Jumat, 02 Juli 2010

2 KORINDUT



Mbuku 2 Korindut yi, eebe mbanak pekkaga’lek logonet, aa’nduk pekkoorak nogo yi o.

Mbuku 2 Korindut yi, at Pawulut it Korindut mendek inom iniki ambit logonet eeko logorak meek mbareegi, it Ala apuri o Korinut kuwak eeko nogogwaarak nogo, inake liiru peebi yi, mbanogo nappereegerak.

It Ala apuri o Korindut mendek ando nen at Pawulut inom ogookkologo logonet, at oone woorak meek aret ogo mbareegwa, Pawulut nen, “It obeelom eeko logowak nduk koonogo piyaakit,” mbake logonet, oone omaawi paga inaruk wake mbareegi, iniki koombunuk inomaluk mbo pogo nogogwaarik, iniki ambit a’nuk wonogwe iinok, at Pawulut ale’nggen nen liiru yi, mbanogo nappereegerak. Mbanogo nappege logonet, it Ala apuri o Korindut mendek nen inamendek inom, inawu inom, it aakumi Yureya mendek yeenggwaaroorak kuwak eeruwak nduk, yoragagerak.

Mbuku 2 Korindut pasal irip paga mbanak yi, at Pawulut eyabu nappiigak logonet eeke nagagerak nogo yorage, it aap ando Korindut mendek inenggela’me time inendage Nappiigak negen eeppatinuk wone alik mamuninabit nugwi nogo, mugurok nogwe iyo, iniki liippunuk logowak nduk yorage, eereegerak wone nogo liiru mbanak wonage o.

--------------

PAWULUT NEN ALA APURI O KORINDUT MENDEK INAKE LIIRU PEEBI MBANEEGERAK WONE

1 1 Ala iniki mbareegerak paga an Pawulut Keritut Yetut nen nappiigak agago paneegerak ninawot Timotiyut nimbirak nen, kit Ala apuri o Korindut kuwak eeko monggotak inom, it Ala apuri alik leenak o Akaya menggaarak inom, kinom abok aret wone ambi yokkiraawi o.

2 Ninogoba Ala ninowe Yetut Keritut imbirak iniki kunik nen wokkirogwe, kiniki ugun tayenak ale’nggen logobagip nduk eeppinagagwi, eeko logogun o.

It eekwi paga, “Ala wa,” yoreegerak wone

3 Ninowe Yetut Keritut ogoba Ala nen ninabuwa mbake, niniki eyak wappinanege, eeke menggerak unde at aret me, at mondok alut eeko logowok o.

4 Nit aaninggin-paaninggin ninoba age kenok, Ala nen niniki eyak wappinanege menggerak nogo ndak-ndak, it aakumi togop aaninggin inoba age kenok, iniki eyak wappiigo logowok nduk, Ala nen nit aa’nduk niniki eyak wappinanege menggerak.

5 Keritut aaninggin-paaninggin eerogo pogo nogogwaarak nogo ndak-ndak, yogondak nit togon aaninggin iya tit ninoba pinanugwi iigak kwe, Keritut ninom kunik me, ninabuwa nggwok lombok ninombake logonet, niniki eyak wappinanege menggerak.

6 Aaninggin-paaninggin ninoba age nogo ti, nit nen kit kiniki eyak wappinagagwi, ndi, obeelom eekkinakwi, eeruwok nduk, eeppinanugwi me, op aret o. Nit aaninggin ninoba pinanugwi iigak, niniki kwi’ndak logonet, waganggo monggoorak nogo, kit ndak-ndak eeppinagagwi iinok, kit togon, kiniki kwi’ndak logonet, waganggo logobagip nduk, nit nen kit kiniki eyak wappinagago monggoorak. Ndi, nit nen kit kiniki eyak wappinagawok nduk, aa’nduk Ala nen nit niniki eyak wappinangge menggerak.

7 Aaninggin nit ninoba age nogo ti, kit ndak-ndak kinoba age kenok, Ala nen nit niniki eyak wappinanege logonet, kit togon ndak-ndak kiniki eyak wappinagage nineenu me, kit Ala miireegutak nogo mbo pega’lek eeppinagagwi iigak, kiniki nu’lek logonet, mondok mugurok nogo logomunggup kinombako ogoorik o.

8 Nit o Atiya wonogwe me, aaninggin ninoba agagerak nogo, kit kineenu arubagip nduk, yokkiraawi o, noreewi. Nit o Atiya wonogome, aaninggin-paaninggin mondok iya lombok ninoba age mbareegi, “Lek ariyak lek me, kambuurak op aret kogo,” mbareegurak.

9 “It kambuwak o,” yinuk, Ala nen abet aret ninoba lenggenogo pinanege mbareegurak kwe, ti ninoba agagerak nogo ti, “Nit ninomaawi paga panggombunuk eerit noorak lek o. Ata, aakumi kambunuk nogo menggam nen ineenik agago mippiige menggerak Ala nogo, niniki at oba panggombunuk, eerit nugu logorak,” mbaruwok nduk, togop aret ninoba agagerak.

10 Ti paga nen mondok kambuurak aret wonogogurak kwe, ninagap ndareegerak me, peebi togon ninagap ndarigin aret o. Ndi, yogondak eeppinanege yi paga at nen ninagap ndarigin abet aret mbakwi me,

11 kit kunduk, ninake tamban eeko logonip o. Ninake tamban eerumonggotak nino-goba aruk konembunuk, ninabuwa nen obeelom eeppinanege nogo, it aakumi apit niigo logomenggaarik, Ala wogoppogo logowak nduk, ninake tamban eeko logonip o.

Pawulut peebi alik eeriyak kooneegerak wone

12 Nit eerit nogo logonet, liippunuk eerit nogo monggoorak kwe, kit kinenggela’me logonet perak, mondok iya lombok eeko nogogurak nogo, abeko logonet, it aakumi nggween paga mendek iniki koombunuk agan nugwi kwak agan nugwi, kinamendek kolaawok nduk, wone eegu nobat yokkirogwe, ti eeko logolik o. Ata, Ala niniki kunik nen omaawi eeppinanege kagak, mondok abet kenok mban kenom paganogo yokkirogo nogogurak nogo mban abe’nage kenok, “Op eekoorak me, ia!” yinuk, niniki ale’nggen mbako ogoorik o.

13-14 Kit nen liiru mbanak kenom kogwe, liippugwi, eeriyak meek mendek liiru mbanggirage logolik o. Ninowe Yetut woroorak eyom paga nit nen kit paga tiyappatugun, mbakwi nogo ndak-ndak, kit kunduk, “Pawulut oreewi inom nogo paga nit tiyappatugun o,” yinuk, nit eerit nugwi liippinanugo nogootik, “Pawulut oreewi inom ti, ti nduk eerit nugwi me, op aret o,” ninombako nogootak kwak, nit liiru mbanggirogwe yi ti, “At Pawulut ti nduk mbannirage o,” yinuk, liippumunggup nduk, an “Ao,” mbake logonet, yokkirage agarik o.

15 “It nen, Pawulut alom yi nduk, liiru mbannirage kogo o, yinuk, liippunuk, wo’nabugun,” mbake logonet, aa’nduk kiya wage mbareegi, kiniki ale’nggen mbareegutak nogo ndak-ndak, ne ambinom ale’nggen mbarubagip nduk, pekkiya woroorak ti abet aret kooneegirak.

16 Kit pekkiigak o Makendoniya nage logominggirik, ti’nuk, o Yureya noorak mbareegirak me, nappanubagip nduk, niyok paga pekkiigak woraakit kooneegirak kwe, a’me arulik me,

17 “At koonggerak nogo ti, iniki ambime nappegak eeke logonet, ari,” nomba’- nuk, yogo ogotik? “An nobaalombok mban eekkolaakit,” koombunuk, “Noorak,” mbake logonet, “Neebi,” ari, ndi, “Noorak neebi,” mbake logonet, “Noorak,” ari, eeke minggirak mbakop? 18 Lek o. An abet aret eeriyak nduk koongge minggirak nogo ti, Ala eenu aret o. Nit woroorak yokkirogogurak nogo ti, “Nineebi,” mbako logonet, “Woraawok o,” yokkiroolik. Ata, “Woroorak aret,” mbako logonet, yokkirogogurak o.

19 An togon, Tilat togon, Timotiyut togon, nit kinenggela’me logonet, Ala aput Yetut Keritut eeke nagagerak wone yokkirogo nogogurak nogo ti, at nen, “Eerikit,” mbake logonet, “Neebi,” ari, ndi, “Neebi,” mbake logonet, “Eerikit,” ari, togop ari logolik o. Abet aret, “Eerikit,” mba’nuk, ari menggerak nogo ndakndak, nit kunduk abet aret, “Woroorak,” mba’nuk, yokkirogogurak o.

20 Ndi, Ala nen, “Eekkinabigin o,” yinuk, yo’nirage menggerak abok aret, “Keritut eereegerak paga abet aret eerigin,” mba’nuk, yo’nirage kenok, Ala endage tiyappogo logonet, “Amin,” yogo monggoorak me, nit ndakndak abet aret, “Eeruwok,” mbako logonet, yokkirogo monggoorak.

21 Nit kunduk, kit kunduk, Keritut ninom kunik mondok nu’lek aago logowok nduk, eeppinanege, ndi, nit togon at ake leenogo pinanege, eereegerak nogo ti, Ala nen aret o.

22 Wam kugi aanggo yelok kogo logowak nduk, aruk nggaganogo pogo mengga kwak, nit Ala apuri leenak yelok niigo logowak nduk, eerogo pinanege, ndi, “Eeppinagagin,” yereegerak nogo, “Peebi abet aret eeppinanigin,” mbaruwok nduk, Aberiniki ninikime yilinogo mambinanege, eereegerak.

23 An nen kit o Korindut pekkiya woroolik nogo ti, mbekkirage paga kiniki wakkolookwak nduk, mbetmbet pekkiya woroolik ti, Ala eenu o.

24 “It wone yi, abet mba’nuk, waganggo logowak o,” yinuk, lengganogo yokkiroorak nduk, woroorak mbarulik. Ata, kit kiniki abet mbakwi nogo, mondok nu’lek wonogwe me, kit abet mba’nuk, kiniki ale’nggen mbuuluk kogwe nogo nggwok lombok kaabagip nduk, eeppinagi woroorak mbareegurak o.

Pasal 2

1 Togop me, niniki mbake logonet, “It eereegwaarak paga an niniki wakkolage nogo, lek aga’lek kagak iya noorak lek aret,” mbareegirak o.

2 An niniki wakkolage neenok, niniki eyak wappaniyak kit aret me, niniki puru agan kiya wage logominggirik, mbekkirage paga kit kunduk kiniki wakkologwe me, taamini nen an niniki eyak wappanemengga? Lek aret o.

3 Liiru aa’nduk mbaneegirak nogo ti, an niniki ale’nggen wonage neenok, kit togon kiniki ale’nggen wonogwe abet aret mbake me, kiya wage logominggirik, kit obeelom eekwi paga niniki ale’nggen kinombarikit lak, maluk eekwi paga niniki wakkolookwak me nduk, puk age logonet, liiru mban aa’nduk mbanogo nappi wagagirak nogo o.

