yokkiri wagi o.”
18 Yinuk, wone nogo awo yoge wonage me, aap alik ambi wage nagagerik, at yoge logonet, “Kapuri wologwe inom, komologwe inom, inale’nggen nen laago lappunuk, mbi inom, anggur amburu inom, inoweeluk manggu ame awo nunggwi wonogwe me,

19 yini-panip o karume pa’nggwe nen wiya oone pu warit o eyak 4 wurabak nogo punggage logonet, o ti langguk togon kapuri inookerak kanggwi iigak, nalik mban mbagangge nagarik, wone wonok yokkiri wagi o.” Yinuk, yori wagak mban eereegwaarak.
20 Eeko mbareegwa, aap Ayup nogo mi’nage nagagerik, ayum nibinogo pake, eeruwak anobak me puluk ko eerogo mbanggolage, eeke nagagerik, nggween paga enete wanduk ngginna’nuk Aliku ALA alut eereegerak.

21 Alut eeke logonet, “Nagalo inikime nen we nagap mbelanak nda’nagagirak me, Kambunuk, we nagap mbelanak aret nagin o. Kaliku ALA nen wo’nege, Kaliku ALA nen mban wogonake, Eekendak me, Kaliku ALA kendage mban tiyappege logokit o,” yinuk, yoreegerak.
22 Ti abok aret oba age kagak, at Ayup nen, “Ala nen aret maluk eeppanegerak o,” yinuk, mberege, maluk ambi eeke, eerulik aret o.

2 Ne ambinom Tile nen Ayup abut mbaneegerak wone

1 Ti’nuk, ne alik ambi paga it Ala inom menggaarak nen at Aliku ALA owagam kuwak eeri wogwe me, at Tile kunduk Aliku ALA owagam wage nagagerik, inom wonagagerak.
2 Inom wonage me, Aliku ALA nen Tile yoge logonet, “Kat ngga nen wagan o?” Yoge mbareegi, Tile nen onggo Aliku ALA yoge logonet, “Lek o. An o nggween paga wanggerit nigi-nigi wagi o.”

3 Yoge mbareegi, Aliku ALA nen Tile yoge, “An nayeloman Ayup aakumi o nggween paga menggaarak ndakndak lek alik mban iniki abu koonak me, aakumi inoone oba pega’lek wonogwe iigak, an Ala nayuk wuke, Maluk neebi o, yinuk, mbo pege, eeke menggerak nogo kat liippege agandik ilik, lek a? Alom lek kagak an nen Ayup maluk eerogo pikit nduk, nabenak mban yo’nirit unggwage mbaken, E, yokkigirak wakkagandak kwe, at iniki abe koonak nogo lek aga’lek mondok nu’lek aret wonage o.”
4 Yoge mbareegi, Tile nen Aliku ALA yoge logonet, “Neebe ili o. Neenggi wonage o, yinuk, yogo menggaarak me, ineebe inooriyak eekwi iinok, inamendek abok aret kabelogo wogorogo menggaarak o.

5 Togop me, aap Ayup eebe lombok maluk eeppege keenok perak, mondok lok togon pulunogo pagage kaamunggun o.”
6 Yoge mbareegi, at Aliku ALA nen Tile nogo yoge logonet, “Ti yagandak kenok, eeppuurak mbakendak nogo eeppenok nduk, keenggime pagagi kwe, at eebe perak, wariyak mage o.”
7 Yoge mbareegi, Tile nogo Aliku ALA owagam nen wundi nanuk, Ayup wonage me nage nagagerik, Ayup nogo iyok me nen nugwa anobak kuli aret piirik-kunik obari maluk lombok eeppereegerak.

8 Eeppege mbareegi, wun inikime ndenen warak logonet, togolowak telenak wagangge nagagerik, agabolo paga nggibi-nggibi eeke nagagerak.
9 Eeke wonage me, at akwe nen at yoge logonet, “Yogobi eeppagage kagak kiniki abe koonak mban logorak mbakendak ya? Ala pulunogo punuk kambu o.”
10 Yoreegerak kwe, Ayup nen akwe nogo yoge logonet, “Kat kumi kumiligwe nen yogo mengga kwak ari agandik o. At Ala nen nit obeelom eeppinanege kenok waganggwi, ndi, maluk mendek eeppinangge kenok mbo pugwi, eeriyak nduk ari agandik ya?” yinuk, yoreegerak. Ti abok aret oba age kagak, Ayup nen wone ambi yereegerak paga maluk ambi eerulik aret o.

Ayup oreewi kenagan pekka wogogwaarak wone

11 Aap Ayup aaninggin oba agagerak nogo oreewi kenagan aap Teman mendek Elipat inom, aap Tuwa mendek Mbilarat inom, aap Naama mendek Topat inom, inaruk konembunuk inawi inalitak lombok nen kuwak eeri wogo nogogwaarik, iniki ambit eeppunuk, “Ayup iniki eyak wappugwi, ninom le yogwe, eeri nawok o,” yinuk, at ka wogogwaarak.

12 Ka wogo nogogwaarik, tayorogon nen inigen nakka woraanuk, “Yi Ayup aret ilik?” yinuk, at eebe liippuurak meek aret mbareegi, inayum nibinogo pakwi, wun inanobak irimbaga yumbunogo nippugwi, eeko nogogwaarik, inoone nggwok paga le yereegwaarak.
13 Le yogo nogogwaarik, at inom ndak-ndak nggween paga kwi’ndak liingge-oonikiya wonogwe tit iigak, nogo 7 aret yereegwaarak. Yogo logonet, at andi-pandi lombok oba agagerak nogo kogo nogogwaarik, it ambi nen inoone ambiriluk ambi at yoga’lek aret wonogogwaarak.

3 Ayup nen, “Nela nen nda’nagagi o,” yinuk, yereegerak wone

1-2 Ti’nuk, at Ayup nogo oone lek wonagagerak nogo, wone ari logonet, ne nda’nagagerak pulunogo pereegerak nogo yi aret o.
3 “Oonikiya nen ari logonet, Aap aret agalo inikime logoni unggwigi o, Ari nogo kobak age, Ndi, ne nda’nagagirak nogo mari age, Eeruwak o.
4 An nda’nagagirak eyom nogo ti, O eya abinak kwindagala eerogo pega’lek apit eerogo pege, At Ala tiyarogon logonet, liippega’lek mari eerogo pege, Eeruwak o.

5 O apit yumaak imbirak nen yogo logonet, Ne ti, nit ninamendek o, yogwe, Ndugwi nen ne nda’nagagirak nogo nobarogo pege, O apit nen ne ti, agabiti eerogo pege, Eeruwak o.
6-10 Nagalo inikime logoni nage, aaninggin noba age, Eeke neyo, Tu narogo puulik teppereegerak me, Oonikiya nagalo inikime logoni unggwagagerak eyom ti, kobak age, Tut ti paga nda’naga o, tahun ti paga kin aga o, Yogwe nogo mari age, Eeruwak o. Oonikiya ti eyom paga elege ambi nda’nage, Inale’nggen nen noone-koone yogwe konenggwi, Eeka’lek aret logowak o. It ne pulunogo pugwi, Waalo kole yi inikime menggerak Lewiyatan nigiya woraawak nduk, wiiriyak ineenu ogwe, Eeko menggaarak nogo nen Ne logonnari nagagirak nogo pulunogo puwak o. Ne logonnari nage neegak, o weege logonet, Laaluguragan pindan-pindan eereegerak nogo lamunogo pege, O weeriyak lek kagak aanom warogo tokkage, Oonegen komeninuk lagi wage nogo, enegen kaga’lek aret wonage, Eeruwak o.

11 An nda’nage ti eyom paga kangge, Nagalo inikime nen wundi wage logonet, neebe lek age, Eereegibok Nonggop nduk nda’nagagi o?
12 Nagalo ogome lamorogo wo’nake, Nelak naakit nduk, elak kunnake, Nonggop nduk eereegerak o?

13-15 Togop ee’nabenetak lek nen, An ugun niniki tayenak windak wonage, It o nggween paga yime inendagembogut inom, Aap wone koongga inom, nen inawi nggwok abe wurogo pugwi, Aap yo’nggok nen inamendek mbuti emas ambik wonage, Iname mbuti perak yagabit eerogo pugwi, Eeppunuk, Kanggo nogogwaarik, Yonggonggologwe wonogwe me, Ninom yonggonggolage logonet, nogo yege negen wonage, Eeke logonetak o.
16 Elege kambak nda’nagaatak nggween paga taanak wonage, Elege aambiranak o eya enegen kaga’lek wonage, Eeke menggi kwak, Togop ee’nabeegwaabok eereegwaarak o.

17 Kambunuk nogo menggam time It aap maluk piyaganaka nogo ambinom piyaganaka’lek puk ogwe, Ndi, it piyaganako menggaarak nogo tat yonggonggologwe, Eeko agaarik o.
18 It aap keele maarak wonogwe kunduk, Inogoba oone omaawi yorage nogo, Inaruk ambinom konengga’lek me, Inale’nggen nen ugun nugwi,
19 O time aap inendage warak inom, inendage lek inom, Ndak-ndak aret wonogwe, Ndi, inogoba mini nen inayeloman mini wondet eerogo wumbiigwi, Eeko menggaarak o.

20-22 It nogo ti, kambuurak, Ao, mbakwi kwe, Kambuurak eyom panggoni waga’lek wonage, Iri’ngga onggo nggwok nggween taanak wonage kero, Nggween kabunogo kwaarit unggwogo mengga kwak, It kambuurak, Ao, yinuk, inikilom mbako nagaatik, Nggween taambiyoorak eyom ari wage kenok, Inale’nggen nen ndawi lubuk yogwe, Eeko menggaarak me, Aap iniki puru aago wonage nogo eya eeppege, Iniki wakkolage nogo eenik logowak nduk, eyak wappege, Ti nonggop nduk eeke menggerak?

23 At Ala nen aap ambi yenggetwangget eeppunuk wonage, At eeppuurak mbake nogo nobapporogo wonage, Eeke logonet, Nonggop nduk eenik logowak nduk, teppege menggerak mbakop?
24 Yogop eeppanege, Ao, mbake nogo ti, Nambi nengge minggi kwak aret age, Ndi, andi nen niniki oone ari nogo ti, Niyo kilu-kilu wangge menggi kwak aret age, Eeke agarik o.

25 Noba ariyak nagabiti mbakirak nogo aret noba ari wage, Ndi, noba kwi’nariyak neebi lombok mbakirak nogo aret noba kwi’nari wage, Eekerak o.
26 Andi yi nogo lek aga’lek kundugu aret wonage me, Niniki ugun tayenak wonage, tat yonggonggolage, Eeka’lek Niniki nggilu ari tit agarik o,” yinuk, yereegerak o.

4 Aap Elipat nen Ayup yoreegerak wone

1 Ari mbareegi, aap o Teman mendek Elipat nen Ayup yoge logonet,
2 “It aakumi wone yuurak mbakwi iinok, Inambe keele maariyak meek me, yokkugwi iinok, Keebi mbarumunggun ilik, lek a?
3 Kat nen aakumi ambik aret mamunirage, Ineenggi ndeyak wonogwe iinok, inomaawi eerogo piige,
4 Yigeebu wanggwi iinok, koone paga nen iniki eyak wappiige, Inowak lek agaatak kenok, pigiren nage, Eeke menggendak kwe,
5 O yogondak perak, Aaninggin koba kwi’nagaarak me, komanggen tayok ari, Andi-pandi eerogo pagagerak me, kiniki ma’nage, Eekkakerak wonage o.

6 Kat nen Ala kagabiti mbake ti paga kiniki panggombunuk wonage, Aakumi inoone koba pega’lek ti paga kiniki lunik wonage, Eeke logorak lek mbaken?
7 At Ala nen, Aap ambi maluk eeka’lek ugun wonage kagak lek eerogo pege, Ndi, iniki koonak kagak pup eerogo pege, Eekeelik nogo liippu o.
8 Yabu waganggo mengga kwak, it aakumi maluk eerit nugwi, Ndi, awi yubunggo mengga kwak, aakumi maluk eeppiinet nugwi, Eeko menggaarak nogo ti, Anggen ti mendek mban aret mbanggo’net nugwi iige minggirak o.
9 It aakumi ti, Ala ambebubu paga lek eerogo piige, Anini nen enete aagi paga mondok inenggaawak lek eerogo piige, Eeke menggerak.
10 Singa awooluk inanini warak inoone ku agan nugwi, Inanini nen ineyak nde agan nugwi, Eeko menggaarak kwe, Ineyak kalok ari kenok,
11 It nunggwi mendek warogo nunggwi lek me kanggwi, Ndi, inaagalogwe yumbunik-telenak ma’nogwe, Eeko menggaarak o.

12-13 Oonikiya paga it aakumi nogo nggaruk togon yugwi, Inabinggaanggo kagak mban eekwi, Eekwi iigak, Wone ambiriluk ambi kumaakkumaak an yo’niri wage, Yagap wone paga yo’nege nogo naruk konengge, Eeke nagarik,
14 An nagabiti ee’nake, naganak nuk-nuk nege, Nowak abok aret ne agan nage, Ee’nake kagak,
15 O wiya kugi negen nenggaawak paga mbaanneegak nage, Namoori pilak agan lagangge, Eekerak o.

16 O wiya kugi negen nogo naga’- lek puk agaarak kwe, At etenggen an liippega’lek neegak, Nengga lolo nowagam wage nagaarik, Oone yagap wone paga ari konenggirak ti yogop.
17 At Ala nen, Aap nggween paga mendek ambi iniki abu koonak wonage kage, At yi mendek ndi mendek ogobakkigika nen Aap ambi maluk oba lenggenak lek abu obeelom aret wonage kage, Eeke menggerak mbaken? Lek aret o!

18 At Ala nen ayeloman mini inoba panggombiiga’lek logonet eeke, At ayonggo malayikat maluk eekwi iinok, Maluk eekotak o, yinuk, yorage, Eeke menggerak me,
19 It inawi nggabok nggween paga wurik me wonogwe, Inawi liirubu paga o eyak kwippunuk wonogwe, Tigit-tigit mbaaniigwi iigak kanggo mengga kwak, Mbet-mbet kanggwi, Eekwi nogo ti, Abunuk eeppiige logogin lek mbake agandik?

20 O kubondendok ineenik wonagaatik, O kiyoma ari nage kagak, ineebe yigirik-noonom eerogo lek ogwe, Ineebe liippiiga’lek iigak mondokmondok aret lek ogwe, Eeko menggaarak o.
21 It aakumi nogo yi wone ndi wone liippega’lek iigak, Inawooliya eyak ndenggak ari kenok kanggo menggaarak nogo lek a? Yinuk, ari konenggirak o.

Pasal 5 Togop aret me, koone nggwok yu o.

1 Koone ari keenok, it ambi nen koone konenggwi, Ala ayonggo ambi nen yeenggwa kiri wage, Eekwi iyaamun ilik, lek a?
2 Aap wi negen iniki wakko’net unggwage paga eebe aret wakkolage, Ndi, aap iniki yunduurak nen, An eerikit lak at eeke, Ao, mbarit unggwage paga eebe aret wakkolage, Eeke menggerak o.

3 Aap yi eekak ndi eekak alom abe eerit nage nogo Wi negen age kage minggirak o. An nen aberak lek me, At wonage menggim kugi pulunogo pege mbaki,
4 Apuri wologwe nogo yeenggwaaraga’lek teppiigwi, O kota tu unggwogo menggam inowak loonggo logonet, Tebenogo piigwi iigak, inaana’le mbangga’lek mbo piigwi,
5 Ineyabume anggen mbanak nogo aakumi mbi abu nen lek eerogo nunggwi, Iri’ngga alok enggela’me wonage kunduk, kalirubu pup eerogo nunggwi, Niyo abu eeginake menggi kwak, inamindik-inamendek kolaawok nduk, uugwe mbarit nugwi, Eekwi iigirak o.

6 Aaninggin-paaninggin eerogo pinanege nogo ti, Liirubu enggela’me nen lagi wage, Ndi, maluk eerogo pinanege nogo ti, Anggen awi kwak nggween paga nen mbilangge, Eekeelik o. 7 Eekeelik kwe, Kani kunik tubuk togon lagangge menggi kwak, Aakumi inalik nen aaningginpaaninggin inoba pako menggaarak o.

8 An aaninggin noba a’netak nen Ala nggino yoge, Ndi, an ee’nabenetak nen, Yogop ee’nakerak o, yinuk, paganogo yoge, Ee’netak o.
9 Nit eeriyak meek kogwe nogo, at aret eeke, Ndi, eerubok mendek nit lingginiyak meek nogo, at aret eerit nage, Eeke logonet,
10 At nen o nggween paga mayu wuppi wage, Yabu yarak paga niyo kilirogo pit nage,

11 Inendage tebenak kenok, inendage tiyappiige, Iniki wakkologwe windak iinok, inale’nggen eerogo mippiige, Eeke menggerak o.
12 Iniki ngget paga maluk eeriyak koonggwi nogo, at nen lek eerogo piige, It eeriyak koonggwi nogo, ale-pale aruwak nduk eeppiige,

13 Iniki ngget paga maluk eeriyak koonggwi nogo, Awo koonggwi iigak, nggerok togon wagangge, Iniki penenak paga koonggwi nogo, Melak togon lek aruwak nduk eeppiige, Eeke kenok,
14 O liingge kagak o apit inoba kwi’nage me, Liingge paga oonikiya kwak ineenggi nduk nugu menggaarak o.
15 Togop kwe, It inoone omaawi warak nen, Ineenggi lek tebenak wonogwe nogo Inambe me yonggorinakwi, ineebe inoorogo piigwi, Eeko logokwak, At Ala nen inagap ndake,
16 Ineenggi lek nogo iniki lunik ambi wonage me, It maluk eeppiyoorak mbakwi nogo, inoone lek eerogo piige, Eeke menggerak o.

17 Aap Ala nen inaruk wake nogo inale’nggen wonogo menggaarak me, At Omaawi Lombok Menggerak nen niniki koonogo pinanege kenok, Neebi, yuurak mage o.
18 At nen inawinde-inobaande eerogo piigetak kwe, At nen mban nggerenogo piige, At nen inoorogo piigetak kwe, At nen aret obeelom eerogo piige, Eeke menggerak o.

19 Aaninggin ne 6 kuli nggwik togon koba pagage kwe, at nen kagap ndake, Ndi, ne 7 kuli koba ariyak nduk eeke kwe, non mbanogo pagage,
20 Mbi noogelo age paga kangge keyo, keebe unde wakkake, Wim eeko logonet wooluwak paga koorukwak kili eerogo pagage,
21 Aakumi nen inoone andiigwi yokkugwi iyo, at karum wonage, Eerigin me, Kat keebe lek eerogo pagarak nduk, koba ari wage kenok, Kagabiti mbaka’lek ugun aret logomunggun o.

22-23 Yi yugum ndi yugum keyabume wonage nogo Kimbirak wone abuk nggaruk togon koonogo pege, Ndi, wam nggwiya kat kimbirak lambungge, Eeremenggendak me, Keebe lek age, mbi abu eekkake, eeriyak kagak kagi’ndok kangge, Ndi, wam nggwiya nibinggabi wogwe iigak, Kagabiti mbaka’lek ugun wonage, Eeke logomunggun o.

24 It kame menggaarak nogo, iniki ugun nu’lek wonogwe, Ndi, kaanggumi wonogo menggam pekkage kenok, Ambi kobak arulik enaani wonogwe, Eekwi iyaamunggun o.
25 Kat paga nen ambik aret wigannogwe, Kat kombowologwe ti, iri’ngga nggween paga wonage nogo pogom ogwe, Eerugun o.

26 Ndi, kat perak, gandum anggen mbanak nogo Mbelaniyak eyom ari wage kenok, Mbelanggo menggam mambogo mengga kwak Kagabolo ki keegak kanggok a’nuk kangge keenok, Piya unggwogo menggam pagi unggugun o.
27 Togop aret me, nogoba wae. Ti eeriyak abok aret an liippege nagarik, Abet aret, mba’nuk yokkigirak me, Wone yagarak ti liippege, kinikime nabenggolage, Eeru o,” yinuk, yoreegerak.

6 Ayup nen wone onggo yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo at Elipat yoge logonet,
2 “Niniki wakko’net unggwage nogo, aaninggin paga wakkage, Andi-pandi eerogo panege nogo, tugunogo aaninggin paga wakkage, Eeriyak op logonetak nen,
3-4 Mbini niyo aa’nggi paga wonage nogo Aaninggin mbuuluk kanetak o. At Omaawi Lombok Menggerak omaale nogo Neebe paga ngguurik-ndaganak aago wonage, Maale irip paga mbeeli perenak nogo Nggonok togon ninikime unggwage, Aap ineegin warak mbiginogo wumbiige menggi kwak Ala eeke paga inagabiti mbakwi nogo mendek Noba ari wagak mban eeke, Eekerak ti paga Noone perak togon yagarak me, Yi maluk ari, nombarugun o.

5 Keledai nggwiya iri’ngga anggup nengge logonet oone nggwok ari, Tapi mbi nengge logonet oone mu ari, Eeke menggerak mbaken?
6 Mbi mayu eerak lek me ombat lek kagak nunggwi, Towe ako ali-ale ombat lek kagak nunggwi, Eeko menggaarak mbaken?
7 Ti mendek nengge neenok, Peyak wurigin ee’nake menggerak me, An waganogo noorak neebi mbake minggirak o.

8-9 Ala nen an neebe aan lebenogo panege, An kambikit nduk, teppanege, Niniki lunik wonage ti eeppanege, Eeruwak, Mba’nuk, nggino yoge nogo, Konenuwak lak, Ao, mbake agarik o.
10 Ti eeppanege kenok, andi kunik tit neegak, At kikak naka’lek abu obeelom menggerak wone yo’nege nogo, Neebi, mba’nuk mbo pega’lek logonet kanggi o, Yinuk, kangge logominggirik, niniki kwi’nage, Nale’nggen nen mbo laganggak ari, Ee’netak o.
11 An nomaawi ngge paga ko wappunuk wonage, Ndi, irip paga nano eeppaniyak nduk niniki lunik wonage, Eeriyak mbaken?

12 An nomaawi ti, yugum pogom wonage, Nagabolo ti, mbuti tembaga pogom wonage, Mba’nuk, ari agandik?
13 An nagap ndakkolaakit nduk, nomaawi wonage, Yeenggwa niriyak yoroorak ambi panggonak wonage, Eeriyak mbaken? Lek aret o!
14 Aap ambi ore iniki ma’nagaarak nogo abuwa mbaka’lek mbo pege kenok, At Omaawi Lombok Menggerak nogo aret Ayuk wuka’lek mbo pege menggerak o.

15 Mayu wage kenok niyo wuke, O kibi age kenok niyo mbuuluk age, Eeke menggi kwak Kit noreewi togop aret wonogwe me, Kit nen ambi eeppaniyak kinombaka’lek aret agarik o.
16 Niyo yugum negen kunogo pege, Ndugu-ndugu lenggenogo pi wambi wage, Eeketak me, Niyo aga’lek li eerogo pegetak nogo, Mo andi nen niyo eerogo pege nagaatik, Wu’nuk nage menggerak kwe,

17 O kibi age kenok niyo mbuuluk arit unggwage, Mo andi nen yi nage menggim poro agan unggwage, Eeketak me,
18 It aakumi unta paga yi mendek ndi mendek wonok nega nogo Tu nogo menggam nen nomoninuk niyo porok yege’nom karume time nagaatak me, kambit nogwe,
19 Aap unta paga o Tema nen woraanuk, niyo kwaarit nugwi, Yi mendek ndi mendek kungga o Tiyeba nen wogwe nogo Yi noorak iniki lunik logonet kwaarit nugwi, Eekaatak kwe,

20 Niyo wonage mbakak panggonak wagaarak nogo, Lek kenok inenggali ogwe, nggiinggo aago puk ogwe, Eeko mengga kwak-
21 Kit togop aret ogotik o. Ogole warak mendek kogwe kenok kinagabiti mbakwi kiigi o.
22 An nen ari logonet, Ndi mendek ambi an wo’ninip o, yinuk, yokkirage, Nawone abe koonogo paniyak onggo wogoriyak me, Kinawu wo’ninip o, yinuk, yokkirage,

23 Nawim ineenggime nen kurumbi eerogo wumbanumunggup nduk yokkirage, It nabuwa mbaka’lek maluk eeppanugwi nogo, Teppanuwak nduk, Kinamendek wogoraanip o, yinuk, yokkirage, Eereegirak ilik, lek a?

24 Ndogop eeru o, yinuk mamunnugwi, Maluk ndogop eekendak o, yinuk, titik nugwi, Eekwi kiinok, An noone lek puk arigin o.
25 Aakumi inoone abet aret yorogwe iinok, Abet aret yo’nogop o, yinuk, Andi kagak waganggo menggaarak kwe, Kat ndogop eekendak o, yo’nugwi lek me, We aanom warogo yo’nogo ogotik.
26 An ari nogo, kit nen koonogo paniyak nduk yogo ogotik? Iniki aaninggin ndugu agan unggwage nen ari kenok, O wiya pogom ari agaarik, mbako ogotik?