4 Niniki aaninggin ndugu agan unggwage logonet, niniki wakkolage, kinale ambik ari, eeke logonet, kit kinake liiru mbaneegirak nogo ti, kit kiniki puru yubagip nduk mbanggiroolik o. Ata, kinabuwa nggwok lombok mbake minggirak kineenu arubagip nduk mbanggiragagirak o.

Aap ambi maluk eeke kenok, mari eerogo puurak wone

5 At aap maluk eereegerak paga nit niniki wakkologwe nogo ti, an nalik mban lek o. Nit abok aret maluk eeppinaneegerak o. Ndi, “Nit abok aret maluk eeppinaneegerak,” yuurak meek kenok, kit ando nen, “Maluk eeppinaneegerak kenok, niniki wakkologwe o,” yuurak op aret me, yokkiragi o.

6 Kit aa’nduk kineebe apit nen maluk onggo eeppereegutak ti mban aret logowak nen teppinip o.

7 Yogondak perak, aap nogo iniki wakkolage logonet, mbo pinaganuk mbaganukwak, eereegerak nogo mari eerogo mbo pogo logomonggotik, iniki eyak wappogo logonip o.

8 Kiniki abe paga at abuwa lombok mbako logonet, kiniki kunik eeko logobagip nduk, yokkiragi o.

9 An liiru kinake mbaneegirak nogo ti, yi eeriyak ndi eeriyak yokkirage neenok, “E o,” yinuk, “Ndak-ndak eekwi iyaamun ilik, mbo pugwi iyaamun a?” yinuk, kinabut mbanikit nduk liiru mbaneegirak o.

10-11 It aakumi maluk eeppinagagwi nogo kit nen inomaluk mari eerogo mbo pugwi kiinok, an kunduk, inomaluk mari agago mbo pege logogin o. Ibilit nen eeriyak koongge menggerak nineenu me, nit nen aap ambi omaluk aberak wonogwe niinok, Ibilit nen, “Nanonggwan aga o,” yinuk, niniki nggagani wage menggerak me, maluk eeppaneegerak mari eerogo puurak, “Ambi wonage ilik, lek a,” ti, liirogon an neenggo’lek kwe, “Wonage negen aret,” mba’nuk, kinake aret Keritut enggaanom paga paganogo punuk mari eerogo mbo pereegirak.

Pawulut iniki piirik wonagagerak wone

12 An Keritut eeke nagagerak obeelom wone yoraakit nduk, o Torowat wage nagagirik, obeelom wone yorage logokit nduk, “Ala nen tu koonogo paneegerak kagi,” mbareegirak kwe,

13 nawot Titut neya waga’lek mbareegi, niniki piirik logonet, it aakumi Torowat mendek keyage wappiinok, o Makendoniya yime aret wagagirak.

Keritut ninom ndegen-ndegen nugu logorak wone

14 Yime wagagirak wonage me, Ala nen mbo panulik o. It aap wim nambuppunuk, “Wi!” iraawak nduk, aap waka’ngget awuri inom ndegen-ndegen aago kombogonak wogo mengga kwak, nit ndak-ndak ninowe Keritut eegin tiyak ari kenok ninom ndegen-ndegen aago mondok tiyanak nugwi me, Ala mondok alut eeko logowok o. Obari obeelom wiganinuk nage menggi kwak, Keritut eeke menggerak obeelom wone nit paga nen wiganinuk nage logowak nduk, Ala nen eeppinanege menggerak.

15 It aakumi inagap ndarak inom, inagap ndarak lek mendek lek eerogo piige inom, inenggela’me logonet, obari abe Keritut nen Ala ake kungge menggerak nogo pogom nit aret o.

16 It aakumi lek eerogo piyaagin nogo nen obari nogo kogo nagaatik, “Yi ninooke menggerak mendek aret me, abet mbaruwok o,” yinuk, yuurak op aret kwe kagak, mbo punuk kambit nogo menggaarak. Ndi, it inagap ndarak nogo nen perak, obari kogo nagaatik, “Nineenik ee’ninaburak mendek yi aret kogo,” yinuk, waganggo menggaarak me, ineenik aret logogun o. Ala nen nit aakumi inenggela’me togop logorak kooneegerak kwe, nit nen eeriyak meek tit ee’ninake o, obak!

17 It ando nen Ala wone yorogwe paga, “Ambi kolaawok o,” yinuk, yokkirogo menggaarak kwe, nit perak, togop lek o. Yokkiraawok nduk, Ala nen nappinani wagagerak me, at enegen kagak Keritut ayeloman logonet, we ale’nggen paga aret yokkirogo monggoorak.

3 Wone ngget mendek tiyanak menggerak wone

1 Wone yokkirogoorak ti, nit ambinom wogoppatuwok nduk yokkirogwe mbakop? It ando nen ineebe wogonabuwak nduk, eeko menggaarak liiru mbanak wonok wokkirogwe iinok, wogonako monggotak kwak, nit togop aret wokkiroorak mbakop? Ndi, aakumi alik nen nit wo’ninabuwak nduk, kit nen liiru mbanak wo’niroorak op mbakop?

2 Nit yokkirogwe niigak, Ala nen eekkinabeegerak niniki mondok aberak wonogwe me, aakumi abok aret kit liippinaganuk, nit eeko monggoorak ineenu ariyak liiru mbanak kwak, kit kineebe aret o.

3 Nit yokkirogwe niigak, kit kiniki abet mba’nuk waganggo nogogutik, eerit nugwi aakumi abok aret yelok kiigwi me, kit Keritut aliiru mbanak negen aret ogotik o. Liiru amburu paga mbanak ti lek o. Ata, aakumi ineenik aganaka Ala nen nappi wagagerak Aberiniki nogo paga mbanak o. Ndi, yugum paga mbanak ti lek o. Ata, aakumi inikime aret mbanak wonage o.

4-5 “Nit ninomaawi paga panggombunuk ambi eeppinagawok,” mba’- nuk, yokkirogwe lek o. Ata, “Ala nen aret eeppiyaawak o,” yinuk, niniki at oba panggombunuk, yokkirogwe niigak, Keritut nen eeppinagage menggerak me nduk, yokkirogo o.

6 “Yogop ee’nu, ndogop ee’nu,” wone yugu liiru mbanak nogo paga nen ninoorogo pinanege menggerak kwe, Aberiniki nen perak, nineenik ee’ninake menggerak me, wone yugu liiru mbanak nogo, nit yorogo logowok nduk mippinanulik o. Ata, Aberiniki nen eeppinaniyak wone ngget mendek koo-nogo yo’niragagerak nogo, at omaawi paga yorogo logowok nduk, mippinaneegerak.

7 Eeko logorak wone ninoorogo pinanege menggerak wone yugum paga ayo wogo Muta unde wonagagerak nogo, we mbuuluk iya me, Muta etenggen we luulu ndelenak-welenak aago logonet, wonok wambi wage mbareegi, aakumi Iterali mendek liirogon pekkoorak meek agagerak kwe,

8 eeko logorak wone ngget mendek koonogo yo’niragagerak Aberiniki unde logonet, eeppinanege menggerak nogo ti meek mbakop? Lek o. Ti mondok iya lombok aret o.

9 Eeko logorak wone Muta yo’nirage nagagerak nogo mugurok nogwe niinok, “Kat maluk me, onggo eeppagarak o,” yo’nirage nineenu kagak, wone ti, iya mbako nogogurak kwe, obeelom wone yo’nirage nogo mugurok nogwe niinok, “Kat kiniki abe koonak aret kagi o,” yinuk, yo’nirage nineenu nogo ti, meek mbakop? Lek o. Ti abunuk mondok iya lombok aret o.

10 Wone aa’nduk mendek ti, iya aret mbako nogogurak kwe, peebi wone mondok alik iya lombok ambi kenom age logonet, aa’nduk mendek nogo meek negen eerogo pereegerak.

11 Aa’- nduk luulu logorak mendek kagak, “Wi!” ugo nogogwaarak kenok, yogondak mondok-mondok logorak mendek yi, “Iya!” yinuk, “Wi!” ugo logorak lek mbakop? Lek o. Mondok iya me, “Wi!” ugo logorak aret o.

12-13 It aakumi Iterali mendek nen Muta etenggen we luulu ndelenakwelenak aago nogo lek age inigen kogwe iyo, etenggen nobakkolagagerak nogo pogom, nit togop eekulik o. Nit mondok-mondok logorak wone unde eeppinaneegerak koloorak niniki lunik wonage nogo ti, mondok iya me, “Lek arigin lek,” mba’- nuk, ninagabiti mondok lek logonet yokkirogo monggoorak.

14 Muta etenggen nobakkolagagerak me, ndelenak- welenak aago kaga’lek wonogogwaarak ti kokwak, it aakumi Iterali mendek iniki apit eerogo piyareegerak nogo, Keritut abet mbakwi kenok mban lek eerogo piyoorak me, yogondak kuli iniki apit awo aret wonage me, wone aa’nduk mbanak nogo pekkogo logonet, kenom kaga’lek aret wonogo agaarik o.

15 Ala nen Muta yoreegerak liiru mbanak pekkogo menggaarak kwe, iniki apit aago yogondak kuli awo aret wonogwe me, wone eebe yelok kaga’lek aret wonogwe o.

16 Inomaluk mbo punuk, ninowe owagam wogwe iinok perak, iniki apit agago piyareegerak nogo, Ala nen lek eerogo piyaagin o.

17 “Ninowe o,” yagarak nogo ti, Aberiniki aret me, yagarak o. Ndi, aap ninowe nen nappi wagagerak Aberiniki nogo inikime wonage kenok ti, iniki ugun tayenak wondet aago aret nugu menggaarak o.

18 Togop me, nit ninetenggen nobarak togop ti wonogwe lek o. Ninowe mondok tiyanak aakumi inigen kogo logonet, “Wi,” yuwak nduk, Ala awukagi negen nit aret ogoorik o. At ninowe mondok tiyanak kenok aakumi nen, “Wi!” ugwi nogo, nit togon liippugwi niigak, at etenggen ndakndak logowok nduk, Aberiniki nen ninobaabut koonogo pinanit namenggi- namenggi irip paga at etenggen ndak-ndak eerogo pinanigin o.

4 Togolowak nggween mendek eerak paga yonggolak wone

1 Nit wone ti, yorogo logowok nduk, Ala nen ninabuwa mbake logonet, unde eeppinaneegerak me, wagangga’lek iinok, niniki maluk ageelik o.

2 Inenggali ariyak mendek kagak, wone kote yorogo menggaarak nogo mendek, “Nit togop yoranet nogo logogun lek o,” yinuk, kooneegurak me, kit nen nineebe wo’ninabubagip nduk, koonggo’net nugwi, Ala wone kagak alik pugunogo yokkirogwe, ti eeko logolik o. Nineebe mbo pinaniyak mbakwi kenok, wo’ninaburak mbakwi kenok, “Ala mban koonigin o,” mbako logonet, nit we at arimenggerak wone nogo mban paganogo yokkirogo monggoorak.

3 Nit obeelom wone yorogo monggoorak nogo yelok kaga’lek nobarak wonage kenok ti, it abet mbaka’lek logonet, kambit nogwe nogo nen mban wone ti, yelok kaga’lek wonogwe o.

4 At Ala etenggen ndak-ndak mondok tiyanak aakumi, “Wi!” ugwi Keritut eeke nagagerak obeelom wone nogo, it aakumi abet mbaka’- lek mendek nen yelok kogo logokwak, at o yogondak unde menggerak Ibilit nogo nen iniki apit eerogo piyareegerak me, yelok kaga’lek aret wonogo agaarik o.

5 “Nit aap iya o,” yinuk, eeko monggoorak mbininogo yokkirogwe lek o. Ata, “At Yetut Keritut ti, ninowe aret me, at mban iya o,” yinuk, yokkirogwe, ndi, nit togon, “Yetut yereegerak ndak-ndak, nit kit kinayeloman aret o,” yinuk, yokkirogwe, eeko monggoorak o.

6 At Ala nen ari logonet, “O apit me eya aruwak o,” yinuk, eya eereegerak nogo inom, ndi, Ala mondok tiyanak, “Wi!” ugwi nogo, Keritut enete liippunuk, yelok kogo logowok nduk, ninikime eya ee’ninabeegerak nogo inom, ti eebe ambit Ala nen mban aret eereegerak o.

7 Ala nen nit unde eeppinaneegerak nogo ti, ninageerok niniki kundugu kwak aret me, nit wone ti, yorogwe niigak, Ala omaawi paga aakumi inikime mondok alik lombok eeppiinet nage nogo, kogo logomenggaarik, “Yi aakumi inomaawi paga eekwi lek o. Yi Ala omaawi paga aret eeppiinet nage agaarik o,” yinuk, kin kogo logowak nduk, togolowak nggween mendek ogobakkigirik nogo paga yonggolak wonage o.

8 Taga’- mbit agago pinanegaatak kwe, aan lebenogo pinanegeelik o. “Nonggop eeruwi o,” yinuk, niniki piirik wonogwe kwe, nineebe lek aga’lek, kagak aret monggoorak.

9 Piyak-payak eerogo pinanugwi iigak kwe, Ala nen mbo pinanegeelik o. Ndi, ninookwi kwe, nineebe kanggwi lek aret o.

10 Nit nineebe eeppinanugwi ti paga, at Yetut nggween paga logonet eeke nagagerak nogo, aakumi kin kaawak nduk, Yetut wako mbareegwa, kambeegerak nogo kokwak, nit togon ndak-ndak ko’lu-kii’me nineebe ninookwi paga kanggwi negen aret eeko ogoorik.

11 Nit ninagabolo kanggwi yi paga, Yetut nggween paga logonet eeke nagagerak aakumi kin kaawak nduk, nit nineenik awo wonogwe yi, Yetut eereegerak wone agan nugwi paga ko’lu-kii’me nineebe ninookwi iinok, kanggwi negen aret eeko ogoorik o.

12 Togop me, nit wone yokkirogo monggoorak ti paga, nineebe ninookwi iinok, kanggwi niigak kwe, kit perak, waganggwi paga kineenik eekkinake agaarik o.

13 Togop ee’ninake tit kagak, at ambi nen ari logonet, “Niniki koba panggombunuk abet kombake me, yagarak o,” yinuk, yereegerak liiru mbanak nogo, at abet mba’nuk yereegerak ndak-ndak, nit togon obeelom wone abet mbako logonet, yogo ogoorik o.

14 At ninowe Yetut eenik agago mippereegerak nogo nen peebi nit ndak-ndak nineenik agago mippinanege logomenggerik, Yetut ninom logowok nduk, kit ninom at owagam pinani nagin nineenu me, obeelom wone ti, mondok abet mbako logonet, yogo ogoorik o.

15 Togop me, aaninggin ninoba pinanugwi nogo ti, kit kinake aret eeppinanugwi me, op aret o. Ala iniki kunik nen obeelom eeppinaniyak wone at ambi waganggak, at ambi waganggak, eerit wiganinuk nage paga it aakumi apit Ala, “Wa,” yinuk, at tiyappuwak nduk, eeppinanugwi me, op aret o.

Abet mbako logonet, eerit nogo logorak wone

16 Togop kenok, aaninggin ninoba pinanugwi kwe, niniki lek-lek ee’ninakeelik o. Eerit nogo logonet, ninagabolo lebenak arit unggwage paga kambuurak kwe, niniki perak, ko’lu-kii’me nineenik ngget mendek eeppinanit unggwage menggerak.

17 Yogondak piyak-payak eerogo pinanugwi yi, peebi eeppinaniyak ndak-ndak abu lek o. Peebi eeppinaniyak nogo ti, yi mendek ndi mendek tebenak kagak, nit tiyappinanemenggerak nogo mondok-mondok tiyanak logogun me, yogondak eeppinanugwi yi, “We luulu teeluk aret eeppinanugwi,” mbako ogoorik o.

18 Nit yi mendek ndi mendek ninigen kogwe ti, luulu aret me, niniki yi paga panggombunuk, wonogwe lek o. Ninigen kaga’lek nogo mendek perak, mondok-mondok menggerak me, niniki ti paga panggombunuk ogoorik o.

5 Ninagabolo mbogut paga mendek yippinaniyak wone

1 O nggween paga yime ninagabolo ooliya wurik kwak mi-mi wangge kenok, obaane’me ambi mbogut paga wurik wonage nineenu aret o. Mbogut paga wurik ti, aakumi nen wurogo pinanulik o. Ata, Ala nen aret wurogo pinaneegerak me, mondok- mondok aret logogin o.

2-3 Ninagabolo mbogut paga mendek nogo awo yippinanega’lek kagak, ninagap mbelanak wonogwe niyookwak nduk, ooliya wurik kwak ninagabolo maan mendek yi, lek eerogo punuk, obaane’me mbogut paga mendek mbetmbet yippinanuwak lak, “Ao,” mbako ogoorik.

4 Nit ninagabolo maan mendek yi, “Nineebi o,” yinuk, mbo punuk, we ninagap mbelanak logorak mbakwi lek o. Ata, nabelan-kabelan eeppinanege logonet, ngget mendek mbet-mbet yippinanuwak lak “Ao,” mbarit nogo logonet, ooliya maan wurik yi paga aaninggin kagak aret nogo ogoorik o.

5 Nabelan-kabelan wo’niroorak nduk, niniki pipuk eerogo pinanege menggerak nogo ti, Ala aret o. Nit nabelan-kabelan ti, “Abet aret eeppinanigin,” mbaruwok nduk, Aberiniki aa’nduk aret wo’niragagerak me, niniki tayenak ale’- nggen aret ogoorik o.

6-7 Ninagabolo maan mendek yi, wonage kagak ninogoba awoore’- nggam unggwi noorak lek ti, nineenu aret ogoorik o. Ala nen, “Eekkinabigin o,” yereegerak nogo ninigen kenok eekwi lek o. Ata, ninigen kaga’lek logonet, abet mba’nuk, eerit nugwi me, niniki ale’nggen aret kenok yokkirogo.

8 Ninagabolo yi, nggonenogo mbo punuk, ninogoba wonage me, mondok-mondok ka noorak uugwe lombok mbakwi kwe, niniki kwippunuk tit ogoorik o.

9-10 Togop me, ninagabolo yi, nggonengga’lek logonet, maluk-obeelom eeko nogogurak nogo, Keritut nen ninowak loonogo onggo ndak-ndak wo’niraawak nduk, nit abok aret at owagam kuwak agago pinanigin me, ninagabolo yi, nggonengga’lek kagak, nggonenak kagak, Ala inikilom ninombaruwak nduk mban eerit noorak mbakoorak me, niniki ale’nggen mban ogoorik o.

Keritut ninom lambumbinaneegerak wone

11 Nit abok at owagam kuwak eeppinanigin nineenu me, ninagabiti mbako logonet, yi aakumi ndi aakumi abok ninoone abet mbaruwak nduk, aganggen kerek togon yorogo monggoorak kwe, nit nonggop logonet, yorogo monggoorak nogo ti, Ala eenu aret o. Ndi, kit togon, kinikime togop aret eekkinake me, kineenu aret mbake agarik o.

12 Nit wone yokkirogwe ti, nit iya me, kit wo’ninabubagip nduk, ambinom yokkirogwe ti lek o. Ata, it inobaabut liippiiga’lek logonet, inetenggen liippunuk mban iya mbakwi nogo nen ninabok mbanggwi iinok, kit puk arugup o. Ata, “Ninogobamini aret me,” yinuk, ninaana’le mbanggo logobagip nduk, yokkirogo ogoorik o.

13 Nit yorogwe paga, “Kumili o,” yo’nirogwe iigak kwe, Ala tiyappuurak nduk, agan nugwi niigak, yo’nirogwe me, op aret o. Ndi, “Aap iniki warak logonet, yo’nirogwe o,”yinuk, yogwe iinok ti, kit ambi eeppinagawok nduk, yokkirogwe me, op mban o.

14-15 At ambi nit aakumi abok ninobaane’me kambeegerak nogo paga nit abok at ninom kunik me, ninom aret kambeegurak. Ndi, “Nit abok ninobaane’me kambeegerak nogo ti, nit ninobaalombok mban eerit nugu logowok nduk, kambulik o. Ata, at ninake kangge mbareegi, eenik agago mippereegerak nogo, ake eerit nugu logowok nduk, ninobaane’me aret kambeegerak kogo,” yinuk, Keritut iniki kunik lombok ee’ninabeegerak me, eereegerak wone ti, nit puk aga’lek yoragak mban eeriyak ee’ninake agaarik o.

16 Togop me, it aakumi abe iinok mban yorogo mengga kwak, nit togop yorogo logogun lek o. It aakumi nen, “Keritut ndogop o,” yinuk, liippunuk, yogo nogogwa kwak, nit aa’- nduk togop aret yogo nogogurak kwe, yogondak nit togop yogwe lek o.

17 Aap ambi Keritut imbirak kunik wonage kenok, at iniki ngget ogobakkigirogo pemenggerak me, obaabut maan mendek lek age logonet, obaane’me ngget mendek aret arigin o.

18 Wone apit yogoorak nogo ti, Ala nen aret eeppinanege menggerak. Ala ninom ogoorak wonogogurak kwe, at nen Keritut eereegerak paga ninom lambumbinaneegerak me, nit Ala ninom lambumbinaniyak wone yi, yorogo logowok nduk, unde eeppinaneegerak.

19 At Ala nen, “An nogo ti, yi aakumi ndi aakumi abok an noone taganggwi iigak kwe, neenggi linggingga’lek aret logonet, Keritut eereegerak paga ninom lambunnogogurak o,” yinuk, yorogo logowok nduk, wone unde eeppinaneegerak eebe nogo ti aret o.