27 Elege moono kolaawok nduk, iri’ngga mbanogo wakkogwe, Ndi, kinore aret kagak, yi mendek ndi mendek kunggo mengga kwak eerogo pugwi, Eeriyak op mbakwi kiigi o.
28 Togop aret kwe, O yogondak an pe’neyaanip o. Kinigen pe’neegwi kiigak, an pilit pugunogo yokkiroorak mbakop? Lek aret me-

29 Maluk eerulik kagak, Maluk eekendak o, yo’nugwi ti, Lik togon yo’nugwi lek me, ambinom liippinip o. Liippugwi kiinok, abet aret an maluk eerulik neyaamunggup o.
30 At pilit pugunogo yo’nirage, nombakwi, Ndi, At ngge eekerak o? yinuk, iniki koonit naga’lek, nombakwi, Eekwi kiigi o.

Pasal 7
1 Aakumi o nggween paga wonogwe nogo ti, Aap wim eerit nogwe, Aap wu kolaawak nduk, Ko’lu-kii’me yabu nggwiiritnggwaarit eekwi iigak, kambit nogwe, Eeko mengga kwak Aret wonogwe nogo lek a?

2 It nogo ti, Aap ambi ayeloman mini nen, O nggun lamunninabi woraawak lak, Ao, mbakwi, Aap yabu eekaatak onggo kolaga nen, Onggo koloorak, iniki lunik wonogwe, Eeko mengga kwak Aret wonogwe nogo lek a?

3 Togop aret me, An nen yi tut ndi tut penengge kagak, aanom warogo wonage, Ko’lu-kii’me oonikiya paga andi yagan wake, Eeke logorak punik wonage kagi o.
4 An nogo yi nage nagatik, O mbet-mbet weeruwak lak, Ao, mbake neegak, O apit mban wonage, lagak-mbagak mban ari, Eeke neegak, O weege menggerak.

5 Neebe paga nawin agap yinikkunik eerak wonage, Anggolenggen ninggirik wonage, Nagabolo ya’lek nggogok eeke me, Nanggore’ne tubu-tubu wundit nage, Eeke agarik o.
6 Yum yogo logonet, Keneben yimbegak-mambegak eekugak, Yum enegen nggerok yagak eeke menggi kwak, An ko’lu-kii’me neenik neegak, Togop aret age menggerak me, Niniki ambi lunik lek logonet, kambi nage agarik o.
7 Nogoba Ala wae. An neenik wonage yi, We inambe aagi ne ambit wungge kwak aret wonage abeke logot o. Niniki ale’nggen ambinom kaagin lek aret kagi o.

8 Kat o yogondak kenegen neege kwe, Kenegen ambinom neyaamunggun lek o. Kwaa’nabit namenggendak kwe, neebe lek me, Neyaamunggun lek o.
9 Ndugwi wonagaatik, lek arit nage menggi kwak Aap ambi aakumi kambunuk nogo menggam wambi nanuk iyokan lagi wage,

10 Ame aret nage, eeke kenok, It at awi wonagagim wonogwe nogo nen, At nogo aret wage kogo o, yinuk, yogwe, Eekulik aret o.
11 Togop aret me, An yuurak mbake nogo puk aga’- lek aret ari, Niniki apit ee’nabit unggwage nogo kik wunake, Niniki wakkolage logonet neebi mbake nogo pagangge, Eerigin aret o.

12 At nogo ti, niyo laut ilik, Waalo nggwok anini warak yi inikime menggerak a, Mba’nuk, narum logorak mbaken ya?
13 An nogo yege minggim windak neegak, noba tayenogo panege, Kwi’ndak minggim kwi’ndak neegak, Neebi mbake nogo lek age, Eerigin mbake kwe,
14 Nabi paga nagabiti eerogo panege, Nabinggaanggo paga nogut nagake, Eeke menggendak me,

15 An nagabolo yi paga neenik logorak mbakeelik o. Nenggaanok nggubuk togon kambikit lak, Ao, mbake agarik o.
16 Neenik mondok-mondok logorak mbakeelik o. Neenik wonage yi, Inambe aagi ne ambit wungge kwak aret, mba’nuk, Neenik logorak neebi lombok mbake me, mbo panu o.

17 Aakumi ti, taamini me nduk, Kat nen it iya eeppiige, it liippiige, Eeke menggendak?
18 It aakumi ti, Ko’lu-kii’me kubondendok liippiya wage, Netik-netak inabut mbangge, Eeke menggendak me,
19 An mbo paninuk kena nomok ari, Nawoori lunggunogo wurabikit nen nalik teppanege, Eeka’lek keegak, Ne mande logomunggun o?

20 Aakumi kenegen wogonaka yi, An maluk eekirak kenok nano eeppagagirak? Nonggop nduk an mban eeppanegak yuurak mbaken? An eerit nage paga aaninggin eerogo pagagirak me nduk ee’nabit unggwage agandik ya?

21 An nen kat koone taganogo pigirak kenok, mari eerogo panege, Ndi, maluk eekirak kenok, lek eerogo panege, Eeka’lek Nonggop nduk eeke agandik? An o yogondak liirubu enggela’me winnarigin me, Kat nen kwaa’nabit namenggendak kwe, Neebe lek aret neyaamunggun o,” yinuk, yoreegerak.

8 Aap Mbilirat nen Ayup yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, aap o Tuwa mendek endage Mbilirat nen Ayup yoge logonet,
2 “Kat ne mande paga koone togop mban ari logomunggun? Kat koone ari nogo ti, O wiya oone pu ari kwak aret ari agandik.
3 Ala nen nomo-komo eerogo aakumi maluk eeka’lek iigak, Maluk onggo eeppiige, Obeelom eekwi iigak, at Omaawi Lombok Menggerak nen, Ti maluk aret o, yinuk, maluk eeppiige, Eeke menggerak mbaken? Lek me,
4 Kat kapuri nogo ti, at oone yugu taganogo pugwi iinok, Onggo ndak-ndak wogoragagerak kwe,

5-6 Kat perak, kiniki kikak naka’- lek abu koonak logonet, Yeenggwa kiruwak nduk Ala yoge, At Omaawi Lombok Menggerak nen Kabuwa mbaruwak nduk nggino yoge, Eeke keenok, At kake eerikit nduk, mi’nage logomenggerik, Aa’nduk wonagagerak obaane’- me li’luk eerogo pagagin o.

7 Li’luk eerogo pagage ti paga, Peebi logomunggun nogo ti, Mondok iya lombok aret logomunggun me, kat nen, Aa’nduk wonagagirak nogo ti, Meek negen aret wonagagirak kagi, Mbake logomunggun o.

8-9 Nit kobit iluk nda’nogoorak me, Yi wone ndi wone nineenggo’lek wonogwe, Nit nggween paga nineenik nugwi yi, Ninagalu’mak pogom aret wonogwe, Eekwi me, Aakumi aa’nduk wonogogwaarak nogo, kin wogiige, Kombomini liirogon mamunggologogwaarak nogo, liippege, Eeke logot o.

10 Eeke keenok, it nen kat mamunggugwi, wone yokkugwi, Eeko logonet, Yi wone ndi wone inikime wonage nogo kilirogo yokkirugun lek mbaken?
11 Purok lek me, longgop nggorek lagangge, Niyo amburu lek me, mbereewak kwit agan lagangge, Eeke menggerak mbaken?

12 Niyo lek kenok, iri’ngga mbetmbet mbuk age menggi kwak, Longgop mbereewak imbirak anggen yege, eebe kole age, Eeka’lek kagak Mbet-mbet mbuk age menggerak o.
13 Nogo ti ndak-ndak aakumi abok aret Ala mari eerogo pugwi ti, Togop aret ogwe, It Ala ineebi mbaka iniki lunik nogo ti, Togop aret lek age kogwe, Eeko menggaarak o.

14 It aakumi ti, iniki lunik wonogwe nogo mbet-mbet lek age, Iniki panggonak wonogwe ti, laa’- nggi awi kwak aret me,
15 Ti paga pengge’nage kenok, nibik togon wangge kagak, Pigaakit nduk eeketak kwe, inom yirik-wurik wangge, Eeke menggi kwak wonogwe o.

16 Iri’ngga mo paga wonage nogo, Engga mili lagangge logonet, omanggen yarak me ndoonogo nagabit nage,
17 Yugum logonak me yerek-perek eerogo nappit nage, Yugum ambe nggaganak me mambit nage, Eeke menggerak kwe,
18 Obaane’me kinok togon nappugwi kenok, At wonagagim nen ari logonet, An nen kat liippagaga’lek aret agarik o, Yoge kenok,

19 Iri’ngga nogo mbuk aremenggerak me, Obaane’me alik mendek nggween me nen lagangge menggi kwak, It aakumi ti, togop aret menggaarak o.
20 Togop aret menggaarak kwe, Aap ambi inoone oba pugulik iniki abe kenok Ala nen mbo pege, Ndi, it maluk eeko menggaarak kenok yeenggwaarage, Eekeelik aret mbake logot o.

21 Togop eekeelik me, i’ndok kekererak nage, Kale’nggen kinikime nggelok ari logonet agan nege, Eerenok nduk eeppagagin me,
22 Ineebi kombakwi nogo inenggali mbakak nugwi, It maluk eeko menggaarak nogo inawi wurik lek aremenggerak kogwe, Eerugun o,” yinuk, yoreegerak.

9 Ayup nen wone onggo yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo at Mbilirat yoge logonet,
2 “Wone yagandak ti neenu me, abet aret yagandak kwe, Ala nen, Kat obeelom aret o, yuwak nduk, Aap kanggo menggaarak mendek ambi nen Oone omaawi paga Ala nonggop togon yoriyak?

3 Wone ti yuwak nduk, Ala nimbirak wone warikit o, yinuk, mbaremenggerak kwe, Wone ambiriluk yoge kagak, At nen wone onggo seribu kuli aret at oba kwippigin me, Oone lek aret arigin o.
4 At Ala ti, yi wone ndi wone eenu wonage, At mondok omaawi aret wonage, Eeke menggerak me, At eerit nage kagak it ambi nen inogogumbuk a’nuk Non mbanogo pege kenok, teppiyaagin mbaken?

5 Puut ugun wonage kagak tayorogon nappege, Anini paga nippegak-wuppegak eeke,
6 O nggween yi, ya langgok eerogo nappege, Nggween alom yarak na’ndo-wa’- ndo eeke,
7 Oonegen wundi waga’lek puk logowak nduk, Wone lengganogo yoge, Laaluguragan eya eeke kero, At nen ambit me lom warogo piinok, Eenggi amburu negen eerogo piige,

8 At alik nen mban mbogut mbiganogo pege, Niyo laut kilaarak-mogonik eeke paga iyok pit nage,
9 Laaluguragan ambi kuwak aago Biduk inom, Ambi kuwak aago Belantik inom, Ambi kuwak aago Kartika inom, Laaluguragan ninggirik o ame pa’nggwe wonage inom, Abok aret at nen mban koonogo piige,

10 Aakumi liippuurak abu meek iya nogo mendek at nen aret eeke, Eerubok ineenggi lingginiyak meek mendek at nen aret eerit nage, Eeke menggerak. 11 An mbeyok neegak nage kwe, eebe nenegen kage, An keyoppanegak nage kwe, liippege, Eeka’lek aret agarik o. 12 Aakumi inamendek ndinggolage kenok, ta nen non mbanogo pege, Kat nonggop eeke agandik o? yinuk, ta nen yoge, Eerigin mbaken?

13 Ala anini tebenogo pakeelik o. At Arakap ayeloman mini nogo At abu’me tebe yinuk, ayuk wureegwaarak nogo o.
14 At nimbirak wone wake, An wone onggo yoriyak koonogo pege, Nonggop togon eeriyak o?
15 An maluk eeka’lek aap abe aret wonage logonet kwe, An nen at wone onggo yoriyak meek a’netak o. At nowak loongga aret me, We nabuwa nombaruwak nduk mban yo’netak o. 16 Noone nggwok paga yoge neenok, Yu o, yo’neremenggerak kwe, Noone liirogon konenuwak mba’- nuk yo’nirigin, an mba’netak lek o.

17 O wiya omaawi warit wage paga aan lebenogo panege, Ndi, alom lek kagak, nawin nagabolo paga ambik kunogo panege, Eeppanit wage ti paga
18 Niniki awo yonggonggola lek lek Ambinom eeppanegak mban eeke paga niniki apit eerogo panege, Ee’netak o.
19 At nimbirak ninomaawi wakkaa’netak nen, At omaawi abu iya a’netak o. At nimbirak ninowak looniyak kwe, Kat kawone mbaniyak me, Omok o, yinuk, Ta nen yo’netak mbakop? 20 An aap obeelom aret kwe, Noone yikkolage ti paga nen, Kat aap abe lek maluk aret, yo’nege, Ndi, an maluk eeka’lek aret kwe, Wone yiminggirak ti paga nen, Kat maluk aret, yo’nege, Ee’netak o.

21 Ndi, an maluk lek aret kwe, Neenik nili yikkoloorak neebi mbake me, Eeppaniyak mbake kenok, eeppanuwak aret o.
22 Aap ambi maluk eeke, ambi maluk eeka’lek ugun wonage, Ala nen imbirak ndak-ndak Inenggaawak lek eerogo piige menggerak me, Eeppaniyak op mban aret, yagi o.

23 Aap maluk eeka’lek ambi abera’lek me Aaninggin oba kwi’naremenggerak kangge kenok, Ala nen agi’ndok kangge,
24 Ndi, nggween yi, Aap abet mbaka’lek ineenggime piige logomenggerik, Aap inowak loongga nen wone abe koonggwi iyo, Inigen mbuk kwak eerogo piige, Eeke menggerak o. Ti eerit nogwe nogo ti, At Ala nen eerulik mbakendak kenok, Ta nen eekerak me nduk ari agandik?

25 Aap ambi mbe agan nage menggi kwak, An nda’nagagim mbet-mbet lek ari nage, Nale’nggen kaga’lek neegak, Mbet-mbet wobok yi nage, Eeke agaarik o.
26 Longgop paga yiiro ogobakkigirik nogo, Niyo nen mbet-mbet wonok nage, Towe wu nen at wariyak mbaketak nogoEenggabit nde agan nabuk togon wangge nagaatik, Nggerok togon wonok nggarek ari, Eeke menggi kwak, An nda’nagagim togop aret age menggerak o.

27 An ee’nabit unggwage neebi mbake nogo, Mari eerogo pege, Nenete wandu aago wonage nogo mbo pege, Eeppunuk, Nale’nggen kaakit o, yinuk, Kooniminggirak kwe,
28 At Ala nen, Aap yi maluk eeka’lek aap abe aret o, Nomba’nuk, yo’nirigin lek an neenu me, Aaninggin abok aret noba panege kero, Nagabiti mban mbarit unggwage minggirak o.

29 At Ala nen, Aap yi maluk aret eekerak, nombake kagak, Nano eekkoloorak nduk, Aaninggin eerogo patit nage logorak mbaken? Ti we aanom warogo aret o.
30 Niyo mili paga nabin kookkolage, Tonggo-tonggo paga neenggi kookkolage, Eeriminggirak kwe kagak,

31 At Ala nen purok me taanogo panemenggerak me, Nambogoyum nen, Aap yi, ogole o, yinuk, yo’nirigin o.
32 At Ala ti, aap kwak logo me an nen wone onggo yoge, Owak loonggo menggam time ninowak loolon yogwe, Eeruwok lak, Aap kwak lek me, meek o.

33-34 At Ala nen aaninggin noba panege kero, Naganak nu’nirit nage nogo lek aruwak nduk, Aap ambi nen Ala nimbirak pigogo kwippinaninuk, At yawi mbanak paga nookak mban eeke nogo, Tayoppuwak nduk, ninawone amburu mbanuwak lak, Ao, mbake agarik o.

35 Ti eeke logonetak nen, Nagabiti mbaka’lek noone teeluk aret yoriyak kwe, Lek me, meek o.
Pasal 10
1 An ambinom neenik logorak anggon lombok ee’nake me, Ee’nabit unggwage an neebi mbake nogo, Nambe teeluk aret Ala yoge, Niniki andi ee’nake nogo tayok togon yoge, Eerikit o.

2 An nen Ala yoriyak nogo yi o. Kat nen, Maluk eekendak o, yinuk, An yo’niriyak mage o. Ata, Kat ndi eekendak kenok, eeppagage agarik o, Yinuk, an yo’niriyak op aret o.
3 Aap maluk mendek iniki koonggo menggaarak nogo Kinikilom mbake logonet, Kat nen ogobakkigi’nabeegindak nogo, Aap maluk aret o, yinuk, mbo panege, Keebi lombok nombake logonet, Aan lebe eerogo panege, Eeke ti, Op eeke, mba’nuk eeppanege agandik?

4-7 An maluk ambi wonage lek keenu age, Ndi, an kat keenggime wonage me, Aap ambi nen ndinogo wo’naburak meek aret kage, Eeke menggendak kwe, Aakumi inigen kogo mengga kwak kenegen kage, It aap kanggo menggaarak nogo nen inigen liippogo mengga kwak liippiige, Aap kanggo menggaarak logonuk lek aret kanggwi kwak kangge, Aap nda’nogo menggaarak tahun kenok, kat togop age, Eeke menggendak me nduk, An ninggin-nanggin eeke nogo mugurok-magarok kwaarit nege, Maluk eeke minggirak nogo kibinit unggwage, Eeke agandik ya?

8 Kat keenggi lombok paga nena koonogo neebe ogobakkigirogo paneegindak kwe, Ti’nuk, kena logok togon lek eerogo paniyak nduk eeke agandik ya?
9 Nggween nggabok paga neebe longgo warogo ogobakkigi’nabeegindak nogo aberu o. Ogobakkigirogo paneegindak aret kwe, ti’nuk, Kena logurogon liirubu kwak eerogo paniyak nduk, Eeke agandik ya?

10 Yilak amburu kilirogo mambogo mengga kwak, Nagalo inikime kilirogo mambege, Yilak amburu longgo wa’nage menggi kwak, logonogo panege,
11 Yum yugu mengga kwak, nowak-nomanggen kunogo panege, Yum yirippiigo mengga kwak nagabolo-nenggaanggum warak eeppanege,

12 Eeke nagagindik, Nabuwa nombake logonet, neenik logorak eeppanege, Niniki arum logonet, neebe unde wo’nake, Eereegindak o.
13 Togop kwe, Yogop eeppikit, nomba’nuk eeppaniyak Kinikime kumaappatinuk wonage nogo, Neenu aret me, yokkiri o.

14 An maluk eeke neyo kenegen wo’neren nege, Ndi, eeke neenok teppanege lek eekirak onggo ndak-ndak eeppanege, Eeke menggendak me,
15 An maluk eerigin kenok, nabuwa o! Ndi, eeka’lek obeelom aret wonage neenok perak, Nenggaawak pilarogon nege logorak op kwe, Neebe maluk agaarak paga nenggali mbakak nagin me, Nenggaawak pila yuurak meek ee’nabigin o.

16 Ndi, nenggaawak pila ari neenok Singa nen noorak mbaketak mugurok nage menggi kwak Kat togop aret mu’neren wage logonet, Andi kaawak o, yinuk, Komaawi mondok iya paga eerubok eeke menggendak nogo noba kwippanege,
17 Wone alik ngget mendek ambi inom eeppanegak mban eeke, Kanini eeppanege kwe, ambinom nggwok lombok noba kwippanege, Ndi, wim eeko logonet, aap ambi aago panggongga wagak eeko mengga kwak, Kat togop aret aaninggin-paaninggin noba panegak mban eeke, Eerumunggun o.

18 Togop me, aakumi awo inigen neega’lek iigak, Nagalo inikime time lek arikit lak, Nanonduk nagalo inikime nen wumbani wagagindak?
19 An awo kin aga’lek logorak mendek kin age, Nagalo inikime nen nugwa, nggween taannari nage, Eeriyak mendek agagirak ao.

20-22 An nda’nagagirak ne ti, kuwagaluk aret me, Age yoboni wage nogo lek a? Yoboni wage aret me, O eya ti yumaak pogom eeppunuk wonage, O apit naalop-kaalop aago wonage, Inale’nggen lek o apit lombok aago wonage, Eeke menggim time nogo nagaatik, Iniyokan wogolik menggam nogome an naga’lek logonet, Ne ambiriluk nale’nggen kaakit nduk, Kena logo yinuk, teppanu, yorigin o,” yinuk, yoreegerak.

11 Aap Topat nen wone onggo Ayup yoreegerak wone

1Ti’nuk, aap Naama mendek Topat nen Ayup yoge logonet,
2 “Wone ambik yogwe yi, onggo yoroorak lek mbaken? Ndi, aap wonengga yi nen ari kenok, Abet aret yagandak, yoriyak mbaken?

3 Kat wone ugun-ugun agan nage paga Aakumi inoone lek eerogo piyaamunggun mbaken? Aap miyuk-meya eerogo piinet nage keenok, It ambi nen kat kenggali wappagarak lek mbaken?
4 Kat nen ari logonet, An wone ari minggirak ti, Abet aret o, yinuk ari, Ndi, Ala nen niniki kikak naka’lek neege menggerak o, yinuk, ari, Ari menggendak kwe,

5-6 Iniki warak nen wone yogwe ti, Irip-unggut malik-malok eerogo pogo menggaarak me, At Ala alik nen wone yokkege, At oone paga lombok kenggali wappagage, Eeke logonet, Iniki warak nen wone kote kumaapporogo wonage nogo, Kin paga yokkiraawak lak, Ao, mbake agarik o. Maluk eeke nagandak onggo apit aret koba pagulik Ando Ala nen mari eerogo pegerak mbake logot o.

7 At Ala nen koonggetak aakumi kobak aganake nogo, Kat aret alom kwaarit unggwage, Ndi, at Omaawi Lombok Menggerak nogo, Omaawi ndi kuli menggerak o, yinuk, irip liippit unggwage, Eeriyak op mbaken?
8 Ala iniki warak nen koongge menggerak nogo ti, Mondok iya mbogut irimbaga lombok kwak me, Nonggoti eerogo liippege, Ogu aap kambunuk nogo menggam wonogwe abu’na kwak me, Nonggop togon keenu age, Eerumunggun o.

9 O nggween alom nen irip kuli, Niyo yenggenak laut ambin wiganak kuli, Ti kokwak, yi wone ndi wone at abok eenu aret o.
10 At wage logomenggerik, Aap keele maarogo mambiigo menggam mambege, Inowak loonggo menggam owak loonogo awone mbangge, Eeke kenok, Ta nen mage yoriyak mbakop?

11 Aap inikime nggwi-nggwi logonet, Ambe paga mban agan nage nogo ti, Ala nen liippege, Aap maluk eeka nogo at enegen wagangge, Eeke menggerak nogo lek a?
12 Eeke menggerak aret kwe, Keledai nggwiya enegen mbolok kwi nen Aagaluk waanggoluk ndakeelik kokwak Aap wi nogo nen iniki warak ariyak meek aret menggerak o.

13 Togop aret kwe, Kat yi, kiniki pipuk eekkolage, Ala o, yinuk, tamban eeke logonet, keenggi nippege,
14 Komaluk kinikime porogo wonage nogo mbo pege, It kame kinom wonogwe nogo maluk eekwi iyo, Mage, yorage, Eeke keenok perak,

15 Kenggali nen kuut wutik wonage nogo, kengga pirak-parak nege, Kat kagabiti mbaka’lek kiniki nu’lek eeppatinuk wonage,
16 Aaninggin-paaninggin koba wonage ti, abet aret kobak age, Niyo wuketak wone mbiningge menggendak kwak aberogo mbiningge, Eerumunggun o.

17 O liingge eya nggwok eeke ti, mbuuluk. Ndi, kiniki eya eerogo pagage ti, nggwok aret o. O apit aago wonage ti, o kubondendok eya kwak eerogo pagage,
18 Kiniki mondok lunik ambi wonage me, Kiniki ugun tayenak eerogo pagage, At Ala karum wonage me, Kiniki ugun yonggonggolaanok nduk, eeppagage,

19 Kat nogo yege me, It ambi nen piyakkakwi lek ugun logonok nduk eeppagage, Eeke kenok, Aakumi ambik inale’nggen nen keyage wokkako logogun o.
20 Togop aret kwe, It aap maluk mendek nogo aaninggin inoba age kenok perak, Inigen ogut aremenggaarak kwak logonet, Nggeeme mbaganubok, aganake kenok, Niniki worok togon kambuwok lak, Ao, yinuk, Iniki lunik ti mban aret agaarik o,” yinuk, yoreegerak.

12 Ayup nen onggo yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo at Topat yoge logonet,
2 “Kit aap ti mendek abet aret kiigi o. Nit kanggwi niinok, aap iniki warak wonogwe nogo, Lek aret arigin, mbakwi kiigirak kwe,

3 Yi wone ndi wone liippogo monggotak ndak-ndak An kunduk liippege minggirak me, Kit mban iya lek o. Ninom ndakndak aret ogoorik o. Kit wone yogwe ti, Aap ambi ta nen eenggo’lek agaarik mbakop?

4 Noreewi nen aret meek nombako logonet, nagi’ndok kanggwi, An maluk eeka’lek niniki abe koonak logonet, At Ala yoge neenok, Wone onggo yo’nege menggerak kwe, yogondak nagi’ndok kanggwi, Eeko agaarik o.