20 Togop kenok, nit Keritut obaane’me oone wonok yoranet nugu logowok nduk, mippinaneegerak logonet, Keritut eereegerak ti paga, “Ala kinom ogoorak logorak lek o. Kinom lambuninip o,” yinuk, Ala nen oone nabek togon yokkirobogom nit aret yokkirogo ogoorik o.

21 At Ala nen nit Keritut ninom kunik niige logomenggerik, “Aap yi, iniki abe koonak aret kagi o,” yinuk, yo’niraawak nduk, Keritut maluk eeke logolik kwe, nit ninomaluk nogo at oba lenggenogo pereegerak.

Pasal 6

1-2 At Ala nen ari logonet, “An nen kabuwa mbariyak eyom paga kat yo’nege nogo an naruk konengge. Kat kagap ndariyak eyom paga yeenggwa kege, Eereegirak o,” yinuk, yereegerak me, kit ninom Ala eyabu ambit eerit nogwe niigak, at iniki kunik nen obeelom eeppinagage nogo, “We aanom warogo eeppiige kagi,” kinombake kero, niniki, “Ao,” mbako logonet, yokkirogo ogoorik o. Kabuwa mbariyak eyom nogo ti, yogondak aret, ndi, kinagap ndariyak eyom nogo ti, yogondak mban aret me, yokkiragi o.

3 Nit ambi eerumonggoorak paga yiluk ari kenok wone yokkirogo logorak unde eeppinaneegerak nogo, meek eerogo pukwak nduk, nit mondok liippunuk mban eeko ogoorik o.

4 Aaninggin-paaninggin ninoba kwi’- nage, maluk ninoba age, “Nonggop eeruwi,” yinuk, niniki piirik ee’ninake,

5 yawi ninookwi, keele maarogo mambinanugwi, keekok paga niniki taganggwi, yoranet nugwi niigak, anggon-panggon ee’ninake, wu yega’lek nogo yega’lek kinoba aberak mban wonage, mbi abu tit nogo yugwi,

6 niniki mondok abe paga yokkirogwe, nit wone nineenu abok aret kineenu eeppinagagwi, ninaanaganggenggwi lek kwi’ndak logonet yokkirogwe, kinabuwa nen yanggorogon kinaruk wakwi, Aberiniki ninom kunik logonet mamunggirogwe, nineebi mbaka’lek ninom abu kunik logonetyokkirogwe,

7 Ala ari menggerak wone yokkirogwe, Ala omaawi paga eeppinanege kagak eerit nugwi, obeelom mban eerit nogo logonet, wone ti, nineegin-ninomaale kwak li’luk eerak wonok nugwi,

8 tiyappinanugwi, tebembinanugwi, ninabok mbanggwi, ninayuk wukwi, abet kenok mban yorogo monggoorak kwe, pilit ninoba pinanugwi,

9 it ando nen, “Aap yi, inendage lek mendek o,” yinuk, ninombakwi kwe, it ando nen perak, “Aap yi, inendage warak o,” yogwe, kambuurak kwe, nineenik wonogwe, ninookwi kwe, kangga’- lek aret wonogwe,

10 niniki puru ari kwe, kagak ale’nggen mban mbakwi, nineenggi lek kwe, it apit ineenggi warak eeppiigwi, ninamendek lek aret kwe, yi mendek ndi mendek abok aret unde eerogo pakwi, eerit nogo monggoorak nogo abok aret ambi eerumonggoorak paga yiluk ari kenok, nit wone unde eeppinaneegerak nogo meek mbarukwak, Ala ayeloman logonet, “Eerit nogwe yi, iya,” yuwak nduk, niniki kwi’ndak logonet, mondok liippunuk aret eerit nogo ogoorik o.

11 Kit Korindut mendek yi wae. Nit niniki ee’ninake nogo ambi teppega’lek abok aret paganogo yokkirogo o.

12 Kit ninom niniki kunik me, ee’ninake ugun paganogo yokkiroorak op mbakwi kwe, kit perak, eekkinake nogo paganogo nit yo’niroorak meek aret kiigo o.

13 Togop me, kit nit niniki kunik kinombakwi kwak, kit ndak-ndak ninombako logonet, eekkinake nogo abok aret paganogo yo’niroorak nduk, kit napuri an kinogoba negen logonet yokkiragi o.

“It abet mbaka’lek kinom nugu logorak mage,” wone

14-18 It obeelom eeko menggaarak inom, Ala wone yugu taganggo menggaarak inom, inom lambunik logonet, eeko logorak op mbakop? O eya inom, o apit inom, imbirak lambuniyak op mbakop? Keritut ari kenok Tile nen, “E o,” ari, ndi, Tile ari kenok Keritut nen, “E o,” ari, yogo menggaarak mbakop? Ala awi wurik me nen eekwi inom, kugi awi wurik me nen eekwi inom, ti imbirak ndakndak eekwi me nduk yogo ogotik? Ndi, it abet mbakwi inom, abet mbaka’lek inom, nano paga iniki ambit eeppunuk, lambunik logorak mbakop? Mondok lek aret me, it aakumi abet mbaka’lek nogo, “Ninom niniki ambit aret o,” yinuk, ugun kinom nugu logorak ti mage o. At Ala nen ari logonet, “An inenggela’me logonet, it ninom nege logogin o.

It an napuri aret ogwe, ndi, an nen it inogoba aret age, Eerigin o,” yinuk, ari nagagerik, ti’nuk, ninogoba nen wone ambi ari logonet, “Togop me, aakumi inenggela’me nen wundi woraanip o. Wundi wogo logomonggotik, kinalik leenak logonu o,” yinuk, ari, ndi, ambi, at Omaawi Lombok Menggerak ninogoba nogo nen ari logonet, “Maluk mendek ambi kit kineenggime lek wundi wogwe iinok, an wokkinake logogin o, An nen kinogoba age, ndi, kit nen an napuri wologwe inom, komologwe inom ogwe, Eerugun o,” yinuk, ari, yereegerak nogo ndak-ndak, nit nineebe ti, Ala eenik menggerak awi wurik aret me, it aakumi abet mbaka’lek iinok, “Ninom niniki ambit aret o,” yinuk, ugun kinom nugu logorak lek o.

pasal 7

1Togop me, noreewi o. Kit an niniki kunik me, Ala nen wone yereegerak ti, nit niinok aret yo’niragagerak me, ninikime nen maluk eeriyak koonggwi, eebe aret eekwi, eeko monggoorak nogo abok aret mbo punuk, Ala ninagabiti mbako logonet, maluk eeka’lek at ake leenak obeelom mban eekwi niyaawak nduk, eeko logowok o.

Pawulut iniki ale’nggen mbareegerak wone

2 Kiniki abe paga nit nineebe wo’ninabubagip nduk, yokkirogo o. Alom lek kagak ninoone kinoba pinagagwi, maluk eeppinagagwi, wi-wi eekkinakwi, nit togop eeppinaga’lek aret ogoorik o.

3 “Kit ninom niniki abu kunik me, ninom kanggwi, ninom nineenik logonet eerit nugwi, eeko logorak ti op mban o,” yinuk, muk yokkirogogurak me, wone yokkirogoorak ti, we nineebe wo’ninaka’lek kiinok, yokkirogwe ti lek o. Ata, we aret yokkirogo o.

4 Kit ninom kunik me, “Abet aret wo’ninabugun,” kinomba’nuk, niniki ale’- nggen mbake logonet, yokkiragi o. Aaninggin-paaninggin ninoba age tit kagak kwe, kit abet mba’nuk, eerit nugwi paga niniki eyak wappanugwi me, “Kit yi, iya o,” yinuk, niniki ale’nggen abu alik negen ee’nake agaarik o.

5 Nit o Makendoniya unggwi wogo nogogurik, aaninggin mondok alik negen ninoba kwi’nage mbareegi, niniki ale’nggen mondok lek aret wonogogurak. Wone wakwi paga aaninggin ninoba age, “Nonggop arigin,” yinuk, ninagabiti ee’ninake, ee’ninakerak wonogwe niigak,

6 it aakumi iniki wakkologwe iinok, iniki eyak wappiige menggerak Ala nogo nen, nit niniki eyak wappinanuwak nduk, aap Titut nappi wagaarak.

7 At eebe niya wagaarak ti paga mban lek o. Ata, wage nagaarik, kit pe’neya woroorak, “Ao,” mbakwi nogo inom, eereegutak paga kiniki wakkologwe nogo inom, ndi, an nabok mbanggwi iinok, kinoone omaawi paga an naana’le mbanggwi nogo inom, abok aret mbininogo yo’niragaarak ti paga, niniki eyak wappinanegerak me, yogondak niniki ale’nggen ambik mbake agarik o.

8 An liiru mbanogo nappinagi wagagirak nogo pekkogo nogogutik, “Ao,” yinuk, kiniki wakkologogutak nogo konengge nagagirik, “Mbanogo nappiyoorak lek mendek eekirak ao,” yinuk, an togon niniki wakkolagagirak kwe, ti’nuk, niniki mbake logonet, “It iniki mondok-mondok wakkologwe ti lek o. We ne ambiriluk aret iniki wakkolaga,” mbake nagagirik, “E. Ti kenok, op aret mbanogo nappiyareegirak kagi,” mbareegirak.

9 Ndi, yogondak perak, keyage ambik wake agarik o. Kit kiniki wakkolaabagip nduk, eereegirak mba’nuk keyage wake lek o. Ata, an liiru mbaneegirak nogo pekkogo nogogutik, “Abet aret yo’nirage kogo o,” yinuk, kiniki wakkologo logonet, maluk mbo pereegutak ti paga, an keyage ambik wake agarik o. At Ala mbake menggerak ndak-ndak kit abet aret kiniki wakkologogutak me, liiru mbaneegurak ti paga nit maluk eeppinagulik aret mbako o.

10 It iniki abet mbaka’lek mendek nen inamendek ambi lek age kenok, iniki wakko’net nogo nagaatik, irip paga kambit nogo menggaarak kwe, nit perak, Ala nen, “It iniki wakkolaawak,” mba’nuk eeppinanege nogo ti, nit maluk eekwi nogo niniki koombunuk, mbo pugwi niinok, Ala nen ninagap ndarogo nineenik logowok nduk, eeppinanege menggerak me, “It iniki wakkolaawak nduk, mbo pigibok eekirak ao,” yinuk, yigin lek aret o.

11 Kit kiniki wakkologo mbareegup, Ala nen eeppinagareegerak nogo liippogo logonip o. Kit eereegutak nogo ti, kiniki wakkologo logonet, maluk kinenggela’me wonage nogo mbet-mbet koonggwi, “Maluk nabenggolagaarak,” kinombarukwak,mbet-mbet kinaana’le mbanggologwe, “Ala nen ninoorukwak ninagabiti,” mbako logonet, at maluk eereegerak nogo mondok kineebi mbakwi, “Wone yi agaarak nogo ninogoba Pawulut ninom koonuwok lak ao,” mbakwi, maluk eerak mbetmbet aganggen kerek togon owak loonggwi, eereegutak nogo mbininggo logonet, kit maluk ambi eerulik obeelom aret owak loonggotak kiigo o.

12 Togop me, an liiru mbanogo nappinagi wagagirak nogo ti, at maluk eereegerak nogo inom, it maluk eeppiyareegerak nogo inom, it inake mban ti, liiru mbanulik o. Ata, kit nen kiniki kunik ninombako logonet, yokkirogwe nogo mbet-mbet aret liippunuk eekwi Ala nen kiyaawak nduk, liiru ti, mbanogo nappinagi wagagirak o.

13 Wone mbet-mbet koonggotak ti paga niniki ale’nggen ambik mbako ogoorik o. Ti awo mbakwi niigak, Titut iniki eyak wappogotak me, ale’nggen ambik mbake logonet, nit yo’nira wage mbaki, nit togon abunuk niniki ale’nggen ambik mbakoorak o.

14 Nit abet kenok mban yokkirogo nogogurak me, tiyappinagago logonet, kit eerit nugwi abok aret Titut mbininogo yogo mbareegu, kiya nage nagagerik, yoreegurak nogo ndakndak eekwi enegen kiyareegerak me, mbininogo yo’nira wage mbaki, ninenggali eerogo pinanulik abe eekotak paga niniki ale’nggen ambik aret mbako ogoorik.

15 At Titut aa’nduk kinabuwa mbake nagagerak kwe, kiya nage mbareegi, kinagabiti nen kinaganak nuknuk yogo logonet, keyage warogo eebe waganggo nogogutik, kooniyak yokkirogogurak nogo, “E o,” yinuk, mbet-mbet koonggwi kiyareegerak nogo, aberak logonet, yogondak abunuk kinabuwa nggwok lombok mbake agaarik o.

16 Kit eerit nugwi abok aret obeelom mban eerit nugu logomunggup abet aret kinombake logonet, an niniki ale’nggen mbake agarik o.

8 Inabuwa nen inamendek kuwak eereegwaarak wone

1 Noreewi o. It Ala apuri o Makendoniya kuwak eerit nogo menggaarak abok nen Ala iniki kunik nen eeppiige kagak eereegwaarak nogo kineenu eeppinagarak mbakoorak me, yokkiraawi o.

2 Aaningginpaaninggin mondok iya tit inoba age kagak, “Yi ninabut mbanikit nduk eeppinanege o,” yinuk, iniki ale’nggen ambik mbako logonet, ineenggi abu lek tit kwe, aakumi inabuwa nen inamendek mondok alik negen inake kuwak eekaarak o.

3 It nen, “Nit ti kuli kuwak eeriyak ninobam o,” mbakaarak nogo mban kuwak eerulik o. Ata, “Ti kuli kuwak eeriyak meek,” mbakaarak nogo kagak ambinom mondok iya tit kuwak eekaarak naruk konenggirak me, yokkiragi o.

4-5 Nit nen, “It mbuuluk yeenggwaaroorak op aret,” mbakoorak nogo kagak, it inalik nen iniki koombunuk, “Nit kunduk it Ala apuri alik leenak o Yureya inabuwa lombok mbako monggoorak me, inake kuwak eeko logowok o,” yinuk, inoone nabenak mban yo’nirogo nagaarik, nggwok aret kuwak eekaarak o. It inamendek aa’nduk kuwak eerulik o. Ata, aa’nduk ineebe apit aret Ala wogogo nagaarik, ti’nuk, at Ala mbake menggerak ndak-ndak, ninoone liirogon konenggo nagaarik, kuwak eekaarak o.

6 Togop me, at Titut nogo it Ala apuri inabuwa nen inake pugu nogo kuwak eerit nage me, kit ando awo pega’lek nogo mbet-mbet pumonggotak me, waganggak woraawak nduk aruk wakoorak o.

7 Kit kiniki abet mbakwi, iniki ale’nggen paga konenggwi iigak yorogwe, Ala ari menggerak wone kineenu ogwe, kiniki abe paga yeenggwaaranet nugwi, kiniki kunik ee’ninakwi, eekwi ti nogo abok aret nggwok wigak arime, aakumi inabuwa nen inake kuwak eeriyak yi nogo inom ndak-ndak nggwok aret eeko logobagip nduk, yokkiragi o.

8 An wone yokkiragi yi nogo ti, noone omaawi paga yokkirage lek o. Ata, it ando an noone konembunuk, iniki aganggen kerek togon eekaarak nogo ndak-ndak, kit an noone konembunuk, “Ndak-ndak eerumonggotak paga kiniki kunik ee’nakwi kiyaamun ilik?” yinuk, yokkiragi o.

9 Ninowe Yetut Keritut nen kinabuwa mbake logonet, eeppinagareegerak nogo kineenu aret o. At nen, “An aap nggwok mondok tiyanak aret minggirak kwe, it ninom ndak-ndak tiyanak logowok nduk, an tebeppati wambi o,” yinuk, at nggween paga tebekkola wambi wagagerak nogo o.

10 Ala apuri inake kuwak eeko logorak an op mbake nogo, ambi yokkira o. Tahun aa’nduk nogo paga, kit aa’nduk Ala apuri inake kuwak eegiroorak koonggwi, ndi, kit nduk eebe aret kuwak eekwi, eereegutak kwe,

11 kit ando pega’lek kero, yogondak mondok age yobok togon pogo logorak ti, op aret mbaki o. Kiniki aganggen kerek togon kuwak eeriyak koombunuk, ando kuwak eereegutak nogo ndak-ndak, yogondak kinageerok ambi wonage kenok, ti aret kuwak eegirogo logonip o.

12 Ninamendek lek me, wogoga’lek kenok ti paga, Ala nen eebi ninombake menggerak lek o. Wonage kagak wogoga’lek kenok perak, eebi ninombake menggerak me, eebe wonage kenok wogogwi, “Wogorikit lak eebe lek me, ao,” mbakwi, ti imbirak wogogwi mban aret me, inikilom mbake menggerak.

13 Kit eeriyak yokkirage nogo ti, it ando ugun puk iigak, kit Korindut mendek nen mban pogo logobagip nduk, yokkirage lek o. Ata, yeenggwayeenggwa eeko logobagip nduk, yokkirage agarik o.

14-15 Peebi aaninggin kit kinoba age kenok, it Ala apuri o Yureya mendek nen kit yeenggwaagirogo logowak nduk, yogondak kit kinamendek we mbuuluk ka’let agaarak me, kit nen it yeenggwaaroorak op aret mbake agarik o. “Nggwok yonggokkologogwaarak nogo ambik age, Ndi, mbuuluk yonggokkologogwaarak nogo lek age, Eerulik noorak ndak-ndak aret agagerak,” yinuk, liiru mbanak nogo ndak-ndak kit togon togop aret yeenggwa-yeenggwa eekwi paga kit kineebe ndakndak obeelom aret logomunggup o.

Titut oreewi inom eereegwaarak wone

16 Nit nen kinoba aberak me, yeenggwaagiroorak mbako monggoorak nogo kokwak, aap Titut togop aret yeenggwaagirage logowak nduk, Ala nen iniki koonggerak me, “Ala wa,” yoge minggirak.

17 At nen, “An yeenggwaaraakit lak, ao,” mbake me, “Kat o Korindut op noorak ilik, lek a?” awo yogwi niigak, iniki nen, “An aret naakit o,” yinuk, kiya wage ti o.

18 Kiya wage me, ninoreeluk ambi wone obeelom wone Ala apuri kuwak eekwi me abok aret yoranet nege paga endage tiya yereegerak nogo, imbirak nappiya wogo ti o.

19 Nit nen ninowe tiyappugwi, ndi, aakumi inabuwa nen yeenggwaarogwe niyaawak nduk inake kuwak eekwi, eerit nogwe nogo, at ninom eeke logowak nduk, Ala apuri kuwak eerit nogo menggaarak nogo nen leenogo mippegaarak me, kiya wage ti o.

20 Aakumi inamendek nggwok kuwak eekaarak wogorogo logonet, ninggin ambi eerumonggoorak paga aakumi nen ninenggali wappinanukwak, liippunuk aret eeko ogoorik o.

21 Nit ninogoba Ala enegen wonage me nduk mban eekwi lek o. Ata,aakumi inom inigen wonogwe iigak eekwi me, ira naga’lek kagak, nonggop togon eerogo wogora noorak nogo, aa’nduk koonogo pogo ogoorik o.

22 It kiya wogwe nogo, ninoreeluk ambi inom nappi wogo o. At ninom eerit nogo logonet, mondok liippunuk eerit nage kogoorak me, ninoone konembunuk, “Mondok abet aret kuwak eerugun,” kinombake logonet, “An kunduk, liirogon yeenggwaarage logokit o,” yinuk, kiya wage ti o.

23 At Titut nogo an nawot aret me, nimbirak yeenggwaagiroorak nduk eeko ogoorik o. Ndi, it ninoreewi ando kiya wogwe nogo ti, Keritut endage tiyappogo menggaarak me, Ala apuri kuwak eerit nogwe lombok nen leenogo nappiya wogwe ti o.

24 It Ala apuri kuwak eerit nogo menggaarak alik nogo nen, kit kiniki kunik paga Ala apuri ugun wogonakwi, ndi, “Pawulut oreewi inom nen it o Korindut mendek tiyappiigwi nogo ti, ti eekwi paga tiyappiigwi iigo,” yinuk, yogwe, eeruwak nduk, it kiya wogwe ti, kiniki kunik paga liirogon wogoninako logonip o.

9 It Yerutalem mendek inake kuwak eereegwaarak wone

1 It Ala apuri alik leenak o Yureya mendek yeenggwaaroorak wone nogo, nit liiru ambinom mbanogo nappinagi woroorak lek aret kwe, we mbuuluk irip paga iluk yi aret yokkiraawi o.

2 Kit kiniki nen yeenggwaaroorak mbakotak nogo an abu neenu aret o. “Tahun aa’nduk nogo paga it o Akaya mendek nen Ala apuri o Yureya mendek yeenggwaaroorak iniki aganggen kerek togon muk kooneegwaarak o,” yinuk, it o Makendoniya mendek inenggaanom paga kit kooneegutak nogo wogoppinagage logonet, mbininirage mbaki, it ando nggwok nen, “Nit togon ndak-ndak yeenggwaaraawok o,” yinuk, koonggaarak.

3 Kit wogoppinagage logonet, yoragarak nogo, “Yi we aret yegerak,” mbarukwak, an noone yagarak nogo abet aret mbaruwak nduk, kuwak eeriyak kooneegutak nogo woorak nduk, wologwe nappiya wagi ti o.

4 “Kit abet aret kuwak eerumunggup,” kinombake logonet, yoragarak nogo, an Makendoniya mendek ninom pekkiya wogo logomonggoorik, “Yi kuwak eeka’lek kagak yo’niragaarak kogo,” mbakwi iinok, kit ninom ninenggali arukwak, mbetmbet kuwak eeko logonip o.