5 Aap ambi eraabin paga nage me, Perak togon ngginnage menggi kwak, Aap ambi aaninggin oba age kenok, It aap iniki ugun tayenak wonogwe nen, Kayik a! Op eekkoligi, yinuk, mbako menggaarak.
6 It aap o piyangga nogo iname op aret wonage, Inagugi yonggolak wonok nugwi nen Ala anini wunduwak nduk eeppugwi nogo, Iniki ugun tayenak aret wonogwe, Eeko agaarik o.

7 Nggeewo-wam kin wogiigwi kiinok, it nen mamunggirogwe, Towe wiga agan nugwi nogo, Kin wogiigwi kiinok, it nen onggo yokkirogwe,
8 O nggween paga yime wonage menggerak inom, Yi yenggenak laut inikime menggaarak yikwe inom, Yokkiraawak nen yorogwe kiinok, it nen mbininogo yokkirogwe, Eerugun o.

9 Yi mendek ndi mendek arit wage menggerak nogo, Aliku ALA nen aret eerit wage menggerak it ambi ineenggo’- lek lek abok ineenu aret o.
10 Yi mendek ndi mendek ineenik wonogwe nogo abok aret at eenggime wonage. Yi aap ndi aap ineenik logowak nduk, iniki unde wonage, Eeke menggerak o.

11 Ninamili paga mbi ombat wakkogo monggo kwak Wone yogwe nogo, ninaruk paga konembunuk, Yi abe aret kagi, yinuk, waganggo monggoorak nogo lek a?
12 Aap inanggok kenok iniki warak logonet, wone koonogo yogwe, Aap ndarak iigak, tahun ambik eerak kenok, wone mbet-mbet liippugwi, Eeko menggaarak nogo lek a?

13 Togop aret kwe, iniki warak inom, omaawi inom, Ti Ala paga mban wonage o. Ndi, wone abu koonogo punuk yorage, Yi wone ndi wone liippit nage, Eeke ti, at mban unde wonage me,
14 At nen minogo pege kenok, aap ambi nen obaane’me wuke, Ndi, at keele maarogo pege kenok, aap ambi nen keele piinogo ame nappege, Eeriyak meek o.

15 At nen mayu wage kero, tu narogo pegetak me, o kibi age, Ti’nuk, mayu woraawak nduk, tu kuurogo pegetak me, Mayu wangge logonet, niyo wu’nuk wage, Eeke menggerak o.
16 At ti, omaawi wonage, Eeriyak mbaketak nogo aret eeke, Eeke menggerak me, Aap pilit wone yaga inom, Pilit wone oba pege nogo inom, Imbirak abu’me piirogo menggerak o.

17 Aap nagawan inagap mbelanak iigak, at nen wogoren nege, It aap wone owak loongga nogo, at nen wi negen kunogo piige,
18 Aap inendagembogut nogo, inayum abe yirik nggoorogo piinok, Aap we ugun mendek inayum yirippiige,

19 It aap Ala unde nogo inagap mbelanak iigak wogoren nege, Aap inengga warak nogo tebenogo piige,
20 It aap inoone abe yaga nogo, inoone lek eerogo piige, Aakumi inoweewi iniki warak nen Yi wone ndi wone koonggwi nogo, iniki kobak eerogo piige,
21 Aap inengga warak nogo meek eerogo piige, Inomaawi ambik nogo inomaawi lek eerogo piige,

22 Oonikiya paga wone kote koonggwi nogo, tena’me eerogo pege, O apit agaatak kenok, o eya eerogo pege,
23 Yi aakumi ndi aakumi ambik lombok eerogo piige, Ti’nuk, lek eerogo piige, Yi aakumi ndi aakumi ambik wiganogo piige, Ti’nuk, mak eerogo piige,

24 O nggween paga yime it aap inoweewi wone lengganinaka nogo, iniki apit eerogo piige, O anggu paga aakumi lek me time ugun kobak nugu logowak nduk nappiige,
25 Aap anggur amburu nenok, kumili kunggo nagaatik, Langgok-panggok nugu mengga kwak, O eya lek apit aago kenok, ineenggi nduk nugu logowak nduk eeppiige, Eeke menggerak at aret o.

Pasal 13
1 Ti apit aret an lombok nenegen abe paga nen kage, Naruk abet aret konembunuk liippege, Eekirak o.
2 Kit kineenu nogo an kunduk neenu mban wonage me, Kit mban iya lek o. Ninom ndakndak aret ogoorik o.
3 Togop aret kwe, At Omaawi Lombok Menggerak nogo an nimbirak wone mbangge, Ala enggaanom paga naana’le mbanggolage, Eerikit mbake me,

4 An wone abet aret ari neegak kwe, An ari nogo yaga-kaga eerogo pilit wone agan nogo monggotak me, Kit abok aret obeelom eerogo piiga mendek lek aanom warogo piiga mendek aret ogotik o.
5 Kinoone yaga’lek puk logonetak en, It aap yi, iniki warak nen agaarik, kinomba’netak o.

6 Togop aret me, kinaruk o. Naana’le mbanggolage nogo konenggwi, Wone nambe paga wunake nogo liippugwi, Ee’nip o.
7 Ala ambi eekkolaawak nduk kinoone pilit yogwe, Ndi, Ala ambi eeppuwok o, yinuk, kinoone ugun-ugun agan nugwi,

8 Ala ale’nggen kinoba pinagawak nduk eekwi, Inowak loongge me, kinom a’nuk, at Ala aana’le mbanggwi,
9 Ala nen kit kiniki kwaake kenok, Op aret, yigin, mbakwi, Ndi, aakumi inambokan laganggo mengga kwak, at ambokan laganggwi, Eeriyak op aret mbakop?

10 Kote at kinom ari nogwe kiinok, Ala nen oone omaawi paga ninaruk warigin, abet aret mbako logonip o.
11 At mondok iya tiyanak wonage kogwe kenok, kinamineeri ni’nek nage, Kinagabiti nen kinaganak nukkiranet nage, Eeriyak lek mbakop?

12 Kinawoneelom mbininit wogwe ti, liirubu kwak aret agan wogwe, Ndi, wone kinaana’le mbanggologwe ti, purok kwak aret kagak yogwe, Eeko ogotik.
13 Togop aret me, Nano mendek noba age kenok arigin nogo, Yokkirage me, kinoone puk logonip o.

14 Maluk eerogo paniyak kagak, Woppunuk, niniki unde wakkolage logonet, Yoriyak ee’nake ti, nonggop nduk ee’nake o?
15 An ambi eeriyak niniki lunik lek me, nooriyak mbake kagak kwe, Nawone nogo at enggaanom paga an nen aret naana’le mbanggolaagin o.

16 Aap Ala abet mbaka’lek maluk mendek nen Ala owagam noorak inagabiti mbakwi me iigak, An nen at owagam nage neenok, Aap yi abe o, yinuk, nili yigin kwa?
17 Togop aret me, an noone yokkirage yi, liirogon aret kinaruk konenggwi, Nawone amburu mbanggolage yi, liippunuk kinikime waganggwi, Eeko logonip o.

18 An naana’le mbanggolage logonet, Ndogop yigin o, yinuk, wone koonogo pege, Aap yi maluk eeka’lek abe aret o, yinuk, at Ala nen yo’nirigin neenu age, Eekirak me,
19 Aap ta nen, Ndogop eekendak o, yinuk, wone an noba paniyak mbakop? Maluk eekirak ambi abet aret wonage kenok, Noone lek logonet kambuurak op aret o.

20 Ala wae. Wone alom mbere yokkege yi, Konembunuk eeppanege keenok, An kumaarak logogin lek kenggaanom paga ungguurak nogo yi o.
21 Kat keenggi pippanogo logonet, Aaninggin noba panege nogo tayoppege, Ndi, nagabiti mbarikit nen, Iniki ma’naruwak nduk eeppiige nogo mendek Noba panegak mban eeke nogo teppege, Eeru o.

22 Ti eeke logomenggendik, wiinege keenok, an nen, Wae, yokkege, Ndi, lek kenok, an nen wone ari me, kat nen onggo an yo’nege, Eeruwok o.
23 Wone yugu taganogo pege, maluk eeke, Eekirak ti, mande negen eekirak o? An maluk eeke, neraambe ninggin eeke, Eeke neegendak nogo mbininogo yo’niru o.

24 Alom nano paga kenete kumaakkolage, Ndi, Kat nawim o, yinuk, yo’nege, Eeke agandik? 25 An nogo ti, O wiya nen eyoongga wonok nage kwak me, nagabiti mbake, Ameneno wonok nage menggi kwak me, mu’neren wage, Eeke ti, op mbaken?

26 Niniki andi-pandi ee’nake kagak Ndogop eekendak o, yinuk, liiru negen mbanogo pege, An wulaga awo paga maluk eeke nagagirak nogo onggo eeppanege,
27 Niyok mbuti keele paga maarogo panege, Noorak mbariminggim nage me, kenegen wo’neren nage logonet, At iyok a’lip nombake logonok nduk, niyok nomonogo panege, Eeke menggendak o.
28 Togop me, eyo pili a’nuk lek age pogom, Yum kutaabak nenggetak pogom, Nit aap togop aret ogo monggoorak o.

Pasal 14
1 Kumi nen ndaganakaatak aakumi nogo ti, Inomaawi lek ndarak iigak, ineenik kuwagaluk aret me, Aaninggin inoba kagak nugu menggaarak o.
2 Iri’ngga anggen ne ambit liingge laambu yege nagaatik, mono-mono wangge, Aakumi inagalu’mak nogo ti, elaambirik wonageelik mbetmbet lek age, Eeke menggi kwak, It aakumi nogo ti, togop aret ogo menggaarak o.

3 Togop aret iigak kwe, Kat Ala nen kenegen aap togop mendek pegiige, Kenaame piinok inowak looninake, Eeke menggendak o.
4 Aap kiik aago ambi nen kikak naka’lek eekkoloorak op mbaken? Lek aret o!

5 Aakumi ndarak iigak logorak kuli mbanogo piige, Ndi, ineenik ne ndogop logorak koonogo piige, Eereegindak kagak, It nen ya langgok eerogo patiyak meek o.
6 Togop aret me, aap ambi yabu abu eeke kenok Onggo wogogo mengga kwak at logorak koonak nogo, Ale’nggen paga yonggonggola nawak nduk, kenegen aanggot ket o.

7 Aap ambi nen, Eyo yi muurogo pege neenok, Agarip wundigin o, mba’nuk, Muurogo pege kenok, agarip aret wungge menggerak o.
8 Eyo nogo omanggen nggween me nogome mbuk age, Alom mbanemenggim nogo pili age, Eeke kagak,

9 Omanggen nogo nen niyo kwaake nagaatik nengge kenok, Ki a’nuk eraanu agarip wungge menggerak kwe,
10 Aakumi inomaawi lek a’nuk kanggwi, Iniki worok togon kanggwi, Eekwi iinok perak, Inenggaawak lek aret ogo menggaarak o.

11 Niyo kole yenggenak kwe, aagi lagangge logonet mbuuluk age, Niyo wage nogo mbuuluk age logonet, nage menggim porok ari, Eeke menggi kwak
12 Aakumi winna’nuk, ti’nuk, mi’nogolik o. Aakumi winnagaatak nogo ineenik ogwe, Nogo yugwi me ineenik eeppiigwi, Eeka’lek iigak, Mbogut nogo lek ari nagin o.

13 Kambunuk nogo menggam an kumaappanege, Kanini lek age kagak an nobarogo panege, Eeppaniyak koonogo pege logomenggendik, ti paga ari nage kenok abe’nake, Eeke logorak, Ao, kombake agarik o.
14 Aakumi kambunuk ineenik ari wogwe mbaken? Togop ee’netak en An eeke logorak koonak nogo yoboni wage kagak, aaninggin eerogo panege nogo, Lek ariyak nduk tokkage me,

15 Wone onggo yokkirikit nen kat nen an wii’nege, Ogobakkigirogo paneegindak an nogo nabuwa mbake, Eeke logonet,
16 An nomaluk aberogo yo’nege, Ngge kuli eekirak nogo lingginogo yo’nege, Ee’netak lek o.
17 Ata, nomaluk yumonggok awina yonggoppunuk, Keenggi amburu penetak o.
18 Puut langgu-langgu wangge logonet yigirik-noonom nage, Yugum lunik obaane’me nen langgonogo nappege,

19 Niyo wage logonet, yugum tabonit unggwage, Mayu lubu-lubu wangge logonet, nggween kabe’nuk nage, Eeke menggi kwak, Aakumi iniki lunik wonogwe nogo, kat nen lek eerogo pege menggendak o.
20 At mondok-mondok tebenogo punuk, nawak nduk eeppege, At etenggen alik eerogo punuk nappege, Eeke menggendak me,

21 At apuri inendage tiyak yogwe kwe, at eenggo’lek wonage, Inendage meek eerogo piigwi kwe, at nen liippiiga’lek wonage, Eeke logonet,
22 Agabolo andi-pandi nogo mban kage, At alik mban iniki wakko’net unggwage, Eeke menggerak o,” yinuk, yoreegerak.

15 Elipat nen ambinom yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, aap o Teman mendek Elipat nogo nen wone onggo Ayup yoge logonet,
2 “Aap iniki warak nen Iniki wakkaga’lek we ugun logonet, wone onggo yogwe, Oonegen lagi wage menggim pa’nggwe nen O wiya warit wage menggi kwak, inoone togop aret agan nugwi, Eerit nugu logorak mbaken?

3 Inaana’le mbanggologo logonet, wone we aanom warogo yogwe, Wone alom lek kagak yogwe, Eeko logorak mbaken?
4 Koone ari ti paga kat Ala kagabiti mbake nogo, lek eerogo pake, Abet mba’nuk Ala mugurok nage nogo, non mbanogo pake,

5 Komaluk nen kiniki nggagangge kagak koone ari, Inoone amburu ndik-ndik agan nugwi kwak agan nege, Eeke agandik.
6 An nen yokkega’lek neegak, Kobaalombok koone paga nen, Kat maluk aret o, yinuk, yokkege, Ndi, koone ari ti nen, Maluk ari o, yinuk, yokkege, Eeke agaarik o.

7 Aakumi nda’naga’lek iigak Kat kaa’nduk lombok nda’nagagindak ya? Yi puut ndi puut awo ogobakkigika’lek kagak, Kat kaa’nduk kin agagindak ya?
8 Ala wone kote koongge nogo, kat karuk nggoongge, Aap niniki warak an mban aret, mbake, Eeke menggendak ya?

9 Nit nineenggo’lek niigak, kat kalik mban keenu age, Nit kin kaga’lek niigak, kat mban kin kage, Eeke menggendak ya?
10 Kat kogoba ndak-ndak ndarak lek inaa’nduk lombok ndarak aap abu inanggok ineeruwak kenen mbanak nogo, Ninom wonogwe mbake logot o.

11 Ala nen kiniki eyak wappagage, Oone yanggik-yanggok yokkege, Eeke ti, Meek mba’nuk ari agandik?
12 Kiniki eekkake ti nen wokkeren nage, Kenegen kani kunik negen eeke, Eeke logonet,

13 Kat kanini nen Ala mberege, Koone yuurak lek mendek mban wunabit nage, Eeke ti, Nonggop nduk eeke agandik?
14 Aap kikak naka’lek abu obeelom wonogwe, It kumi nen inaagalogwe nogo, iniki abe koonak aret ndaganakwi, Eeko menggaarak mbaken?

15 At Ala nogo nen it at ake leenak menggaarak nogo, It yi, abu obeelom aret o, yinuk, yuurak aaninggin wonage, It mbogut paga time wonogwe nogo, kikak naka’lek maluk aret iige, Eeke menggerak kenok,
16 Aakumi ti, niyo nonggo mengga kwak, maluk eerit nogo logonet, Abu maluk ogole warak eeko menggaarak me, Abunuk maluk aret iige menggerak o.

17-19 Ala nen inanggween wogoragagim time it aap endekem mendek nen inenggela’me unggwi woraanuk, Iniki nomoninaka’lek iigak, Inombomini nen aap iniki warak yorogo mbareegwa, Kumaappuulik yo’nereegwaarak nogo mbininogo yokkege, Yi wone ndi wone kagarak nogo yokkege, Eerigin me, Yokkege neegak karuk konengge logot o.

20 Aap maluk ti, amineeri ne agan nage kagak kambi nage, Aakumi maluk eeppiiga ti, agabolo ne agan nage kagak, Yi tahun ndi tahun logorak punik nogo lek ari nage,
21 Agabiti mbariyak wone nogo mban aruk konenggak eeke, Niniki ugun obeelom wonage, Mbake kagak, It aap maluk eeppiiga nogo nen at oba kwi’nari unggwogwe,

22 O apit kwak aaninggin oba wonage nogo, Lek eerogo patigin lek logogin aret me, Ao, mbake, Wooluwak paga noorugun punik aret mbake, Eeke agaarik o.
23 Towe ya’ngge-ya’ngge nen nenggaanggum nookwak, yinuk, yagak-ndagak nege, O kiip ari wage menggi kwak, at eeppuurak panggoni wage eenu me tokkage, Eeke agaarik o.

24-26 At Ala warikit nduk eenggi miippunuk wonage, At Omaawi Lombok Menggerak nogo, nimbirak wakkaakit mbake, Anggeemu ku’mbin tabak lombok mulunggo’nok iniki aagi wuk togon nggare agan Ala owagam panggo yi nage, Eeke kenok, Aaninggin oba kwi’nage, agabolo ne agan nage, Eeke ti, Aap endagembogut wim eeriyak nduk, pipuk eerak wonage kenok, Inagabiti mbako mengga kwak, togop eeppanukwak nagabiti o, yinuk, agabolo ne eerit unggwage menggerak o.

27 Etenggen paga amok kunogo pake, Kirip me amok mban ta’mbanmban eerak wonage, Eeke kwe,
28 Kota-kota mi-mi aagome, ye mbambatinuk wonage, Yi o ndi o langgu-langgu wambeegim aakumi wonogwe lek me, unde eeppatinuk wonage, Eeke menggerak o.

29 At eenggi warak inom, amendek inom, lek aret age, Amindik-amendek o nggween paga ambik aga’lek wonage, Eerigin o.
30 O apit ari wage menggi kwak, Aaninggin at oba kwi’nari wage kenok, At mbaganiyak meek aret kaagin o. Eyo agarip wunggetak nogo Kani nen yagangge menggi kwak, at togop aret age, Ala ambebubu paga lek eerogo pege, Eerigin me,

31 Yi mendek ndi mendek aanom warogo mugurok nage nogo Iniki ti paga panggonak wonage kenok, Onggo kolaagin lek ambokan laganggolaagin me, Ti paga iniki panggonak logorak mage o.
32 At nda’nagagim eyom awo ari waga’lek kagak, At eeremenggerak onggo ndakndak wogorigin me, Eebe lek aret arigin o. Eyoongga mbuk agaatak ki ageelik kokwak,

33 Eyo anggur anggen abe yegeelik nggaru-nggaru wangge menggi kwak, Eyo tayitun ambit-mbit warak nogo, mono-mono wangge menggi kwak, Aap ti togop aret wonage o.
34 It aap maluk eeka mendek nen inapuri ndaganaka’lek kagak kanggwi, It aap inawone op mbanuwak nduk wu wogorogwe nogo, inawi wurik kani nengge, Eerigin o.

35 Kumi inabila a’nuk, inaagalogwe ndaganako mengga kwak, It aakumi ti, maluk eeriyak koombunuk maluk aret eekwi, Kumi inaagalogwe logonna’nuk, kole age menggi kwak, Pilit wone mban inikime yagabit eerogo punuk agan nugwi, Eeko menggaarak o,” yinuk, yoreegerak.
16 Ayup nen onggo yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo at Elipat yoge logonet,
2 “Wone ti mendek mban naruk konenit wundi wage me, Aap niniki eyak wappanega maluk mendek kit aap yi, Ao!

3 Kit wone ugun agan nugwi ti, Lek aga’lek kunik aret agan nugwi ya? Nano eekkinake kenok, ninom wone wariyak eekkinake agaarik?
4 An ee’nake kwak, kit togop eekkinake logonetak nen Kit yogwe ti ndak-ndak an ari, Noone abe koonogo kit kinoba pinagage, Pekkiige logonet neenggi neyak mbanggolage, Eeke logonetak kwe,

5 Noone paga kiniki eyak wappinagage, Aaninggin kinoba wonage nogo tayok yuwak nduk, Kinabuwa mbake logonet, yokkirage, Eeke logonetak o.
6 Togop aret kwe, An wone ari neenok, andi-pandi ee’nake nogo lek age, Noone yaga’lek puk wonage neenok, aaninggin noba wonage nogo lek age, Eeka’lek wonage mban aret o.

7 Ala nen eeppanegak mban eeke paga an nomaawi lek age, Naaganapuri abok aret lek eerogo piige, Eekerak o.
8 At keele maarogo panggerak paga, Aap maluk eeka o, yinuk, yogwe, An neebenowak ko eerak paga maluk aret neegwi, Eeko agaarik o.

9 At Ala anini nen nagabolo nibinik- ndelenak eerogo panege, Eebi lombok nomba’nuk, eyak nggilik maake, Eeke kagak, Ninom ogoorak nen inigen abi worarogo panugwi,
10 Aakumi nen, Kayik a! yinuk, nagi’ndok kanggwi, Meek eeppanggo logonet, nagandin telak nookwi, It apit nen inoone yi-wu yo’nugwi, Eeko agaarik o.

11 Ala nen neebe waganogo aap maluk mendek wogorage, Aap maluk eeppiiga ineenggime tek eerogo panege,
12 Neebe-niniki ugun tayenak wonage neegak kwe, At nen nagabolo nibik-nobak eerogo panege, Nenggaanok nggerok togon eeppaninuk, yombak togon eerogo nappanege, Omaale paga nabut mbangge,

13 At awuri ineegin warak nen Nenaagan-nambokan karugum ne eerogo paniyak koongge, Nabuwa mbaka’lek napenggen polonogo panege, Nambiki tubunogo nggween paga nappege, Eeke logonet,
14 Aap wim kalu-kalu menggi kwak, Ko’lu-kii’me noori wagak mban eeke menggerak o.

15 Ti ee’nake kenok, Nayum nibinik maluk mendek penggaarogo yikkolage, Nanobak liirubu enggela’me mambunuk wonage,
16 Nale ari me nenegen amiya aago wonage, Nenegen amberagap piirogo panege, Eeke kwe, 17 Maluk eekirak ambi kumaapporogo lek aret me, Niniki abe paga tamban eeke agarik o.

18 Kat nggween yi wae. Namiya wangge ti, kagaarogo pege, Nawone amburu mbanuwak nduk ari ti, taganogo pege, Eeriyak mage o.
19 O yogondak aret an ee’nake nogo, At enegen abe nen kenok yokkiroorak ti, mbogut paga wonage o. An naana’le mbaniyak ti, agi tiyarogon time wonage o.
20-21 Noreewi nen meek eerogo panugwi iinok, Nali-nale wambit wage logonet Ala yoge neenok, Aakumi wone inoba agaatak me, Inoreewi nen inaana’le mbanggo mengga kwak, An aap aret kwe, nore ti nen Naana’le mbanogo Ala yoge menggerak o.
22 Nanuk iniyokan wogolik me nogome Tahun mande negen eeppunuk, an nagin aret o. –

Pasal 17

1 Namiya lek tit ee’nabit unggwage, An nda’nagagim abu aret lek age, Taambanuwam ambe pan ari wonage, Eerak wonage me,
2 An miyuk-meya eerogo panugwi nogo, nowagam ninggirik wonogwe, Nabuwa mbaka’lek noori wogwe, Eekwi nogo abet aret nenegen iige me,

3 Ala wae. Aap ambi nen, Teppagarak onggo an aret arikit o, Yinuk, yigin lek me kat aret aru o.
4 It wone kin kogwe iyo, iniki apit eerogo piigendak me, Inoone tiyak yogwe iyo, kat nen non mbanogo piige logot o.

5 Aap ambi nen, Ambi kolaakit o, yinuk, Oreewi inabok wonok yora nage kenok, Apurilogwe aret nggelenogo piyaagin o!
6 An noba agaarak yi, Yi aakumi ndi aakumi nen, Ha! yinuk, nagi’ndok kanggwi, Nenete paga inowoori lengge eerogo panugwi, Eekwi me,

7 Niniki wakko’net unggwage paga nenegen ogut eerogo pangge, Neebe apit aret nowak neno eerogo aakumi inagalu’mak kwak eerogo panege, Ee’nakerak wonage neenok,
8 Aap iniki koonak mendek nen, Iya! yogwe, It maluk eeriyak koongga’lek ugun wonogwe nogo nen, Aap yi iniki abet mbaka’lek nonggop nduk wonage, Yinuk, inanini mbakwi, Eeko agaarik kwe,

9 Aap iniki abe koonak wonogwe nen it mugurok nogwe nogo aret mugurok nogwe, It aap maluk inikime kumaapporogo wonogolik kenok, iniki kole arit unggwage, Eeko logogun o. 10 Togop aret me, Kit abok aret ambinom yo’nega’- mban eeko logonip o. Yo’nega’mban eerumonggotak kwe, Aap ambi iniki warak kinenggela’- me wonage an kaagin abu lek o.