5 Togop me, aa’nduk, kit kuwak eeriyak yo’nireegutak nogo, “Yi we ineebi mbako logonet, kuwak eekaarak lek o. Ata, inabuwa nen iniki ale’nggen mbako logonet, kuwak eekaarak,” kinombaruwak nduk, an awo waga’lek neegak, it wologwe ti nen pugu nogo kuwak eeko logowak nduk, nappiya wagi ti o.

6 Wone yi, liippogo logonip o. Aap ambit-ambi nen yabu mbuuluk waganogo yake kenok, mbi mbuuluk aret ndakkolage, ndi, ambi nen yabu nggwok aret waganogo yake kenok, mbi nggwok aret ndakkolage, eeko menggaarak me,

7 it aakumi iniki ale’nggen paga kuwak eekwi iinok, Ala iniki kunik aganake menggerak me, kit kuwak eeko logonet, kiniki aaninggin kagak kuwak eekwi, kineebi mbakak kuwak eekwi, eeko logogup o. Ata, kinalitik-kinalitak kiniki koombunuk nen ale’nggen paga kuwak eeko logonip o.

8-9 “Ineenggilek iinok, amendek tumburiranet nage, Obeelom mban eeppiinet nage nogo kobak arigin lek, mondok aberak wonage, Eeke logogin o,” yinuk, liiru mbanak nogo ndak-ndak, kit kiniki ale’nggen paga kuwak eekwi kiinok, Ala iniki kunik en kit, “Ndi mendek uugwe,” mbarumonggotak kagak, mbaka’lek mendek ambinom kalo logonogo wokkirage logogin me, kit ambi mendek lek kenokuugwe mbarumunggup lek o. Ndi, aakumi inabuwa nen yeenggwaaroorak kunduk, wonage mban aret kogo logomunggup o.

10 It aap awi yaka nen yaruwak nduk awi pipuk eerogo pege, ndi, mbi eebe ndaruwak nduk kole eerogo pege, eeke menggerak Ala nogo nen kit kunduk, aakumi yeenggwaaroorak nduk, awi negen pipuk agago nggwok aret wokkirage, ndi, mbi eebe ndaruwok nduk, kole eerogo pege menggi kwak, aakumi inabuwa nen wogorogwe kiinok, Ala nen nggwok aret wokkirage, eeke logogin o.

11 Kiniki lek ndoobu logonet, aakumi wogoranet nugwi paga Ala nen kit kineenggi warak eeppinagage logogin o. Ndi, nit yokkirogwe konembunuk, kiniki ndoobu paga kuwak eekwi me, it aakumi ambik aret Ala, “Wa, wa,” yogo logogun o.

12 Aakumi inabuwa mba’nuk, kuwak eerogo wogorogwe nogo ti, it Ala apuri aaninggin inoba wonage nogo, lek age, ndi, it aakumi apit nen Ala, “Wa!” yinuk, keyage wakwi, eerugun me, yeenggwaarogo logorak op aret o.

13 Kit Keritut eeke nagagerak obeelom wone abet mba’nuk waganggwi kiigaarak nogo ndakndak eerit nugwi, ndi, kiniki lek ndoobu logonet, kinamendek it aakumi abok o Yureya mendek inom yeenggwaarogwe, eekwi paga, kinabut mbambunuk, “Ala apuri abet aret iigo,” yinuk, Ala endage tiyappogo logogun o.

14 Ala iniki kunik en mondok alik negen eerogo pinagage kagak, kiniki ndoobu logonet kinamendek it aakumi yeenggwaarogwe kiinok, it aakumi iniki kunik eekkinako logonet, kinake tamban eeko logogun o.

15 Ala ninabuwa nen mondok alik negen wo’niragagerak nogo mbininogo yuurak meek me, at mban, “Wa, wa,” yogo logowok o.

10 Eeke nagagerak alom liirogon yoragagerak wone

1“At Pawulut nda wonage logonet, agabiti mbaka’lek mondok lok togon yo’nirage, ndi, nit ninenggaanom kenok perak, agabiti mbakak oone yanggorogon yo’nirage, eeke menggerak o,” yogo monggotak kwe, Keritut ninabuwa nen oone yanggorogon yo’nirage menggi kwak, an Pawulut togon ndakndak, niniki, “Ao,” mbake logonet, wone ambi yokkira.

2 It aakumi ando nen yogo logonet, “It nggween paga mendek eeko mengga kwak, Pawulut oreewi inom ndak-ndak ambi kolaawok nduk eerit nogo agaarik,” mbakwi iinok, an noone omaawi paga it yoroorak mbakirak nogo kokwak, kiya wage logominggirik, kit togop ndak-ndak yokkirookwak, noone yanggorogon yokkirage yi aret liippunuk, eeko logonip o.

3 Nit nggween paga yime nugu monggoorak ti abet aret kwe, it nggween paga mendek eeko menggaarak nogo kokwak, nit ambi kolaawok nduk, eerit nogwe abu lek o.

4 It tebembinaniyak nduk eekwinogo, ninom perenggolaawok nduk, it nggween paga mendek ineegin nogo mendek nit porogo wonogwe lek o. Ata, yigin unde Ala nogo ninenggaawak paga punuk, pak mondok nu’lek wurik kagak toguk togon eerogo pegak inoori ungguurak nogo mendek aret porogo ogoorik o.

5 At Ala mban ninenggaawak paga logonet, it abe wone taganogo punuk inoone we ugun agan nugwi nogo inoone lek eerogo piigwi, “Ala wone mban kineenu a’nuk logorak ti meek o. Ata, yi wone ndi wone abok aret kineenu ariyak perak op o,” yinuk, wogoppatit nugwi nogo tebenogo piigwi, ndi, nit niniki mba’nuk eeriyak koonit nugwi nogo tebenogo punuk, Keritut yo’nirage kenok mban eekwi, eerit nogo ogoorik o.

6 Nit yokkirogwe nogo, “Eeko logowok o,” yinuk, liirogon eerit nogwe kiigo logomonggoorik, it ando, “Eeko logorak, nineebi,” mbakwi nogo, it eeppiyoorak Ala nen li’luk eerogo pinanege kagak ninoone omaawi paga yorogo logogun o.

7 It ando nen, “Nit mban Keritut apuri ogoorik o,” yinuk, yogwe nogo nen, “It togon ninom ndak-ndak Keritut apuri aret iigo,” yinuk ninombako logowak o. Wone ti, kenom paga aret wonage me, kit nonggop nduk, liippega’lek ogotik?

8 Kit maluk eerogo pinagakit nduk, at nogoba nen awoneninu kili’nirulik o. Ata, obeelom eeppinagakit nduk, kili’nireegerak nogo iya lombok kili’nereegerak mbake logonet, yokkirage me, “At wogoppake logonet, yo’nirage o,” yogwe kwe, an nenggali mbaka’lek aret agarik o.

9-10 “At Pawulut nen liiru mbannirage logonet, oone omaawi mondok lok togon yo’nirage menggerak kwe, pe’niya wage nagaatik perak, eebe abu meek logonet, nano wone negen yo’nirage menggerak o,” yinuk, yogwe kiigirak me, “Ninagabiti mbaruwok nduk liiru mbanogo nappinani wage kogo o,” yinuk, nombakwi ti mage o.

11 It aap wone togop yogo menggaarak nogo nen, “Pawulut ndogop eerigin o, yinuk, liiru mbanogo nappinani wage menggerak nogo eebe niya wage logomenggerik, liiru mbanak nogo ndak-ndak yo’nira woraagin,” abet aret mbako logowak o.

12 It aakumi ando wogoppatit nugwi nogo, it iya me, ninom lambunggwi, ninom ndak-ndak wakkogwe, eeriyak meek aret mbako ogoorik o. It aap togop mbakwi ti, “An iya kat iya,” yogo logonet, it eekwi mban wakkagak mbininggo menggaarak me, it abu wi negen yogwe iigo o.

13 Nit nineebe nen aret Ala wone yora naga’lek kenok, we ugun, “Nit ninapuri aret o,” yinuk, yugun lek o. Ata, Ala nen, “Time aret yora nogo logonip o,” yinuk, yo’niragagerak nogo time nanuk, liirogon yorogwe niigak, obeelom wone waganeegwaarak nogo kenok mban, “Yi nit ninapuri aret me op eeko o,” yinuk, niniki ale’nggen mbako ogoorik. Ndi, “O Korindut kunduk yora nanip o,” yinuk, yo’nirage mbareegi, liirogon yokkirogwe niigak, obeelom wone waganeegutak me, “Kit kunduk, ninapuri aret o,” mbako logonet ninale’- nggen mbako ogoorik o.

14 Nit Keritut eereegerak obeelom wone yokkira wogogurak nogo, at Ala mbaka’lek kagak, nit nen mban yokkira woroolik o. Ata, Ala nen, “O time yora nanip o,” yo’nirage mbareegi, “Kit kinom aret yokkira woroorak,” mbareegerak kenok, yokkira wogogurak me, “Kit ninapuri aret o,” yinuk, ninale’nggen mbakwi nogo ti, op aret mbako ogoorik o.

15 Ala nen, “O time yora nanip o,” yo’niraga’lek kenok, aap alik nen yorogwe iigak obeelom wone waganggwi iinok, “Nit ninapuri aret o,” yinuk, yugun lek kwe, kit abet mbakwi nogo mondok mugurok nogwe paga kiniki kole arit nogwe kiinok, nit yoranet nugu logorak Ala nen koonogo pereegerak nogo ti, ambinom nggwoktogon wiganinuk noorak, “Ao,” mbako ogoorik o.

16 It aap alik nen yorogo menggam kagak, “Nit ninapuri aret o,” yinuk, it inapuri ndinggo’nok wogoppatiyak ti, nineebi o. Ata, kit kiniki kole ogwe kiinok, it Ala wone konengga’lek o ambokan time mban yora noorak mbako ogoorik o.

17 “Kit ambi nen wogoppatiyak mbakwi kenok, Ala nen eeppinagage kagak, eeko monggotak me, at mban wogoppogo logonip o.”

18 Aakumi eerit nugwi paga wogoppakwi kenok ti, iya lek o. Ata, Ala nen wogoppiige kenok perak, abu iya o.

11 Pilit wone agan wogwe iinok, yoragagerak wone

1An aap kumili-kumili negen logonet, wone yi yokkirage kwe, kagak konenggo logobagip nduk, yokkiragi o, noreewi.

2 Kwe aap kigin waka’lek kwak, kit an napuri togop logonet, kinogonggelo ambit Keritut aret kolaabagip nduk, abok yokkirage nagagirak nogo kagak, alik eekwi kiige nagarik, Ala apuri at oone mbo punuk, alik mugurok nogwe iinok, iniki wakkolage menggi kwak, an ndak-ndak niniki abu wakkolage agarik o.

3 Waalo oone amburu ndik-ndik kwe Kawa yoge logonet, at ambokan laganeegerak pogom, it aap alik nen inoone amburu ndik-ndik yokkirogwe iinok, “Keritut oone mban konenggo logowok o,” yinuk, abet aret miireegutak nogo mbo punuk, nomonggiren nogwe iyo, nagabiti mbake logonet, yokkirage agarik o.

4 Kit Yetut waabagip nduk, wone aa’nduk yokkirogo nogogurak nogo kagak, it aakumi alik nen wogo nagaatik, “Yetut ambi yi aret o,” yinuk, yokkirogwe, Aberiniki waganeegutak nogo kagak, “Aberiniki ambi yi aret o,” yinuk, yokkirogwe, ndi, wone obeelom wone abet mba’nuk, waganeegutak nogo kagak, “Wone obeelom wone ambi yi o,” yinuk, agan wogwe, eekwi iigak, “Nonggop yogwe iyaamun?” yinuk, “Puk wonogwe,” yogwe iigirak me, nagabiti mbake logonet, yokkirage agarik o.

5 It wone yokkira wagaarak mondok iya mba’nuk, tiyappiigwi nogo ti, it iya, ndi, an meek, an togop mbake lek o.

6 Noone ninggin negen ari minggirak kwe, neenu logonet ari minggirak kineenu aret o. Nit kinenggela’me logonet, eerit nogo nogogurak nogo ti, abok aret kineenu me, ngge yokkiroobok aga o.

7 Kit obeelom eerit nugwi kiyaakit nduk, an niniki tebeppatinuk, Ala eeke menggerak obeelom wone onggo lek we aret yokkirage nagagirak ti paga maluk eeppinagareegirak kero.

8 An kit kinake eeke neegak kwe, kit nen yeenggwaanega’lek kiinok, Ala apuri kuwak eerit nogo menggaarak alik me nen yeenggwaanugo nogogwaarak me, it inageerok ti, yogoot negen waganeegirak kagi o.

9 Ndi, an kinenggela’me wonage neegak, namendek lek mbareegi, noreewi Makendoniya mendek nogo nen wogo nogogwaarik, inamendek abok aret wo’niri wogogwaarak me, kit ambi wo’nirubagip nduk, an mondok nggino yokkiroolik o. An yokkirage paga aaninggin kinoba arukwak, an neenggi paga mban nen liirogon eekko’net nage nagagirak me, yogondak kunduk ndak-ndak aret eekko’net nage logogin o.

10 “Namendek nalik nen eerogo nenet nage logonet, an iya eeke agarik,” mbake nogo, it o Akaya enaagan- ambokan menggaarak nen, “Ti eeke mage o,” yo’niriyak mondok lek aret o. An Keritut wone waganeegirak paga pilit yuurak lek me, abet aret yagi o.

11 “An eeke iya,” mbake logonet, “Eeriyak mage, yo’niriyak lek,” yokkirage nogo ti, an niniki kunik eekkinaka’lek logonet, yokkirage mbakop? Lek o. An mondok niniki kunik eekkinake nogo ti, Ala eenu aret o.

12 An ti eeke logorak yokkiragarak alom ti, it aakumi wone alik yokkirogo menggaarak nen, “Pawulut inom eeko menggaarak nogo nit ndakndak aret eeko monggoorak o,” yinuk, wogoppatit nugwi nogo, inoone mondok lek eerogo piyaakit nduk, “An eeke minggirak ti, aret eeke logogin,” mba’nuk, yokkiragarak.

13 It aap ti nen, “Nit Keritut nen nappinani wagaarak o,” yinuk, inoone eegu yimela-nimela agan wogo logonet pilit pugunogo yoranet nugwi, aakumi wi-wi aganako logonet inambokan laganggwi, eerit nogo menggaarak.

14 At Ibilit kunduk, malayikat etenggen abinak kwindagala aago menggerak nogo ndak-ndak kumbunuk, eerit nage menggerak me, it ti eekwi iinok, “Wi!” yugup o.

15 Inogoba eerit nage kokwak, apuri ndak-ndak aap abe koonak eeko menggaarak inetenggen negen kumbunuk, eerit nugwi iinok, “Iya!” inombarugup o. It eerit nugwi ti, irip me time onggo ndak-ndak eeppiige kaagun o.

Pawulut aaninggin oba age nagagerak wone

16 “Aap kumili negen ari nombarugup o,” yinuk, ne ambinom yokkirage kwe, kumili negen mban nombakwi kiinok perak, an togop aret logonet, wogoppatikit nduk, eeke minggirak nogo mbininogo yokkirage neegak, konenggo logonip o.

17 “An iya eeke,” mba’nuk, wogoppake logonet, yokkiraakit mbakirak nogo yi, Ala nen yo’nege kenok yigin lek o. Ata, kumili negen logonet, yokkirage neyaamunggup o.

18 It aakumi nggween paga mendek nen wogoppako logonet, yogo menggaarak me, an togon ndak-ndak, wogoppake logonet, wone ambi yokkira.

19 It aap wi nen yogwe iinok, “Nit abok nineenu nogo ari me, ari logowak a!” yinuk, teppiigo monggotak me, an ndak-ndak ari neegak teppanubagip nduk yokkiragi o.

20 It aakumi nen inayeloman eekkinakwi, kinamendek lek eerogo nenet nugwi, inabu’me tebenogo pinagagwi, tiyappako logonet, meek eerogo pinagagwi, kinetenggen paga tela eerogo kinookwi, eekwi iigak, “Op aret o,” yinuk, puk ogwe kiigirak kwe,

21 nit perak, togop eeppinagarak ninagabiti nen ninoone yanggorogon yokkirogogurak me, ninenggali aga o. It aap kumili negen ugun yogo mengga kwak, an togop yuurak neebi mbake kwe, it aakumi ando inagabiti lek, ambi eekaarak paga wogoppakwi me, an togon nagabiti lek mbuuluk wogoppatiyak mban tit mbake agarik o.

22 It wogoppako logonet, “Nit Iberani mendek o,” yinuk, yogwe me, an kunduk Iberani mendek aret o. It nen, “Iterali mendek nit aret o,” yogwe me, an togon Iterali mendek aret. It nen yogo logonet, “Abarakam ombo wologwe nit aret o,” yogwe nogo, an togon Abarakam ombooluk aret o.

23 “Keritut ayeloman logonet, ake eeko monggoorak,” mbakwi me, an kunduk, Keritut ayeloman mondok iya lombok eeke minggirak. Wone yi, aap kumili nen yogo mengga kwak ari kwe, abet aret me, konenggo logonip o. Keritut ayeloman logonet, ake eerit nage neegak, ndonggoppanege, keele maarogo mambiigo menggam kulinik- kalinik mambanugwi, ineenggi lingginiyak meek nookwi, kambikit nduk, nabenak mban an ee’nabeegerak mendek neenik age, it ando teeluk negen eeppiigo logonet, an perak, mondok iya lombok eeppanugo nogogwaarak.

24 It aakumi Yakuri mendek nen mbam yawi paga ne 5 nooko logonet, ne 39 kuli nookwi,

25 mbut yawi mbanak ne kenagan paga nggwiirit nookwi, ne ambit paga yugum togu agago panugwi, yiiro paga nage me, ne kenagan paga yigirik-noonom eerogo panege, niyome tabunogo wuppaneegerak logonet, ngguu’mo wake tit neegak, o liingge oonikiya age,

26 yi awi ndiawi nege me, niyo wurik wage logonet, wo’neren noorak eeke, aap yogoot wagangga nen nooriyak eekwi, an nowe-nawot aap endekem mendek inom nen maluk eeppanugwi, kota inom, karume inom, yi nggwok yenggenak me inom, noreewi pilit yogo menggaarak inenggela’me inom, it abok nen maluk eeppaniyak nduk, eereegwaarak kwe, a’me lik yuulik, mbeyok yereegerak o.

27 Yoranet mban nage neegak, ndeyak eerogo panege, kulinik-kalinik nogo yega’lek neenik mban wonage, mbi abu ee’nake, yi abu ee’nake, mbi lek kenok abu nogo yege, kani lek kenok togwi aret nogo yege, nayum lek me we aret nege, eeke nagagirak nogo ti, an neenu aret o.

28 Ti we nagabolo paga mban ee’nabeegerak me, yagi o. Ndi, niniki nen perak, Ala apuri yi awi ndi awi kuwak eekwi nogo abok aret ko’lukii’me inoba aberit nage minggirak ti inom aaninggin mban aret o.

29 It aakumi iniki aaninggin ogwe iinok, an kunduk niniki aaninggin age, it maluk eekwi iinok, “Ao,” mbake logonet, niniki wakkolage, eeke minggirak.

30 An eeke minggirak mbininogo yokkirage nogo ti, an obeelom eeke minggirak paga wogoppake logonet, yokkirage lek o. Ata, an neebe abu ninggin yinuk-punuk aago logonet, eeke minggirak nogo mbininogo yokkiragi o.

31-33 An o Ndamitik wonage me, aap endagembogut Aretat awot gubernur nogo nen an pi’nabuwak nduk, awuri yigin unde yoragagerak wundi wage neyo, tu pak ambe paga enaarak wonogwe iigak, noreewi nen muun yarak me yonggologo yagat obaga mbo wumbanugo mbareegwa, it inambeme nen aret mbaganeegirak. Ti eereegirak ti, abok aret nit mondokmondok alut eeko monggoorak ninowe Yetut ogoba Ala nogo, eenu aret me, an pilit lek, abet aret yokkiragi o.

12 Pawulut abinggaanggo kagagerak yoragagerak wone

1 An ee’nabeegerak iya mbareegirak ambi yokkiraakit mbake yi, kit ambi eeppinagarak nduk, yokkirage lek kwe, Ala nen nabinggaanggo paga yo’nereegerak inom, ndi, wone kumaarak wonagagerak nogo paganogo yo’nereegerak inom, mbininogo yokkirage logi o.

2 Nabinggaanggo paga aap ambi Keritut imbirak kunik me, mbogut mbere ta’mbanak kagak, ambiret ta’mbanak paga pi lagangge kage nagagirik, wambi wagagerak kagak, tahun 14 eereegerak. Aap wonok laganeegerak nogo ti, eebe apit wonok laganeegerak a, ogoma mban wonok laganeegerak a, nogo ti, an neenggo’lek, Ala mban eenu o.

3-4 At aap ti, kambunuk nogo menggam o obeelom nogome wonok laganeegerak wonage logonet, wone aakumi yoroorak mage yugu mendek abok aret yogwe iyareegerak. Aap ti, eebe apit wonok laganeegerak a, ogoma mban wonok laganeegerak a, nogo ti, an neenggo’lek me, yagi o. Ala perak eenu o.

5 At aap ti, time pi laganeegerak wonage logonet, enegen kage, aruk konengge, eereegerak nogo ti, wogoppuurak op aret kwe, an eeke minggirak perak, neebe ninggin yinukpunuk aago logonet, eeke minggirak nogo mban mbininogo yokkirage agarik o.

6 An wogoppatiyak mba’netak en, abet aret nenegen kagagirak kenok ari me, “Kumili nen ari,” nombariyak lek kwe, an eerit nage neegwi inom, noone ari konenggwi inom, nogo mban liippaninuk wogoppaniyak kagak, nenegen kagagirak mbininogo yokkirage paga, “Pawulut ti, aap mondok iya,” nombakwi kiyo, mbininogo yokkiroorak neebi mbake agarik o.