11 An nda’nagagirak abu yobok yi wage, Koonogo pigirak nogo eeriyak abu meek age, Ndi eerikit, mbakitak nogo lek aret age, Eeke agaarik o.
12 O apit aret kagak, noreewi nen, O liingge aret, yo’nugwi, O apit age kagak kwe, O eya ari wage agaarik, yo’nugwi, Eekwi kwe,

13 Aakumi kambunuk nogo menggam ti, Name aret o, yinuk, niniki lunik wonage, O apit me an nogo yegak ogobakkigirogo pake,
14 Nagabolo pili aruwam nggween kabunik nogo yoge logonet, Kat an nogoba aret o, yinuk, yoge, Nagabolo nunggwi puron nogo yorage logonet, Nagalo inom, niriwi inom, kit aret ogotik o, yinuk, yorage, Eeriyak kenok,

15 Niniki lunik ambi wonage mbakop? Ko’lu ndogop eekkake kaamunggun o, yinuk, Ambi yo’niriyak wonage ilik lek a?
16 An kambunuk nogo menggam nage logonet, Niniki lunik wonok lek ari noorak ilik lek a? Nggween ogo menggam time nagabolo inom, niniki lunik inom, time lek arigin lek mbakop? Ari nagin aret o!” yinuk, yoreegerak.

18 Aap Mbilirat nen Ayup wone ambinom yoreegerak wone

1Yoge mbareegi, aap o Tuwa mendek Mbilirat nen wone onggo Ayup yoge logonet,
2 “Kat wone agan nage yi, ngge kuli pi namunggun? Kiniki liippu o. Liippege keegak, wone ambi yokkiruwi o.

3 Nano nduk nit wam pogom ninombake, Aap wiilu pogom eerogo pinanege, Eeke agandik? 4 Kalik nen aret kanini eekko’nok kiniki wakkolage me, Kalik kake nen it nggween paga wonogwe yi, mbo punuk mbaganggwi, Kat kake puut-puut obaane’me nen alik me ari nage, Eeriyak op me nduk, ari agandik?

5 Aap maluk mendek andi noguk ari, Aga’ni wunuk ari nogo lengge agan unggwage,
6 Awi paga eya aago wonage nogo yumaak age, Ndi wuninik ame tiyarogon pugu nogo noguk ari,

7 Amiya wonage paga tu mbe agan nage nogo lek age, Aakumi yoroorak mban koombunuk yorage paga yigeebu wuppake,
8 Towe pigagangga keele yarak me, At iyok nen wonok eebe aret yilunggola nage, Nggwiya ndalok pugu me at aret ndalunggola wangge,

9 Ta’na pugu nen at eebe lebenogo pege, Keele pugu nen iyok irip nggeronggage,
10 At ake keele pugu nggween abu’na taanak wonage, At tu nawam ta’na pugu wonage,
11 Agabolo nirik-kirik eerogo puurak mendek enaaganambokan wonage, At nage kenok, mugurok aret nage,

12 Mbi abu nen omaawi lek age, Nage me, yigeebu wambuwak nduk, at lek eeppuurak mendek enaarak wonage,
13 Agabolo paga awin aaga’ne nen nenet unggwi nage, Andi abu alik mendek nen eenggi-iyok nenet unggwage,

14 Awi ugun obeelom aret wonage me, obaak yabok togon eerogo wumbege, Inamineeri naga unde wonage me, pi nage,
15 At ame wonage lek kenok, aakumi ugun unggunuk wonogwe, At menggim kwi yubunogo pit nage,

16 Eyo omanggen nggween abu’na mbuk age, Eno’mbak wiganak teebat age, Eeke menggi kwak, At togop aret arigin o.
17 O nggween paga yime at oba abekwi, Yi o ndi o at endage kunggwi, Eeka’lek aret wonage.

18 O eya me nen mugogo o apit me nappege, O nggween paga yime nen, Nak o, yoge, Eerigin me,
19 At apuri ilik, ombowologwe a? owe-awot inenggela’me wonogwe, At wonagagim kunduk, aap ambi wonage, Eeka’lek aret logogin o.

20 At eeppuurak koonak nogo paga Aakumi oonegen kilu yi nage menggim mendek nen inogut nage, Aakumi oonegen lagi wage menggim mendek nen inagabolo kangge, Eerugun o. 21 Aap maluk mendek inom, Ala ineenggo’lek mendek inom, It ti togop aret wonogo menggaarak o,” yinuk, yoreegerak.


19 Ayup nen wone onggo yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo Mbilirat yoge logonet,
2 “Niniki andi eerogo panege, Kat koone paga nen niniki wakkolaakit nduk eerogo pangge, Eeke keegak, ne mande arigin o?

3 O yogondak ne 10 kuli meek eerogo panege, Kenggali lek aret maluk eerogo pangge, Eekendak o.
4 An abet aret tu nomoninuk nagarak kenok, Nomaluk ti, nobaalombok koonggolage logogin o.
5 Ndi, kit nen yogo logonet, Nit ti, iya, ndi, at ti, meek, nomba’nuk, Nenggali mbakak nege logorak eeppanegerak yi paga nen, Kat maluk eekendak keego, yo’nugwi kiinok perak,
6 Ala nen aret maluk eerogo panege, Towe yiluk yaga nen yarogo pereegerak nogo paga yilunogo panege, Eekerak kineenu a’nip o.

7 Le ari logonet noone nggwok paga, Yeenggwa nirinip o, ari neegak kwe, It ambi nen yeenggwa nega’lek aret wonogwe, Ndi, an noone nggwok paga, Nawone mbaninip o, ari kwe, Nawone mbangga’lek aret wonogwe, Eeko agaarik o.

8 An tu nage me, Ala nen naru non mbanogo panege, Yi tu ndi tu nege minggim o apit eerogo pege, Eekerak me, An noorak meek aret age,
9 Nendage tiyanak nogo tebek togon eerogo panege, Nenggare-nggare nanobak paga yirik nogo, At nen aret ndinggolage,

10 O minggo logonet, punggagak, punggagak, eeko mengga kwak, An eeke minggirak abok aret at nen lek eerogo pegak, lek eerogo pegak, eerit unggwage, Eyo kinogo nappogo mengga kwak niniki lunik nogo togop aret kinogo nappege,

11 Anini kani omoonuk negen noba panege, At ti, nawim aret o, yinuk, ari, Eeke logonet,
12 Awuri ineegin warak aago nappiya wage, Kota oonda mbani ungguwok nduk, Ya’na wurit laganggo mengga kwak An togop aret eerogo panege, Nawi yendok-wandok kwi’nari ungguurak eeppiige,

13 Nowe-nawot nen an mbo paninuk, mbaganuwak nduk, eeppiige, Eekerak o. It ninom minggirak nen aap nggiru kwak eerogo panugwi,
14 It an mendek abok nen kole mbaganggwi, Ninom niniki kunik nen mari eerogo panugwi, 15 Pe’neya wogo menggaarak inom, nayeloman mini nogo inom, nen, Aap ti, nineenggo’lek o, yogwe, Aap alik nggiru negen eerogo panugwi, Eeko agaarik o.

16 Nayeloman o, yinuk, wiige, Ndi, noone abe paga inikime manake, Eeke neegak kwe, At nen onggo yo’nega’lek aret wonage o.
17 Nambe obari kenok nakwe nen, Kambe obari o, yinuk, yo’nege, Nowe-nawot lombok nen, Kogole o, yinuk, yo’nugwi,

18 Mi’na’nuk nage neenok, wologwe nen meek eerogo panugwi, Nagi’ndok kambit nogwe, 19 Noreewi ninom niniki kundugu nen noba peyak wurogo panugwi, It an niniki kunik mendek nen ineebi nen inena nomok yogwe, Eeko agaarik o.

20 Nenggaanggum lek age logonet, Nagabolo nowak paga nabenogo pi unggwage, Kambuurak kugi aret kungge, Eekirak kwe, neenik agi o.
21 Togop aret me, noreewi yi wae. Ala nen yombak togon nookerak me, nabuwa nombakwi, narigi mbakwi, Ee’nip o.

22 Ala nen mu’neren wage menggi kwak, Kit nonggop nduk mu’neren wogo ogotik? Neebe nibinogo nenet mban nugwi yi, Ndonggoppinaga’lek ya?
23 An noone ari yi, liiru mbanogo pugwi, Mbuku pirik-perek paga mbanogo pugwi,

24 Ndi, itok logowak nduk, Mbuti liiru yugum paga ayo waganogo punuk, Mbuti tembaga paga nabenogo pit nugwi, Eeko logowak lak, Ao, mbake agarik.
25 Naana’le mbangga ti, eenik wonage, Ndi, o age yobok paga at nggween paga mi’na’nuk, Nawone nggaruk togon mbanogo pege, Eerigin an neenu aret o.

26 Nagabolo pili age kagak, neebe Ala nenegen kaagin aret o.
27 It aap alik nen mban lek o. An kunduk nenegen abe nen aret kaagin me, Kaakit lak, Ao, mbarit unggwage agarik o.

28 Kit nen yogo logonet, Eekerak alom inikime wonage me, Nit nonggop agago yorit unggwi? yinuk, yogwe kiinok,
29 Ala anini mbake logonet, maluk eekwi onggo wooluwak paga inooke kenok, Ti paga it maluk eeko menggaarak nogo inowak loonigin kineenu ariyak me, Kit togon wooluwak paga kinooke kero, kinagabiti mbako logonip o,” yinuk, yoragagerak.

20 Aap Tobat nen Ayup ambinom yoreegerak wone

1 Yorage mbareegi, aap Naama mendek Topat nen wone onggo Ayup yoge logonet,
2 “Kat wone yagandak ti paga, An puk ariyak abu meek ee’nake mbaki, Wone onggo yu o, yinuk, Ninikime nen yo’nege me, yokkiri o.

3 An meek nombake logonet, naruk wakendak nogo konenggirak kwe, Nonggop eerogo yokkiriyak neenu me, yokkiri o.
4 O maan aa’nduk nggween paga yime aakumi piyareegerak kuli nen Eerit wundi wogo nogogwaarak nogo, kat keenggo’lek ya?

5 Aap maluk eeka iniki ale’nggen mbakwi nogo we luulu aret mbakwi, Ala mugurok noorak ineebi mbaka inale’nggen kogwe nogo, we ne ambiriluk mban kogwe, Eeko menggaarak o.
6 Inendage mbogut paga tiyak agan nggwok ari lagangge, Inanobak ndugwi paga ari lagangge, Eeremenggaarak kwe,

7 It nogo inaan wurik pogom ineebe mondok-mondok lek arugun kenok, It inigen kogo nogogwaarak nogo nen, Ineebe ngge o? yinuk, yogo logogun o.
8 Inabi kagaatak lek age menggi kwak, Ineebe togop aret ineenggi-iniyok lek, lek ogwe, Oonikiya inabinggaanggo kagaatak lek age kwak, It togop aret lek ogwe, Eekwi iinok,

9 Inigen iigo nogogwaarak nogo nen ineebe iigwi, It wonogo menggam wonogwe nen inigen ambinom iigwi, Eerugun lek me,
10 It aap ineenggi lek inamendek kologo nogogwaarak nogo, Inapuri nen obaane’me awi yagiigwi, It paga wiganak nen obaane’me wogorogwe, Eerugun o.

11 It awo tawe inamburu wonage kagak kwe, Ineebe inamburu inom aret liirubu arugun o.
12 Inomaluk ti, inambe paga ombat abe kogwe, Inamuli abu’me kumaapporogo wonogwe,

13 Ninomaluk ti mbo puurak lek ili o, yinuk, inambe me patogo wonogwe, Eekwi ti,
14 Inambi negen nunggwi iinok, inaanagale paga andi tele eerogo piige, Waalo aap inooka ameyo kwak a’nuk, inaanogum panggo eerogo piige, Eeke menggi kwak eerigin o,

15 Aakumi inamendek nunggo nagaarak nogo kilirogo wumbugun o. Ala nen it inaanagale me nen kilirogo wumbuwak nduk eeppiyaagin o.
16 It nen waalo aap inooka ameyo aret wup eerogo nunggwi me, Nggitamuru eyak mbaninaketak kanggo mengga kwak, It togop aret kambugun o.

17-19 Aap ineenggi lek yale-pale eerogo piinok, Inamendek ndinggologo logonet, ineebe mbo piigwi, O it nen wurulik aakumi inawi wurik mendek ndinggologwe, Eereegwaarak me, Niyo eneeri wundit nage nogo inigen kogwe, Nggiin amburu inom, yilak amburu inom, alik negen wundi wage liippugwi, Eerugun lek aret o. Ata, muguren nogo logonet waganeegwaarak nogo, Ombat wakkaga’lek inamendek unde wogorogwe, Yi mendek ndi mendek kunggo logonet nabenggologogwaarak nogo, It ambi nengga’lek enaani aret wogoren nogwe, Eerugun o.

20 It inikime uugwe mbakwi nogo, mbo pega’lek iniki nenet mban nugwi me, Kuwak eerogo patiyak op kwe, lek aret eerogo pako menggaarak.
21 Inaanogum andi lek nenggak mban eekwi paga, Aakumi inamendek lek eerogo nenet nugu logonet, Ineenggi warak eeremenggaarak nogo, Lek aret arigin o.

22 Ineenggi warak nen ineebe obeelom wonogwe kwe, Inagabiti lombok mbarit unggwogwe, Aaninggin mondok iya lombok inoba kwi’nage, Eerigin o.
23 Inaanogum ake wurakak mban eeppunuk, It inigen keme aago wonogwe me, Mayu lubu-lubu wangge menggi kwak, At Ala anini kani negen inoba kwippiigak, kwippiigak, mban eeke logogin o.

24 Mbuti wooluwak paga inookwi iyo, mbaganit nogwe iigak kwe, Mbuti tembaga paga maale wurik me, Ineebe peenok polok togon inookwi iinok,
25 Endok nogo nggiginogo mbo pugwi iigak, Maale ngget paga inamiya labunik wungge Inigen kenok inagabolo ne agan namenggerak me,

26 Yi mendek ndi mendek kuwak eerogo patemenggaarak nogo lek age, Kani alik nen nengge menggerak mendek nogo nen at eebe aret nengge, Inaaganapuri iname wonogwe nogo ineebe inom abok aret nengge, Eerigin o.
27 Mbogut nen, Kit maluk o, yinuk, yorage, Nggween kunduk mi’nage logomenggerik, Eekotak aret o, yinuk, yorage, Eekwi iinok,

28 Yi wu’nuk wage logonet, yi mendek ndi mendek wonok nage menggi kwak, Ala anini togop aret inoba kwippiige logonet, Inamendek kuwak eerak iname wonage nogo, abok aret lek eerogo pigin o.
29 At Ala nogo nen, It maluk eeka eeppiyoorak inake koonogo piige, Ineyate kwak wogoroorak punogo piige, Eereegerak nogo ti aret o,” yinuk, yoreegerak.



21 Ayup nen wone onggo yoragagerak wone

1Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo it yorage logonet,
2 “Niniki eyak wappaniyak mbakwi kenok ti, An yokkirage yi, koneniyak aret me, Yokkirage neegak kinaruk liirogon konenggwi,

3 Ari neegak kiniki yanggoppunuk puk wonogwe, Eekwi kiigak, Abu ari neenok, meek eerogo paniyak op aret o.
4 An niniki wakkolage logonet ari ti, Aakumi konenuwak nduk ari mbakop? Lek me, An nonggop nduk yanggo yinuk puk ariyak?

5 An ari neegak, Ia! yogwe, Kineenggi kineyak mbanggologwe, Eerumunggup kwe, An ari mban neyaamunggup o.
6 An yuurak mbakirak nogo, Yikit aret, mbake neegak, nagabolo kangge, Namineeri ne agan nage logonet, naganak nuk-nuk eeke, Eeke kagak kwe, yigin aret o.

7 Aap maluk eeka mendek ti, ineenik nggorek wonogwe, Inanggok ari nogwe, inendage nggwok ogwe, Eeko menggaarak ti, Nonggop nduk eeko menggaarak?
8 Inenggaanom paga inapuriinombowologwe tawe ogwe, Piirogo iigak it paga wiganak iniki warak ogwe, Eeko menggaarak.

9 It iname wonogo logonet, Inagabiti lek iniki ugun obeelom aret wonogwe, Ala nen aaninggin inoba piiga’- lek aret wonogwe,
10 It inaanggumi ngguunok ti, inayo maluk lek abe mban wonogwe, Inaanggumi kooli ti, inaagalogwe aambiranogo piiga’lek obeelom mban ndaganakwi wonogwe,

11 Kambin-ndomba kombogonak nugu mengga kwak, it aap maluk nogo, Inapuri wumbiyamenggaarak nugu logonet, ku’mbo laganggak agan nugwi,
12 Oone lobale paga inom, nggitat paga inom, oone eekugak ndawi wakwi, Iniki ale’nggen nen nggawiwak oone eekwi,

13 Yi mendek ndi mendek abe mban nunggwi iigak, it nda’nogogwam kuli aret ari nage, Iniki ugun obeelom wonogo logonet, kambunuk nogo menggam wambi nogwe, Eeko logonet kwe,
14 It nen Ala yogo logonet, Kat eeriyak ninombake nogo, nineenu ariyak nineebi me, Nak o, yogwi,

15 At Omaawi Lombok Menggerak ti, Ta me nduk, at ake eekwi, At nano wo’nirage menggerak me, at nggino yogwi, Eeko logorak mbakop? Lek o! yinuk, yogo menggaarak.
16 Ineenggi warak iniki ugun tayenak wonogwe ti, It nen eekkologwe paga wonogwe mbakop? Lek me, It aap maluk eeka ti nen wone agan nugwi nogo An e-wa inombarigin mondok lek o.

17 Togop aret inombake kwe, Aap maluk eeka inandi ti, awo kagak noguk ari, Ala anini inombake logonet, Aaninggin inoba eeppiyoorak punik nogo, inoba ari wage,
18 Wiiri anggen o wiya nen wonok nage menggi kwak, Eyoongga menenak nombok-kombok wonok nage kwak, it togop aganake, Eeke menggerak nogo ti, Kuluk aret aganake menggerak mbakop?

19 Kit nen yogo logonet, It aap maluk eeko menggaarak onggo nogo Ala nen inapuri inoba kwippiige menggerak, yogwe ti, It maluk eekwi onggo inapuri inoba piyoorak lek o. Ata, Aap maluk eeka ti iniki liippuwak nduk, It lombok aret inoba kwippiyaawak o.

20-21 Tut it logorak punik nogo abok aret Lek age kenok kanggo logomenggaarik, Inaaganapuri nonggop logorak nogo, It koonogo piyaagun lek me, Inomaluk onggo ineebe lek eerogo piige nogo It lombok inigen abe paga nen kogwe, At Omaawi Lombok Menggerak anini nogo it aret inoba pakwi, Eeruwak o.

22 It o tiyarogon menggaarak nogo inowak looninake menggerak Ala aret kwe, Wone ambi at eenggo’lek me, yinuk, aap ambi nen at mamuniriyak op mbakop?
23 Aap ambi nogo amiya wonage me omaawi ambik wonage, Iniki nu’lek ugun tayenak wonage,

24 Owak ako linik me agabolo ki wonage, Eeke kagak kwe, kangge,
25 Aap alik ambi abe mendek nengga’lek kagak iniki andi eekko’nok kangge, Eeko menggaarak kwe,

26 Imbirak ndak-ndak aret nggween me taambiigwi, Imbirak aret anggolenggen inoba nugut-tiyak yogwe, Eeko menggaarak.
27 Kit kiniki mbakwi nogo inom, Maluk eerogo paniyak koonggwi inom, An neenu aret nombako logonip o.

28 Kit nen an yo’nogo logonet, Aap nagawan awi wonagagim ngge o? It aap maluk eeka inawi wuppatinuk, wonogogwam nogo nggeeme wonage o? Yinuk, yo’nugwi kiigirak me,
29 It aap yi awi ndi awi nugu menggaarak nogo kin wogiigwi, Inigen kogo nogogwaarak mbininogo yokkirogwe nogo liippugwi, Eeka’lek ogotik ya?

30 Yorogwe kiinok, it maluk eeka aaninggin inoba age kagak woppakwi, Ala anini eeppiige kagak inagap ndakkologwe, Eeko menggaarak, yokkiraagun obak!
31 It aap ineraambe maluk kenok, Kit maluk aret eekotak o, yinuk, Taani nen inoone lok togon yorogwe, It maluk eeko menggaarak nogo, taani nen onggo eeppiigwi, Eeko menggaarak mbakop?

32-33 Aap maluk eeka kanggwi iinok, taambiya nogo logonet, Ineenggi lingginiyak meek lombok inaa’nduk ogwe, Aakumi ambik lombok inambokan ogwe, Eeppunuk inaani aret nggween taambiya nogwe iinok, Nggween taambiigam arum wonogwe iigak, It nggween molo inoba lebenak wonogwe nogo nen, Aaninggin lek teeluk aret, mbako menggaarak o.

34 Togop aret me, Kit wone ugun agan nugu logonet yo’nugwi nogo Ti paga nonggoti niniki eyak wappaniyak? Kit wone onggo yo’nugwi nogo ti, We pilit-pilit aret yo’nogo ogotik o,” yinuk, yoragagerak.

22 Elipat nen Ayup ambinom yoreegerak wone

1 Yorage mbareegi, aap o Teman mendek Elipat nen wone onggo Ayup yoge logonet,
2 “Aap iniki warak ambi nen, Ndogop eekkolaakit o, yinuk, eekkoloorak op kwe, At Ala ambi eekkolaawak nduk, aakumi nen, Yi eeru o, yinuk, Yoriyak op mbakop? Meek aret o.

3 Kat kiniki abe koonak menggendak paga Omaawi Lombok Menggerak inikilom kombake, Ndi, maluk eeka’lek abe mban eeke paga at Ala ambi eekkolage, Eeriyak mbaken?
4 Kat Ala kagabiti mbake paga at nen maluk onggo eeppagage, Ndi, kat aap obeelom aret o, yinuk, kowak loonogo aaninggin koba pagage, Eeke agaarik mbaken?

5 Kat keraambe maluk lombok wonage, Ndi, maluk kunik aret eerit nage, Eeke menggendak nogo lek a?
6 Alom lek kagak, kat nen, Ambi nabenggolaakit, mba’nuk, Kore kawu wogoge logonet, amendek wagangge, Aap ineenggi lek inayum wagangge logonet, inagap mbelanak teppiige,

7 Niyo abu aganake kagak wogoraga’lek mbo piige, Mbi abu wonogwe iigak, wogoraga’lek teppiige,
8 Kendage warak me, nggween unde eekkolage, It kinom kunik nogo time logowak nduk, wogorage, Eeke logonet kwe,

9 Kumi nanu ineenggime lek we aret nappiige, Elege moono iinok, tebenogo piige, Eeke nagandak me,
10 Kenggaanok nggerok yuwak nduk, Kenaagan-kambokan keele pugu wonage, Aaninggin alik negen abera’lek me koba age kenok, Kamineeri ne agan nage,

11 Kat kenegen kage keyo, eya eekkake nogo apit eerogo pagage, Niyo wu’nuk wage logonet lebeninake menggi kwak, eeppagage, Eeke agaarik o.
12 Laaluguragan mbogut paga abu tiyarogon wonage ti, nikket o. Ti wonage kagak kwe, irimbaga Ala mondok tiyarogon wonage nogo lek a?

13-14 Wonage menggerak aret kwe, kat nen ari logonet, Ala nano eenu menggerak mbakop? At mbogut wanggerak irimbaga nege kagak, Ndugwi yumaak enggela’me nobapporogo wonage me, at enegen nit pe’niige, O apit wonogwe niigak, ninowak liirogon loongge, Eeriyak op mbakop? Ari keegirak me,
15 Aap maluk mendek tu nogo menggam maan mendek, Ti paga nage logokit, mbake agandik ya?

16 It kambuurak eyom nogo, awo ari waga’lek kagak kanggwi, Yi wu’nuk wage logonet, o ndengganinuk nage menggi kwak, It togop aret ineebe lek ogwe, Eereegwaarak.
17 It nen Ala yogo logonet, Nit ninobaalombok koonggologwe me, mbo pinaninuk nak o, yinuk, yogwi, At Omaawi Lombok Menggerak nen nit maluk eekwi onggo nogo, At eeppinaniyak mbakop? Meek o, yogwe, Eekwi iigak kwe,

18 At Ala nen aret inamendek nogo iname yagabit eerogo piyareegerak kagak, It maluk eeka ti nen wone agan nugwi nogo, an e-wa inombarigin lek o.
19 It aap abe iniki koonak mendek nen It maluk eeka inomaluk onggo inoba piige nogo, Inigen iinok inale’nggen mbakwi, It maluk eeka’lek ugun mendek nen It miyuk-meya eerogo piigo logonet,

20 Ninom ogoorak mendek lek eerogo piige, Inamendek abok aret kani nen nengge, Eekerak o, yinuk, yogwe, Eeko agaarik.
21 Togop aret me, kat Ayup yi wae. At Ala kimbirak lambumbunuk kiniki ugun obeelom aret logot o. Ti eeke keenok, obeelom aret eeppagage kaamunggun o.