7 Alik tam warak aakumi kogolik mendek nenegen kagagirak nogopaga, “An iya o,” yinuk, wogoppatit nage neyo, Ala nen andi ambi nagabolo paga alok negen ngguurogo paneegerak ti paga Ibilit awot ambi wage nagagerik, wogoppake neyo, nenggali wappanegak mban eeke menggerak o.

8 Andi ti, lek ee’nabuwak nduk, ne kenagan paga Ala yoreegirak kwe,

9 Ala nen an yo’nege logonet, “Aaninggin-paaninggin inoba age kenok, an nomaawi mondok iya lombok minggirak kin kaawak nduk eeppiige me, aaninggin kat koba agaarak nogo, Nogoba Ala nabuwa nen omaawi ndak-ndak eeppanege logogin, mbake logot o,” yinuk, yo’nereegerak me, Keritut omaawi eeppanege kaakit nduk, andi ee’nake nogo ti, niniki ale’nggen ambik mbake logonet, “Op eeppanigi,” mbake minggirak.

10 Togop me, an meek ee’nake kenok, Ala omaawi eeppanege kagak, nomaawi ambik logonet eerit nage minggirak me, Keritut eeke nagagerak wone wigak yuwak nduk eeke neegak, an eeriyak meek ee’nake, miyuk-meya eerogo panugwi, ambi yo’negak mban eekwi paga niniki taganogo pugwi, piyak-payak eerogo panugwi, aaninggin- paaninggin noba panugwi, eekwi iigak, “Op mban aret ee’nakwi o,” yinuk, niniki tayenak ale’nggen aret minggirak o.

It Korindut mendek eekwi paga yoragagerak wone

11 An kumili negen aret ari kwe, alom kit eekwi paga an wone ti yokkirage agarik o. An aap iya me nduk, tiyappaniyak lek kwe, kit nen, “It aap ti, nappiigak mondok iya nen yo’nirogwe o,” yinuk, tiyappiigwi nogo, it iya, ndi, an meek, ti mbake lek it ninom ndak-ndak me, it wogoppiigo logonet, an ninom wogoppaniyak op aret kwe, wogoppanega’lek kiinok, yokkirage agarik o.

12 Kit nen, “Pawulut yi, Ala nen nappiigak mendek logowak nduk, abet aret leenogo pereegerak,” nombarubagip nduk, an niniki kwi’ndak kinenggela’me logonet, yokkirage neegak, kineenu ariyak mendek inom, eerubok mendek inom, kinagabiti warak mendek inom, abok aret Ala nen eeke nagagerak nogo o.

13 It Ala apuri yi awi ndi awi kuwak eeko menggaarak eeppiinet nage nagagirak nogo kwak, an kit ngge eeppinaga’lek neenok, yogo ogotik? Kinake eerit nage logonet, “Onggo wo’ninip o,” yinuk, yokkiroolik eekirak ti perak, maluk eekirak aret kagi o.

14 Aa’nduk ne mbere paga kiya wagagirak kwe, yogondak ne ambi inom pekkiya woroorak koongge agarik o. An woroorak ti, aaninggin ambi kinoba pinagakit nduk, woraagin lek o. Elege-aabologwe nen inogobamini inarum wonogolik o. Ata, inogobamini nen aret elege-aabologwe inarum menggaarak me, an kinogoba kinamendek ambi kolaakit nduk, woraagin lek o. Ata, kit kineebe lombok kinabuwa nen aret woraagin.

15 Togop me, kit kinake eeke logonet, namendek tigippake, nomaawi abu lek eerogo pake, eeriyak ti, niniki ale’nggen aret mbake minggirak me, an kit kinabuwa ambik mbarit unggwage neegak kwe, kit nen perak an nabuwa mbakwi nogo mbuuluk arit unggwage kagarak ti, nonggop o?

16 An nen aaninggin ambi kinoba pinagulik ti abet aret kwe, kit mbako logonet, “At Pawulut ti, ninambokan lagangge logonet, eegu nobat yo’nirage,” mbakwi kiigi o.

17 Wologwe! Kit Ala apuri inake kuwak eerogo piigotak nogo, ando mogonogo an kolaakit nduk, wologwe ti, nappiya wagarak mbakop?

18 At Titut Ala apuri inake pugu kuwak eerit woraawak nduk nappi wage logonet, ore ambi imbirak nappiya wagarak nogo ti, abet aret nappiya wagarak kwe, kit kuwak eerogo pogotak nogo, Titut ando waganggerak mbakop? Woolik aret me, nit yeenggwaagirogo logonet, niniki ambitkoombunuk, eeko monggoorak lek mbakop? Lek o. Niniki ndak-ndak ambit aret koombunuk, eeko monggoorak o.

19 Wone yi abok aret yokkirogwe niigak, kit nen, “Pawulut oreewi inom inaana’le mbanggo’net nogwe,” ninombakwi negen kiigirak kwe, nit togop lek o, noreewi. Kit lombok niniki kunik me, kiniki kole eekkinabuwok nduk, Keritut ayeloman logonet, Ala enggaanom paga yokkirogo ogoorik o.

20 An nen, “Kit eeko logorak,” mbake nogo kagak alik eekwi me kiya wage, ndi, kit nen, “At ndogop eeri woraawak,” nombakwi kiigak, an nen alik eeri wage, eerukwak, an nagabiti mbake agarik o, noreewi. An kiya wage logominggirik, noone-koone agan nugwi, nuwa-kuwa yogwe, naninikanini yogwe, an iya kat iya yogwe, nabok-kabok yogwe, wone kinambe irip paga wonok nugwi, wogoppatit nugwi, ogoorak ka’let eekkologwe, eekwi me kiya wage neyo, nagabiti ee’nake o.

21 An kiya wage logominggirik, kit maluk abu alik negen eeko logonet, kumi ugun wurinabit nugwi, kiniki kumi paga mban lunik logonet, ugun-ugun eerit nogwe, kiniki nengge kenok, ugun eekwi, eekwi nogo paga kiniki wakkologo logomonggotik, kinomaluk mbo pega’lek kiinok, an kinabuwa nen le ari Ala aruk konembunuk, kit kinenggaanom paga nenggali wappanege kero, nagabiti o, noreewi.

13 Irip paga inaruk wareegerak wone

1 Ne mbere paga pekkiya wagagirak kwe, yogondak ne ambinom pekkiya woraakit nduk, eeke agarik o. “Aap ineebe mbere a, kenagan a, nen inigen kenok, yogwe iinok perak, Abet aret eekaarak me, yinuk, awone op aret mbanggo logorak o,” yinuk, liiru mbanak nogo wonage o.

2 Aa’nduk pekkiya wagagirak me, ti’nuk, peebi pekkiya wage nagagirik, yokkirage logonet, “Kit maluk eekotak ambi wonage kenok, teppinagagin lek o. Kinawone amburu mbanogo mondok kinowak loonigin o,” yinuk, yokkiragagirak nogo kokwak, yogondak ndakndak pekkiya waga’lek logonet, it aa’nduk maluk eereegwaarak kinom abok aret wone ti yokkiragi o.

3 “Keritut nen yoge kagak yo’nirage menggerak nit abet mbaruwok nduk, ambi eeke kaawok o,” yinuk, nombako monggotak nogo, an kiya wage logominggirik, ninom wonogwe niigak, Keritut nen meek negen eeppinagagin lek o. Mondok iya lombok eeppinagage kaamunggup o.

4 At aap nit kokwak eebe lebenak me nduk, abet aret eyo karo-karo paga warogo pereegwaarak kwe, Ala omaawi paga mippege mbareegi, eerit nege menggerak nogo kwak, nit togon, nineebe lebenak aret kwe, Keritut ninom abet aret kunik me, kinenggela’me logonet, Ala omaawi paga eerit nugwi niyaamunggup o.

5 Kit abet mba’nuk, waganeegutak nogo aret mugurok nogwe ilik, lek a, nogo kinalitak lombok liippatinuk, kinabut mbanggologo logonip o. Kinabut mbanggologo logomonggotik, “Op aret mugurok nage kagi,” mbakwi kenok, “Yi Keritut Yetut ninikime wonage me eeke kagi,” mbarumunggup o. Ndi, “An mugurok nage lek kagi,” mbakwi kenok perak, “Yi Keritut ninikime lek aret kagi,” mbarumunggup o.

6 Kit op mugurok nogwe a, lek a? nit nineenggo’lek kwe, nit perak, ninabut abu mbanggologogurak me, “It op aret mugurok nogwe,” ninombarubagip nduk, yokkirogo o.

7 Kit maluk eeko logokwak nduk, kinake Ala yogo monggoorak. Kit maluk eeka’lek kiinok, “Pawulut awuri wone waganeegwaarak abet aret mugurok nogwe me iya,” yinuk, ninabut mbambunuk, ninabok obeelom mban yuwak nduk, kinake tamban eekwi lek o. Ata, nit ninabok maluk yogwetit iigak kwe, kagak kit obeelom mban eerit nogo logobagip nduk, kinake tamban eeko monggoorak.

8 Ala ari menggerak wone kagak nit alik eeriyak meek me, wone ti woppunuk, mondok mugurok nogo logowok nduk mban eeko monggoorak.

9 Kit kiniki abu kole eekkinabuwak nduk, tamban eeko monggoorak me, nit ninoone omaawi yokkiraga’lek niigak, kit-kit mban koombunuk, eerit nugwi kiinok, ale’nggen mban aret mbarugun o.

10 An nen aakumi maluk eeppiyaakit nduk, Ala nen at oone unde eeppanulik. Ata, aakumi iniki kole eerogo piyaakit nduk, oone kili’- nereegerak me, an kiya wage logominggirik, noone omaawi lok togon yokkirookwak, awo waga’lek logonet, wone yi liiru paga mbanogo nappinagi wagi o.

11 Ndi, noreewi o. Wone ti abu aret yokkiragi o. Kiniki kole arubagip nduk, eeko logonet, an wone yokkirage yi, inom liippogo logonip o. Kiniki ambit eeppunuk ale’nggen paga lambunik logonip o. At ninabuwa mbake, ndi, niniki ugun tayenak logowok nduk eeppinanege, eeke menggerak Ala nogo nen kinarum aret logogin o.

12 Linggik-kambuk yogo logonet, keyage wat-wat yogo logonip o.

13 Ndi, it Ala apuri alik leenak o yime wonogwe abok aret nen keyage wappinagaga o.

14 Ninowe Yetut Keritut iniki kunik nen obeelom eekkinake, Ala nen kinabuwa mbake, ndi, Aberiniki kinom kunik logonet, kit abok aret kinarum wonage, eeko logogun o. Abu aret yokkiragi o, noreewi wa.

1 komentar:

Dawut nen Aput Talomo Aruk wareegeerak wone yi o.

DAWUT NEN APUT TALOMO KINI WUPPEREEGERAK WONE YI-O.     1 Mbininegwaarak 28:9  9 Yorage nagagerik, aput Talomo yoge logonet, “Ndi, kat na...