22 Ala lombok nen mamunggege nogo liirogon wagangge, At nen wone yokkege nogo kinikime porogo wonage, Eeke logot o.
23 Kat kiniki tebeppatinuk, komaluk mbo pege logomenggendik, At Omaawi Lombok Menggerak owagam wage, It kame kinom wonogwe nogo maluk eekwi iyo, Mage, yorage,

24 Kawu mbuti emas nogo, Yi nggween mendek aret o, yinuk, mbo pege, Mbuti emas abu abe o Opit mendek kat porogo wonage nogo, Yi yugum anggen kwak aret o, yinuk, niyo inikime mbo mambege, Eeppunuk,
25 At Omaawi Lombok Menggerak ti, mbuti emas kawu kwak eerogo pake, Mbuti perak onggo nggwok logonak kwak, eerogo pake, Eeke logomenggendik

26 Omaawi Lombok Menggerak kinikilom mbake, Kat kenggaanok pilarogon Ala pekkage, Eerumunggun o.
27 Tamban eeke keenok, Ala aruk konengge, Yogop eerigin o, yinuk, wone kumbuk mbanemenggendak nogo, A’me aret eeke logonok nduk eeppagage,

28 Eeriyak koonogo pemenggendak nogo, ndak-ndak aret ari nage, Kat nage keegak karu eya eerogo pagage, Eeke logogin o.
29 Aap iniki tiyappakwi iinok, Ala nen tebenogo piige, Ndi, iniki tebeppakwi iinok, at nen tiyappiige, Eeke menggerak me,

30 Aap maluk eeka’lek ugun wonage kenok, Ala nen agap ndake menggerak me, Kat maluk eeka’lek obeelom wonage keenok, Ala nen kagap ndarigin o,” yinuk, yoreegerak.

23 Ayup nen wone onggo Elipat yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, Ayup nen wone onggo at Elipat yoge logonet,
2 “Ti yagandak kwe, O yogondak ee’nabit unggwage an neebi lombok mbake yi, Niniki andi eerogo panege me, Neebi, lombok mbake agarik o. Andi nen niniki oone ari neegak kwe, Ala nen eeppanegak mban eeke agaarik o.

3 At wonage menggim neenu nen kwaari nage, At wonage me tu noorak neenu nen nimbirak lambuni nage, Eerikit lak, Ao, mbake agarik o.

4 Neenu ee’netak nen At owagam ka nage logominggirik, nawone nogo enggaanom paga paganogo yoge, Ndogop kagak eeppanege agandik o, yinuk, an naana’le li’lak mbanggolage, Eeke neenok,
5 Wone onggo an yo’nege nogo neenu age, Ndi, at nen an yo’nege nogo liippege, Ee’netak o.

6 At omaawi lombok menggerak me, Oone omaawi paga an noone lek eerogo paniyak mbakop? Lek o. Noone konenigin aret o.
7 At enggaanom paga time aap iniki abe koonak nogo nen An ndogop o, yinuk, yoge kenok, at nowak loongga nen, Kat maluk eeka’lek aap obeelom aret o, Yinuk, yo’nenetak kwe,

8 Oonegen wundi wage menggim kwaariminggirak kwe, At eebe time aret kage, Oonegen kilu yi nage menggim naminggirak kwe, At nimbirak lambungge,
9 O omarip paga pa’nggwe at eeke menggim time Kwaari naminggirak kwe, eebe aret kage, Melak togon o ame pa’nggwe nage kagak, at eebe nenegen liippege, Eeka’lek aret agarik o. 10 Togop aret kwe, An eeke minggirak perak, at eenu aret me, Mbuti emas kani paga worakwi iinok, Abe age menggi kwak, an nabut mbanogo togop aret eerogo panigin o.

11 At iyok pit nage me, an niyok time aret pit nage, Nena agi-ogu agak eeka’lek tu at nage menggim mban nage,
12 At lombok nen, Yogop ee’nu ndogop ee’nu, yo’nege nogo, Mbo pega’lek ti mban mugurok nage, At oone ari menggerak nogo niniki kunik eekko’nok li’lak mban eeke, Eeke agarik o.

13 Ala ti, iniki alik agak eekeelik aret me, Aap ta nen at eeriyak mbake nogo, non mbanogo pigin mbakop? At iniki mbake nogo mban aret eeke,
14 Eeppaniyak koonogo pereegerak nogo aret eeppanege, Eerit noorak koonak ti mendek ambik lombok wonage nogo aret eeke, Eeke menggerak ti paga

15 Ala owagam noorak nagabiti mbake, Eeriyak koonak ambik lombok wonage nogo, Niniki koonit nage logonet, at eebe paga naganak wake, Eeke agarik o.
16 Ala nen niniki lek-lek eerogo panege, At Omaawi Lombok Menggerak nogo nen namineeri ne eerogo panege, Eeke logonet,

17 O apit noba lenggenogo panege, O yumaak lombok netenggen naberogo panege, Eekerak kwe, Nooni-noone agan nage agarik o.

Pasal 24
1 At Omaawi Lombok Menggerak nogo nen, Ne ndi paga maluk onggo eeppiyoorak, koonogo pege, It at mugurok nogwe nogo nen, It maluk eekwi Ala nen inowak loongge inigen kogwe, Eeka’lek ti, nonggop nduk o?
2 It aakumi nogo ti, Nggween ogoorak kagak ya langgok eerogo pugwi, Aakumi inaanggumi kumaappunuk, it unde eekkologwe,

3 Aap moono inaanggumi keledai wonok mbaganggwi, Inamendek kumi nanu wogorogo logonet, Ninamendek obaane’me pegak kinerapi kola woraabagip o, Yinuk, inerapi waganggwi,
4 It tu nogo logonet, ineenggi lek mendek pelenogo wumbiigwi, It aakumi meek mendek nogo abok aret kumaarak logowak nduk inagabiti eerogo piigwi, Eeppiigwi iinok,

5 It aakumi meek mendek nogo ti, Keledai nggwiya karume mendek kwak, Aakumi inambeebuk mbo pugu kwaarogo nenet nugwi, O anggu paga inapuri inake yi mendek ndi mendek kwaarogo wogorogwe,
6 Aakumi ineyabume inaanggumi inake pugu nogo, It aret waganogo nunggwi, Aap ineenggi warak inagayo anggur yarak anggen mbo pugu nogo anebenogo nunggwi,

7 It inayum lek me, oonikiya paga inagap mbelanak nogo yit nugwi, Inanogoyum lek me, togwi kenok nobakkolaga’lek nugwi,
8 Puut nggelok-nggobok paga mayu nggulu aago nugwi, It ineebe op logowok nduk, yugum lunik me nabennari unggwogwe, Eekwi iigak,

9 Aap maluk mendek nen elege agalo awo elak kungge me, yabok togon wonok nogwe, Inanomat mbanak onggo ineenggi lek inapuri inobaak yabok togon wogoren nogwe, Eeko menggaarak.
10 It aakumi meek nogo mendek ti, Inayum lek me, inagap mbelanak nugwi, Inambi abu aganake kagak gandum agabolo mbelanogo pugwi,
11 Niyo abu aret wonogo logonet, Tayitun anggen yugum paga aan lebenit nogwe, Anggur anggen iniyok paga aambiranit nogwe, Eeko logonet,
12 Kambuwok nduk, iniki oone agan nugwi, Andi-pandi logonet, Obeelom ee’ninabu o, yogwe, Eekwi nogo It kota wonogwe nen konenggo menggaarak kwe, Ala nen, Kit maluk eeppinagagwi nogo, onggo it eeppiyaakit o, yinuk, Yoraga’lek aret wonage agaarik o.

13 It aakumi ando nen o eya nogo ineebi mbakwi, O eya paga logonet eeko menggaarak nogo ineenggo’- lek wonogwe, Eya paga nugu logorak ineebi mbakwi, Eeko menggaarak wonogwe o.

14 O eya lek age kagak aap inooka nen mi’na’nuk, Ineenggi lek mendek inom, it meek mendek inom, Inoorogo piinet nugwi, O apit age kagak aap kiraaka kwak kiraarit nugwi,
15 Aap kumi ugun wurinaka iniki mbako logonet, It ambi nen inigen kwaa’niyokwak, mba’nuk, Purok inetenggen paga yikut eeppatinuk, O kiip aruwak nduk tokkogwe,

16 O apit age kenok, oome tu paa’nuk, Aakumi inamendek yogoot wonok wunggwi, Eekwi kwe, O liingge kenok kumaarak wonogwe, O eya nineebi o, yinuk, yogwe, Eeko menggaarak.

17 It aakumi ti abok nen, O apit aago ti, O weege kwak, mba’nuk, inikilom mbakwi, O yumaak lombok paga nirik-kirik yogwe nogo ti, Inoreewi iniki kunik kwak eekwi, Eeko menggaarak o.
18 It aap maluk eeka ti, Iri’ngga niyo obaga wonok nege menggi kwak wonogwe, Inanggween unde menggam pulinik aret me, Ineyabu anggur yarak pekka naga’lek aret wonogwe, Eeko menggaarak.

19 Ndugu-ndugu amburu agaatak nogo, O kibi nen, mo andi nen, lek eerogo pege menggi kwak, It aap maluk eeko menggaarak nogo ti, Kambunuk nogo menggam nen ambeme yonggorinake me,
20 It ndaganabeegwaarak inagalomini aret kwe, Ineebe mari eerogo piigwi, Anggolenggen nen inagabolo nilikili nunggwi, Eyo nduguninuk nage menggi kwak, inendage lek aret ogwe, Eeko menggaarak.

21 Kumi inaagalogwe ndaganaka’- lek wubili iinok, Inoone yi-wu eerogo piigwi, Kumi nanu inabuwa mbaka’lek mbo piigwi, Eekwi kwe,
22 It aap wakaa’ngget inomaawi ambik nogo, Ala omaawi paga tebenogo piinok nigiren nage, Ineenggi warak ineebe obeelom nu’lek wonogwe kwe, Ndi eyom paga kambuurak ineenggo’lek wonogwe, Eeko agaarik o.

23 Nit op wonogwe mbakwi nogo, Mbako logowak nduk Ala nen teppiige logonet kwe, It eerit nugwi nogo enegen wogonake menggerak.
24 We yogondak iluk aret inendage warak wonagaatik lek ogwe, Gandum anggen mbanogo pegaatak mbuk age menggi kwak, Inendage warak nogo lek ogwe iinok, it kunduk inagabolo nggween taambiya nogwe, Eeko menggaarak.

25 Ti eerugun yagarak nogo ti, abet aret me, Ta nen pilit yagandak o, yinuk, yo’nugwi, Ta nen, Koone we aret ari o, yinuk, yo’nugwi, Eeriyak mbakop? Lek aret o,” yinuk, yoragagerak.



25 Mbilirat nen Ayup ambinom yoreegerak wone

1 Yorage mbareegi, aap o Tuwa mendek Mbilirat nen wone onggo Ayup yoge logonet,
2 “Omaawi paga mondok iya eerit nage kenok, Aakumi nen, Wi, yinuk, iniki ma’- nage alom nogo ti, at Ala aret o. Agi mbogut paga at wone lengganogo yorage menggim nogomeAbolok lek obeelom logowak nduk, eerogo pege menggerak.

3 At awuri ineegin warak aago ineenggi linggininaburak op mbaken? At yi o ndi o eya eeppege logonet, o ambit-ambi eya eeppegeelik mbaken? Abok aret eeppege menggerak me, 4 At Ala nogo nen, Aap yi, iniki abe koonak aret kagi o, yoge, Ndi, kumi nen ndaganakaatak inaagalogwe nogo Iniki kikak naka’lek ambi wonogwe iige, Eeriyak ti, nonggoti mbaken?

5 At Ala nogo nen tut abinak mbuuluk wonage kage, Laaluguragan eya abe lek kage, Eeke menggerak me, 6 It aap anggolenggen kwak, aakumi inapuri waalo kwak, Wonogwe nogo ti, abunuk meek aret iige menggerak o,” yinuk, yoreegerak.

26 Ayup nen wone onggo yoreegerak wone

1 Yoreegerak kwe, at Ayup nen wone onggo laakot negen aap Mbilirat yoge logonet,
2 “At omaawi lek meek mendek iniki eyak wappege, Aap eenggi nonggop eekkoloobok mendek yeenggwaage,

3 Iniki warak lek yunduurak nogo kini wuppege, Nonggop eeri? mbake kagak wone kenaarogo yoge, Eekendak me, Nawot, Wa lombok, yokkigi o.
4 Kat yagandak nogo ti, ta nen yokkege kagak yoge, Ta nen kinikime manake kagak wone mbangge, Eekendak o?” yinuk, yoge nagagerik, it abok aret yorage logonet,

5 “Aakumi kambeegwaarak inogoma kambunuk nogo menggam wonogwe inom, Niyo inikime nggween abu’na wonogwe abok inom, Inaganak nugirenet nage agaarik o.
6 It kambunuk nogo menggam wonogwe nogo, At Ala nen abok aret iige menggerak o. Kambeegwaarak wonogo menggam nogo, Tu narak lek paarak aret wonage agaarik o.

7 At Ala nen o oolo yi kagak, O omarip paga pa’nggwe nen mbogut mbiganogo nappi wage, O nggween yi, eenggi ya’lek tugunogo pege,
8 Andugwi paga niyo lingginogo pegetak kwe, Aaninggin nen ndugwi tubuk ari logonet, Niyo kuwo-kuwo wambit waga’- lek wonage,

9 Tut kole etenggen nobarogo pege logonet, Andugwi paga lenggenogo pege,
10 O eya inom, o apit inom, Yi yenggenak laut mbogut imbirak inetenggen ambit kunik me time kuli mogonak logowak nduk eeppege,

11 Mbogut alom yarak nogo, Ala nen mberege kenok, iniki ma’nage logonet nuk-nuk ari,
12 Niyo yenggenak laut nogo omaawi paga kilaarak-mogonik eerogo pege, Waalo kole niyo inikime menggerak nogo iniki warak lombok nen warogo pege,

13 Ambebubu paga mbogut ket yanggo eerogo pege, Waalo kole yi inikime wonage nogo ogole nen mbagangge me, Wooluwak paga polok togon warogo pege,
14 Ti eeke nagagerak ti, eebe wonage kagak irip mban liippugwi, Yagap wone paga yogwe konenggwi kwak konenggwi, Eeko monggoorak me, Oone nggwok ngguurubu eeke nogo ti, Ta nen liippuurak mbakop? Lek aret o,” yinuk, yoragagerak.

Pasal 27
1 Yoge nagagerik, Ayup nen wone ambinom kunik-kunik aret yorage logonet,
2 “At naana’le liirogon mbanggeelik eenik menggerak Ala endage paga, At niniki andi lombok eerogo panggerak Omaawi Lombok Menggerak endage paga, Wone ambi yokkira o. 3 An kangga’lek neenik awo wonage neegak, Ala ambebubu nogobak me mambanege kenok, 4 Noone paga nen maluk ugun kilirogo wumbege, Namili paga nen pilit wone agan nage,
5 Kit nen, Maluk eekendak, yo’nugwi nogo, Ti abet aret yo’nugwi, kinombake, Eerigin lek aret o. Ata, An maluk eerulik, ari neegak kambi nage,

6 An aap abe, ari nogo mbo pega’lek porogo wonage, Maluk eekirak, niniki penggenggagak eeka’lek wonage, Eeke logonet kambigin aret o.
7-10 Togop aret ari neegak, It aap Ala mugurok noorak ineebi mbakwi nogo, Ala nen inenggaawak lek eerogo piige, Kambuurak eyom koonogo pemenggerak nogo, a’me lik yi nage, Eeke kenok, Iniki lunik lek logonet kanggwi nogo lek a? At Omaawi Lombok Menggerak inikilom mbako logonet, Netik-netak yogo logorak op kwe, Aaninggin inoba kwi’nage kenok mban inoone nggwok paga Ala yogwi iinok, Ala nen inoone konenigin mbakop? Lek aret me, It maluk eeka togop logonet kanggwi kwak, It nawim nogo togop aret kanggwi, Iniki abe koonak lek logonet lek ogwe kwak, It ninom ogoorak nogo togop aret ogwe, Eeko logowak o.

11 An nen Ala omaawi paga eeke nogo mamunggirage, At Omaawi Lombok Menggerak koongge nogo kumaarogo pega’lek kineenu eeppinagage, Eerigin o.
12 At Ala eeke menggerak nogo kit abet aret kogo monggotak kwe, Ambi eeppaniyak lek kagak wone agan nugwi ti, Nonggop nduk agan nugwi o?

13 Aap maluk mendek iinok, Ala nen eeppiyoorak koonak nogo inom, Aap iniki worokot iinok, ineyate kwak, Omaawi Lombok Menggerak wogorage nogo inom, Yi aret o.
14 Inapuri ndaganakwi nogo wooluwak nen nengge, Inapuri wigannogwe nogo mbi abu nen kanggwi, Eeko logonet,

15 Mbo piyamenggaarak ineenik wonogwe nogo Kugi lengga inoba a’nuk kanggwi iinok, nggween taambiigwi, Inakuwi nanu pugu nen inaleenggu maaka’lek wonogwe,
16-17 Inawu mbuti perak ti, Liirubu kwak pit laganemenggaarak kwe, Aap maluk eeka’lek mendek nen tumbukkologwe, Inambogoyum yiriko menggaarak nogo, nggween nggabok kabunik negen logonemenggaarak kwe, Aap iniki abe koonak mendek nen yikkologwe, Eerugun o.

18 Inawi ti, laa’nggi awi wurik kwak wurogo pugwi, Yabu yarak arum logorak inawooliya wukwi kwak wukwi, Eeppatinuk,
19 Ineenggi warak logonet, nogo yi unggumenggaarak kwe, Ineenggi warak logonet, mi’narugun lek o. Ata, ineenik a’nuk mi’nogo logomenggaarik, ineenggi lek aret kaagun o. 20 Niyo wu’nuk wage logonet aan lebeninake kwak, Inamineeri noorak mendek inoba ari wage, Oonikiya paga o wiya nen iri’- ngga wonok nage kwak, It togop aret wogoren nage,

21 O wiya oonegen lagi wage menggim nen warit wage logonet, Piyaniren nanuk ineebe lek eerogo piige, Inobaane’me nen kabulogo wumbiige,
22 Wiya omaawi paga ninooke kero, yinuk, mbaganggwi iigak, Inabuwa mbaka’lek yamburogo nappiige,
23 Ti eeppiinok, meek mbake logonet, eenggi nombokkombok irage, Oone pu ari logonet, it wonogo menggam nen wumbiinok, inagi’ndok kangge, Eeke menggerak o.

Pasal 28
1 Mbuti perak nogo ti, nggween kabunogo waganggo menggam wonage, Mbuti emas nogo woraako menggam wonage, Eeke menggerak o.
2 Mbuti nggween me nen kabunogo waganggwi, Mbuti tembaga yugum enggela’- me wonage me, Worarogo enete mbeennage kenok waganggwi, Eeko menggaarak me,

3 Yugum ti mendek yumaak lombok wonage nogo, Yumaak lek eeruwak nduk eya eerogo pegak Nggween kabunit ogu nggween inikime lombok kwaarit wanggwi,
4 Aakumi wonogolik me o nda time nggween kabunit wanggwi, It nggween irimbaga nugu menggaarak nen it nggween abu’na wonogwe ineenggo’lek wonogwe, It aakumi lek iigak, keele paga puguk-pagak wambit nogwe, Eeko menggaarak o.

5 Nggween aakumi inambi magarage nogo Irimbaga wonage kagak, nggween abena ti, Kani eyak nen yugum yanggunogo nappit nage kwak, Togop aret eerogo pit nage menggerak me,
6 Yugum anggen enggela’me yugum enete mbogut mili kwak onggo nggwok mendek waganggwi, Yugum ameneno enggela’me mbuti emas yiluk-puluk waganggwi, Eeko menggaarak.

7 Waganggo menggam tu time nogwe nogo towe pen ware eenggo’lek wonage, Towe ya’ngge-ya’ngge enegen liippega’lek wonage,
8 Nggeewo anini warak nen o time iyok pit naga’lek wonage, Singa at noorak kwaarit tu ti paga naga’lek aret wonage, Eekwi kwe,

9 Aakumi nen perak, Yugum tumbu kagak yanggunit unggwogwe, Puut-puut miyanogo alom kin eeppugwi,
10 Yugum lunik eno pelenogo wumbit nogwe, Yi mendek ndi mendek onggo nggwok yugum inikime wonage abok aret inigen kogwe,

11 Yi eneerime kunduk kwaarit unggwogo logonet, Nggween abena kumaarak wonage nogo kin eerogo nippit wogwe, Eeko menggaarak o.
12 Togop eeko menggaarak kwe, Iniki warak nogo o nggeeme wonage me kwaakwi, Yi wone ndi wone yelok kaga nogo nggeeme wonage me ineenu ogwe, Eeriyak mbakop?

13 Iniki warak nogo ti, iya lombok me, Aakumi nen liippega’lek aret wonogwe, Aap ineenik wonogo menggam kwaaka’lek wonogwe, Eeko agaarik.
14 Yi laut abu’me lombok yenggenak nen ari logonet, Iniki warak alom an paga wonage lek o, ari, Yi laut irimbaga yenggenak nen ari logonet, Iniki warak alom an paga wonage lek mban, ari, Yogo menggaarak o.

15 Iniki warak nogo ti, mbuti emas abe paga kunggwi, Mbuti perak aaninggin wakkaanuk onggo pugwi,
16 Mbuti emas abu abe o Opit mendek nogo paga kunggwi, Yugum kere’li-kere’lo eerak onggo nggwok yebibit ilik, ye kibu-kibu a? ti paga kunggwi, Eeriyak meek o.

17 Mbuti emas paga ilik, pugagi abe paga a? Onggo ndak-ndak wakkagak iniki warak kunggwi, Inobaanggi-inobaangge eekak mbuti emas paga ogobakkigirik kunggwi,
18 Ye nogo inom, Yi yenggenak me yugum alok ko aago paga inom, Ti paga onggo ndak-ndak lek me onggo pugwi, Eeko logorak meek o. Iniki warak nogo ti iya lombok me, Yugum kundali iya aret kwe ti paga kunggwi,

19 Yugum onggo nggwok o Kuti mendek paga wakkagak kunggwi, Mbuti emas abu abe mendek paga kunggwi, Eeko logorak ti meek mban.
20 Iniki warak nogo ti, o nggeeme wonage me kwaakwi, Yi wone ndi wone yelok kaga nogo ti, nggeeme wonage me ineenu ogwe, Eeriyak mbakop?

21 Yi mendek ndi mendek ineenik menggaarak nen Inigen kogwe iyo, kumaarak wonage, Yirowe ndirowe wiga agan nugwi nogo kunduk, Inigen kogwe iyo, kiraarak wonage, Eeke agaarik o.
22 Kambeegwaarak wonogo menggam wonogwe inom, Kambunuk nogo menggam wonogwe nogo inom, nen yogo logonet, Iniki warak nogo ndime wonage o, yinuk, At ambi yogak agan wogwe nogo mban ninaruk konenggoorak o, yinuk, Yogo menggaarak kwe,

23-24 At Ala nen perak, Nggween alome nen nok, iripirip enegen kage, Yi mendek ndi mendek mbogut abu’na menggaarak abok aret maloppiige, Eeke menggerak me, At lombok nen iniki warak mamunggo menggam tu eenu wonage, Wone abok yelok kaga wonage menggim liippege, Eeke menggerak o.

25 At nen o wiya omaawi koonogo pege, Niyo alobogok lek alobogok warak logowak o, yinuk, koonogo pege,
26 O mayu wage logorak koonogo pege, O kimbik eeke logonet, ngguurubu eeke logorak koonogo pege, Eeke nagagerik,

27 Iniki warak ti, togop aret menggerak kagi, Yinuk, liippege, abut mbangge, Iniki warak togop aret logowak o, yinuk, mbake, Eeke nagagerik,
28 Aakumi yorage logonet, Kiniki warak ti, kinogoba Ala kinagabiti mbakwi, Yi wone ndi wone yelok kaga nogo ti, maluk kenok ogole nen mbaganggwi, Eeriyak ti aret o, Yinuk, yereegerak o,” yoragagerak.

Pasal 29
1 Yorage nagagerik, Ayup nen wone ambinom kunik-kunik aret yorage logonet,
2 “An ti, tut aa’nduk penenak paga wonagagirak nogo Ndak-ndak logokit lak, Ao, mbake agarik o. Ne ti eyom paga Ala nen an unde wo’nake,

3 At andi wuninik nenggaawak paga eya eerogo panege, O apit aagome nage neegak, naru eya eerogo panege, Eeke nagagerak o.
4 Tawe logonet eerit nage nagagirak nogo Ndak-ndak eeke logokit lak, Ao, mbake agarik o. Ne ti eyom paga Ala nimbirak kunik me name obeelom eerogo panege,

5 Omaawi Lombok Menggerak nimbirak aret wonage, Napuri nowagam ninggirik wonogwe, 6 Tu nage neegak, Naanggumi inelak amburu paga niyok pege a’lip kaga’narit nage, Eyo tayitun anggen yugum ndoonak paga aambirangge neegak, Niyo kwak amburu oone nggwa wangge, Eeke nagagerak.

7 Name nen o kota tu unggwogo menggam unggwi nage, Oore’nggam kwi’nage minggim nogome kwi’nage, Eeke neegak,
8 Aap tawe nen neego nagaatik, inakom tayo yogwe, It aap inanggok kenok mi’nogwe,
9 It nagawan-nagawan inoone nggobo agan nogwe, Ineenggi paga inambe nakkologwe,
10 Aap inoweewi inoone lek puk wonogwe, Inamili inalelan paga nabenak wonage kogwe, Eeko nogogwaarak.

11-12 Aap inamendek lek tebenak wonogwe nogo nen, Yeenggwa niret o, yinuk, Inoone nggwok paga yogwe iinok inagap ndake, Wologwe-komologwe moono yeenggwaaraga’lek iinok, yeenggwaarage, Eeke nagagirak me, An nabok inaruk konembunuk, Wi! yogwe, Inigen pe’neenok, nendage tiyappanugwi, Eeko nogogwaarak o.

13 Aakumi kambuurak eeko logonet, inale’nggen noba panugwi, Kumi nanu nen an neenok inale’- nggen nombakwi, Eeko nogogwaarak.
14 Obeelom eeppiinet nage nagagirak ti, nayum kwak yirikkolage, Aap inawone liirogon amburu mbangge nagagirak ti, nayum nggorek kwak, nabetagi kwak, yikkolage, Eeke nagagirak.

15 Inigen mbuk iinok, inigen kwak an aret age, Iniyok yilugu iinok, iniyok kwak an aret age, 16 Elege moono iinok, inogoba kwak an aret age, Aap nggiru ineebe neenggo’lek kwe, alom liippunuk, inawone mbangge,

17 Nggeewo anini warak nen at noorak eyak nggereninuk nage me, Ondogowak kalenogo punuk, ambe me ndinggwi kwak, Aap maluk eeka nogo inomaawi lek eerogo piige, Inabu’me tebembiinok wonogwe nogo ndininake, Eeke nagagirak o.
18 An mbake logonet, Mbini yi aa’nggi paga ambik menggi kwak, An yi tahun ndi tahun eeppunuk, nawi alom paga aret kangge,

19 Eyo omanggen niyoome yarak menggi kwak, nomanggen togop aret yarak wonage, Eyo eno’mbak nogo paga oonikiya miin anggen luurik menggi kwak, nagabolo ki eerogo panege, 20 Nendage tiyanak ki mban wonage, Neegin agale ngget poorak neenggime wonage kwak, nomaawi itok aret wonage, Eeke logokit, Mbake nagagirak.

21 Ne ti eyom paga noone ari neegak, Aakumi nen inabolok lek logonet konenggwi, Inaruk wake neegak, inoone lek waganggwi,
22 Eeke neenok, inoone pi’naka’- lek wonogwe, Eeko nogogwaarak. Niyo amburu puk-puk wangge menggi kwak, noone togop aret inoba kilirogo piige,

23 Mayu wage kero tokkogo mengga kwak, noone ari neyo an to’nakwi, O kibi wonagaatik, o mayu wage kenok, nggween wup eerogo nengge menggi kwak, an noone ari neegak, it togop aret eekwi,
24 Iniki piirik wonogwe me, an i’ndok nggi ari wonage neenok, iniki ket yanggo eerogo piige, Netenggen eya aago wonage neenok, it togon iniki teeluk ogwe, Eeko nogogurak.

25 Ndogop eeko logonip o, yinuk, koonogo piige, An inowe logonet, inarum wonage, Ineegin warak inenggela’me inowe endagembogut kwak, An togop aret inenggela’me wonage, Aakumi iniki wakkologwe me, iniki eyak wappiiga kwak age, Eeke nagagirak o.



Pasal 30
1-2 Togop eeppiige nagagirak kwe, Yogondak it nen aret nagi’ndok kanggwi, An aa’nduk ndarak neegak kwe, It peebi ndarak nen meek eerogo panugwi, Eeko agaarik o. It inogobamini nogo ti, Naanggumi ndomba inarum menggerak nggeewo nogo Inom inarum logowak nduk piyoorak kwe, Inanggok a’nuk inamiya lek agaarak paga An yeenggwa niriyak inomaawi lek me, Abu meek aret iyareegirak o.

3 Inamendek lek age, mbi abu aganake, Eeke kenok, inomaalowak ko aago logonet, Oonikiya aakumi lek me karume nggween mbuk paga Iri’ngga anggup kero, kwaarit nugwi,
4 Eyoongga ku’mbanak me kobeya anggen mbanogo nunggwi, Mbiligit owak kalenogo kani kumbunuk nogo yugwi,

5 Inoreewi inenggela’me nen mugogo wumbiigwi, Aap kiraaka nogwe iinok, Kwa, yorogwe kwak yorogwe,
6 Niyo nen nendaarogo pereegim nogome, nogo yit nugwi, Yugum ambe nggaganak me inom, mbuun me inom, ye mbambatinuk wonogwe,

7 Iri’ngga ku’mbanak me nen nggeewo mba’ngge ku agan nege kwak agan nugwi, Eyo alome lom warak wonogwe,
8 It aap ti wi-wa inendage lek mendek me, It inanggween paga nen mugogo wumbiyareegwaarak wonogwe, Eekwi iyareegirak o.

9 Eekwi iyareegirak inapuri nogo nen Ndawi paga nanep pogo logonet, miyuk-meya eerogo panugwi, Noba agaarak pe’neenok, Ha! yinuk, an nagi’ndok kanggwi,
10 Ogole o, yinuk, neya waga’lek tayorogon wonogwe, Netenggen paga inawoori lengge eerogo panggwi,

11 Neegin agale Ala nen nggoorogo punuk, Nomaawi lek eerogo panggerak neego nagaarik, Inoone ugun-ugun yo’nirit unggwogwe, Eeko logonet,
12 Aap a’nggan wogonaka nen lok togon yo’nugwi, Niyok yiluk yuwak nduk keele pit nogwe, Noba kwi’nari unggwi woraawak nduk, nda’nggi pit laganggwi,

13 Mbagangge neyo naru non mbanogo panugwi, Mage yoraga’lek puk wonogwe me, lek eerogo panuwak nduk eekwi, Eeko agaarik.
14 Pak enegen woronak me, noba kwi’nari unggwogwe, Yigirik-noonom aagome, aap aago nowagam kilak yi wogwe, Eekwi iinok,

15 Namineeri ne eerogo panege, O wiya nen iri’ngga wonok nage menggi kwak, Nayuk warak nege minggirak nogo wonok lek age, Ndugwi wonagaatik, lek age menggi kwak, Neebe obeelom me, nale’nggen mbake nogo lek age, Eeke agarik o.
16 Togop aret me, Op agarik, mbakak neegak, Nomaawi lek ee’nabit unggwage, Liingge paga andi-pandi ee’nabit unggwage,

17 Oonikiya paga nowak enoona nenet unggwage, Kugi andi nogo lek aga’lek wuru’- nirit unggwage, Eeke agaarik o.
18 Ala omaawi paga nen nagabolo nayum kwak pi’nake, Nayum nenggaanok nggerok ari menggi kwak, keele maarogo panege,

19 Purok me tabunogo mambanege, Eekerak me, An liirubu pogom, wun pogom, agarak wonage o.
20 Wonage logonet, noone nggwok paga, Ala wae. Yokkigitak kwe, onggo yo’nega’- lek wonage, Pe’neyaanok nduk, mi’nagatak kwe, kenegen nggut mban neege,
21 Nabuwa nombaka’lek nggwiirit nooke, Andi yagan waruwak o, yinuk, keenggi omaawi lombok paga noorit unggwage,

22 O wiya nen wo’neren nawak nduk, mbo tek eerogo nappanege, O wiya oone pu wage logonet, nippanggak-wuppanggak ee’nabuwak nduk, eeppangge, Eeke me,
23 Kambunuk nogo menggam nappaniyak eeke, Ineenik logonuk kuwak eeri nogo menggam nappanege, Eeke nogo ti, neenu aret o.

24 Aap ambi aaninggin oba ndugu aago kagak Abunuk aambele eerogo pit unggwogwe, Andi nen, Yeenggwa niru o, yinuk, oone nggwok paga ari kagak, Yeenggwaaga’lek mbo pugwi, Eekulik o.
25 Aaninggin inoba agaatak kenok, inale ari, Ineenggi lek iinok, niniki wakkolage, Eekeelik mbakop?

26 An eeke minggirak aret kwe, Obeelom eeppanuwak lak, Ao, mbake neegak, maluk mban noba kwi’nage, Eya eeppanuwak lak, Ao, mbake neegak, o apit lombok noba ari wage, Eeke menggerak.
27 Niniki piyak-payak ee’nake nogo lek aga’lek kundugu tit wonage, Neebe nibik-nobak ee’nake nogo ko’lu-kii’me nibinogo na wagak mban eeke, Eeke agaarik o.

28 Niniki yumaak aago wonage me, Niniki mo pega’lek aret agaarik o. Aap kuwak aago inenggela’me mi’na’nuk, Yeenggwa ninip o, yinuk, noone nggwok yorage kwe, Yeenggwa nega’lek puk mban wonogwe me,
29 An mba’ngge awuluk aret age, Towe mumayo oreeluk aret age, Eekirak kagi o.

30 Nagabolo mili puru eerogo punuk, nggono-nggono wangge, Ninikime kani pit nage,
31 Nanggitat nen le ndawi mban tiyangge, Nenggawiwak nen leenggu maako menggaarak mban ari, Eeko agaarik o.

Pasal 31
1 Kolaga tawe niniki nengge kero, Nenegen pekkoorak mondok lek o, yinuk, Niniki abuk nggaruk togon koonogo pereegirak o.
2 At agi menggerak Ala nogo nen ninake nano koonogo pege, At Omaawi Lombok tiyarogon menggerak nen nineyate kwak nano wo’niroorak koonogo pege, Eereegerak mbakop?

3 It obeelom eekulik mendek ti, maluk mendek inoba kwi’nage, It maluk eeko menggaarak ti, aaninggin-paaninggin inoba age, Eeruwak nduk, Koonogo piige lek mbakop?
4 At Ala nogo nen an eeke minggirak nogo liippanege, Niyok pit nage nogo at eenggi linggingge, Eekeelik mbakop?

5 An pilit pugunit nage logorak mban ee’nake, Aap inambokan laganiyak mban ninikilom mbarit nage, Eeka’lek neenok,
6 Aaninggin abu abe wakkogo mengga kwak, At Ala nen an liippaninuk, maluk eerulik aret neyaagin o.

7 Tu abe kagak nomok togon nage, An nenegen kenok niniki nenet nage, Maluk neenggi paga lenggenak wonage, Eeke neenok,
8 An yarit nagarak anggen nogo, aap alik nen mbanogo nunggwi, Ndi, yumbunit nagarak ero nogo, aakumi nen kinogo nappugwi, Eeko logowak o.
9 Kwe paga niniki nengge, Noreeluk arungga paga nena woorogon mannari nage, Eeke logonetak en,

10-11 An nenggali age, maluk kenok nowak loongge, Eeriyak aret me, Nakwe nen aap alik ake gandum yigike, Aap alik inom nogo yit nege, Eeke logonetak kwe, lek me meek o.
12 Ti eeke logonetak nen Kani pup eerogo nengge menggi kwak, An togop aret eerogo panege, Ndi, kuwak eerogo pigirak nogo kunduk, Mondok lek eerogo pege, Ee’netak o.

13 Nayeloman mini kumi-aap nen, Ndogop eeppinaniyak me eekendak o, Yinuk, yo’nugwi iigak, It yogwe an liippega’lek mbo piige neenok,
14 Nowak loongge eyom paga Ala nen yo’nege kenok, an nen nonggop yoge, Nonggop eeppiigendak o, yo’nege kenok, an onggo ngge yoge, Eeriyak mbakop?

15 At nagalo inikime ogobakkigirogo paneegerak nogo nen It kunduk inagalomini inikime ogobakkigirogo piyoolik mbakop? Ninagalomini inikime ogobakkigirogo pinaneegerak ti, Eebe ambit Ala aret nogo lek a?

16-18 It ineenggi lek nen uugwe mba’nuk yo’nugwi nogo wogoraga’lek mbo piige, Wulaga mbuuluk paga it kumi nanu nenegen wogonake nagagirak kwe, Yogondak it iniki, Ao, mbakwi nogo nenegen wogonaka’lek mbo piige, Wulaga mbuuluk paga elege moono nogo, Inogobamini kwak a’nuk, tawe aganake nagagirak kwe, Yogondak nambi magaraga’lek napit nengge,

19-20 Inayum lek me togwi nen kugi inooke ilik, Aap meek mendek inayum lek me we nugwi a? Eekwi me, Inoba aganggen aruwak nduk, Nandomba ineeruwak mbanak paga yippiige neenok, Inale’nggen noba pangga’lek mbo panugwi iige,

21 It aap inowak loonggo menggaarak nen Noone konenggo menggaarak neenu me, Aap moono iinok, noone lok togon yorage, Ee’netak en
22 Nobaak kinok togon nage, nobaak alom kalok ari, Eeriyak op kwe,
23 Ala nen aaninggin ambi noba panege kero, nagabiti mbake, At mondok iya tiyanak lombok menggerak ayuk wuke, Eekirak me, Togop eerulik o.

24 Niniki mbuti emas paga panggonak wonage, Ndi, mbuti emas abe mendek yoge logonet, Kat paga niniki nu’lek eerogo pangge o, yoge,
25 Neenggi warak wonage me, niniki ale’nggen nggwok mbake, Eerit nage nogo paga Namendek ambik kuwak eerogo pakirak kenok, niniki tiyappake,

26 Ndi, oonegen abinak eeke, tut abe kemeninuk lagi wage, Eeke nenegen kenok,
27 Ti aret inalut eerikit o, yinuk, kote koonogo pege, Inayuk wuke logonet, nena wanduk yagak eeke, Ee’netak nen ti,

28 At agi menggerak Ala nogo, mugurok nage lek mbo pege neenok, Maluk aret ee’netak me, nowak looninetak kwe, Togop eeriyak mbarulik o.
29 It ineebi nombakwi nogo, Aaninggin inoba age kenok nale’- nggen inombake, Maluk inoba age kenok, Kayik a! mbake,

30 Kambuwak nduk, kugi pulunogo puurak ti, Maluk aret kagak pulunogo piige, Eeke logolik mban.
31-32 Aap ugun-ugun yowaarogo mambiige, It aap nggiru wogwe iinok, Endekem nogo yega’lek ninom nogo yuwok nduk yorage, Eeke minggirak me, It an ninom wonogwe nogo nen yogo logonet, Ayup nen mbi ma’niraga’lek we ninom nogo yogoorak o, Yinuk, taamini nen yogo menggaarak mbakop? Lek aret o, yinuk, yogo menggaarak o.

33 Aap inomaluk inikime kumaappatogo mengga kwak An nomaluk ninikime kumaappatinuk wonage,
34 Aakumi apit inoone yogwe nogo nagabiti mbake, Nowe-nawot nen meek eerogo panugwi iinok, niniki lek age, Ee’netak en, Noone yaga’lek name mban puk logonetak kwe, togop eerulik o.

35 An noone ari yi, Aap ambi konenuwak lak, Ao, mbake agarik o. An wone agan wagarak yi, abok abet aret me, At Omaawi Lombok Menggerak Ala nen mban Onggo yo’nege logowak o, yinuk, Nombo owak o! At maluk eekerak yo’nege nogo ti, Alom ndogop eekendak o, yinuk, Liiru liirogon mbanogo punuk wo’niruwak o.

36 Liiru mbanogo wo’nege kenok, nuum paga piyaninuk nege, Nggare-nggare mendaarak kwak, nanobak paga yippatinuk nege,
37 Nengga teerogon at owagam nanuk, Eerit nage nagagirak nogo mbinik-mbenak eerogo yoge, Ee’netak o.
38 Nanggween nen an yo’nege logonet, Kat nonggop nduk eeppanggendak o, ari, Wen anggen wogo nen le yogwe,

39 Yarak anggen onggo pega’lek logonet, lagap agan nege, Nake yabu eeko menggaarak nogo, iniki andi eerogo piige, Ee’netak nen
40 Gandum obaane’me alok mban lagangge, Gandum kwak jelai obaane’me wola mban nik ari, Ee’netak o,” yinuk, at Ayup wone age yobonogo yoragagerak ti aret.

32 Aap Eliku nen Ayup yoreegerak wone

1 At Ayup nogo nen, “An aap abe niniki koonak aret o,” mban mbake me, aap kenagan nogo wone onggo ambinom yorulik pukaret ogogwaarak.
2 Puk iigak kwe, aap anebunu Aram paga wiganak o Mbut mendek endage Mbaraken aput Eliku nogo perak, at Ayup nogo nen, “An aap obeelom neegak Ala maluk eeppanege ti, nonggop nduk eeke agaarik o?” ari ti paga anini ombake,

3 ndi, oreewi kenagan nogo nen, “Kat maluk eekendak o,” yinuk, yogo logonet kwe, “Alom yi eekendak o,” yinuk, liik togon yoga’lek iinok, it kunduk, anini inombake, eereegerak.
4 Aap Eliku nogo nen it aap kenagan nogo inaa’nduk ndarak me, wone aa’nduk Ayup yoruwak nduk, torinake nagagerak kwe,

5-6 it kenagan nogo nen Ayup wone abu yogwi aap o Mbut mendek Mbaraken aput Eliku nogo nen yelok iige nagagerik, anini mi’nage logonet, yorage, “Kit kinaa’nduk ndarak o. Ndi, an peebi ndarak me, An niniki mbake nogo yokkiroorak nenggali age, An nagabiti mbake, Eeke nagarik,

7 Inaa’nduk ndarak nen wone yogwe, Ndarak iigak, tahun ambik eerak kenok Iniki warak wone mendek mamunirogwe, Eeruwak, mbakirak kwe,
8 Nineenu ariyak alom nogo ti, Niniki nen koonogo yo’nirage, Omaawi Lombok Menggerak nen ninikime mambinangge, Eeke menggerak me,
9 It tahun ambik eerak kenok mban, Yi op, ndi, yi maluk, eraambe yelok kogwe, Aap abu inanggok kenok mban iniki warak wonogwe, Eekulik o.

10 Togop aret me, An togon mbakirak nogo yokkirage me, Noone ari yi, kinaruk konenggo logonip o.
11 Kit wone yogwe kiigak an tokkiige, Wone ndogop aret yoruwok o, yinuk, Wone abe koonogo punuk yogwi kiigak, an naruk konengge,

12 Eeke logonet abu aret liippigirak kwe, Kit ambi nen, Maluk eekirak, mbaruwak nduk Ayup yogwi, At wone ari nogo liik togon yogwi, Eekwi kiyoolik o.
13 Ndi, yogondak kit nen yogo logonet, Aap iniki warak lombok kwaakkogoorak me, Aap nen at ari nogo tebenogo puurak meek o. Ata, Ala nen mban tebenogo puwak o, Yinuk, yuurak mage o.

14 Ndogop yorikit o, yinuk, Ayup nen koonogo punuk an yo’nega’lek me, At nen wone an yo’nege kenok perak, Kit wone koonogo yogotak nogo ndak-ndak An onggo yorigin lek o. 15 Togop me, Ayup yi, wae. It iniki kobak aganake, wone onggo ambinom yogwe, Inoone ambiriluk ambi yokkugwi,

16 Eeka’lek Inoone lek we taati mi’ndak wonogwe iigak, An torinake logorak op mbaken?
17 An kunduk ambi yuurak ee’nake me, ari, An kunduk mbakirak nogo yokkege, Eerikit o. 18 Wone ninikime abu yagabit aago wonage, Ninikime nen, Yu o, yinuk, yo’nege, Eeke agaarik o.

19 Anggur amburu togolowak abit paarak lek kwak, Ndomba agabolo ngget mendek ogobakkigirik pagaToolak tubuk togon wungge kwak, Ninikime ke’mboguk ee’nake me,
20 Niniki tayok togon wunduwak nduk, an wone mondok ari, Nambe paga nen wone mondok onggo ari, Eerikit o.

21-22 Eeke logonet, an nen aap ambi wogoppege neenok, At ogobakkigirogo paneegerak nogo nen nenggaawak lek eerogo panigin me, Aap ambi nimbirak agak eeke, aap ambi wogoppegak eeke, Eerigin lek o.

Pasal 33
1 Togop aret me, Ayup yi wae. Noone yokkege neegak karuk konengge, Yi wone ndi wone yokkege me liippege, Eeke logot o.
2 Wone yikit nduk nambe paga lagi wage, Wone yikit nduk namili irip tombege,
3 Niniki abe koonak paga nen wone wunake, Niniki abe paga nen an kage nogo kin aret yokkege, Eeke agarik o.

4 Ala Aberiniki nen ogobakkigirogo panege, At Omaawi Lombok Menggerak nogo nen ambe aagi paga neenik eerogo panege, Eeke me,
5 An noone yokkirigin nogo kin kage keenok onggo an yo’nege, Wagangge keenok, Ndogop yorikit o, yinuk, Koonogo punuk, an neenu eeppanege, Eeru o.

6 Ala nen kat nimbirak ndakndak aret niige, Kat nimbirak ndak-ndak nggween nggabok paga ogobakkigirogo pinanege, Eereegerak me,
7 An neenok, kaganak nuk-nuk kege, Aaninggin noba panigin kagi, yinuk, nombake, Eeriyak mage o.
8 Koone yagandak nogo naruk konengge, Koone agan nage nogo muk liippege, Eekirak nogo yi o.
9 Kat nen ari logonet, An wone ambi tagangga’lek obeelom aret wonage, An maluk eeka’lek abu kikak naka’lek wonage, Eekirak kwe,
10 Ala nogo nen, Maluk eekendak o, ari, Kat nawim o, yinuk, yo’nege,

11 Eyo eno pelenak me, niyok nonggonogo panege, Yiru-ndiru nage me, enegen wo’neren nage, Eeke agaarik o, Yinuk, ari keegirak o.
12 Ti yagandak kwe, Wone ti abe lek maluk aret yagandak mbaki o. Ala ti, aakumi kwak lek at abok eenu kagak,

13 Ala yogitak kwe, onggo yo’nega’lek agaarik o, Yinuk, nonggop nduk keebi mbake agandik?
14 Aakumi nen kin kaga’lek kwe, Ala nen ne ambi, Wone yogop paga ari, Ne ambi, Wone ndogop paga ari, Eeke logonet,

15 Ne ambi abi paga yorage, Ne ambi paga oonikiya nogo yogo menggam nogo nggaruk togon yugwi me, Inabinggaanggo paga yorage, Eeke menggerak me,
16-18 Aakumi inomaluk mbo puwak nduk eeppiige, It iniki wogoppakwi iyo tebenogo piige, Taambiigo menggam nogwe iyo, non mbanogo piige, Niyo mbambegak abu-abu nogo menggam nogwe iyo, yilunogo piige, Eeke logonet It aakumi ando inaruk konengga’- lek iinok, konenuwak nduk, eerogo piige, Kurumbi yorage paga inagabolo ne agan nawak nduk, eeppiige, Eeke menggerak o.

19 Ndi, it aakumi ando perak, Nogo yogo menggam andi yagan wakwi wonogwe me, Ala nen iniki koonogo piyaakit nduk, Inowa’na nenet unggwage kagak
20 Mbi noorak ineebi mbaruwak nduk eeppiige, Mbi ombat abe lombok kwe, Pekkoorak ineebi mbaruwak nduk eeppiige, Eeke menggerak paga

21 Aa’nduk ineebe obeelom logomenggaarak kwe, Abu mbuuluk eeginabit unggwage logonet, Ineebenowak ko eerogo piige,
22 Iniki nggween taambiigo menggam ari nogwe, Kambunuk nogwe wogonaka nogo inowagam nogwe, Eeko menggaarak.

23 Togop eeko menggaarak kwe, Ala ayonggo malayikat nogo, Ineebe ambik seribu wonogwe inenggela’me aap ambi nen yeenggwaara wage logonet, Ndogop eeriyak ti op o, yinuk, yorage,
24 Inabuwa nen Ala yoge logonet, It kambunuk nogo menggam nogwe iyo, Inonggo pugu wonage o, yinuk, yoge, Eeke kenok perak,

25 Inagabolo aap tawe inagabolo kwak ogwe, Aap tawe logonet mengga kwak ineebe togop aret ogwe, Eerugun o.
26 Togop aret ogo logomenggaarik, It nen tamban eeko logonet, Ala yogwi iinok, Ala nen inoone konembunuk, obeelom eeppiige, Ala wonage me ina ni’na’nuk inale’nggen paga Ala alut eekwi iinok, Ala nen, Aap yi obeelom aret o, yinuk, Aa’nduk wonogogwaarak kwak eerogo piige, Eerigin o.

27 Ti eeke kenok, It obeelom eerogo piyamenggerak nogo nen Aakumi inenggaanom paga yogo logonet, Nit maluk aret eekwi, Obeelom eeriyak kagak maluk aret eerit nogwe, Eekoorak kagak kwe, At Ala nen nit maluk eekoorak nogo onggo ndak-ndak eeppinanega’lek teppinanege,

28 Kambunuk nogo menggam unggwogwe niyo, pi’ninake, Eeke menggerak paga Nineenik logonet, o eya ninigen kogo logogun o, yinuk, yugun o.
29-30 Ineenik logonet, o eya kogo logowak nen Kambunuk nogo menggam nogwe me, Iniyokan yungguninuk woraawak nduk, Wone ti apit aret Ala nen kulinik eeppiige logonet, Ne mbere paga eeppiige, ne kenagan paga eeppiige, Eeke menggerak o.

31 Togop aret me, Ayup wae. An wone ari me, karuk konengge, An wone yokkege me, liippege, An ari neegak, koone lek puk wonage, Eeke logot o.
32 Kat nen ambi yo’niriyak mbake keenok, wone onggo yo’nege, Kaana’le mbanogo pagakit mbakirak me, wone ambi ari, Eeru o.

33 Ndi, lek kenok perak, An ari neegak karuk konengge, koone puk wonage, Eeke keegak, niniki warak nen wone mamunggege logokit o,” yinuk, yoreegerak.

34 Aap Eliku nen ambinom Ayup yoreegerak wone

1 Yoge nagagerik, aap Eliku nen it yorage logonet,
2 “Kit aap kiniki warak yi, wae. An wone yokkirage yi, kinaruk konenggwi, Kit yi wone ndi wone kineenu monggotak yi, wae. An ari neegak, kinaruk nggoonggwi, Eeko logonip o.
3 Ninamili paga mbi ombat wakkogo monggo kwak Wone yogwe nogo ninaruk paga konembunuk, Yi abe aret kagi, yinuk, waganggo monggoorak.

4 Wone yi, abe ilik? yinuk, ninalitak lombok aret liippugwi, Op yoriyak ngge o? yinuk, nit abok aret koonogo pugwi, Eeruwok o.
5 At Ayup nen ari logonet, An maluk eerulik abe mban wonage neegak kwe, Ala nen nawone liirogon koonogo panega’lek wonage,

6 An abet aret ari neegak kwe, Yi pilit ari agaarik o, yinuk, nombake, An maluk eerulik aret neegak kwe, Omaale nookerak nawin agaarak nogo, Lek aga’lek kunik aret wonage, Eeke agaarik o. Yinuk, ari menggerak o.
7 Aakumi niyo nonggo mengga kwak, Ayup nen Ala meek eerogo pege me, At kwak aap ta wonage mbakop?

8-9 At Ayup nogo nen, Ala inikilom ninombaruwak nduk eekwi ti, We aanom warogo aret eekwi o, yinuk, It aap maluk eeka inom kunggolage, It maluk eeko menggaarak inom nege, Eeke menggerak o.
10 Togop aret me, Kit yi wone ndi wone kineenu yi, wae. An noone yokkirage yi, konenggo logonip o. At Ala nen maluk eeke, At Omaawi Lombok Menggerak nen ninggin eeke, Eeke menggerak yuurak mondok mage o.

11 At Ala nogo nen Aakumi eekaatak ndak-ndak aret onggo wogorage, Inalitak lombok ineraambe mugurok onggo eeppiige, Eeke menggerak me,
12 At Ala nogo maluk eeke, At Omaawi Lombok Menggerak nen Ugun-ugun inowak loongge, Eekeelik, mbako logonip o.
13 O nggween yi, arum logowak nduk, taamini nen at mippugwi, Mbogut-nggween abok aret, Kat aret unde logot o, Yinuk, taani nen at yogwi, Eereegwaarak mbakop?
14 Lek aret me, at Ala nen ambe aagi paga Aakumi ineenik eeppiige menggerak nogo Ambinom wumbega’lek puk arikit mba’netak en,

15 Aakumi abok ambugwi aret kanggwi, Iniyokan liirubu aret ari nogwe, Eeko logonetak o. 16 Togop aret me, Ayup wae. Yi wone ndi wone keenu kenok, An yokkege yi, karuk konengge, An ari neegak, karuk nggoongge, Eeke logot o.

17 At ambi aakumi eekwi ndakndak onggo wogorage eebi mbake nogo nen Aakumi inarum logonet, inawone mbaniyak op mbaken? Ndi, it eekaatak ndak-ndak eeppiiga mondok omaawi menggerak nogo, Kat maluk eekendak o, yinuk, at yoriyak op mbaken?
18-19 Yi aap ndi aap abok aret At nen ogobakkigirogo piyareegerak me, Aap inendage warak iinok, inom agak eeke, Ineenggi lek iigak, ineenggi warak inom age, Eekeelik nogo nen Kit aap meek mendek yi wae, yinuk, It aap inoweewi inendagembogut yorage, Ndi, kit aap kinobaabut nggolo yi wae, Yinuk, aap nagawan-nagawan yorage, Eeke menggerak nogo lek a?
20 It aap abok ti, abera’lek me kanggwi, Nogo iniki mbere eeke paga it ineenggi warak nogo lek ogwe, Inomaawi ambik wonogwe nogo aakumi nen lek at Ala nen aret We negen lek eerogo piige kenok, inenggaawak lek ogwe, Eeko menggaarak.
21 Aakumi eerit nugwi nogo Ala enegen wogoren nege, Yiru-ndiru nugwi nogo, at enegen liippiige, Eeke menggerak me,

22 It maluk eeko menggaarak nogo, o apit me kumaa’nari unggwogwe, O yumaak paga kunduk, kumaa’- nogwe, Eeriyak meek o.
23 Togop aret me, It aakumi inowak loongge logonet, ineegwa’me waakit nduk, at Ala nen, Ne ndi paga woraamunggup o, yinuk, punogo piigeelik o.

24 Ineegwa’me wagangga’lek logonet, inendage warak inomaawi ambik wonogwe nogo, At nen yigirik-noonom eerogo piige, It inobaane’me aap alik mippiige, Eeke menggerak o.
25 It eerit nugwi nogo at eenu menggerak me, Oonikiya paga inendage warak inom, inomaawi inom, Lek eeppiinok, ineebe yigirogo piige menggerak o.

26-27 It aakumi ti nen, Ala mugurok noorak, nineebi o, yinuk, at mbo pugwi, At mbake nogo, Eeriyak nineebi o, yinuk, tu alik nomoninuk nogwe, Eeko menggaarak me, It maluk eerit nugwi nogo aakumi abok inigen iigak, Onggo eeppiige menggerak o.

28 It aap ti nen ineenggi lek maluk eeppiigwi paga, Eeppinanugwi yi iyet o, yinuk, Ala yogwi iinok, it, Ai ao, yogwe nogo At aruk konengge menggerak kwe,
29-30 At oone lek puk mban wonage kenok, Aap ta nen maluk at oba pege, At etenggen kumaappatinuk wonage kenok, Aap ta nen enegen kage, Eeriyak mbakop? Lek me, It Ala mugurok noorak ineebi mbakwi nenKeele pugu kwak aakumi yilunogo piinok, inoone omaawi yorogo logogun me, It aakumi inanebunu ambi nen ilik, aakumi abok nen a? It tebenogo piyoorak meek aret arigin o.

31 Aap ambi nen Ala yoge logonet, Aaninggin noba panegak mban eekerak paga niniki koonnagaarak me, An maluk ambinom eerigin lek o, ari,
32 Ndi, An maluk porogo wonage neyo yo’niru o. Yo’nege kenok, an maluk ambinom eerigin lek o, yinuk, ari,
33 Eeke kenok, aap ti onggo ngge eeppuurak mbaken? Ala nen eekwi onggo eeppiige menggerak nogo Kat mbo pege menggendak me, Ala nen aap ti op eeppuurak ngge mbake agandik? An yigin lek o. Kat nen mban nggaruk togon yuurak me, Kat kage nogo an yo’niru o.
34 It yi wone ndi wone ineenu nen an yo’nugwi, It iniki warak an ari konenggwi nogo nen an yo’nugwi, Eeko logonet,
35 Ayup ti, wone eenggo’lek logonet ari, Iniki liippega’lek wone ugun agan nage, Eeke agaarik o, Yinuk, yogwe me,

36 It aap maluk eeka kwak At Ayup nen wone onggo ari ti paga Owak abu li’lak loonit ungguwak lak, Ao, mbake agarik o.
37 At maluk eeke nagaarik kwe, Maluk paganiyak neebi o, ari nogo paga maluk ambinom eekkolage agaarik o. Nit ninenggaanom paga an maluk noba wonage lek o, oone nabenak ari, Oone nabenak mban Ala enggali warit unggwage, Eeke agaarik o,” yinuk, yoragagerak.

35 At Eliku nen ambinom Ayup yoreegerak wone

1 Yoge nagagerik, Eliku nen Ayup ambinom yoge,
2 “Kat nen ari logonet, Ala nen, An aap maluk eeka’lek neege agaarik o, Yinuk, ari menggendak nogo ti, Op aret ari agarik, mbake agandik?
3 Ndi, kat nen Ala ambi yoge logonet, An maluk eeka’lek logorak kenok, kat nano eekkolage, Ndi, an kunduk nonggop eekkolage, Eeko logorak o, yinuk, Yoge nogo ti, op mbake agandik?

4 Kat ari ti, an nen onggo yokkege, Koreewi kinom wonogwe nogo inom yorage, Eerikit o.
5 Kena mbogut paga ni’na’nuk kenegen pekkage, Ndugwi kat kirimbaga tiyarogon wonage nogo malik-malok eerogo pege, Eeru o.

6 Kat maluk eeke kenok, Ala nonggop eerogo pege, Maluk ambik eerit nage ti paga Ala nano eeppege,
7 Ndi, abe koonak mban eeke paga kunduk at nano obeelom eeppege, At nano eekkolaawak nduk eeppege, Eeriyak mbaken?

8 Lek aret me, kat maluk eerit nage nogo ti, It aap kat kokwak mban maluk eeppiige, Ndi, kat abe koonak mban eerit nage nogo ti, Aakumi inapuri aret obeelom eeppiinet nage, Eeke menggendak o.

9 Aakumi aaninggin inoba agaatak logonet, inoone, Ai ao, yogwe, Aap ineenggi omaawi paga tebenogo pinanggwi yi, Yeenggwa niraanip ubi, yinuk, yoranet unggwogwe, Eekwi kwe,
10-11 At ogobakkigirogo piige, Oonikiya pogom aaninggin inoba wonage kagak ndawi wako logowak nduk, eeppiige, Ndiimbu-nggwiya paga wakkagak mamunirage, Towe-pagi paga wakkagak ineenu eeppiige, Eeke menggerak, Ninogoba Ala ngge o? Yinuk, it ambi nen yaga’lek aret agaarik o.

12 It inoone, Ai ao, yogwe nogo ti, Aap maluk eeka wogoppako logonet yogwe me, Inoone Ala konengga’lek aret agaarik o.
13 At aret konenuwak o, yinuk, yogwe lek inoone we ugun, Ai ao, yogwe me, Ala aruk konengge, At Omaawi Lombok Menggerak nen liippiige, Eerigin lek abet aret mbake logot o. 14-16 Togop aret me, Kat nen, Ala eeke an kaga’lek aret, ari, Nawone mbanuwak o, yinuk, yogirak naana’le mbanigin me, tokkage agaarik o, ari, Ndi, ambi, It aap maluk eeka nogo at Ala liippiige, Anini mbake logonet maluk onggo eeppiige, Eekeelik o, yinuk, ari, Eeke menggendak ti paga Ala nen kat ari liippagarak mbaken? Abunuk koone konengga’lek mbo pagage logonet, At Ayup, Ai ao, ari ti, we aanom warogo ari, At eenggo’lek logonet, oone ambik agan nage, Eeke agaarik o, Yinuk, yokkirigin mbake logot o,” yinuk, yoreegerak. –

Pasal 36
1 Yoge nagagerik, at Eliku nen kunik aret yoge logonet,
2 “Ala nen yokkirukwak an wone ambi yokkege, Kiniki abet mbarenok nduk, ambi mamunggege, Eeriyak awo wonage me, We mbuuluk puk o.
3 An wone irip-unggut abok wa nagak yokkege, At ogobakkigi’nabeegerak nogo nen abe koonak mban eeke kaanok nduk, aana’le mbangge, Eerigin me,

4 At pilit arilik abet aret yo’nege nombake, Yi wone ndi wone abok eenu nen ari nombake, Eeke logot o.
5 At Ala ti, omaawi ambik menggerak kwe, Aakumi ti meek aret iigi o, yinuk, mbakeelik o. Yi wone ndi wone eenggo’lek lek abok aret eenu menggerak o.
6 It aap maluk eeka ineenik teppiigeelik o. It aaninggin inoba agaatak tebenak wonogwe nogo, eekaatak ndak-ndak li’lak inawone mbangge,

7 It abe koonak eeka nogo enegen wogoren nage, It aap inendagembogut wone lengganogo yorogwe me, Inom yorogo logowak nduk, nabenogo piige, Inendage mondok tiyanak logowak nduk, eeppiige, Eeke menggerak kwe,
8 It aap mbuti keele paga maarak kwak, Aaninggin-paaninggin inoba kwi’- nagaatak tebenak wonogwe iinok perak,

9 At Ala nen, Ti eekotak paga kinoba agaarak o, yinuk, kin paga yorage, Kiniki wogoppako logonet maluk eekotak o, yinuk, yorage, Eeke logomenggerik,
10 Inaruk wake nogo liippuwak nduk, eeppiige, Inomaluk mbo puwak nduk, wone lengganogo yorage, Eeke mbaremenggi,

11 Yorage konembunuk, at mugurok nogwe iinok, It nda’nogogwaarak eyom ari wage kagak, Ineebe obeelom inale’nggen paga wonogwe, Yi tahun ndi tahun eeke kagak, Iniki ugun tayenak wonogwe, Eeko logogun kwe,
12 Inaruk konengga’lek wonogwe iinok perak, Inookwi iinok, yi enebaga abuabu ari nogwe, Yi wone ndi wone ineenggo’lek logonet kanggwi, Eerugun o.

13 It aap Ala ineebi mbaka nogo nen inanini mban mbarit nugwi, Mbuti keele paga maarogo mambiigetak kwe, It nen, Yeenggwa niraanip o, yinuk, yoraga’lek aret wonogwe,
14 Awo tawe kagak kanggwi, Kugi eeko logonet, aap mbanmban wut-wut yogwe inenggela’me kanggwi, Eeko logogun kwe,

15 It aaninggin-paaninggin inoba age ti paga, Ala nen inagap ndake, Ndi, andi-pandi kogwe ti paga, At oone konenggo logowak nduk, eeppiige, Eeke menggerak o.
16 Nggeewo pagi eyak nggerembunuk menggi kwak, Aaninggin nen koba nggero eerogo pagit unggwage me, Wondet aago logonok nduk, Ala nen, Mok o, mok o, yokkege, Mbi abe ndiinik-piinik aago wonage me kwippagage, Eeke kwe,

17 Aap maluk eekwi iinok, onggo eeppiige menggerak nogo Kat koba mban luurik wonage, Eekendak a’me nggelok eeppagage, Komaluk onggo aaninggin koba kwippagage, Eeke nogo nen
18 Kambokan laganuwok nduk, nduk-nduk eekkake logonet, wu wokkugwi, Kat tu noorak mbake nogo nomoninuk alik me nanok nduk, Onggo wu nggwok aret wokkugwi, Eekwi iyo, liippege logot o.

19 Kawu nggwok wogoge, Komaawi paga eerit nage, Eeke ti paga aaninggin koba wonage nogo lek eeppagarak mbaken?
20 Oonikiya paga aakumi inobaane’me wonogwe me, Nggigininako menggaarak me, Oonikiya ari woraawak lak, Ao, mbake ti mage o.

21 Maluk eere’nok nduk kabut mbangge me, Maluk eeriyak koongge ti mage mban.
22 At Ala omaawi lombok menggerak me, Endage mondok tiyanak aret mbake logot o. At mamunniraga kwak, aap ta wonage o?

23 Ala eerit nage logowak nduk, aru ta nen koonogo pege, Kat maluk eekendak o, yinuk, ta nen at yoge, Eeriyak mbaken?
24-25 Lek aret me, At eerit nage nogo aakumi nen ndawi anep pugwi, It aakumi abok aret inigen kogwe, O nda nen inigen nakkogwe, Eereegwaarak nogo Tiyappenok nduk, abeke logot o.

26 At Ala ti, mondok iya tiyanak lombok wonage me, At nonggoti liippubok age, At ndarak kagak tahun mande eekerak nineenu age, Eeriyak meek aret o.
27 At Ala nen nggween aagi wonok pi lagangge, Iyaagi lenggenogo pege, Eeke nagaatik,
28 Mbogut paga nen mayu wurabit wage logonet, It aakumi abok aret inoba miin nggulunogo piige menggerak o.

29 Ndugwi wiganogo pit nage, At menggim mbogut paga nen ngguurubu eeke, Eeke menggerak nogo ti, Ta nen liippuurak mbaken?
30 O kimbik at enaagan-ambokan pindanogo nappit nage kwe, Yi yenggenak laut inikime perak, apit eerogo pege, Eeke menggerak o.

31 Ti eerit nage nogo ti, aakumi inowak looniyak nduk eeke, Inambi ngginu-ngginu eerogo wogoroorak nduk eeke, Eeke menggerak.
32 O kimbik at eenggi paga waganogo, Ti wari nak o, yinuk, Yamburogo nappege menggerak me,

33 O ngguurubu eerogo nappi wage paga aakumi nen, Mayu woraakit nduk eeke o, yinuk, yogwe, Ndi, tapi-ndomba kunduk, Mayu wage agaarik o, yinuk, inoone mu agan iname unggwogwe, Eeko menggaarak o.

Pasal 37
1 Ti eeke nogo an kage logominggirik, Niniki ponok-ponok eeke logonet, mbo laganggak eeke menggerak me,
2 Wologwe wae! Kinaruk logonip o. At Ala oone ngguurubu negen eeke, Ambe me nen oone kole eerogo wumbi wage, Eeke nogo Konenggo logonip o.
3 At nen mbogut abu’na abok aret o kimbik telanogo nappit nage, O nggween paga irip-irip abok aret eya pindanogo nagabit nage, Eeke logomenggerik,

4 Oone kole eerogo wumbi wage, Oone nggwok mondok iya ngguurubu kwak ari, Eeke logonet, Puk aga’lek pindan-pindan eeke menggerak o.
5 Ala oone ngguurubu negen ari kenok, it aakumi nen, Wi! ugwi, At iya eeke menggerak nogo ti, aakumi nen liippuurak meek ogwe, Eeko menggaarak.

6 At nen ndugu-ndugu yoge logonet, Nduguk togon nggween paga wambu o, yoge, Ndi, o mayu yoge logonet, Mayu nggwok lubu-lubu wambu o, yinuk, yoge, Eeke menggerak.
7 At eeke ti paga aakumi ogobakkigirogo piyareegerak nogo nen At eeke menggerak ineenu aruwak nduk, It eeko menggaarak nogo non mbanogo piige,
8 Ndiimbu-nggwiya menggam nawak nduk eeppiige, Inawi mbanak me logowak nduk, eeppiige, Eeke menggerak.

9 O wiya obaane’me nen omaawi lombok warit wundi wage, O wiya warit wage logonet, togwi nggut-nggut eerogo pit wage, Eeruwak nduk eeppege menggerak o.
10 Ala ambe pu eeke paga mayu anggen eerogo pege, Niyo kole mayu anggen kwak li eerogo pege,
11 Ndugwi paga mayu narogo pege, Ndugwi nen o kimbik nggaganogo nappuwak nduk eeppege, Eeke menggerak.

12-13 Ndi, it maluk eekwi onggo eeppiige, O at ogobakkigireegerak yi, miin eerogo pege, Aakumi inabuwa mbake nogo ineenu eeppiige, Eeriyak mbaketak nogo aret Ndak-ndak aruwak nduk, yimendime nawak nen Ndugwi nogo wone lengganogo yorage kenok, Nggween irimbaga abok aret ndugwi mban ndak warit nage menggerak o.

14 Togop aret me, Ayup yi wae. Wone yi abok aret karuk konengge, Ala eerubok eeke nogo liippunuk, kat koone puk wonage, Eeru o.
15 Ala nen ndugwi eeko logorak punogo piige, Ndugwi enggela’me o kimbik nggaganogo nappit nawak nduk, eeppege, Eeke menggerak kat keenu ya?

16 Ndugwi yarugu-parugu lagit wage nogo liippege, At yi wone ndi wone abok aret eenu menggerak nen Eerubok mendek eeke nogo keenu age, Eeke menggendak ya?
17 O ame paga nen o wiya warit wage logonet, o aganggen ketket eerogo pege kenok, Kayum yirik ligak wuundamo eekkake nogo nen
18 Mbuti tembaga worappunuk, Pugagi abu omaawi ogobakkigirogo pogo mengga kwak At Ala nen o yi nenaarogo pege logonet, Ndugwi ndak warogo pit nage menggerak nogo Kat togop aret eeriyak mbaken?

19 Nit wone koonogo at Ala yoriyak niniki kobak ee’ninake me, Yoruwok nduk, kat nen aret yo’niret o.
20 Eliku nen wone ambi kat yokkiriyak ari me, Yokkiriyak ilik, lek a? yinuk, Ala yoriyak op mbaken? Aap ambi nen, Nenggaawak lek eerogo panu o, Yinuk, yoriyak op mbaken? Meek aret mbaki o!

21 O ogum eerak wonage me, O wiya nen lek eerogo pege logonet, oonegen kwindagala eerogo pege kagak, Inigen pekkoorak meek aret menggerak nogo o.
22 Mbuti emas pindan-pindan eeke kwak O omarip paga nen Ala eya ndelenak-welenak aago kagak wage, At mondok tiyanak lombok kenok, aakumi inamineeri ne agan nage kagak wage, Eeke menggerak o.

23 At Omaawi Lombok Menggerak me, Nit at owagam noorak meek age, At omaawi lombok tiyanak wonage, Aakumi eekwi onggo a’me nggelok eeppiige logonet, mondok obeelom lombok eeppiige, Eeke menggerak me, At nen aakumi maluk eeppiyoorak meek aret o.

24 Ndi, aakumi nen, Nit niniki warak aret o, yinuk, yogwe nogo at liippiigeelik me, Aakumi abok at mban ayuk wuko menggaarak o,” yinuk, yoreegerak.

38 Ala nen wone onggo Ayup yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, o wiya nombok- kombok warit wage enggela’me at Aliku ALA nen aap Ayup yoge logonet,
2 “Aap wone eenggo’lek logonet, An eeriyak koongge nogo kagaarogo pit nage ti ta o?
3 An nen keegwa’me wagangge, ndi, kat nen onggo an yo’nege, Eerugun me, Kat aap aret kenok, pipuk eeppunuk logot o.

4 An o nggween yi, alom lombok kwippege neegak, kat ngga wonagagindak? Keenu kenok, mbininogo yo’niru o.
5 O ambe ndi kuli o. Irip ndogop kuli o, yinuk, ta nen wakkagak koonogo pereegerak mbaken? Kat keenu kenok, yu o! Ta nen o yi, keele wakkagak eerogo pege,

6-7 O eyak nano paga kwippege, Eereegerak mbaken? O weege kagak laaluguragan ndawi wakwi, It malayikat inale’nggen nen keekok yogwe, Eekwi iigak, O eyak iyaalok ta nen wuppereegerak mbaken?
8 Elege agalo inikime nen perak togon wungge kwak, Niyo laut kiluk togon wundeegerak nogo ugun-ugun nage kero, Ta nen tu narogo pit nage,

9 Ndugwi paga ayum negen nobarogo pege, Elege ngget ndarak yum perenogo pugwi kwak Niyo laut o apit paga lenggenogo pege,
10 Ari noorak kuli mbanogo pege, Arungga ogobakkigirogo mippege, Wa’mbit ogobakkigirogo nggelenogo pege,
11 Yi kuli woroorak op kwe, Yi kuli nen kat time noorak mage o, yoge, Eeke neyaawak o, yinuk, yi kuli mban kilaarak-mogonik eekkolage logomunggun o, yoge, Eeke neegak, Kat ngga wonagagindak?

12-15 O irip-irip eya eerogo pit nage, Aap maluk eeka inobaak yobak togon agago nappiige, Nggabok nggween tabak eerak paga ayo wogo kin kogo mengga kwak, Oonegen maa’ngga kunik lagi wage logonet, puurom-alu’me kin eerogo pege, Kin eerogo pege kenok, it aap maluk eeka nen O apit paga eekwi nogo o eya eeke kenok, it eeriyak mbakwi nogo non mbanogo piige, Eeruwak nduk, O weeru o, yinuk, wone lengganogo yoge, Ndi, o weege kenok, Keya ndime eerit nak o, yinuk, nappege, Eeke nagagindak ilik, lek a?

16 Niyo laut inikime yi eneeri lagit wage me, kat pekka unggwage, Niyo laut abu’na nggween paga kiyok pit nage,
17 Kambunuk nogo menggam tu titikkereegerak kenegen kage, Kambunuk o apit aago me ari nogo menggam tu maloppege,
18 O nggween yi, ambe ngge kuli wonage nogo liippege, Eereegindak ilik lek a? Ti abok aret keenu kenok, mbininogo an yo’niru o. 19 O eya menggim noorak tu nogo ngge o? Ndi, o apit menggim nggeeme wonage o?

20 O eya inom, o apit inom, it menggam piya nage, It iname noorak tu keenu age, Eeke menggendak ilik, lek a?
21 Kat abu aret kanggok age, Ndarak keegak, yi tahun ndi tahun eeke, Eekendak me, Muk keenu aret mbaki o.

22-23 Ndugu-ndugu inom, mayu anggen inom, ambi eeppiyoorak age kenok, inoba wuppit wage, Wim mbanak paga inom, oome ili paga inom, nambukwi iinok, inoba wurabit wage, Eerikit nduk, Ndugu-ndugu pege minggim unggwage, Mayu anggen pege minggim kenegen kage, Eereegindak ilik, lek a?

24 O kimbik nggaganogo nappege minggim tu noorak kat keenu age, Ndi, oonegen lagi wage menggim nen o wiya nabuninuk wage alom liippege, Eeke menggendak ilik, lek a?
25-27 Nggween aakumi wonogolik me inom, aakumi lek me karume inom, miin eerogo pege, Aakumi lek nggween mbuk eerak me, iri’ngga ki laganuwak nen, nggween yawenogo pege, Eeruwak nduk, O mayu lubu-lubu wambuurak nogo ta nen aru mbininogo pege, O ngguurubu oone agan nawak nduk, ta nen aru koonogo pege, Eeke menggerak mbaken?

28 O mayu ogoba wonage ilik, lek a? Ndi, miin anggen ta nen ndake menggerak?
29 Ta inikime nen mayu anggen kilirogo wuppi wage, Ndi, aworak kani puwak nduk, mbogut paga ta nen ndarogo wuppi wage, Eeke menggerak?

30 Ti eeke paga niyo yugum kwak age, Yi yenggenak ogombaga mayu anggen kwak li eerogo pege, Eeke menggerak nogo o.
31 Laaluguragan Kartika tekkunggun aago wonage nogo kat nen yilunogo piige, Laaluguragan Belantik tekkunggun aago wonage nogo kat nen aret woronogo piige, Eeriyak op mbaken?

32 Kat nen laaluguragan yoge logonet, Ndi eyom paga kabinak aruwak o, yinuk, yoge, Laaluguragan Biduk inom ninggirik wonogwe nogo, inaru koonogo piige,
33 Mbogut inom nonggop logorak wone koonak nogo keenu age, Ndi, mbogut inom nonggop logorak wone koonak nogo Nggween paga eeko logowak nduk, koonogo piige, Eeriyak op mbaken?

34 O mayu miin nggulu eerogo pani mok o, yinuk, koone nggwok paga ndugwi eerogo nippege,
35 O kimbik kilanogo nappiyamenggendak nanuk, keya wogo logomenggaarik, Ndogop eeppunuk keya wogo, yinuk, yokkiri woraawak nduk, nappiige, Eeke menggendak ilik lek a? 36 Ta nen ndugwi iniki warak eerogo piige, Ta nen iyaagi ineenu aruwak nduk eeppiige, Eeke menggerak mbaken?

37 Ta nen iniki warak me, ndugwi eenggi linggingge, Niyo mbogut paga niyoowa’na toolak wonage nogo Ta nen kilirogo wuppi wage kenok,
38 liirubu wonggonogo pege, Nggween lengge eerogo pit nage, Eeke menggerak mbaken? 39-40 Singa iyagalo nengge logorak nogo Kat nen warogo wogori wage, Inaagalogwe kunduk, inawina pogonik wonogwe, Iri’ngga ku’mbanak me enaarak wonogwe, Eekwi iinok, Enggaanggum ndonggorogon nawak nduk ira wage, Eeke menggendak ya?

41 Towe ya’ngge-ya’ngge oo’nu nogo, Mbi abu nen inoone nggwok paga an Ala yo’nugwi, Inambi nengga’lek me, nabuk-kabuk nogwe, Eekwi iinok, Ta nen it noorak mendek wogorage menggerak mbaken?

Pasal 39
1 Kambin eyonggaame mendek inaagalogwe ndaganaburak keenu age, Rusa inaagalogwe ndaganakwi iigak, kat liippiige, Eeke menggendak ilik, lek a?
2 Inabila iigak tut linggingge, Ndi eyom paga ndariyak, keenu age, Eeke menggendak ilik, lek a?

3 Inagalomini inamborowak yunggunggwi iinok, inaagalogwe inanobak to agan wambi wogwe, Andi yagan wakwi iigak, perak togon wanggwi,
4 Karume logonet inomaawi arit nogwe, Penaame logonet ineebe kole ogwe, Eeko nagaatik, Inagalomini mbo piinok nanuk, iya waga’lek aret wonogwe, Eeko menggaarak nogo, Kat nen liippiige menggendak ilik, lek a?

5 Ta nen keledai nggwiya piinogo piige, Ndi, keledai inogowa ambik nugu logowak nduk, keele piinogo teppiige, Eereegerak mbaken?
6 Aakumi lek me anggu paga nugu logowak nduk, an nen aret o karume unde eeppiige, Nggween mayu yumbunik me, iri’ngga lagangga’lek menggim logowak nduk piige, Eeke mbareegi,

7 Time wonogo logonet, O kota noone-koone yogwe nogo inagi’ndok kanggwi, Aap wogoren nega nen inoone kole yorogwe nogo konengga’- lek aret nugwi, 8 Puut nggelok-nggobok me inambi kwaarogo nenet nugwi, Iri’ngga mili kenok mbanogo nenet nugwi, Eeko menggaarak o.
9 Lembu nggwiya nen kake yabu eeriyak mbakwi, Ndi, kaanggumi inambi wogorage menggenom lembu nggwiya ti, time nogo yi unggwogwe, Eeriyak mbaken?
10 Eyo nggween kabungga nikkenok nogwe, Ti’nuk, nggween amok mbanit nogwe, Eeruwak nduk, Inenggaanok paga keele maarogo piige,

11 It inomaawi ambik me, it paga kiniki panggonak wonage, Nake eeko logowak o, yinuk, yabu aaninggin kenok inoba piige,
12 Gandum anggen wonok kame pi unggwogwe, Ndi, mbelanggo menggam kuwak eerogo pugwi, Eeruwak o, yinuk, inombake, Eeriyak op mbaken?

13 Towe ndiimbu inale’nggen nen ina’naabit yimbik-yimbik eekwi kwe, Ina’naabit inom, ineeruwak inom, ti towe lu kokwak lek o.
14-15 Aakumi nen iniyok aan lebenogo pugwi, Nggwiya nen iniyok yigirogo pugwi, Eeriyak mbaka’lek towe ndiimbu ti, Inako nggween paga ugun pit nogwe, Aganggen aruwak nduk, mbini enggela’me teppit nogwe, Eeko menggaarak o.

16-17 Ala nen iniki warak eeppiige, Ineenu aruwak nduk, eerogo piige, Eerulik me, Inaagalogwe ndappiinok, Nit ninaagalogwe lek o, yinuk, yimbinogo nappiigwi, Aanom warogo yagan wakirak me, yinuk, liippiiga’lek wonogwe, Eeko menggaarak kwe,

18 Mbe agan nawak nduk, ina’- naabit wiganogo wumbogo logonet perak, Kuda inom, at paga kwi’ndak nega inom, Inogowa lek yi, Ha! yinuk, inagi’- ndok kanggo menggaarak o.
19 Kat nen kuda inomaawi eeppiige, Inali’lu’me ineeruwak nggorek yaganak-taganak yogo logowak nduk yippiige,

20 Wurin ku’mbo laganggak eekwi kwak eeko logonet, Ia, ninombaruwak o, yinuk, inogobak me timu-tamu eekwi iinok, Aakumi inagabolo ne agan nage logowak nduk yorage, Eeriyak op mbaken?
21 Kuda nen, Nomaawi ambik aret o, yinuk, Nawok nduk, iniyok tenggentenggen wakwi, Wim tinime nggare agan unggwogwe,

22 Wim iya lombok kenok, Inagabiti mondok mbaka’lek agi’- ndok kanggwi, Wooluwak kagak inakom tayok yaga’lek inanep nonggonak unggwogwe,
23 Kuda paga kwi’ndak inomaale ta’mbanak inamborowak paga nggerenak nogo oone ndale ari kagak unggwogwe, Tege inom, ndut nggabenak inom, lan ee’nuk unggwogwe, Eeko menggaarak o.

24 Oone nggwok eeka trompet oone eeke kenok, Ko waka’lek inanini wuk togon nggween mondok kaga’lek mbe agan nogwe,
25 Oone nggwok eeka trompet nogo Oone eeke konenggwi kenok, inoone yi’nggwe-ya’nggwe yogwe, O nda nen wim obari mbanogo nappugwi, Ineegin warak inoweewi nen wim lengganggwi inoone konenggwi, Ninawim o, yinuk, nggomookwi nogo konenggwi, Eeko menggaarak.

26 Kat nen towe pen ware mamuniragandak paga tiyarogon wiga agan nogwe, Ina’naabit wiganogo punuk, o ame pa’nggwe ari nogwe, Eeruwak nduk, Eeppiige menggendak mbaken? 27 Towe nggindooni wone lengganogo yorage menggendak paga Tiyarogon wiga agan nogwe, Inawi agi tiyarogon mbambunuk wonogwe, Eeko menggaarak mbaken?

28 Puut kirin paga inawina puk wonogwe, Puut eegwak tiyak-tebek pak wurogo pereegim wonogwe,
29 Time nen inambi kwaarit wambi wogwe, O nda nen inambi noorak inigen liippit nogwe, 30 Aakumi inoorak paga ninggippunuk wonogwe, Inoorak inamiya inoo’nu nen piitpiit eerogo nunggwi, Eeko menggaarak o,” yinuk, yoreegerak.

Pasal 40
1 Yoge nagagerik, at Aliku ALA nen Ayup ambinom yoge logonet,
2 “Ayup wae. At Omaawi Lombok Menggerak nen niniki koonogo paniyak, mbakendak nogo, Abu yogirak, mbake agandik ilik, ambinom yorikit, mbake agandik a? Ala nen maluk eeppanegerak o, At ari nogo nen aret an Ala eekirak ti, Ndogop eeppanggendak, yo’niruwak o,” yinuk, yoreegerak.

3 Yoge mbareegi, at Ayup nen Aliku ALA yoge logonet, 4 “An aap abu yunduurak aret me, Wone nonggop yokkirubok kenok, noone lek puk ari o.
5 Ne ambi paga noone ari, ne mbere paga wone mbangge, Eekirak nogo ti, Mbuuluk yuurak kagak ambik yagarak me, ambinom yigin lek o.”

6 Yoge mbareegi, Aliku ALA o wiya nombok-kombok warit wage enggela’me nen Ayup yoge logonet,
7 “An nen keegwa’me wagangge, Ndi, kat nen onggo an yo’nege, Eerugun me, Kat aap aret kenok, pipuk eeppunuk logot o.

8 Aakumi eekwi an nen a’me nggelok eeppiige nogo, Kat nen meek eerogo pege, Kaana’le mbanggolage logonet, Kat maluk eeppanggendak o, yinuk, an yo’nege, Eeke nogo ti, Op aret mbaken?
9 An neenggi nogo ti, Ala eenggi omaawi ndak-ndak wonage mbake, Ndi, at Ala oone ngguurubu ari menggi kwak, An noone togop aret ari mbake, Eeke agandik ya?
10 Togop aret mbake keenok, Kendage tiyanak kayuk warak keyaawak nduk nege, Kat aap nggwok, Wi, yuwak nduk, Kobaanggi-kobaangge li’luk eekko’nok nege,

11 Kiniki mi’na’nuk kanini aakumi inoba kwippiinet nege, Iniki wogoppakwi nogo tebeppatuwak nduk, kenegen abi warogo piige,
12 Iniki tiyappakwi nogo tebenogo patuwak nduk, kenegen loolo irage, Aap maluk eeka wonogo menggam aan lebenogo piige,

13 It abok ambugwi aret nggween taambiige, Keele maarogo kambunuk nogo menggam mambiige, Eeke logot o.
14 Ti eeke keenok, Kat keenggi omaawi lombok paga kagap ndakkolage keyaagin me, An nen, Wi! yinuk, pi wakkabigin o.

15 Lembu iri’ngga nenet nogo mengga kwak, kat keebe ogobakkigikkake logonet, Nggwiya kole mendek ogobakkigireegirak yi aa’nggi paga iri’ngga nenet nugwi endage, Kole Lombok o, yogwe nogo, pegiyet o.
16 Ineebe inomaawi lombok wonogwe, Inaanogum paga inomanggen mban ndoonak wonogwe, Eeko menggaarak me, iya o!

17 O wiya nen eyo nggabina na’ndo-wa’ndo eeke menggi kwak, inage togop aret eekkologwe, Inambulok omanggen mban penggaarak wonogwe,
18 Inowak mbuti tembaga kwak wonogwe, Ineenggi-iniyok mbuti owak kwak wonogwe, Eeko menggaarak.

19 An nen yi nggwiya ndi nggwiya ogobakkigirogo piyareegirak ando nogo Ineebe mbuulogwe inomaawi lek iigak, It nggwiya yi mendek perak, Ineebe kole inomaawi iya lombok wonogwe me, Nalik nen tebenogo piyoorak op kwe,
20 Yi nggwiya ndi nggwiya yine kunggo menggam puut mbuulogwe- mbaalogwe paga It nunggo logorak inake iri’ngga wungge menggerak.

21 It nggwiya kole ti, eyo nggonggoondu alome winnogwe, Mbereewa’na purok me kumaarak wonogwe,
22 Eyo nggonggoondu yumaak aagome nobarak wonogwe, Eyo ndoolu yi aa’nggi paga lom warak enggela’me nugwi, Eeko menggaarak me,

23 Niyo wu’nuk wage kenok, it inagabiti mbakwi, Yi inikime ndenen warak inambe a aago wonogwe kwe, Yi Yoraran kole wu’nuk wage logonet, Ndonggonninabigin o, yinuk, mbakwi, Eeka’lek nugut lek aret menggaarak o.
24 It inigen ndogonogo piinok piginakwi, Inenggaanok keele yilunogo inogobak pelenogo piigwi, Eeriyak op mbaken?

Pasal 41
1 Waalo yele-kole niyo inikime menggaarak Lewiyatan nogo Yikwe waka keele paga warogo nikkenok wundi wage, Inambe keele maarogo piinok, wumbiya wage,
2 Inogobak pelenogo muun keele paga yilunogo piige, Yikwe waka eyak kole nogo paga inondogowak me pelenogo piige, Eeke keegak,
3 It inoone yanggik-yanggok yokkugwi, Ninabuwa nen teppinanu o, yinuk, yokkugwi,
4 Teppinanege keenok, kayeloman mondok logowok o, Yinuk, kinom wone koonogo pugwi, Eerugun mbaken?
5 Towe inom yine kunggo mengga kwak, Waalo ti, kinom yine kungge, Kapuri komologwe wonok nugu logowak nduk, inake keele nikkenok inowagam piya wage, Eeriyak op mbaken? 6 It yikwe wagangga inoona kunggolaawak nduk, It kungga nen onggo tebeppuurak wakkogwe, Kumbunuk, ineebe mbanogo kunggo’net nugwi, Eeriyak op mbaken?

7 Mbuti tege eyo paga kumbunuk inagabolo nenggenogo inooke, Yikwe waka woolu tege ambik paga inanobak me kunogo piige, Eeriyak op mbaken?
8 Yogoorak ti abok eeriyak meek aret me, It ineebe piginaburak eeke keenok, It yambunik-pambunik yemenggaarak kiniki aberak logogin me, Peebi piginaburak eekkabigin mondok lek aret o.

9 Aakumi inigen kenok mban inomanggen tayok yogo menggaarak me, Waanggo eerinaburak nduk kiimbut-kiimbut eerinaburak meek aret kaamunggun o.
10-11 Inanini wu yogwe nogo yugwi me, ineenik eeppiigwi, Ndi, ineenik ogwe iinok, inowagam nogwe, Inookwi iinok, nibininakwi me inagap ndakkologwe, Eeriyak op mbaken? Lek mban aret me, Mbogut abu’me yi mendek ndi mendek wonogwe nogo, abok aret an mban unde minggirak o.

12 Waalo yele-kole niyo inikime menggaarak nogo, Ineenggi-iniyok inom, inomaawi inom, ineebe abu abe amuni mbanak inom, mbininogo yokkiri o.
13 Waalo yele-kole ti, aap ta nen inagabolo endekem mendek mondonogo nappiige, Inagabolo ku’mbin me polok togon mambiige,

14 Inondogowak yendok-wandok ineyak mban mbililin eerak me. Aakumi inagabolo ne agan nage waalo nogo inambe paganogo piige, Eeriyak mbaken?
15 It inamborowak paga inarin yarak kwak angge’ngget ndo aago wonogwe, Ta’mban-mban penggaarak wonogwe, Eeko menggaarak.

16 Inagabolo angge’ngget mban penggaarak wonogwe me, Togwi inikime ungguurak meek aret age,
17 Inagabolo angge’ngget eerak ti, Ambi paga yiluk, ambi paga yiluk, eerak me, Yelek togon wambuurak meek aret age, Eeke menggerak.

18 Yatuk wakwi iinok, eya pindanogo nappege, O weege logonet, maa’ngga kunik menggi kwak, It inigen kani kunik negen kere ari,
19 Inambe me nen kani omoonuk negen wundi wage, Kani komo kere’li-kere’lo agan nage, 20 Yugum ka’luk kwit agan lagangge menggi kwak Inogobak me ka’luk togop aret wungge, 21 Inambebubu paga nen kani wunuk ari, Inambe me nen kani omoonuk wunuk agan wungge, Eeke menggerak.

22 It waalo yele-kole nogo ti, inali’luk inomaawi ambik wonogwe, Inom aabuk a’nuk, puruk yogwe, Eeko menggaarak.
23 Inandeemok nikkenok nugwi kwe, omaawi ambik wonage, Andeemok yuwak-talek yaga’lek omaawi nu’lek wonage,
24 Inamiguwak yugum kwak omaawi wonage, Yugum anggen yigika abena pugu omaawi menggi kwak, Inamiguwak togop aret wonage, Eeke menggerak o.

25 It pilak togon mi’nogwe iinok, Aap wakaa’ngget kwe, inomanggen ngginuk yogwe, Yambunik-pambunik eekwi iinok, Inagabiti nen inakom niruk mbaganggwi, Eeko menggaarak.

26 Wooluwak paga inookaatak kwe, puk togon wangge, Ndut paga, wim paga, woolu tege paga, inookaatak kwe, Polok togon unggwaga’lek pubu nage, Eeke menggerak.
27 Mbuti owak ti, wiiri owak mbuk kwak mbakwi, Mbuti tembaga ti, eyo pili kwak mbakwi, Eeko menggaarak.

28 Maale inookaatak kwe, puruk yaga’lek inogogumbuk wonogwe, Yugum anggen keele paga nggelembunuk inookaatak kwe, Wiiri anggen paga ninookwi negen age mbakwi,
29 Mbut mbanak ti, wuuri owak paga ninookwi kwak mbakwi, Woolu tege oone lo eekwi iinok, agi’ndok kanggwi, Eeko menggaarak.

30 Inuumbi abu’na pugagi telenak ngget tiyanak-wiyanak eerak kwak wonage me, Gandum anggen yigiruwak nduk, Eyo karo-karo punuk nikkenok nogwe iigak, a’lip warak eeke kwak, Purok me nogo logonet, ina’lip warak eerogo pugwi,

31 Niyo larak kila-kila eeke menggi kwak, yi laut inikime kilaarak-mogonik eerogo nippugwi, Wam amburu lakwi iigak, tubutubu eeke menggi kwak, yi laut togop aret eerogo nippugwi, Eeppunuk nogo logonet,
32 Iniyok pegaanom eyak-nggweyak eerit nogwe paga, Yilaa’nggun iyagalo ineeruwak kenen lu aago wonogwe o, Yinuk, mbako menggaarak o.

33 O nggween paga yime waalo yele-kole inagabiti mbakulik ogobakkigirik ti mendek ambi wonogwe abu lek aret o.
34 It alik wogoppakwi abok aret inirimbaga nen inigen wuriya wagak nugwi, It iniki tiyappakwi nogo abok aret inoweewi inendagembogut it aret wonogwe, Eeko menggaarak o,” yinuk, yoreegerak.

42 “An maluk aret yagarak o,” yinuk, yoreegerak wone

1 Yoge mbareegi, at Ayup nen Aliku ALA yoge logonet,
2 “Kat nen yi mendek ndi mendek abok aret op mban eeke, Eeriyak koonogo pege nogo lek aga’lek a’me aret nggelok ari, Eeke menggendak nogo an neenu aret o.

3 Kat nen ari logonet, Aap wone eenggo’lek logonet an eeriyak koongge nogo, Kagaarogo pit nage ti ta o, yinuk, yo’negendak nogo ti, An liippega’lek logonet wone ari, Iya eeriyak mendek an neenggo’- lek kwe kagak ari, Eekirak o, nogoba.

4 Ndi, kat nen wone ambi an yo’nege logonet, An nen kat keegwa’me wagangge, Ndi, kat nen onggo an yo’nege, Eerugun me, Wone an yokkege yi, karuk logot o, yinuk, yo’negendak nogo ti,

5 O aa’nduk aakumi nen kabok yogwe mban naruk konengge nagagirak kwe, Yogondak perak, nenegen abe nen aret keegi o.
6 Togop aret me, Nela nen yagarak o, yinuk, niniki wakkolage, Wun nanobak paga yumbunogo pake, liirubu paga lagak-mbagak ari, Eeke logonet, Noone maluk yagarak nogo ti, Ao, yinuk, mbo pigi o,” yinuk, yoreegerak.


Ayup aa’nduk wonagagerak ndak-ndak eeppereegerak wone

7 At Aliku ALA nen wone ti abu aret Ayup yoge nagagerik, aap Teman mendek Elipat nogo yoge logonet, “An nayeloman Ayup nen nabok abe pagangge menggi kwak, kit togop yuulik me, kat inom, koreewi mbere inom, nanini kinombake agarik o.

8 Nayeloman Ayup nen nabok abe pagangge menggi kwak, kit togop yuulik paga aaninggin kinoba pinagarak mbakirak kwe, lek eerogo pinagakit nduk, tapi ngguunok 7 waganggwi, ndomba ngguunok 7 waganggwi, ee’nuk, nayeloman Ayup owagam nogo logomonggotik, ti abok aret warogo kinake kani kunggwi kiinok, nayeloman Ayup nen kinake tamban eeke kenok, naruk konengge logominggirik, kit eekotak ndak-ndak eeppinagagin lek teppinagagin o,” yinuk, yoreegerak.

9 Yoge mbareegi, at Teman mendek Elipat inom, aap Tuwa mendek Mbilirat inom, aap Naama mendek Topat inom, nogo nen Aliku ALA nen yoragagerak nogo ndak-ndak eeko mbareegwa, Ayup tamban eereegerak nogo Aliku ALA aruk koneneegerak.

10 At Ayup nen oreewi inake tamban eeke mbareegi, ti’nuk, Aliku ALA nen at Ayup amendek aa’nduk wonagagerak nogo obaane’me wogoge logonet, oba luunogo ambik lombok aret wogoreegerak.

11 Wogoge mbareegi, at oreewi-iriwi inom, it aa’nduk inom wonagagerak inom, abok aret ka wogo nogogwaarik, at ame inom laago lako logonet, iniki eyak wappugwi, Aliku ALA nen aaninggin oba pereegerak kenok iniki ale’nggen eeppugwi, inalitak lombok nen inawu mbuti perak mendek wogogwi, mbuti emas paga ogobakkigirik ogobak ayo inom, aruk ayo inom, nogo wogogwi, eereegwaarak.

12 At Aliku ALA nen Ayup aa’nduk eenik wonage kagak ale’nggen oba pege nagagerak kwak lek peebi eenik wonage kagak ale’nggen ambik oba pereegerak. Pege kagak, aanggumi kambin-ndomba empat belas ribu inom, unta enam ribu inom, lembu mbere’mbo seribu inom, keledai kooli seribu inom, unde wonagagerak.

13 Ndi, apuri kunduk, wologwe 7 ndaganake, komologwe kenagan ndaganake, eereegerak. 14 Apuluk kolaga manggu ndareegerak endage Yemima toongge, ambokan ndareegerak Ketiya toongge, enabooluk ndarak endage Keren-Kapuk toongge, eereegerak.

15 Yi o ndi o time abok aret komologwe Ayup apurilogwe abu kigirikwe lombok togoti ambi ndaganaka’lek aret wonogogwaarak. Inogoba Ayup eyate iniriwi wologwe ti, wogorage logonet, komologwe ti inom aret wogoragagerak.

16 Ti abu aret eeke nagagerik, aap Ayup nogo eenik wonage kagak, tahun seratus empat puluh aret eereegerak me, apuri inom, ombowologwe 4 kuli nda’narit wogogwaarak inom, abok aret enegen iige nagagerak.
17 Ndi, Ayup nogo abu anggok lombok age nagagerik, li a’nuk kambeegerak.

Ayup 42

1 komentar:

Dawut nen Aput Talomo Aruk wareegeerak wone yi o.

DAWUT NEN APUT TALOMO KINI WUPPEREEGERAK WONE YI-O.     1 Mbininegwaarak 28:9  9 Yorage nagagerik, aput Talomo yoge logonet, “Ndi, kat na...